KÜRESEL ISINMANIN ÖNLENMESİNDE ORMANLARIN ROLÜ VE ÖNEMİ

1. KÜRESEL ISINMANIN ÖNLENMESİNDE ORMANLARIN ROLÜ VE ÖNEMİ Arş.Gör. Hayati ZENGİN Prof.Dr. Ünal ASAN Yrd.Doç.Dr. Sinan DESTAN Arş.Gör. U.Yunus ÖZKAN İ.Ü. Orman Fakültesi Orman Amenajmanı Anabilim Dalı 34473 Bahçeköy, İstanbul

2. + ∑

3. . • Üçüncü bin yılın başlangıcında çevresel düşüncelerin arttığı bir dönemde yaşamaktayız ki nüfus artışı, yoksulluk ve iklim değişimi gibi bazı başlıca sorunların çözümünde hükümet ve uluslar arası organizasyonlar düzeyinde çaba gerekmektedir. • İklim değişimi sinsi bir şekilde ilerlemekte ve küresel bir boyut taşımaktadır.

4. Yayılan toplam CO2’ nin %30’ u arazi kullanım değişimlerinden kaynaklanmıştır Fosil yakıt tüketiminden kaynaklanan CO2 emisyonunun yılda 6,3 gigaton olduğu tahmin edilmektedir. ATMOSFERİK CO2 ARTIŞININ ANTROPOJENİK NEDENLERİ Şu anda kaynakların tamamından salınan karbon miktarının yaklaşık 8 gigaton olduğu tahmin edilmektedir.

5. İklim Değişiminin Yavaşlatılmasında Ormanların Rolü

6. Değişik ekosistemlerin bitkisel üretim potansiyelleri ORMANLAR/OKYANUSLAR =???

7. 1990-2000 yılları arasında karbon kaynaklarının küresel karbon dengesine katkısı

8. Ormanlara bağlı küresel ısınma etkilerini geciktirme stratejileri 1. Mevcut yutak alanların (karbon havuzlarının) genişletilmesi 2. Yutak alanların korunarak birim alandaki karbon bağlama performanslarının yükseltilmesi 3. Biyokütle içinde bağlanan karbonun atmosfere geri dönüşünün geciktirilmesi

9. Mevcut yutak alanların (karbon havuzlarının) genişletilmesi a) Orman içi ve dışı ağaçlandırmalar b) Tarımsal ormancılık sistemlerinin geliştirilmesi c) Kent ormanları tesisi

10. 2. Yutak alanların korunarak birim alandaki karbon bağlama performanslarının yükseltilmesi a) Ormanların yangın ve diğer zararlara karşı korunması b) Ormanların biyolojisine uygun silvikültürel uygulamalar c)Ormanların sürdürülebilir ormancılık ilkelerine uygun bir şekilde işletilmesi

11. Ormanların sürdürülebilir ormancılık ilkelerine uygun bir şekilde işletilmesi Değişik işletme şekli ve amaçlarına bağlı olarak ormanların karbon katkısının sürdürülmesi veya artırılmasına yönelik seçeneklerin değerlendirilmesi bazı ortak prensiplere dayanır: • orman dikili servetinde depolu karbonun devam ettirilmesi veya artırılması • toprak bozulması ve karbon salınışından kaçınmak için toprak ve ölü örtü zararlarının en aza indirilmesi. • işletme faaliyetlerinde ve kesilen ağaçların ürünlere dönüştürülmesinde enerji verimliliğinin sağlanması • fosil yakıt tüketimini azaltmada odundan en iyi şekilde yararlanmayı sağlamak için yapacak ve yakacak odun üretiminin olası son kullanımları karşılayacak hale getirilmesi • karbon yönetiminin diğer amaçlar ve uygulamadaki kısıtlarla uzlaştırılması

12. 3. Biyokütle içerisinde bağlanan karbonun atmosfere dönüşünün geciktirilmesi ve fosil yakıt tüketiminin azaltılması a) Karbonun kalıcı orman ürünlerinde depolanması b) Bioyakıt kullanımı

