Bob Koning Secretaris Arbeidsomstandigheden VNO-NCW Utrecht, 16 november 2006

1. Het SER-advies voor een nieuw grenswaardenstelsel: verantwoorde zorg voor gezondheid in Europees perspectief Bob Koning Secretaris Arbeidsomstandigheden VNO-NCW Utrecht, 16 november 2006

2. SER • Werkgevers • Werknemers • Onafhankelijke leden • Uitgangspunten werkgevers: • Meer eigen verantwoordelijkheid bedrijven • Europees level playing field • Aansluiten bij Europese ontwikkelingen: REACh • Uitgangspunten werknemers: • Waarborg voor werknemersbescherming • Geen verlaging beschermingsniveau • Kwaliteitsborging grenswaarden, veilige werkwijzen en goede praktijken • Handhaving

3. Een Europees grenswaardenstelsel: Waarom? • REACh komt eraan, maar: • Ten tijde van SER-advies nog maar een voorstel • Geen oplossing voor alle stoffen • Onzeker of informatie bruikbaar is voor vaststellen bedrijfsgrenswaarden • Invoering REACh pas over 7 à 10 jaar • Schaalvergroting: meer grenswaarden in dezelfde tijd • Een Europees level palying field • Verdeling van kosten over alle lidstaten

4. Een Europees grenswaardenstelsel: Hoe? Europese publieke grenswaarden • Harmoniseren van nationale regelgevingen en handhavingspraktijken van de lidstaten van private grenswaarden • Europees werkprogramma: • Relevant voor de werkplek • Rekening houden met ernst van het risico • Eenzelfde gezondheidskundige onderbouwing van grenswaarden overeenkomstig te stellen kwaliteitseisen • Vaststelling gezondheidskundige grenswaarden op Europees niveau • Een Europese haalbaarheidstoets • Geen tijdelijk afwijkende grenswaarden op basis van haalbaarheidstoets • Wel verschillen mogelijk in plannen van aanpak inclusief tijdpad

5. Een Europees grenswaardenstelsel: Hoe? Europese private grenswaarden • Geen vaststelling van grenswaarden maar uniformering van nationale regelgevingen en handhavingspraktijken • Harmonisatierichtlijnen voor het vaststellen van bedrijfsgrenswaarden op basis van advieswaarden of van gevaarseigenschappen van stoffen (R- en S-zinnen) • Belangrijk: voldoende betrouwbaarheid van producentengrenswaarden;

6. Nationaal grenswaardenstelsel: Waarom? • Europees grenswaardenstelsel laat lang op zich wachten • Als voorbereiding van Europese besluitvorming (bijv. ontwikkeling advieswaarden en uitvoeren haalbaarheidstoets

7. Publieke grenswaarden • Publieke grenswaarde = door de overheid vastgestelde wettelijke gezondheidskundige grenswaarde • Niet-haalbare publieke grenswaarde = wettelijke gezondheidskundige grenswaarde met inbegrip van stappenplan als onderdeel van het plan van aanpak om die grenswaarde te realiseren • Genotoxisch-kankerverwekkende stoffen: handhaving van risicobenadering (streefniveau 10-6; verbodsniveau 10-4) • Noodzaak van beschikbaarheid van gevalideerde meetmethoden • Haalbaarheidstoets blijft nuttig

8. Producentengrenswaarden • Verplichte VIB’s • Stimulering producentengrenswaarden • Steekproefsgewijze beoordeling van onderbouwingen van producentengrenswaarden • Groep van deskundigen, ingebed in een deskundige organisatie • Vaststelling werkprogramma door Subcommissie MAC-waarden

9. Goede praktijken • Goede praktijk = handvat voor bedrijven in de vorm van praktisch hanteerbare oplossingen en maatregelen opdat voldaan wordt aan de bedrijfsgrenswaarde • Grenswaarden ter controle of goede praktijken doeltreffend zijn • Rol brancheorganisaties: prioriteiten op basis van haalbaarheidsproblemen • Overheidsondersteuning gedurende overgangsfase • Stofgerichte of procesgerichte aanpak

10. SER-voorstel Publiek stelsel (1): • Werkprogramma op basis van • Intrinsieke eigenschappen van een stof • Relevantie voorde werkplek: gebruiksomstandigheden; reële blootstellingen; aantal blootgestelde werknemers e.d. • Bezwaar tegen onderscheid hoog/laag risico • Publieke grenswaarde = gezondheidskundige advieswaarde

11. SER-voorstel Publiek stelsel (2): • Genotoxisch carcinogene stoffen en mutagene stoffen waarvoor geen gezondheidskundige grenswaarde is vast te stellen: • Handhaving gezondheidskundige risicoschattingen • Handhaving haalbaarheidstoets

12. SER-voorstel • Private stelsel: • Verantwoordelijkheid werkgever + instemmingsrecht OR/pvt • RI&E en plan van aanpak • Bedrijfsgrenswaarde: • Zelf (laten) vaststellen • Gebruik maken van producentengrenswaarden, landelijke advieswaarden • Goede praktijk

13. SER-voorstel • Bedrijfsgrenswaarde = door bedrijf vastgestelde en gehanteerde gezondheidskundige grenswaarde ter bescherming van werknemers tegen schadelijke gezondheidseffecten als gevolg van beroepsmatige blootstelling aan een stof

14. SER-Briefadvies • Selectie publieke grenswaarden: • Beoordeling van alle stoffen: • Criterium EU-lijst grenswaarden • Criterium Eigenaar • CGM-stoffen • SZW-toetsing (prioritaire stoffen)

15. SER-advies Selectie Publieke Grenswaarden

16. Leidraad TNO QA+ Royal Haskoning • Verantwoord werken met chemische stoffen op de arbeidsplaats, o.m.: • Bedrijfsgrenswaarden • Veilige werkwijzen • Beslismodel voor gebruikers • Werkplekfactoren • Webapplicatie • Valideren goede praktijken totveilige werkwijzen

17. Recente positieve ervaringen • Convenant Stoffen (informatie en communicatie binnen ketens) • VASt-traject • Stoffenmanager (hulp bij beoordeling eigenschappen en risico’s van stoffen en bij opstellen Werkplek-Informatie-Kaart)

18. Uitdagingen onder meer • Criterium ‘relevantie voor de werkplek’ • Geen overgangstermijn voor invoering nieuwe stelsel • Beperkt subsidiebudget • Beperkte mogelijkheden voor ontwikkeling van bedrijfsgrenswaarden en goede praktijken • Europees perspectief