OKULLARDA YAŞANAN SALDIGANLIK,ŞİDDET, ZORBALIK VE OKUL TEMELLİ ÖNLEME ÇALIŞMALARI

1. OKULLARDA YAŞANAN SALDIGANLIK,ŞİDDET,ZORBALIK VE OKUL TEMELLİ ÖNLEME ÇALIŞMALARI

2. TANIM • BELİRTİLERİ • ORTAYA ÇIKARAN ETKENLER • YAŞATTIĞI SORUNLAR • KORUYUCU ÖNLEMLER ve BAŞA ÇIKMA

3. ÖFKENİN ve ŞİDDETİN TANIMI • Birey haz alma dünyasını engelleyen herhangi bir durum, olay veya kişi ile karşılaştığında öfke duygusu oluşur. İstediğini alamama, haksız davranışlara maruz kaldığını düşünme, arkadaş kaybı, kaçırılmış fırsatlar, kavgalar, engellenme, anlaşılmama, saygısızlık vb. durumlar öfkeye neden olur. Her bireyin öfkelendiği durumlar farklıdır. Ayrıca bir birey aynı konuya bazen öfkelenirken bazen öfkelenmeyebilir.

4. Kızgınlık, canlı organizmanın varlığını tehdit eden olaylara gösterdiği doğal bir tepkidir. Bu duygu, organizmaya saldırıldığı zaman, kendisini savunmasına ve savaşmasına yardımcı olacak güçlü fizyolojik, duygusal ve davranışsal tepkilerin ortaya çıkmasını sağlar. Bu nedenlerle, belli düzeydeki bir kızgınlık duygusu varoluş için gereklidir.

5. 1- Öfke ve Fizyolojik Tepkiler : • Öfkemizi kontrol edemediğimizde olumsuz sonuçlarını görmeye başlarız. Bunlar; fizyolojik, düşünsel ve davranışsal boyutta yaşanır. • - Kan şekerinin yükselmesi • - Nabzın ve kan basıncının artması • - Sık sık ve zor nefes alma • - Baş ağrısı • - Kas ağrıları, sırt, boyun.

6. 2- Öfke ve Zihinsel Tepkiler : • - Konsantrasyon bozukluğu • - Düşük performans • - Unutkanlık • - Uykusuzluk • - Dikkatsizlik

7. 3- Öfke ve Davranışsal Tepkiler : • - Alkolizm • - Sigara tiryakiliği • - Huzursuzluk • - Acelecilik • - İlaç kullanımı • - Aşırı yemek yeme

8. YAŞANAN SALDIGANLIK,ŞİDDET,ZORBALIK SORUNLARINI ORTAYA ÇIKARAN ETKENLER

9. Kızgınlık hem dışsal hem de içsel bazı olaylarla ortaya çıkar. Arkadaşınız, anneniz, kardeşiniz, sokaktaki bir adam, öğretmeniniz vb. belli bir insana kızabileceğiniz gibi; trafik sıkışıklığı, iptal edilen bir randevu, vb. gibi bir olaya da kızabilirsiniz. Kızgınlığınızın ortaya çıkmasından kendi kişisel sorunlarınızla ilgili kuruntularınız sorumlu olabileceği gibi, daha önceleri başınızdan geçmiş ve sizi öfkelendirmiş, travmatik bazı olayların anıları da sorumlu olabilir.

10. Olumsuz Medya Program Ve Yayınlar • Kötü Arkadaş Çevresi • Yanlış Anne Ve Baba Tutumları • Akran Zorbalığı • Şiddete Maruz Kalma • İstediğini Alamama, • Haksız Davranışlara Maruz Kaldığını Düşünme, • Arkadaş Kaybı, • Kaçırılmış Fırsatlar,

