İlköğretim Okullarında Bilişim Teknolojileri Dersi: Yeni Öğretim Programı ve Uygulamadan Yansımalar

1. İlköğretim Okullarında Bilişim Teknolojileri Dersi: Yeni Öğretim Programı ve Uygulamadan Yansımalar Doç. Dr. Süleyman Sadi SEFEROĞLU Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü 06532, Beytepe ANKARA e-Posta: sadi_at_hacettepe.edu.tr Web: http://yunus.hacettepe.edu.tr/~sadi/ Eğitimin Değişen Yüzü: Yeni Paradigmalar 25.Yıl Konferansı Özel ARI Okulları, 14 Mart 2009, ANKARA

2. Genel Çerçeve • Bilişim Teknolojileri ve Toplumsal Yaşamdaki Değişmeler • Öğrenme-Öğretme Biçimleri • BÖTE Bölümleri • Teknolojinin Kullanımı • Öğretim Programı • Öğretmen Yeterlikleri • Öğretmen Görüşleri • Sonuç Dr. S. Sadi SEFEROĞLU / Eğitimin Değişen Yüzü: Yeni Paradigmalar 25.Yıl Konferansı - 14 Mart 2009, Özel ARI Okulları, ANKARA

3. Bilişim Teknolojileri ve Toplumsal Yaşamdaki Değişmeler • Bilim ve teknolojilerdeki gelişmelerle birlikte 21. yüzyıl bilgi çağı olarak da adlandırılmaktadır. • Bu çağda, • bilginin kapsamı, • bilgiye erişim şekli ve hızı değişmekte, • bilgiye erişimde yeni kanallar ortaya çıkmaktadır. • Bilginin kapsamında ve teknolojik gelişmelerde yaşanan hızlı değişimler doğal olarak öğrenme-öğretme biçimlerini de etkilemektedir. Dr. S. Sadi SEFEROĞLU / Eğitimin Değişen Yüzü: Yeni Paradigmalar 25.Yıl Konferansı - 14 Mart 2009, Özel ARI Okulları, ANKARA

4. Bilişim Teknolojileri ve Öğrenme-Öğretme Biçimleri • Bütün bu gelişmelerin ışığında günümüz okullarından beklenen de • bilgiye ulaşma ve • onu etkili bir şekilde kullanma becerileriyle donatılmış, • teknolojiyi kullanabilen bireyler yetiştirmeleridir. • Bu amaçla eğitim kurumları bilgisayar teknolojilerinden yararlanma çabası içinde değişik uygulamalar yürütmektedirler. Dr. S. Sadi SEFEROĞLU / Eğitimin Değişen Yüzü: Yeni Paradigmalar 25.Yıl Konferansı - 14 Mart 2009, Özel ARI Okulları, ANKARA

5. IKEA’da İş Başvurusu • Bilim ve teknolojide yaşanan gelişmeler toplumsal yaşamı doğrudan etkilemekte ve bunun sonucunda toplumun bireylerden beklentileri değişebilmektedir. Dr. S. Sadi SEFEROĞLU / Eğitimin Değişen Yüzü: Yeni Paradigmalar 25.Yıl Konferansı - 14 Mart 2009, Özel ARI Okulları, ANKARA

6. Toplumun ihtiyaç duyduğu bilgi ve becerilerle donanmış bireylerin yetiştirilmesi için de buna uygun programlara ihtiyaç vardır. Dr. S. Sadi SEFEROĞLU / Eğitimin Değişen Yüzü: Yeni Paradigmalar 25.Yıl Konferansı - 14 Mart 2009, Özel ARI Okulları, ANKARA

7. Çalışmanın Amacı • Bu çalışmada temel amaç • Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığınca geliştirilen • İlköğretim Bilgisayar Programını eleştirel bir bakışla değerlendirmek ve • İlköğretim Bilgisayar (Bilişim Teknolojileri) dersiyle ilgili olarak yaşanan sorunları incelemektir. Dr. S. Sadi SEFEROĞLU / Eğitimin Değişen Yüzü: Yeni Paradigmalar 25.Yıl Konferansı - 14 Mart 2009, Özel ARI Okulları, ANKARA

