120 likes | 397 Views
NIVELI I EDUKIMI T EKONOMIK NË KOSOVË. Safet Gërxhaliu Prishtinë, 2013. Analiza e gjendjes në fushën e edukimit për biznes ka indikuar që : programet mësimore në sistemin e rregullt të shkollimit nuk janë reformuar plotësisht në harmoni me nevojat e ekonomisë së tregut ;
E N D
NIVELI I EDUKIMITEKONOMIK NË KOSOVË Safet Gërxhaliu Prishtinë, 2013
Analiza e gjendjesnëfushën e edukimitpërbiznes ka indikuarqë: programetmësimorenësistemin e rregullttëshkollimitnukjanëreformuarplotësishtnëharmoni me nevojat e ekonomisësëtregut; programetnuksigurojnëkrijimin e shkathtësivepraktike (mëtepërnocione e mëpakshkathtësi) teknikatdhemetodat e vjetruaratëmësimitdheteknologjiajoadekuate mungesa e programevetëtrajnimitjashtësistemittërregulltshkollor moszhvillimiiiniciativës private nëkëtëfushëdhemungesa e rrjetittëedukimitdhenxitjessëzhvillimittë NVM mungesa e bashkëpunimitndërkombëtardheasistencësteknike;
Strukturaformalekualifikuese e personelitdhepronarëve e menaxherëvenëndërmarrjet private mendohettëjetë : 54 % e pronarëve e menaxherëve ka tëkryershkollen e lartëoseuniversitetin; 26 % e personelitnëndërmarrëjet private ka shkollat e larta e fakultetet; 60 % shkollat e mesmedhe 14% tëtjerë. Kualifikimidhenjohuritë e tyrenuk u përgjigjennevojavetëekonomisësëtregut. Inovimidherikonstruktimiinjohurivetëtyreështëidomosdoshëm.
Po tëanalizohetstruktura e eknomisë private nëKosovë del se pjesamë e madheipërketbiznesitfamiljar. Karakteristikë e këtyreekonomive, e sidomos e atyrenëfushën e agrobiznesit, është se u mungojnë: njohuritëpërafarizëmnëkushtet e tregut, qasja me orientimkahtregudhe menaxhmentibashkëkohorifirmës. Problem tjetërështëedheaktivitetiiulëtekonomikifemrave. Format e veçantatëedukimitdheorganizimittëfemravepërbiznesjanëgjithashtunjëngafushat e rëndësishmepëraktivitetet e ardhshme.
Situata e përshkruar e bënimediatenevojënpërndryshimin e gjendjesnëpërmejetveprimitkompleksnësegmentetmëtërëndësishmetëedukimitpërbiznesdhenënivelet e ndryshme. Zbatimiinjëprogramikomplekstëpërmirësimittëgjendjeslidhur me edukiminpërbiznes, menaxhmentdheaftësimiirrjetitdheinfratrukturësqëduhettapërcjellatëduhetshikuarsinjërënngakomponentëtmëtërëndësishmetëtranzicionitnëKosovëdhetëzhvillimittëfilozofisëndërmarrëse. Kjoparaqetfaktortërëndësishëmpërkrijimin e parakushtevepërzhvillimin e ndërmarrjeveekzistuese private dhegjenerimin e ndërmarrjevetëreja, përzhvillimin e shkathtësivendërmarrësedhefrymëssëndërmarrësisë, kulturëndheetikën e biznesitsirrugëmëefikasepërforcimin e komunitetittëbiznesitnëKosovë.
MISIONI DHE SYNIMET MISIONI : Zvogëlimiidiferencës midis kërkesavepërndërmarrësdhemenaxherëtëekonomisësëtregutdherealitetit – dijesdheshkathtësiveqëofronsistemiarsimordhe format e tjeratëedukimitpërbiznesnëKosovë. SYNIMI : Përmbushja e kërkesaveterejapërdijengafusha e ndërmarrësisëdhebiznesit, e ciladuhettësigurojëedukiminqëmundësonqasjennërrethanatqëkrijojnë "shansëpërvetëpunësim" dheqësigurojnërritjeekonomikenëpërmjet "krijimittëvendevetëpunës".
Synimpara se gjithashështëqëtëzhvillohetfryma e ndërmarrësisë e cilakarakterizohetparasëgjiithash me : Identifikimindhenjohjen e shansavenëtreg Gjenerimin e idevepërbiznespërtëshfytëzuaratoshansa Shfrytëzimin e resursevedheballafaqimin me rrezikunpërtëshfrytëzuaratoshansa Krijimidhevënianëfunksion e njëbiznesi
Krijimi i vendeve të lira të punës duhet të jetë në fokus të krijuesve të politikave dhe strategjisë së zhvillimit të Kosovës. Krijimi i një rrethine tërheqëse për investimet është mëse i nevojshëm me qëllim të zvoglimit të normës së lartë të papunësisë si dhe krijimit të perspectives së punësimit për gjeneratat e reja që hyjnë në tregun e punës. Përmirësime të mëtutjeshme në politikën e tatimeve (lehtësime për importin e pajisjeve dhe inputeve për bujqësi dhe agroindustri) Kushte më të mira për kredi për NVM-të dhe bizneset familjare Eliminimi i pengesave në tregti me vendet fqinje Lansimi i një programi atraktiv për tërheqjen e investimeve të jashtme
Kykontigjentiriipopullsisë do tëbëjëpresiontëvazhdueshëmnëtregun e punëspërvendetërejapune duke pasurparasyshsituatënekzistuesetëpunësimit. Njëkohësisht, popullata e re përbënnjëfaktorshumëtërëndësishëmtëzhvillimit, andajështëidomosdoshëmnjënivelilartëiedukimitkonform me zhvillimet e teknikësdheteknologjisëdhekulturëssëndërmarrësisë. Duhettëpotencohet se pjesëmarrja e pensionerëve (popullatësmbi 65 vjet) ështëende e vogëldhenukparaqetndonjëpengesëtëmadhe socio-ekonomike. Ndryshimetnëstrukturën e popullsisë
Safet GërxhaliuKryetarPhone: +381 (0) 38 780 301 E-mail: safet.gerxhaliu@oek-kcc.orgWeb: www.oek-kcc.org