Basic principles of civil law

1. Basic principles of civil law enkeleda olldashi

2. Basic principles of civil law • Subjects of the civil law Natural person Legal entity • The legal relationship • Legal representation enkeleda olldashi

3. Subjektet e se rejtes civile • Koncepti i subjektit te se drejtes Personi fizik (neni 1- 23 K.C) Personi juridik (neni 24-38 K.C) • zotesia juridike • zotesia per te vepruar enkeleda olldashi

4. Kuptimi i subjektit te se drejtes Nje nga elementet e se drejtes subjektive eshte subjekti. Subjektet i se drejtes : • Subjekt i se drejtes mund te jete personi fizik (natyral) . Person natyror eshte njeriu, si qenie njerezore. • Subjekt i se drejtes mund te jete personi juridik. Person juridik eshte nje person artificial, i cili nuk ekziston por e krijon ligji. Nepermjet ligjit ai fiton personalitet juridik. • *Personat juridik jane publike dhe private. enkeleda olldashi

5. KUPTIMI I SUBJEKTIT TE SE DREJTES Cilesite ligjore dhe personale qe i nevojiten personit per te qene subjekt i se drejtes lidhen me dy koncepte juridike: • Zotesia juridikeeshte zotesia e nje personi per te qene titullar i te drejtave dhe detyrimeve, brenda kufijve te caktuar me ligj( neni1-4 K.C). • Zotesia per te vepruar – Zotesia e nje personi qe me mbushjen e nje moshe te caktuar(18 vjec) te fitoje te drejten per te dale i panvarur ne komunikimin juridik si dhe te pergjigjet personalisht per detyrimet civile apo veprimet antiligjore. Ky status kerkon dhe aftesi te caktuara fizike psiqike dhe morale. (neni 6-11 K.C). enkeleda olldashi

6. KUPTIMI I SUBJEKTIT TE SE DREJTES Zotesia juridike 1. Ekzistenca natyrore (fakt juridik); i njihen te drejta dhe foshnjes qe gjendet ende ne barkun e nenes (neni 2 K.C). 2. Lindja gjalle (fakt juridik); foshnja fiton personalitet ne qofte se lind i gjalle (neni 2 K.C). Zotesia per te vepruar 1. Cilesi ligjore dhe natyrore; mosha, e cila sipas nenit 6 te K.C eshte percaktuar 18 vjec. 2. Cilesi personale; aftesia psiqike, fizike dhe morale (neni 10 K.C). enkeleda olldashi

7. Kufizimi i zotesie per te vepruar • Kufizimi I zotesisse per te vepruar per shkak te: • moshes (neni 7-8 K.C) I mituri mbi 7 vjec –veprime juridike me pelqimin e perfaqesuesit ligjor….. I mituri nen 7 vjec - veprime juridike vetem me pelqimin e perfaqesuesit ligjor. • mangesive personale; psiqike dhe fizike (neni 9-10 K.C) enkeleda olldashi

8. Personi juridik Personi juridik publik - institucionet publike, qe financohen vete ose me fonde nga buxheti i shtetit.Ndermarrjet shteterore, qe finoncohen vete apo me fonde te buxhetit te shtetit( neni 25 K.C). Personi juridik privat-organizimet kolektive apo individuale si shoqerite tregtare, shoqata dhe fondacionet (neni 26 K.C). enkeleda olldashi

9. PERSONI JURIDIKE • Zotesia juridike dhe zotesia per te vepruar per personin juridik lindin ne te njejtim moment. Te drejtat dhe marrja persiper e detyrimeve fillojne ne momentin e krijmit ose ne ate te regjistrimit prane organeve perkatese (neni 29 K.C). • Veprimet juridike personi juridik i kryhen nepemjet organeve te veta (te percaktuara ne statut dhe aktin e themelimit). • Diskutim rreth neneve 31-32. enkeleda olldashi

10. Humbja e zotesise juridike dhe zotesise per te vepruar • A. Vdekja natyrore- humbja e shenjave te jetes. • B.Vdekja civile – a. per personin fizik (natyror) shpallja i zhdukur dhe me pas I vdekur (neni 15-23 K.C) • b.per personin juridik mbarimi i veprimtaise, likujdimi etj. * Diskutim ne auditore rreth neneve 34-38. enkeleda olldashi