8. Okul Yönetimi Aileler Okulun Altyapısı 4 2 3 Hizmet Öncesi Eğitim Bilgisayar Öğretmeni Öğretim Programı 1a 1b Diğer Öğretmenler Diğer Etkenler Hizmet-İçi Eğitim 5 6 7 Dr. S. Sadi SEFEROĞLU / Eğitimin Değişen Yüzü: Yeni Paradigmalar 25.Yıl Konferansı - 14 Mart 2009, Özel ARI Okulları, ANKARA

9. Programlar (MEB) • Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığınca 2006 yılında • İlköğretim Bilgisayar dersi (1-8. sınıflar) öğretim programı hazırlandı. http://ttkb.meb.gov.tr/ogretmen/ • YÖK, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi (BÖTE) Bölümleri için yeni bir program hazırladı. http://www.yok.gov.tr/egitim/ogretmen/bilgisayar_ogretim.doc Dr. S. Sadi SEFEROĞLU / Eğitimin Değişen Yüzü: Yeni Paradigmalar 25.Yıl Konferansı - 14 Mart 2009, Özel ARI Okulları, ANKARA

10. İlköğretim Bilgisayar Programı • Kazanımlar • Performans göstergeleri • Yaparak yaşayarak öğrenme ve proje tabanlı etkinlikler • Etkinlik örnekleri • Değerlendirme • Performans değerlendirme • Dereceli puanlama anahtarı (rubric) • Kontrol listeleri • Görüşmeler • Öz değerlendirme ve akran değerlendirme • Proje • Dijital ürün dosyası (Portfolyo) Dr. S. Sadi SEFEROĞLU / Eğitimin Değişen Yüzü: Yeni Paradigmalar 25.Yıl Konferansı - 14 Mart 2009, Özel ARI Okulları, ANKARA

11. Bilgiye Ulaşma • Günümüzde bilgi teknolojilerini etkin şekilde kullanmadan hayatın sürdürülebilmesi gün geçtikçe zorlaşmaktadır. • Özellikle bilginin artış hızı bilgiyi takip etmemizi zorlaştırmaktadır. • Bu bağlamda düşünüldüğünde bilgiyi takip etmenin, bir anlamda hayatı sürdürebilmenin de ancak bilgisayar okur-yazarı olmakla mümkün olacağı açıktır. • Çağımız bilgi teknolojileri çağıdır. Bilgi teknolojileri çağında bilgisayar okur-yazarı olmayan birey çağın insanı olmaktan çıkar ve toplumsal yaşama etkili bir şekilde katılamaz. Dr. S. Sadi SEFEROĞLU / Eğitimin Değişen Yüzü: Yeni Paradigmalar 25.Yıl Konferansı - 14 Mart 2009, Özel ARI Okulları, ANKARA

12. İlköğretim Bilgisayar Programı (ECDL) • Yeni program incelendiğinde içeriğin uluslararası standartlardan birisi olan “Avrupa Bilgisayar Yetkinlik Sertifikası” (ECDL) içeriğiyle örtüştüğü gözlenmektedir. • ECDL (European Computer Driving License) bilgisayar okur-yazarlığıyla ilgili bir sertifikalandırma sistemidir. Dr. S. Sadi SEFEROĞLU / Eğitimin Değişen Yüzü: Yeni Paradigmalar 25.Yıl Konferansı - 14 Mart 2009, Özel ARI Okulları, ANKARA

13. İlköğretim Bilgisayar Programı (ECDL) • ECDL İçerik Başlıkları • Bilgi Teknolojileri Kavramları • Bilgisayarı Kullanımı ve Dosyaların Yönetimi • Kelime İşleme • Hesap Tablosu • Veritabanı • Sunum • Bilgi ve İletişim Dr. S. Sadi SEFEROĞLU / Eğitimin Değişen Yüzü: Yeni Paradigmalar 25.Yıl Konferansı - 14 Mart 2009, Özel ARI Okulları, ANKARA

