Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği

1. TÜRKİYE EKONOMİSİ’NİN GÖRÜNÜMÜ 3 Nisan 2010 Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği

2. Bu kriz neden farklı? Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği

3. Çeyrek dönemler itibariyle büyüme oranları Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği

4. 2009 Yılında Büyümenin Bileşenleri 1.ç.2.ç.3.ç.4.ç. Özel Tüketim -7,2 -1,2 -1,3 3,3 Kamu Tüketimi 0,5 0,0 0,5 2,3 Yatırımlar -6,9 -6,1 -3,9 -1,1 Stok Değişimi -7,6 -4,0 0,1 2,5 Dış Ticaret 6,7 3,4 1,7 -1,0 Toplam -14,5 -7,7 -2,9 6,0

5. 2010 Büyümesini olumlu etkileyecek faktörler Canlanan İç Tüketim Azalmış olan stokların yenilenmesi Bankaların elindeki likidite fazlası Kamu Borcunun yenilenme oranının azalması 2010 Büyümesini olumsuz etkileyecek faktörler Artan enerji bağımlılığı ve yükselen enerji/emtia fiyatları İhracat performansının (ithalata göre) yetersiz kalması Kapasite kullanımındaki düşük seviyenin yatırım talebini zayıflatması Tarımda artan gizli işsizlik KOBİ’lerin finansman ihtiyaçlarının büyümesi

6. İşsizlik Oranı (2008)

7. Türkiye’de işsizlik yeni bir platoya mı yükseliyor?

8. Küçülmeyle birlikte işsizlikte hızlı artış yaşandı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği

9. 2009 Yılında İstihdamdaki Gelişmeler Toplam İstihdam: + 83 bin Tarım İstihdamı: + 238 bin (ücretli istihdamındaki artış sadece 32 bin) yani, tarımda gizlenen yaklaşık 200 bin ilave işsiz var İmalat Sanayi İstihdamı: - 286 bin Ticaret İstihdamı: - 31 bin İşsizlikteki artış (geniş tanımlı) 1,1 milyon

10. En hızlı artış, orta yaş grubunda yaşanıyor 1996 – 2008 arasında yaş gruplarına göre işsizlik kaç kat arttı? (2008'deki işsiz sayısı / 1996'daki işsiz sayısı) yaş grubu

11. FARKLI İHRACAT PAZARLARINA ULAŞMAK ÖNEMLİ

12. Krizde şirketler küçüldü

13. Çocuklarımız niye okuyor? – ne okuyor? Mevcut eğitim sistemi istihdam dostu değil

14. Kayıtdışını bitirmemiz gerekiyor... (İşgücünün sadece %48’i prim üretiyor)

16. 2000’de 7 milyar TL.

17. İç piyasa canlanıyor

20. Takas Sisteminde karşılıksız Kalan Çek Adet ve Tutarının Takasa İbraz Edilen Toplam Çek Adeti ve Tutarıİçindeki Oranı

23. İŞYERİ AÇILIŞLARI ARTIYOR 2009 ilk 9 ay : % -29 2009 son 3 ay : % 17 2010 ilk 2 ay : % 13 Yeni Açılan İşyeri Sayısındaki artış oranı (önceki yılın aynı dönemine göre yeni açılan şirket ve gerçek kişi sayısı) Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği

24. TEPAV PERAKENDE ENDEKSİ (TEPE) Mart 2010’da bir önceki yılın aynı dönemine göre değişimi Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği

25. Mevcut % 1’lik büyüme ile sağlanan Gelir Düzeyi brüt gelir artışı ---------------- ------------------------------------ ABD 40,000 $ 400 $ AB 30,000 $ 300 $ Türkiye 8,500 $ 85 $ (Türkiye, sadece AB ortalaması ile arasındaki mesafeyi koruyabilmek için, AB’den 3,5 kat daha hızlı büyümek zorunda) TÜRKİYE DAHA HIZLI BÜYÜMEK ZORUNDA Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği

26. Türkiye’deki İş ve Yatırım Ortamı’nın Dünyadaki Sırası (Dünya Bankası “Doing Business 2010” raporu) 20082009Değişim İş Ortamının Geneli 63 73 10 ↓ Yeni İş Kurma 44 56 12 ↓ İstihdam Mevzuatı 143 145 2 ↓ İnşaat İzni Alma 133 133 - Gayrimenkul Alımı 33 36 3 ↓ Krediye Ulaşım 68 71 3 ↓ Dış Ticaretin Kolaylığı 65 67 2 ↓ Vergi Mevzuatı 70 75 5 ↓

27. İş Ortamını düzeltmek için kısa vadede gereken Yapısal Düzenlemeler • Ticaret Kanunu - Borçlar Kanunu - Perakende Sektörü Kanunu • Vergi ve Prim borçlarının yeniden yapılandırılması • Gecikme faizi oranlarının indirilmesi • Kamu alımlarında Yerli Üretime getirilen %15 fiyat avantajı kuralının işletilmesinin sağlanması • Taşımacılık maliyetlerinin düşürülmesi, yurtdışına çıkış yapan tırlara daha fazla vergisiz yakıt temini • Enerji üzerindeki kamusal yüklerin (ÖTV, TRT payı vb.) azaltılması, Elektrik’te, haftasonlarında ve tatillerde gece tarifesi uygulanması • Eximbank’ın yeni pazarlara yönelik sigorta sistemini genişletmesi • Bankacılık sektörüde KOBİ’lerin finansmana ulaşmalarının sağlanması

