280 likes | 516 Views
TAM SÜRE ÇALIŞMA DÜZENİNİN KAMUSAL ÖNEMİ. Kayıhan Pala Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı. Türkiye’de halkın sağlığı ne durumda?. Türkiye’de sağlık durumu. “ Kötü ” gelir dağılımındaki adaletsizlik hızlı kentleşme sağlık hizmeti sistemindeki yetersizlik.
E N D
TAM SÜRE ÇALIŞMA DÜZENİNİN KAMUSAL ÖNEMİ Kayıhan Pala Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı
Türkiye’de sağlık durumu “Kötü” • gelir dağılımındaki adaletsizlik • hızlı kentleşme • sağlık hizmeti sistemindeki yetersizlik WHO (2004) Health Care Systems in Transition HiT summary, Turkey. European Observatory on Health Systems and Policies.
Türkiye’de yoksulluk • Türkiye’de günde 4,30 ABD dolarından az geliri olanların oranı %39,1 • Günde 2,15 ABD dolarından az geliri olanların oranı %10,3 World Bank, 2005
Sağlıkla ilgili sosyal güvence • Güvencesiz kesim: • Kentsel alanda %34,1 • Kırsal alanda %42,0 Sağlık Bakanlığı, 2006
Özel sağlık harcamaları Toplam sağlık harcamaları içinde özel sağlık harcamasının payı: • Batı %27,56 • Doğu %40,58 • Güney %43,81 Sağlık Bakanlığı, 2006
Hasta yatağında eşitsizlik… • Türkiye’de genel olarak on bin kişiye 25 hastane yatağı düşmektedir. • Ancak bu konuda büyük bir eşitsizlik vardır ve on bin kişiye düşen yatak sayısı 3-60 arasında değişmektedir. WHO (2004) Health Care Systems in Transition HiT summary, Turkey. European Observatory on Health Systems and Policies.
Yataklı tedavi: Özel sektör büyüyor Sağlık Bakanlığı İstatistik Yıllıkları
Ölüm nedenleri: “ÖNLENEBİLİR” • Beş yaşın altındaki çocuklarda temel ölüm nedeni enfeksiyon hastalıkları • 25-44 yaş arasındaki erişkinlerde temel ölüm nedenleri kalp hastalıkları ve kazalar • 45-64 yaş arasındakilerde ise kalp hastalıkları ve sigara içmeye bağlı solunum rahatsızlıkları WHO (2004) Health Care Systems in Transition HiT summary, Turkey. European Observatory on Health Systems and Policies.
Çeşitli ülkelerde bebek ölüm hızı değerleri UNDP, 2006
BİR SAĞLIK SİSTEMİNİN TEMEL YAPILARI (WHO 83521) • Sağlık hizmetlerinin sunumu (3) • Birinci basamak • İkinci basamak • Üçüncü basamak • Ekonomik destek (4) • Kamu finans kaynakları • İşverenler • Gönüllü kuruluşlar • Yerel toplum çabaları • Dış yardım • Özel harcamalar • Diğer • Yönetim (5) • Liderlik • Karar-vericilik • Planlama • Yürütmek ve gerçekleştirmek • İzlemek ve değerlendirmek • Bilgi desteği • Düzenleme • Kaynakların kullanımının örgütlenmesi (2) • Ulusal sağlık yetkilileri • Sağlık sigortası programları • Diğer hükümet kuruluşları • Hükümet-dışı kuruluşlar • Bağımsız özel sektör • Sağlık kaynaklarının gelişimi (1) • İnsangücü • Bina, araçlar • Donatım ve gereçler • Bilgi
Hekimlerin istihdam biçimleri • Fazla mesaili çalışma (Over-time) • Tam süre çalışma (full-time) • Yarı zamanlı çalışma (part-time)
Tam süre çalışma nedir? • Tam süre çalışma, başka bir sektörde ya da iş dalında çalışmaksızın, kişinin bütün zamanını (mesaisini) yapmakta olduğu işe ayırması
Tam süre Neden önemli?
Sağlık Hizmetlerinin Temel Özellikleri • Erişilebilirlik • Finansal erişilebilirlik • Coğrafi erişilebilirlik • Kapsayıcılık • Koruyucu hizmetler • Tedavi edici hizmetler • Esenlendirici hizmetler • Eşgüdüm • Süreklilik • Yalnızca hastalık sırasında değil, uzun erimli sağlık hizmeti
Öğrencilerin çalışmak istediği sektör Bir araştırma! Pala,K.,A.Tokyay ve G.Aslan,”Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Son Sınıf Öğrencilerinin Gelecek İle İlgili Düşünceleri”, IX.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi, Kongre Kitabı s.460, 3-6 Kasım 2004, Ankara
Türkiye’de tam süre uygulamaları • Cumhuriyet’in ilk yılları; sıtma, frengi, trahom savaşımı • 1961; 224 sayılı yasa • 1978; 2162 sayılı yasa
Türkiye’de sağlık politikalarında güncel durum: “Sağlıkta Dönüşüm” macerası
tam gün? Devletin sağlık hizmeti sunumundan el çektirilmesi “Her iki Bakanlık da, şu anda yüksek öncelik vermedikleri daha önemli görevler taşıdıkları için, mevcut yapılarının özünü oluşturan sağlık hizmetlerinin üretilmesi ve sunulması işiyle gerçekte doğrudan ilgili olmamalıdır” Dünya Bankası,Haziran 2002
Türkiye’de hekim dengesi Sağlık Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğü verileri 31.12.2006
Sağlık insangücü: İyi yönetim • İstihdam ve insan gücünden yararlanma politikalarının geliştirilmesi • Sağlık insan gücü gereksiniminin izlenmesi • Coğrafi, kurumsal ve uzmanlık alanlarına göre insan gücünün dağıtımı • Sürekli eğitim ve insan gücünün denetimi • Kariyer gelişimi için fırsatlar ve teşvikler sağlanması • Performans değerlendirmesi, ve • İnsan gücünün verimli kullanılabilmesi için gereksinim duyulan lojistik desteğin sağlanması. Hall, T.L., Health Manpower Planning, WHO, 1978.
NASIL BİR “TAM SÜRE”? • Hizmet sunumunun öncelikli hedefi:EŞİTLİK • Finansman: Kamu kaynakları • Özlük hakları:Kabul edilebilir bir düzey • Hastayla ilgili bir genel/özel ayrımı yapmak: OLANAKSIZ
Sağlığın ticareti Sağlık, ticari bir mantıkla ele alındığı her zaman, temel bir insan hakkı olmaktan çıkar; parası olanın ancak parası kadar satın alabildiği bir meta biçimine dönüşür ki, bugün karşı durulması gereken asıl tehdit bu durumdur.