O EMPIRISMO

1. O EMPIRISMO Berkeley Locke Hume

2. JOHN LOCKE 1632-1704

3. O EMPIRISMO O EMPIRISMO Corrente filosófica dos S. XVII e XVIII Os seus principais representantes son británicos. (empirismo inglés) O problema do coñecemento Tema fundamental Tesis máis importantes O ser das cousas dáse na conciencia A orixe do coñecemento é a experiencia por tanto negación das ideas innatas dos racionalistas O coñecemento humano está limitado pola experiencia. Pensante por tanto negación da metafísica Crítica á idea de sustancia Extensa Infinita Crítica á idea de causalidade Todo coñecemento é coñecemento de ideas. FENOMENISMO Conclusión dependente e limitada á experiencia O empirismo propón un novo concepto de razón práctica crítica cos seus límites e posibilidades

4. O COÑECEMENTO HUMANO Coñecer é percibir ideas nanosa mente Qué son? o que a mente contempla Teoría representativa do coñecemento Orixen Toda idea procede da Experiencia Interna Externa Tipos Ideas simples Ideas complexas Ideas xerais Ideas particulares Ten os seus límites Non é posible ir más alá das ideas simples As ideas simples son os materiais únicos do noso coñecemento

5. A METAFÍSICA intuitivo de si mesmo demostrativo de Deus Lockesosten un realismo crítico sensible das cousas O ser humano ten un coñecemento porque posee Que ten plena conciencia de si mesma unha mente substancial Que é fundamento da identidade persoal As Cousasnaturais son coñecidas a través das sensacións primarias teñen cualidades secundarias

6. JOHN LOCKE: O liberalismo( textos 9-10) OBRA: II Tratado sobre o goberno civil, 1690 ESTADO DE NATUREZA Os homes son libres e iguais; limitados polalei natural Da lei natural salen os dereitos á: vida, saúde, liberdade e posesións No haileiscomúns, ninxuíz imparcial Cada home ten o poder executivo de castigar aos transgresores A vinganza leva o castigo máis alá da reparación do dano CAUSAS DO PACTO A situación agrávase. Obrigaao home a facelo pacto A causa é a violación da lei natural PACTO Os homes renuncian ao poder executivo natural. depósitannonacomunidade A comunidade, de acuerdo ásleiscomúns, xulgadiferenzas e castiga Só o consentimentodáorixeaogobernolexítimo Os gobernantes quedan sometidos a leisfixas CONSECUENCIAS DO PACTO Os xuízesteñen que ser imparciais Os poderes lexislativo e executivo estarán separados Os cidadánssó renuncian ao poder executivo CIDADÁNS Si os gobernantes non cumpren, os cidadáns deben rebelarse

7. O Empirismo: DAVID HUME

8. Distinción impresión/idea • Hume pretendía crear unha ciencia empírica do ser humano, así como Newton creara a ciencia física. As súas investigacións céntranse no entendemento, nas paixóns e na moral. • Con respecto ao coñecemento, Hume parte de dúas preguntas fundamentais: • De que materiais está provista a nosa mente? • Qué uso podemos facer deles? • Hume responde que todos os contidos da nosa mente son “percepcións”. • As percepcións poden ser de dous tipos: impresións e ideas. • As impresións son as percepcións máis inmediatas, actuais, vivas e intensas. As fundamentais son: sensacións, paixóns e emocións. • As ideas son copias das impresións e por eso máis débiles e menos vivas.

9. As ideas únense e combinan en virtude das formas de asociación denominadas contigüidade, semellanza e causalidade. A causa da asociación descoñecémola: só coñecemos os seus efectos. Unha idea pode causar unha nova impresión, pero esta xa non é unha impresión de sensación (orixinal) senón de reflexión. Tanto as ideas como as impresións poden ser simples ou complexas. A afirmación de que toda idea procede dunha impresión levou a Hume a criticar algúns conceptos fundamentais da filosofía como o concepto de causa ou de substancia. Todas as ideas proceden das impresións. Isto proporciona a Hume o método filosófico que impón someter a proba todo concepto ou categoría que se presente, buscando a impresión que é a súa orixe e rexeitándoo se a súa orixe non é unha impresión. Non hai, polo tanto, ideas innatas.

10. A conexión ou asociación de ideas Memoria Conservan orde e forma das impresións Ideas Imaxinación Aparecen coa orde trastocado oo alterado Aínda que libre, sigue uns principios universais Leis da asociación da imaxinación na formación de Ideas complexas. Lei de contigüidade no espacio e no tempo: Tendemos a establecer unha relación en base a súaproximidade temporal ou espacial Lei de causalidade (relación causa- efecto): Basada na anterior. A nosa mente tende a establecer relacións causa-efecto e a creer nasúanecesidade Lei de semellanza: Fainos agrupar a ideas en virtude dun parecido ouidentidade.

11. RELACIÓNS DE IDEAS E CUESTIÓNS DE FEITO Relacións de ideas Proposicións de xeometría, álxebra e aritmética. Analíticas. Exemplo: dúas máis dúas son catro. A verdade é independente da experiencia. É un coñecemento demostrativo certo. O seu contrario é imposible, implica contradicción. Son proposicións necesarias. Permiten a elaboración de razonamentos demostrativos. Cuestión de feito Coñecemento derivado da experiencia. Proposicións sintéticas. Exemplo: a pizarra é rectangular. Non se chega por razonamento, é necesario recurrir á experiencia. A verdade está garantida pola experiencia. É certo o presente aos sentidos ou o rexistrado na memoria.. O seu contrario é posible, non implica contradicción. Son proposicións posibles. Permiten a elaboración só de razoamentos probables. CONSECUENCIA: O coñecemento factual sobre feitos futuros, dos que non temos impresións, basados na inferencia causal, non é un coñecemento absolutamente certo, senón probable. Hume se inspira en Leibniz para realizar esta distinción. (“verdades d feito”/ “verdades de razón”)

12. A CIENCIA versan sobre relacións de ideas. Matemáticas permiten realizar razoamentos demostrativos seguros e certos a priori. versa sobre feitos que reduce a leis as leis son probables. Física permite facer previsións sobre o futuro. carece de valor Metafísica rexeitada totalmente por Hume porque É unha ilusión que manten un Escepticismo moderado caer en dogmatismos que impide abordar cuestións abstrusas

13. Crítica á Metafísica • A esixencia de que a toda idea ten que corresponderlle unha impresión, levou a Hume a criticar os conceptos fundamentais da filosofía como a idea de causa ou a de substancia. • Hume pregúntase: a que impresión corresponden estas ideas? “Se albergamos a sospeita de que un termo filosófico se emprega sen significado ou idea algunha (como ocorre con farta frecuencia), só haberá que preguntar de que impresión se deriva a suposta idea; e se é imposible asignarlle unha, confirmouse a nosa sospeita.“ (Investigación sobre o entendemento humano)

14. O PROBLEMA DA SUSTANCIA(TEXTO 8) Idea complexa xurde da actividade combinatoria da mente, non das impresións. Formadas polas leis da asociación, o costume e a tendencia evocadora. SUSTANCIA Crítica á sustancia: Non hai impresión de algo que una e esté debaixo das cualidades que percibimos. Crítica á sustancia extensa cartesiana Cualidades Primarias → Obxectivas → Están nos obxectos Descartes distinguía Cualidades Secundarias → Subxectivas → No están nos obxectos Hume: As cualidades primarias dependen das secundarias para o seu coñecemento, e como aquelas son subxectivas. No hai percepción de Deu Crítica á sustancia infinita cartesiana Basadas no principio de causalidade (Tomás de Aquino, Descartes...). O principio de causalidade carece de validez obxectiva. Demostracións da existencia de Deus Basadas nas ideas innatas (Descartes). As ideas innatas carecen de valor. No hai idea válida sen a súa impresión correspondiente. Crítica á sustancia pensante cartesiana a dúbida metódica só nos dí que hai pensamentos indubitables, non que unha sustancia os sustente. a sustancia pensante non se deriva de ningunha impresión, polo que carece de fundamento. É un conxunto de ideas simples, unidas pola imaxinación, ao que designamos un nome (nominalismo), que nos recorda dito conxunto.

15. Crítica á idea de substancia • Non existe unha impresión da idea de substancia. Non é máis que unha colección de ideas simples unidas pola imaxinación. • Os filósofos como Descartes falan de tres substancias (o eu, o mundo e Deus) pero para Hume as tres son falsas posto que non temos impresión ningunha delas. • O eu (alma): por qué creo que son a mesma persoa que onte? Non hai ningunha impresión do eu, só unha colección de percepcións (pensamentos, sentimentos, recordos,...). A memoria fainos crer que existe o eu pero é unha ilusión, é falso. Confundimos a idea de sucesión coa de identidade.

16. CRÍTICA DE HUME AO PRINCIPIO DE CAUSALIDADE(Texto 7) “Todo o que empeza a existir ten unha causa” A RELACIÓN CAUSA-EFECTO NON É NECESARIA Non se coñece a priori, por puro razonamiento Non é unha relación de ideas A análise do obxecto non dí nada da “súa” causa Non é un coñecemento de feitos A experiencia só instrúe sobre a conxunción constante de “causa” e “efecto”. Só amosa que un feito sucede regularmente a outro Causa e efecto son heteroxéneos O entendemento pode concibir efectos distintos non contradictorios O Noso coñecemento de feitos se limita a impresións e ideas actuais Da conexión causa-efecto non temos impresións O coñecemento que prevea o futuro non é certo, senón probable. Ten o seu fundamento no hábito ou costume da contigüidade espacio-temporal de causa-efecto.

17. O HÁBITO OU COSTUME Entre causa e efecto non hai conexión necesaria Non hai fundamento para pensar que no futuro sigan ocorrendo os mesmos efectos Seguimos esperando os mismo efectos aos experimentados no pasado O fundamento é o hábito ou a costume Principal guía da vida do home. Fai que a experiencia pasada sirva para predecilo futuro. Non é un principio racional → non produce coñecemento. É un acto de sentimento (impresión de reflexión) → produce crenza. Como todo coñecemento fundaméntase nunha impresión. A forza da creza dependerá do grado da probabilidade da certeza do coñecemento Ontolóxicamente nega a causalidade: Non é algo real que se dé no mundo Consecuencias Gnoseolóxicamente admite a causalidade, como lei que rixe o funcionamento da imaxinación. Debido ás experiencias pasadas determínanos a crer na súa necesidade

18. “Cremos” que a bola lila se moverá se lle damos coa branca porque sempre ocurreu así, pero non podemos estar seguros ao 100%

19. FENOMENISMO A mente só coñece percepcións (impresións e ideas). a existencia dos corpos, distintos das percepcións vólvese problemática Dos obxectos exteriores, distintos das percepcións, non hai coñecemento, só coñecemos o que aparece: FENOMENISMO Do mundo exterior non hai xustificación racional. Non sabemos a qué se deben as nosas impresións: ESCEPTICISMO. Do mundo exterior (e do eu) non hai coñecemento, só crenza. A crenza é un sentimiento, que ocupa un posto tan importante na mente humana como a razón. A validez do coñecemento dos obxetos exteriores depende da crenza xerada pola costume.