Özel Sektöre Yönelik Ar-Ge ve Yenilik Destek Programları

1. Özel Sektöre Yönelik Ar-Ge ve Yenilik Destek Programları Oğuz ÖZBAY Bilimsel Programlar Uzmanı 23 Haziran 2009, Bodrum

2. TÜBİTAK • Temel İşlevleri • Bilim ve Teknoloji politikalarını belirlemek • ARAŞTIRMA • Enstitüler (MAM, SAGE, UME, UEKAE, .....) • DESTEK • Proje Destekleri : • Araştırma Destek Programları Başkanlığı (ARDEB) • Bilim İnsanı Destekleri: • Bilim İnsanı Destekleme Daire Başkanlığı (BİDEB) • Sanayiye, Özel Sektöre yönelik AR-GE Destekleri: • Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanlığı (TEYDEB)

3. Misyonumuz Ülkemizin ekonomik ve sosyal refahını artırmak için, özel sektör Kuruluşlarının araştırma – teknoloji geliştirme ve yenilikçilik yeteneği ile rekabet gücünü yükseltmek ve ülkemizde girişimcilik kültürünün oluşmasına katkıda bulunmaktır. TEYDEB, bu amaçla, ilgili kesimlerle işbirliği yaparak; • Özel sektör kuruluşlarının, proje esaslı araştırma-teknoloji geliştirme faaliyetlerine kaynak ayırmalarını özendirecek, risk paylaşımlı destek mekanizmaları uygular ve geliştirir, • Sanayi kuruluşlarının kendi aralarında, üniversitelerle ve araştırma kurumlarıyla ulusal/uluslararası işbirliği ve teknoloji transfer mekanizmaları oluşturmalarına katkıda bulunur, • Ölçme, değerlendirme ve izleme sistemleri oluşturarak uygulama araçlarının etkinliğini ölçer, destek programlarının sosyo-ekonomik etkilerini analiz eder. T E Y D E B

4. Vizyonumuz Ülkemiz özel sektör kuruluşlarının, araştırma teknoloji geliştirme, teknoloji yönetimi ve yenilikçilikte uluslararası düzeyde rekabetçi bir yapıya ulaşmalarına katkı sağlamak ve bu alanda dünya çapında bilinen ve uygulamaları örnek alınan bir kuruluş olmak. T E Y D E B

5. Teknoloji Grupları: Alanlarındaki Ar-Ge faaliyetlerini değerlendirmek, desteklemek ve izlemek amacıyla kurulan birimlerdir. • Makine, İmalat Teknolojileri (MAKİTEG) • Malzeme, Metalurji ve Kimya Teknolojileri (METATEG) • Elektrik, Elektronik Teknolojileri (ELOTEG) • Bilişim Teknolojileri (BİLTEG) • Biyoteknoloji, Tarım, Çevre ve Gıda Teknolojileri (BİYOTEG) T E Y D E B Mali Denetim ve Sözleşmeler Müdürlüğü: Destek programlarınınmali faaliyetlerini yürütmek ve izlemek amacıyla kurulan birimdir.

6. Ar-Ge Yenilik Faaliyetlerinde Kamu Destekleri • Projelere hibe destekler • TÜBİTAK • DTM • KOSGEB • Sanayi Bakanlığı (Santez) • Projelere kredi • TTGV • Vergi teşvikleri • Gelir vergisi (193) ve Kurumlar vergisi (5520) kanunlarında yer alan Ar-Ge indirimi, 2001 • 4691: Teknoloji geliştirme bölgesi kanunu, 2001 • 5746 sayılı Ar-Ge Kanunu (12.03.2008/R.G.26814)

7. TEYDEB Destek Programları 1501 -Sanayi Ar-Ge Projeleri Destek Programı 1503 -Ar-Ge Proje Pazarı Destekleme Programı 1507 -KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı 1508 -Teknogirişim Destek Programı 1509 -Uluslararası Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı 2007’de başlatıldı 7

8. Fikrim var! Ar-Ge ile yeni ufuklar Artık Ar-Ge yapabiliyorum Firmamı Kurdum! 7. Çerçeve Programı EUREKA 1507-KOBİ AR-GE 1501-SANAYİ AR-GE 1508-TEKNOGİRİŞİM İkli ve Çoklu İşbirlikleri 1503-PROJE PAZARLARI 8

9. 1501 - Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı KİM BAŞVURABİLİR ? Sektör ve büyüklüğüne bakılmaksızın firma düzeyinde katma değer yaratan ülkemizde yerleşik tüm işletmeler DESTEK BİÇİMİ Harcama yapıldıktan sonra hibe şeklinde destek DESTEKLEME ORANI Ar-Ge proje giderleri toplamının en fazla %60’ı DESTEKLEME SÜRESİ En çok 36 ay