11. Veprimet juridike Perkufizimi veprimit juridik neni 79 i K.C. Veprimet e njerezve ndahen ne : 1.veprime juridike ligjore. Shfaqa e vullnetit te nje ose me shume personave me z.p.v me qellim krijimin, shfuqizimin ose ndryshimin e nje marredhenie juridike. 2. veprime juridike jo ligjore apo antiligjore jane ato qe nuk jane bere sipas formes se kerkuar nga ligji (neni 83). enkeleda olldashi

12. Veprimet juridike Veprimet juridike ndahen ne ; a.te njeaneshme(unilaterale, si p.sh., testamenti etj; b.te dyaneshme (bilaterale), si kontratat (contractus); c. te shumaneshme (multilaterale) si shoqerite tregtare etj. enkeleda olldashi

13. Marredhenia juridiko civile enkeleda olldashi

14. Marredhenia juridiko civile • Qellimi i marredhenies juridike civile eshte plotesimi i nevojave materiale dhe personale te njerezve. Ligji u njeh pjesemarresve te marredhenies juridike te drejta subjekteve dhe detyrime korresponduese te ketyre te drejtave. enkeleda olldashi

15. Marredhenia juridiko civile • Marredheniet juridike civile sipas natyres se te drejtave dhe detyrimeve qe burojne prej tyre, ndahen ne disa lloje (kategori’grupe): • Te drejta subjektive civile pasurore dhe jo pasurore apo sic quhen ndryshe personale. • Te drejta subjektive civile absolute dhe relative. • Te drejta reale, detyrimore dhe trashegimore. enkeleda olldashi

16. Marredhenia juridiko civile • Marredheniet juridike civile ne pergjithesi jane pasurore ose qe lidhen me te drejta pronesore, pra jane me fjale te tjera marredhenie ekonomike. enkeleda olldashi

17. Marredhenia juridiko civile • Te drejtat personale jo pasurore shprehen ne disa te mira jo materiale. Keto lloj te drejtash jane te patjetersueshme dhe te pandashme nga personi qe i mbart ato. Keto te drejta ne vetvete nuk kane karakter pasuror’ekonomik. • Kuptimi i termit °personal° qe perdoret per keto lloj te drejtash, lidhet me faktin qe ato i referohen nje personi te caktuar. Te tilla te drejta jane : e drejta e autorit etj. enkeleda olldashi

18. Marredhenia juridiko civile Ndryshimi ndermjet te drejtave subjektive pasurore dhe jo pasurore ka rendesi persa i perket rregullimit nga ligji te menyres se mbrojtjes se ketyre te drejtave. • Te drejtat pasurore, zakonisht mbrohen duke e detyruar shkelesin e tyre te demshperbleje demin e shkaktuar. • Te drejtat personale jo pasurore, zakonisht nuk shkaktojne ndonje dem pasuror dhe si rrjedhim nuk ka vend per dem shperblim te demit material, por atij personal (moral). enkeleda olldashi

19. Marredhenia juridiko civile • Te drejtat subjektive civile absolute sjellin per subjektin e marredhenies juridiko’civile te drejta direkte dhe per gjithe te tjeret detyrime pasive te pergjithshme. • Te tilla jane; e drejta e pronesise, e drejta e barres mbi nje pasuri te paluajtshme, e drejta e trashegimise, te drejtat familjare me karakter personal etj. enkeleda olldashi

20. Marredhenia juridiko civile • Te drejtat subjektive civile reale dhe te detyrimit. Keto te drejta lidhen me ekzistencen e sendin si objekt i marredhenies juridiko’ civile. • E drejta reale ka per objekt nje send konkret te individualizur, ndersa ajo e detyrimeve mund te kete edhe sende te percaktuara ne gjini si dhe veprime te njerezve (kryerja e puneve apo sherbimeve) . enkeleda olldashi

21. Marredhenia juridiko civile enkeleda olldashi

22. enkeleda olldashi