11. Kavgalar, • Engellenme, • Anlaşılmama, • Saygısızlık • Kişisel Yatkınlık • Kendini ifade etme çabası

12. ÖĞRETMENLER TARAFINDAN ÖNLEME İÇİN YAPILABİLECEK ÇALIŞMALAR

13. 1. AŞAMA SORUNLARIN TESPİT EDİLMESİ 1-Sürekli şiddet ,zorbalık ve kavga davranışı gösteren öğrenciler tespit edilerek, bu öğrencilerle bireysel olarak ilgilenilmeli. 2-Okul çevresinde bulunan, kavga ve şiddete eğilimli kişilerin varsa çetelerin tespit edilmesi. 3-Bu kişileri okulun çevresinde bulunduran sebeplerin tespiti

14. 2. AŞAMA: TESPİTLERDEN YOLA ÇIKARAK GEREKLİ ÇALIŞMALARA BAŞLANMASI • Hedef olarak tespit edilen öğrenciler bireysel görüşmeler yapılmalıdır. • Yapılan görüşmelerde öğrenciyi bu tür davranışlara iten nedenler belirlenmelidir.Daha sonra nedenlerin ortadan kaldırılabilmesi için imkanlar ölçüsünde gerekli önlemler alınmalıdır.

15. Bireysel görüşmeler belli aralıklarla devam ederken,öğrencinin velisi ile en 2-3 kez görüşülmeli.Gerekirse ev ziyaretleri yapılmalı.Alınabilecek önlemler ve çocuğa yaklaşım tarzının nasıl olması gerektiği aile ile paylaşılmalı. • Öğrencinin yaptığı olumsuz davranışlar aileye sürekli şikayet eder şekilde dile getirilmemeli.Bu tarz bir yaklaşım aileyi ve öğrenciyi okuldan soğutacaktır.

16. Şiddet davranışları gösteren öğrenciye karşı sabırlı olunmalı.Yaptığı davranışlara karşı ani ve sert bir üslup ile karşılık verilmesi onun bu olumsuz davranışını pekiştirir. • Gerektiğinde Orta öğretim düzeyinde bulunan disiplin kurulları,disiplin kurulunda ele alınması gereken davranışları görmezden gelmemeli.

17. Eğer öğrenciye disiplin cezası verilecek adil olunmaya ve abartılı cezalar verilmemesine dikkat edilmeli. • Şiddet eğilimlerinde bulunan öğrencileri asla başka öğrencilerin yanında yargılamayın. • Kendinizi öğrenciye sevdirmeden ve kabullendirmeden öğrenci üzerinde etkili olamayacağınızı unutmayın

18. Okul çevresinde öğrencilere şiddet uygulayan veya da şiddet davranışına yönlendiren kişi yada gruplar var ise; • Okul personeli bu kişilere karşı aynı yaklaşım tarzı içinde olmalıdır. • Gerekli durumlarda emniyet yetkilileri ile irtibata geçilmelidir • Okul öğrencilerimizden bu kişiler ile irtibatı yada işbirliği olanlar tespit edilmeli ve gerekli önlemler alınmalıdır.(Bireysel görüşme,ikna etme,aile ile görüşme vb.)

19. Karşınızdakini ilgiyle ve ciddi bir şekilde dinleyin. • Dikkatinizi karşınızdakinin söylediklerine verin. • Araya girmeyin. Anlatacaklarını bitirmesine izin verin. • Duygularına saygı gösterin. • Geçirdiği sıkıntılar dikkate alındığında yaşamakta olduğu öfkenin onun • açısından “haklı” ve “geçerli” nedenleri olabilir. Bunu kendinize hatırlatın. • Duygularını isimlendirmeye çalışın: • “Sesiniz çok öfkeli geliyor” / “Sesiniz öfke dolu” • “ Kendinizi çok engellenmiş hissediyor olmalısınız” • “Sanki çok fazla hayal kırıklığına uğramış gibisiniz”

20. ÖZELLİKLE İLKÖĞRETİM DÜZEYİNDE YAPILABİLECEK ÇALIŞMALAR • Anne-baba ve öğretmen olarak, çocuklara sözel-eylemsel biçimde, saldırganlık örneği olmamaları gerekmektedir. • -Saldırgan davranışlar ceza ile ( bağırmak, dayak vb.) sindirilme yoluna gidilmemelidir. • -Çocuklar öfkeli, gergin iken onlarla tartışılmamalıdır. Fırtınanın dinmesi, çocuğun sakinleşmesi beklenmelidir.