28. Büyümek için Yapısal Reformların Devamı Gerekiyor Girdi maliyetlerindeki artışlar (2004 – 2009 arasındaki toplam 5 yıllık süre) 20042009ArtışAsgari Ücret (aylık brüt) 423 TL 693 TL % 64Motorin (litre) 1,4 $ 2.1 $ % 50Benzin (litre) 1,7 $ 2.5 $ % 47Doğalgaz (bin m3) 250 $ 380 $ % 52Elektrik (100 kwh) 9 $ 13 $ % 45Fiyatların genel düzeyindeki toplam artış (2004-2009) % 50Dolar / TL. 1,40 1,50 % 7Euro / TL. 1,75 2,10 % 20

29. Perakende Sektöründe Büyüyen Problem Esnaf sayısı (Bağkur sigortalı) 2003 : 2,3 milyon 2008 : 1,9 milyon 2009 : 1,8 milyon Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği

30. Vergi ve Sigorta Prim Borçlarının Yeniden Yapılandırılması Birikmiş Vergi ve Prim Borçları Vergi Borçları Anapara + Faiz: 47 milyar TL. (20 milyar’ı faiz) Sosyal Güvenlik Kurumu (anapara + faiz) İşverenler : 23 milyar TL. (5 milyar’ı faiz) Esnaf-Çiftçi : 21 milyar TL. (9 milyar’ı faiz) Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği

31. İHRACATA VERİLEN DESTEK ARTMIYOR EXİMBANK NAKDİ DESTEKLERİNİN İHRACATA ORANI DÜŞÜYOR Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği

32. Bankaların Kredi Koşullarını Ağırlaştırmasından En Fazla KOBİ’ler Etkilendi Yurtiçi Banka Kredileri (milyar TL.) 20082009 KOBİ Kredileri 84,6 83,9 Diğer Krediler 166 179 Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği

34. Bankaların Kredi Koşullarını Ağırlaştırmasından En Fazla KOBİ’ler Etkilendi Yurtiçi Banka Kredilerindeki değişim (Ekim08 – Ocak10) Tüketici Krediler : % 13 Şirket Kredileri : % 3 KOBİ Kredileri : % -5 Ortaboy İşletmeler : %4 Küçük İşletmeler : % -1 Mikro İşletmeler : % -16 (şirket ölçeği küçüldükçe, bankalardan kaynak bulmak zorlaşıyor) Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği

35. Reel Sektör Yurtdışı Kredi Ödemede Dayanıklılığını Gösterdi • Reel Sektörün Yurtdışı Kredileri Yenileme Oranı • 2008 4.ç. % 112 • 2009 1.ç. % 76 • 2009 2.ç. % 73 • 2009 3.ç. % 69 • 2009 4.ç. % 71 • 2009’un tamamındaki net yurtdışı kredi ödemesi • Bankalar : 4,1 milyar dolar, • Reel Sektör : 10,6 milyar dolar

36. KREDİ GARANTİ FONU • DönemVerilen Kefalet AdediKullanılan Kredi Hacmi (milyon TL.) • 1994-2006 2,529 281 • 2007 305 76 • 2008 1,138 403 • 2,605 791 • KGF; 2009 sonu itibariyle 10.767 adet kredi kefaleti başvurusunu incelenmiş ve 6.577 kredi işlemine, toplam 1,1 milyar TL. kefalet vermiştir. (her 5 başvurunun 3’ü kabul edilmiştir). • Bu kefaletler ile Bankalarca Kobi’lere açılan kredi hacmi 1,5 milyar TL.dir. • Ayrıca 300 Kobi’nin kredilerinin KGF kefaleti ile yeniden yapılandırılması sağlandı.

37. KREDİ GARANTİ FONU 2010 yılı ilk 3 ayda KGF’nin performansı Kendi Özkaynaklarına dayalı olan KGF Gelen Kredi Kefaleti Talebi : 1,120 adet Kabul Edilen Kredi Kefaleti : 760 adet Sağlanan Kredi Kefaleti miktarı : 123 milyon TL. Hazine’nin kontgarantisine dayalı KGF Gelen Kredi Kefaleti Talebi : 85 adet Kabul Edilen Kredi Kefaleti : 64 adet Bankalarca Kredi kullandırılan : 29 adet Sağlanan Kredi Kefaleti miktarı : 13 milyon TL.

38. YÜKSEK VE İSTİRARLI EKONOMİK BÜYÜME İÇİN GÜÇLÜ EKONOMİ KALİTELİ DEMOKRASİ

39. Güçlü Ekonomi İçin • Kamu İdaresi Reformu • Vergi Sistemi • Girdiler üzerindeki kamu yüklerinin düşürülmesi • Kayıtdışılıkla daha etkin mücadele • Kamu alımlarında yerli üreticiye öncelik • Kontrol dışına çıkmış harcama alanlarının reformu • Belediyeler • Sağlık sistemi • Beşeri sermayenin güçlendirilmesi • Eğitim sistemi • Beceri dönüşümü Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği

40. Kaliteli Demokrasi için • Yeni bir Anayasa • Siyasi Partiler ve Seçim Kanunları • Hukuk-Yargı-Mevzuat reformu • Kamu yönetimi reformu • Kamu hizmetlerinin kalitesinin artırılması • Kamu Yönetiminde şeffaflık ve hesapverebilirlik • Kamu Personeli reformu • Yolsuzluk ve İsrafla etkin mücadele Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği