Peter Vercaemst Amsterdam , 30 november 2004

1. Peter Vercaemst Amsterdam, 30 november 2004 Beste beschikbare technieken (BBT) voor ziekenhuizen en andere verzorgingsinstellingen

2. Overzicht Vito’s BBT-kenniscentrum Inhoud BBT-studie Aanbevelingen

3. Vito • NV van openbaar nut • Ontstaan uit Studiecentrum voor Kernenergie (SCK) • Bedrijfsopbrengsten ca. 46 miljoen EUR (2003) • Personeel: ca. 465 • Technologisch onderzoek voor • Vlaamse overheid • Vlaamse bedrijven

4. Vito ondersteunt beleid Beleidsstudies en –adviezen • technologische invalshoek • economische aspecten • niet-bindende aanbevelingen bv. met betrekking tot BBT BBT-rapporten: BBT-kenniscentrum

5. Opdracht BBT-kenniscentrum • Verspreiding info milieutechnieken • Advies overBBT en milieukosten Vlaamse overheid + bedrijven Vlaamse overheid

6. Droogkuis Koetswerkherstelling Galvano Thermisch verzinken Drukkerijen Mestverwerking (2° ed.) Textiel Verfproductie Houtverduurzaming Spaanplaten Groenteverwerking Afgewerkte olie Benzinetankstations Wasserijen Kleiverwerking Zwembaden Gieterijen Beton Afvalwaterzuiveringsslib Non-ferro Asfalt Stookinstallaties + motoren Tank- en vatenreiniging Slachthuizen Car- en truckwash Houtbewerking Ziekenhuizen (2003) Metaalbewerking Natuursteenverwerking 30 Vito BBT-rapporten

7. Alle BBT-info op www.emis.vito.be

8. www.emis.vito.be

9. www.emis.vito.be

10. ‘Werkbare’ definitie BBT Beste: voor het milieu in zijn geheel Beschikbare: * op de markt verkrijgbaar * haalbaar - betaalbaar Technieken: technologische en organisatorische maatregelen

11. BBT als basis voor vergunningsvoorwaarden BBT sector BBT-emissiewaarde sector BBT bedrijf X Bijzondere vergunnings-voorwaarden (lokale overheid) Sectorale norm Vlarem II

12. BBT in Nederland • Vito: TNO - RIVM • BBT-kenniscentrum: InfoMil • Van ALARA naar BAT (IPPC) naar BBT

13. Overzicht Vito’s BBT-kenniscentrum Inhoud BBT-studie Aanbevelingen

14. BBT-studie verzorgingsinstellingen • Ziekenhuizen: prioritair voor waterproblematiek • Drafts besproken in begeleidingscomité (6): • Overheid: AMV, VMM, OVAM, APSG • Sector: VVI, VOV, ziekenhuizen • Resultaat: Vito-rapport (boek/Internet, 2003)Focus:- water: technieken + aanbevelingen- afval: technieken

15. Geen traditionele sector • Sociaal-economisch • Afbakening • RVT’s en dagziekenhuizen (49.1) • Universitaire, algemene, categorale en psychiatrische (49.2) • Niet: rusthuizen, MPI’s, medische labo’s, tandartsen e.d. • Kencijfers: aantal instellingen, tewerkstelling, budget, … • Complexe financiering: Geen specifiek budget voor milieu-investeringen

16. Illustratie: 907 instellingen (Vl, 2000)

17. Sectorstudie • Sociaal-economisch • Juridisch kader • Afvalwater • Huishoudelijk vs. bedrijfsafvalwater • Geen (echte) sectorale normen • Afval: • NRMA – RMA (Vlarea) • Verbranden

18. 3 groepen afdelingen • Behandeling • Ambulante opname, daghospitaal, verpleegafdelingen • Geriatrie, pediatrie, neonatologie • Operatiekwartier, bevallingskwartier • Orthodentie en stomatologie • Hemodialyse • Oncologie, radiotherapie, chemotherapie • Nucleaire geneeskunde • Fysiotherapie, hydrotherapie, brandwonden • Mortuarium

19. 3 groepen afdelingen • Behandeling • Diagnose • Labo’s • Anatome pathologie • Medische beeldvorming • Endoscopie

20. 3 groepen afdelingen • Behandeling • Diagnose • Ondersteuning • Sterilisatie • Apotheek • Keuken • Wasserij • Technische diensten • Overige: schoonmaak, magazijn, administratie

21. Milieu-aspecten • Afval • 3.285 ton RMA en 17.500 ton NRMA (VVI, 2003) • Prioriteit voor sector (cf. kostenplaatje)

22. Milieu-aspecten • Afval • Water • Verbruik: 382 l/ligdag (AZ) • Samenstelling afvalwater • Klassieke parameters weinig problemen (huishoudelijk) • Microbiële pathogenen • Farmaceutische stoffen • antibiotica, hart- en vaatmiddelen, pijnstillers, contrastmiddelen • thuisverbruik • voorzorgsprincipe