14. Programlar (YOK) • Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, Yeni İlköğretim Bilgisayar Programı (1-8) hazırladı ve uygulamaya başladı. http://ttkb.meb.gov.tr/ogretmen/ • YÖK, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi (BÖTE) Bölümleri için yeni bir program hazırladı. http://www.yok.gov.tr/egitim/ogretmen/bilgisayar_ogretim.doc Dr. S. Sadi SEFEROĞLU / Eğitimin Değişen Yüzü: Yeni Paradigmalar 25.Yıl Konferansı - 14 Mart 2009, Özel ARI Okulları, ANKARA

15. Bilişim Teknolojileri Öğretmenlerinin Yeterlilik Durumu • Eğitim Fakülteleri BÖTE öğretim programları incelendiğinde, bilgisayar öğretmenlerinin yetiştirildikleri Eğitim Fakülteleri BÖTE Bölümleri öğretim programındaki derslerin bu içeriği onlara kazandıracak bir yapıda olduğu anlaşılmaktadır. Dr. S. Sadi SEFEROĞLU / Eğitimin Değişen Yüzü: Yeni Paradigmalar 25.Yıl Konferansı - 14 Mart 2009, Özel ARI Okulları, ANKARA

16. Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Öğretmenliği Lisans Programı Dr. S. Sadi SEFEROĞLU / Eğitimin Değişen Yüzü: Yeni Paradigmalar 25.Yıl Konferansı - 14 Mart 2009, Özel ARI Okulları, ANKARA

17. Seçmeli Alan ve Alan Öğretimi Dersleri • Görsel Programlama • Nesneye Yönelik Programlama • Eğitimde Yapay Zeka Uygulamaları • İnsan-Bilgisayar Etkileşimi • Eğitim Yazılımı Tasarlama, Geliştirme ve Değerlendirme • İletişim ve Mesaj Tasarımı • Öğretim Tasarımının Değerlendirilmesi • Öğrenme Yönetim Sistemleri • Bilişim Yönetim Uygulaması • Web Tasarımı • Eğitsel Bilgisayar Oyunu Tasarımı • Algoritma • Okullarda Teknoloji Planlaması ve Koordinasyonu • Enformasyon Tasarımı • Yayımcılık Tasarımı • İçerik Yönetim Sistemleri • Yenilikçi Teknolojiler ve Uygulamaları Dr. S. Sadi SEFEROĞLU / Eğitimin Değişen Yüzü: Yeni Paradigmalar 25.Yıl Konferansı - 14 Mart 2009, Özel ARI Okulları, ANKARA

18. Ortak Meslek Dersleri • Eğitim Bilimine Giriş • Eğitim Psikolojisi • Öğretim İlke ve Yöntemleri • Sınıf Yönetimi • Ölçme ve Değerlendirme • Eğitim Sosyolojisi • Rehberlik • İstatistik • Seçmeli-I • Seçmeli-II Dr. S. Sadi SEFEROĞLU / Eğitimin Değişen Yüzü: Yeni Paradigmalar 25.Yıl Konferansı - 14 Mart 2009, Özel ARI Okulları, ANKARA

19. Genel Kültür Dersleri • Matematik I • Yabancı Dil I • Türkçe-I: Yazılı Anlatım • Fizik-I • Matematik II • Yabancı Dil II • Türkçe-II: Sözlü Anlatım • Fizik-II • Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi I • Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II • Topluma Hizmet Uygulamaları • Bilimsel Araştırma Yöntemleri • Seçmeli I • Seçmeli II Dr. S. Sadi SEFEROĞLU / Eğitimin Değişen Yüzü: Yeni Paradigmalar 25.Yıl Konferansı - 14 Mart 2009, Özel ARI Okulları, ANKARA

20. Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Sahipliği • Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Sahipliği (1997-2000) Dr. S. Sadi SEFEROĞLU / Eğitimin Değişen Yüzü: Yeni Paradigmalar 25.Yıl Konferansı - 14 Mart 2009, Özel ARI Okulları, ANKARA

21. Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Sahipliği • Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Sahipliği (1997-2000) Dr. S. Sadi SEFEROĞLU / Eğitimin Değişen Yüzü: Yeni Paradigmalar 25.Yıl Konferansı - 14 Mart 2009, Özel ARI Okulları, ANKARA

22. Hanelerde bilişim teknolojileri sahiplik durumu (%) Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanımı Araştırması (2005) Sonuçları Kaynak: http://www.die.gov.tr/ Dr. S. Sadi SEFEROĞLU / Eğitimin Değişen Yüzü: Yeni Paradigmalar 25.Yıl Konferansı - 14 Mart 2009, Özel ARI Okulları, ANKARA

23. Türkiye’de Sayısal Uçurum • Türkiye İstatistik Kurumunun “2005 ve 2007“ Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanımı Araştırması Sonuçları Dr. S. Sadi SEFEROĞLU / Eğitimin Değişen Yüzü: Yeni Paradigmalar 25.Yıl Konferansı - 14 Mart 2009, Özel ARI Okulları, ANKARA

24. Türkiye’de Sayısal Uçurum-2 • 2007-2008 Yılı Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması Sonuçları internet Dr. S. Sadi SEFEROĞLU / Eğitimin Değişen Yüzü: Yeni Paradigmalar 25.Yıl Konferansı - 14 Mart 2009, Özel ARI Okulları, ANKARA

25. Türkiye’de Sayısal Uçurum-3 • Türkiye İstatistik Kurumu, 2008 Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanımı Araştırması Dr. S. Sadi SEFEROĞLU / Eğitimin Değişen Yüzü: Yeni Paradigmalar 25.Yıl Konferansı - 14 Mart 2009, Özel ARI Okulları, ANKARA

26. Okuldaki Altyapının Durumu (1) • İlköğretim Okullarında bilgisayar başına düşen öğrenci sayısı:Yaklaşık olarak 40 Dr. S. Sadi SEFEROĞLU / Eğitimin Değişen Yüzü: Yeni Paradigmalar 25.Yıl Konferansı - 14 Mart 2009, Özel ARI Okulları, ANKARA

27. Okuldaki Altyapının Durumu (2) • İlköğretim Okullarında İnternet bağlantısı olan bilgisayar sayısı %6 - %8 Dr. S. Sadi SEFEROĞLU / Eğitimin Değişen Yüzü: Yeni Paradigmalar 25.Yıl Konferansı - 14 Mart 2009, Özel ARI Okulları, ANKARA

28. Okuldaki Altyapının Durumu (3) • Bilişim Teknolojileri Öğretmenlerinin Düşünceleri: • “Okullarımızda projektör olmaması diğer bir sorun. Öğrencilere fikir verebilecek materyalleri gösterme şansım olmuyor.” • “Bu sorunlardan daha büyüğü ise donanım sorunları. Yeni kurulan BT sınıfları haricinde interneti etkin olarak kullanabilen BT sınıfları yok. P2 233 MHz işlemcili, her ders binbir türlü sorunla karşımıza çıkan bilgisayarlarla dolu BT sınıfları. Öğrencilerim interneti göremiyor ki araştırma yapmayı öğrensin ya da sağlıklı bilginin ne olduğunu kavrayabilsin.” Dr. S. Sadi SEFEROĞLU / Eğitimin Değişen Yüzü: Yeni Paradigmalar 25.Yıl Konferansı - 14 Mart 2009, Özel ARI Okulları, ANKARA