13. Değişik bitkisel ekosistemlerde biriken karbonun depolanma süresi (yıl)

14. Karbonun orman ve orman ürünlerinde depolanma süreci

15. Karbonun kalıcı orman ürünlerinde depolanması • Orman ürünlerinin daha çok kullanılmasıyla, karbonun daha uzun süre depolanabilme imkanı olmaktadır. • Orman ürünlerinin; alüminyum, çelik ve beton yerine kullanılması, bu hammaddelerin üretimindeki fosil yakıt tüketimini de düşürecektir. • Karbon bağlamaya yönelik bu dolaylı etki karbonun doğrudan orman ürünlerinde depolanmasından daha önemli olabilir.

16. Bioyakıt kullanımı 1990 yılında değişik enerji kaynaklarının küresel tüketimi *Ej=1018 joule

17. Endüstriyel plantasyon ve enerji ormanlarından sağlanacak biyokütle, bioyakıt olarak fosil yakıtların yerini alabilir. CO2 nin fotosentezle bağlanması, biyokütle olarak depolanması, biyokütlenin kesilerek enerji istasyonlarına taşınması ve yanma sonucu tekrar CO2 açığa çıkması süreci bütün olarak düşünüldüğünde bağlanan ve salınan miktarlar eşit olacağından biyokütle enerjisi “karbon nötral” olarak düşünülmektedir.

18. Doğal orman ve endüstriyel plantasyonların karbon stoku yönünden karşılaştırılması Doğal orman Endüstriyel plantasyon

19. Farklı işletme şekillerine göre idare süreleri sonunda bağlanacak karbon miktarları

20. Farklı işletme şekillerine göre belirli bir süre (100 yıl) sonunda bağlanacak karbon miktarları

21. SONUÇ ve ÖNERİLER • Küresel iklim değişimi kısaca; doğrudan ya da dolaylı yoldan insan etkisiyle atmosfer içindeki CO2 düzeyinin yükselmesiyle iklimde ortaya çıkan değişimlerdir. • Bu nedenle, küresel ısınmayı önlemenin, ya da en azından geciktirmenin biricik yolu, atmosferden emilen CO2 miktarını giderek arttırmamızdır. • Ormanlar, hem diğer ekosistemlere oranla daha fazla CO2 tüketmeleri ve hem de bağladıkları karbonu çok uzun süre bünyelerinde tutmalarından ötürü, bu fenomeni önlemede en etkili araç olarak görülmektedir.

22. Orman ekosistemi içerisinde alınabilecek önlemler • Orman alanlarını genişletmek • Çok yaşlı ormanları süratle gençleştirmek • Yeni kurulan ormanlarda hızlı gelişen ağaç türlerini kullanmak • Orman kuruluşlarını olabildiğince değişik yaşlı ve düşey kapalı hale getirip ekosistemde belirli bir karbon miktarını sürekli muhafaza etmek • Aynı yaşlı ormanlarda idare sürelerini olanaklar ölçüsünde uzatarak, bağlanan karbonun ekosistem dışına çıkarılmasını geciktirmek • Bozuk ve üretim performansı düşük baltalık ormanları imar ve ıslah ederek karbon bağlama kapasitelerini arttırmak • Eğimli arazilerde ve su toplama havzalarındaki standart verimli baltalıkları seçme baltalığına dönüştürerek belirli bir karbon miktarının sürekli biçimde ormanda kalmasını sağlamak ve topraktan CO2 salınışını en aza indirmek

23. Orman ekosistemi dışında alınabilecek önlemler • Kırsal alanda kütük ev yapımını teşvik etmek, • İnşaat sektöründe ahşap kullanımını özendirmek • Kâğıt ve selüloz endüstrisinde olduğu gibi, lif levha ve yonga levha endüstrisinde de geri dönüşüme uygun teknolojilere yönelmek • bugün için ütopik görünse de, tüketim fazlası orman ürünlerini toprak altına gömerek orada ayrışmasını sağlamak sureti ile, mineral toprak içindeki karbon miktarını yükseltmek • Bioyakıt kullanımına yönelik teknolojilerin geliştirilmesi • Karbon pazarı oluşturulması