21. Her fırsat ve ortamda, saldırganca yapılan davranışların, olumsuzlukları - dezavantajları vurgulanmalıdır. • -Bu çocuklara; zihin olgunluğuyla uyuşan, çeşitli sorumluluklar mutlaka verilmelidir. • -Çocukların gerginliklerinin, boşalmasını sağlamak amacıyla, enerjilerini zararsız şekilde sarf etmelerini sağlayacak, etkinlikler yaptırılmalıdır. • -Ev ortamları; insan ilişkileri ve fiziksel olarak incelenip ,uygun hale getirilmesi için destek olunmalıdır.

22. -Saldırgan çocukları olabildiğince gurup etkinliklerine teşvik etmeli ve katılımları sağlanmalıdır. • -Çocukların temel ihtiyaçları ve makul istekleri, zamanında ve yerinde yerine getirilmelidir. Gereksiz engeller konulmamalıdır. Bu durumlarda çocuğun, uygun istediğini yerine getirme yoluna gidilmelidir

23. -Çocuk çok yönlü tıbbi incelemeden geçirilmelidir.Sinir ve sindirim sistemi mutlaka özel olarak incelenmelidir. • -Psikolojik inceleme yapılmalıdır. Ruhsal tedavi gerektiriyorsa yönlendirme yapılmalıdır. • -Çocuğun ebeveynine, anne-baba eğitimi kazandırılmalıdır.

24. ÖFKELİ HER HAREKET, DAHA AZ MUTLU OLMANIZA NEDEN OLACAKTIR. • Herkesin Dikkatine; • Herhangi bir kimse öfkelenebilir. Bu kolaydır. • Ne var ki; • Doğru İnsana • Doğru Derecede • Doğru Zamanda • Doğru Maksatla ve • Doğru Biçimde Öfkelenmek • İşte Bu Zordur.... ARİSTO

25. OKUL TEMEL ÖNLEME PLANIYAŞANAN SALDIGANLIK,ŞİDDET,ZORBALIK VE OKUL TEMELLİ ÖNLEME ÇALIŞMALARI BİLEŞENLERİ OKULLARDA BELLİ PERİYOTLARLA UYGULANMALIDIR

26. Okul Programları ve Genel Amaçları Sosyal-Duygusal Yeterliğe Odaklı Programlar: • Öfke Yönetimi • Çatışma Çözme • Problem Çözme • Empati Geliştirme • Stresle Baş etme/Stres Yönetimi

27. Akran İlişkileri Geliştirme • Akran Arabuluculuğu • Sosyal Beceriler ve Kişilerarası İlişkiler • Kendini İfade Etme ve Etkili Davranma • Kendini Ayarlama • Özdisiplin • Karar Verme, • Sorumluluk Alma • Özgüven

28. Genel Amaçlar: • Şiddetin önlenebilir olduğunu göstermek. • Öfkenin hayatın doğal ve önemli bir parçası olduğunu fark ettirmek. • Öfkenin yapıcı ve sağlıklı şekilde ifade edilebileceğini öğretmek. • Öfke ve şiddeti kontrol etmenin büyüme ve olgunlaşmanın gereği olduğunu fark ettirmek. • Öfkeyi ifade etmede olumlu yolları tanıtmak. • Çatışma durumlarında şiddete alternatif davranışları geliştirmek.

29. KAYNAKÇA T.C.MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğü GENELGE NO: 2006/26 • Luhn, R. R.* (1996). Kızgınlıkla Başaçıkma. Alfa Yayınevi. • Gün, N.* (1996). Geçmişin Gölgeleri. • Lerner, H. (1997). The Dance of Anger. • * Anadolu Üniversitesi kütüphanesinde bulunmaktadır.