29. Okuldaki Altyapının Durumu (4) • Bilişim Teknolojileri Öğretmenlerinin Düşünceleri: • “Geçtiğimiz yıl 8. sınıflarda (doğru) bilgiye nasıl ulaşılabileceğini kavratmaya çalışıyordum. Sınıfımızda 15 bilgisayar vardı. İki bilgisayar internete bağlandığında 3.sü bağlanmıyordu. Grupları oluşturduk. Projelerimizi paylaştık. Ama araştırma aşamasını yaklaşık üç ayda tamamlayabildik.” Dr. S. Sadi SEFEROĞLU / Eğitimin Değişen Yüzü: Yeni Paradigmalar 25.Yıl Konferansı - 14 Mart 2009, Özel ARI Okulları, ANKARA

30. Okul Yönetimlerinin Tutumu (1) • Bilişim Teknolojileri Öğretmenlerinin Düşünceleri: • “Bilgisayar öğretmeninden çok şey beklenmektedir.” • “Bilişim Teknolojileri öğretmenleri üvey evlat muamelesi görülmektedir.” • “Bilgisayar öğretmenlerinin okullarda daha verimli kullanılmasını isterdim. Diğer öğretmenlerin ve idarenin bize bakış açısının değişmesi gerekir. Bizim bilgimizin ve zamanımızın daha verimli kullanılmasını isterdim. Öğretmenlerin ve idarecilerin angarya işleri o kadar çok vaktimi alıyor ki gün bitiminde işe yarar hiç bir şey yapmamış oluyorum.” Dr. S. Sadi SEFEROĞLU / Eğitimin Değişen Yüzü: Yeni Paradigmalar 25.Yıl Konferansı - 14 Mart 2009, Özel ARI Okulları, ANKARA

31. Okul Yönetimlerinin Tutumu (2) • Bilişim Teknolojileri Öğretmenlerinin Düşünceleri: • “Bize kimse bu konuyu tam açıklamadı. Milli Eğitim diğer branşlardaki değişiklikleri tüm zümreyi toplayarak yapıyor; ancak bilgisayar öğretmenlerine değer verilmiyor. Kimse bizi umursamıyor. İlçede bir zümre toplantısı oluyor, her branşa ayrı bir sınıf ayrılıyor, ben tek olduğum için ayakta kalıyorum...” Dr. S. Sadi SEFEROĞLU / Eğitimin Değişen Yüzü: Yeni Paradigmalar 25.Yıl Konferansı - 14 Mart 2009, Özel ARI Okulları, ANKARA

32. Okul Yönetimlerinin Tutumu (3) • Bilişim Teknolojileri Öğretmenlerinin Düşünceleri: • “Benden ve bu dersten müdürün beklentisi yok, velinin beklentisi yok, öğrencinin gözü zaten OKS’de çıkan dersler dışında bir şey görmüyor ve bu dersler dışındaki derslerden beklentisi yok. İşin bu yönüyle bakıldığında, bunlar hakikaten genç bir öğretmeni rahatsız eden, motivasyonu bozan durumlardır.” Dr. S. Sadi SEFEROĞLU / Eğitimin Değişen Yüzü: Yeni Paradigmalar 25.Yıl Konferansı - 14 Mart 2009, Özel ARI Okulları, ANKARA

33. Okuldaki Diğer Öğretmenler (1) • Okulda bulunan diğer öğretmenlerin bilgi teknolojilerini kullanma durumlarına bakıldığında durumun pek iç açıcı olmadığı anlaşılmaktadır. Dr. S. Sadi SEFEROĞLU / Eğitimin Değişen Yüzü: Yeni Paradigmalar 25.Yıl Konferansı - 14 Mart 2009, Özel ARI Okulları, ANKARA

34. Okuldaki Diğer Öğretmenler (2) • Bilişim Teknolojileri Öğretmenlerinin Düşünceleri: • “Okulların fiziksel koşulları düzelmedikçe bilişim teknolojilerinin çok fazla işe yarayacağını düşünmüyorum. Örneğin bilgisayar labaratuvarlarının diğer derslerde kullanılması isteniyor ama bu mevcutlarla pek mümkün görünmüyor.” Dr. S. Sadi SEFEROĞLU / Eğitimin Değişen Yüzü: Yeni Paradigmalar 25.Yıl Konferansı - 14 Mart 2009, Özel ARI Okulları, ANKARA