23. Milieu-aspecten • Afval • Water • Lucht • Energie • EtO • Narcosegassen • Micro-organismen: • Verspreiding via lucht, water, bodem • Legionella

24. BBT afval • Afval • Preventie, bv. • Voorraadbeheer, medicijnenbeheer • Voorkomen routinematige onderzoeken • Herbruikbare producten (ev. na sterilisatie) • Minder schadelijke producten en chemicaliën • Behandeling: voorbehandelingssystemen • Chemische desinfectie (geen BBT) • Thermische behandeling (nat, droog, autoklaveren) • Alternatieven: niet-ioniserende straling, inertisatie, … (geen BBT)

25. BBT afval: vacuümsterilisator RMA

26. BBT afval: shredder RMA

27. BBT afval: microgolfeenheid

28. BBT afval • Afval • Preventie • Behandeling • Specifieke afvalstromen: • Luiers en incontinentie: Knowaste (geen BBT) • Glas: afspraken met ophalers • Organisch-biologisch: ontwateren, compacteren, verbrijzelen • Fixeer

29. Voorbeeld BBT afval: restafval fixeer en ontwikkelaar • Preventieve maatregelen • Digitaal (DPS, PACS): totaaloplossing • Droge afdruktechniek • Beperken (bij nat procédé) • Fixeertanks in tegenstroom • Regenereertoestel (BBT voor grotere ziekenhuizen) • Recyclage • NUL-optie

30. DPS

31. Toestel droge afdruk

32. Toestel natte afdruk met dubbele fixeertank

33. BBT water • Afval • Water • Preventie: bv. waterbesparende douchekoppen, doseersystemen, opvang en inzameling geconcentreerde oplossingen, … • Deelstromen: tandheelkunde, fomaldehyde, keukens, medische beeldvorming, verpleging, labo’s, wasserij

34. Voorbeeld BBT water: keuken • Preventieve maatregelen • Samenstelling – dosering afwasmiddel • Benutting vaatwasmachine • Voorweken • Comprimeerinstallatie • Eindbehandeling • Mechanische roosters • Vet- en olieafscheiders • Eenvoudige biologie • Slibbezinkput (soms BBT) • Zetmeelafscheider (soms BBT)

35. BBT water • Afval • Water • Preventie • Deelstromen • Bulkzuivering: • Biologie, incl. (de)nitrificatie • Slib verbranden (extern) • Ev. fysicochemie, zandfilter, chemische oxidatie • Desinfectie: geen BBT

36. BBT • Afval • Water • Lucht: • Sterilisatie (EtO): • preventie, • alternatieve technieken: bv. gasplasma (geen BBT) • Eindverwerking: bv. katalytische naverbrander • Narcosegassen: procesgeïntegreerde maatregelen Bv. LFA

37. Gasplasma sterilisatie

38. Overzicht BBT-kenniscentrum Inhoud BBT-studie Aanbevelingen

39. Aanbevelingen • Aandachtspunten voor preventie • Algemeen • Afval • Water • Lucht • Afval • Goed geregeld in VLAREA • Slib niet naar landbouw • OVAM: criteria voor alternatieve voorbehandeling

40. Sectorale normen afvalwater • Uitgangspunt: huishoudelijk karakter bulk • Zuivering in RWZI (lozen op riool) • Deelstromen mogelijk gevaarlijk • Preventieve maatregelen • Welbepaalde deelstromen als afval afvoeren Bv.: restvloeistoffen labo-analyses • Deelstromen met aparte voorbehandeling Bv.: tandheelkunde, wasserij, keuken, medische beeldvorming • Deelstromen zonder BBT/zuivering • Bij bulk afvalwater • Beperkte hoeveelheden • Voorbeelden: spoelwaters labo

41. Controle normen afvalwater • Huishoudelijk, maar controle (Vlarem-)deelstromen mogelijk maken • Indien niet: geheel bedrijfsafvalwater • BBT onverkort toepassen • Voorstel sectorale normen: • AOX: 2 mg/l • Formaldehyde: 2 mg/l • Metalen

42. Cf. rioollozers Aangevuld met: Normen oppervlaktewater

43. Tot slot: Vito’s BBT-studie… • Geen handleiding • Lost niet alle (milieu-)problemen op • Wel: basis • overheid: vergunningen • sector: investeringen • Sterkte: overleg, draagvlak • Gebruikt in de ‘praktijk’

44. Meer informatie Contactpersoon Vito : Peter Vercaemst  Tel. : +32 14 33 58 63  Fax : +32 14 32 11 85 @ E-mail: peter.vercaemst@vito.be  Brief: Boeretang 200, 2400 MOL  Internet: http://www.emis.vito.be