35. Diğer Etkenler/Belirsizlikler • Bilişim Teknolojileri Öğretmenlerinin Düşünceleri: • “Planlama, basamaklar ve hedefler gerçekten çok doğru, çağa uygun ve yapılması gerektiği gibi. Fakat burada bizim karşılaştığımız ve aşamayacağımız sorun zaman sorunu gibi görünüyor. Bilgisayar dersleri haftada 1 saate indirildi. Önceki süre zar zor yetiyordu. Şimdi verilen bu sürenin yetmesi olanaksız gibi duruyor.” Dr. S. Sadi SEFEROĞLU / Eğitimin Değişen Yüzü: Yeni Paradigmalar 25.Yıl Konferansı - 14 Mart 2009, Özel ARI Okulları, ANKARA

36. İlköğretim Bilgisayar Programında Değerlendirme • Değerlendirme • Performans değerlendirme • Dereceli puanlama anahtarı (rubric) • Kontrol listeleri • Görüşmeler • Öz değerlendirme ve akran değerlendirme • Proje • Dijital ürün dosyası (Portfolyo) Dr. S. Sadi SEFEROĞLU / Eğitimin Değişen Yüzü: Yeni Paradigmalar 25.Yıl Konferansı - 14 Mart 2009, Özel ARI Okulları, ANKARA

37. BT Dersi ve Değerlendirme • “Öğrenciler bilgisayar dersinin karneye geçmediğini öğrendikten sonra hiçbir yaptırım gücümüz kalmadı. Öğrenciler dersi gezi dersi gibi görmeye başladı. Defter kitap getirmiyor, dersi dinlemiyorlar, zayıf almaktan korkmuyorlar, dikkat çekici öğeleri takip etmiyor, etkinlikleri yapmıyor, boş getiriyorlar. Ayrıca sınıflar 45 kişilik. Bakanlığın yeni projesine göre 15 bilgisayarlık 2 lab kuruldu. Biz birini 25 e çıkardık da her bilgisayara 2 öğrenci oturtabildik. Yine de yetersiz. Etkinlikler çok fazla ve yetiştirmek mümkün değil. Ayrıca en az 2 haftada bir 1070 tane etkinliği okumak değil bir insan için robot için bile mümkün değil.” Dr. S. Sadi SEFEROĞLU / Eğitimin Değişen Yüzü: Yeni Paradigmalar 25.Yıl Konferansı - 14 Mart 2009, Özel ARI Okulları, ANKARA

38. Programların Başarısı • Program ne kadar iyi hazırlanmış olursa olsun, öğretmen ne kadar iyi yetişmiş ve ne kadar istekli olursa olsun eğer uygun koşullar sağlanmazsa harcanan emekler boşa gidecek ve bilgi teknolojilerinin kullanımı konusunda büyük kayıplar olabilecektir. Dr. S. Sadi SEFEROĞLU / Eğitimin Değişen Yüzü: Yeni Paradigmalar 25.Yıl Konferansı - 14 Mart 2009, Özel ARI Okulları, ANKARA

39. Hizmet-içi Eğitim • Hizmet-içi eğitim bir zorunluluktur. • Mesleki gelişim • Kişisel gelişim Taşı delen, suyun kuvveti değil, damlaların sürekliliğidir. Dr. S. Sadi SEFEROĞLU / Eğitimin Değişen Yüzü: Yeni Paradigmalar 25.Yıl Konferansı - 14 Mart 2009, Özel ARI Okulları, ANKARA

40. Teşekkürler!!! Doç.Dr. Süleyman Sadi SEFEROĞLU Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü 06532, Beytepe ANKARA e-Posta: sadi_at_hacettepe.edu.tr Web: http://yunus.hacettepe.edu.tr/~sadi/ Dr. S. Sadi SEFEROĞLU / Eğitimin Değişen Yüzü: Yeni Paradigmalar 25.Yıl Konferansı - 14 Mart 2009, Özel ARI Okulları, ANKARA