10. 1503 -Ar-Ge Proje Pazarı Destekleme Programı AMACI Üniversite, araştırma kurumları veya sanayi şemsiye kuruluşlarının, proje fikirlerini hayata geçirmek için düzenleyecekleri ortaklık arayış toplantılarına finansal destek sağlamak SAĞLANAN DESTEĞİN TÜRÜ VE MİKTARI Etkinlik kapsamında; Basım, Kırtasiye, İletişim, Haberleşme, Tanıtım, Konaklama/Seyahat giderlerine ilişkin olarak en fazla 15.000.- YTL ile destek verilmektedir. KİMLER BAŞVURABİLİR? Üniversiteler, araştırma kuruluşları ya da sanayi şemsiye Kuruluşları, Proje Pazarları, katılımcıların aktif olarak katılacak biçimde kurgulanmalı, bu kapsamda atelye çalışmaları, paralel oturumlar,katılımcıların proje önerilerini içeren sunumları ve proje ortaklıklarına yönelik ikili görüşme faaliyetlerini içermelidir.

11. 1507-KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programıİlk Ar-Ge’m !!! AMACI KOBİ’lerin ilk iki projelerine avantajlı bir şekilde destek sağlayarak araştırma - teknoloji geliştirme ve yenilik projesi yapmaya özendirmek SAĞLANAN DESTEĞİN TÜRÜ VE MİKTARI proje giderlerinin %75’i hibe Proje bütçe üst sınırı 400.000 YTL Proje (AGY101 ve AGY301) Hazırlama ve Hazırlatma Giderleri ile Yeminli Mali Müşavir Giderleri de desteklenecektir. DESTEK SÜRESİ proje bazında en çok 18 ay KİMLER BAŞVURABİLİR? TÜBİTAK’tan hiç destek almamış ya da en fazla bir projesi desteklenmiş KOBİ’ler başvurabilir.

12. 1508-TEKNOGİRİŞİM Destek Programı AMACI Genç girişimcilerin, teknoloji ve yenilik odaklı iş fikirlerine dayanan, nitelikli istihdam yaratma ve rekabet gücü potansiyeli yüksek iş kurma girişimlerinin desteklenmesi KİMLER BAŞVURABİLİR? Lisans, Y. Lisans veya Doktora programını 5 yıl içerisinde tamamlamış genç girişimciler başvurabilir. SAĞLANAN DESTEĞİN TÜRÜ VE MİKTARI en fazla 100.000 YTL; Destek oranı %75 genel destek kalemleri + • Ofis ve işlik kira, su, elektrik, ısıtma, iletişim giderleri, • Yeminli mali müşavir ücretleri DESTEK SÜRESİ Destek süresi 12 ay

13. 1509 - Uluslararası Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı AMACI EUREKA gibi işbirliği ağlarını kullanarak Avrupa ülkeleri arasında pazar odaklı Ar-Ge projelerini yaratmak ve Avrupa çapındaki firmalar, üniversiteler ve araştırma kurumları arasındaki işbirliğini artırmaktır. DİĞER PROGRAMLARDAN FARKI • Katılımcı ülkelerden bir veya daha fazla ortağı olması, • Proje destek süresinde kısıtlama olmaması, SAĞLADIĞI FIRSATLAR • Uluslararası işbirliği yeteneğinin kazanılması, • Diğer uluslar arası programlara daha kolay erişim ve adaptasyon, • Uluslararası pazarlara erişim.

14. Sanayi Ar-Ge Destek Programları Bilginin Teknolojinin Bilimsel ve teknolojik bilginin, ürüne, sürece, yönteme veya sisteme dönüştürme aşamalarında yapılan teknoloji ve yenilik odaklı araştırma, geliştirme, iyileştirme, faaliyetlerine ilişkin proje önerilerinin desteklenmesine yönelik risk paylaşımlı destek programlarıdır. Teknolojiye Ürüne Dönüştürülmesi

15. Ar-Ge Yatırımı Neden Farklıdır? (Teknoloji Temin Seçeneklerinin Kârlılığı) M YTL Teknoloji Üretimi 80 60 40 20 0 Teknoloji Transferi Mevcut Teknoloji Yıl 0 1 5 10 15 20 25

16. Krizlerde Ar-Ge ile kurtuluş

17. Destek Programlarının Hedefi BTYK’nun 10 Mart 2005 tarihli 11. toplantısında Ülke kalkınma hedefleri de dikkate alınarak belirlenen 2013’de Ar-Ge harcamalarının Gayri Safi Yurt İçi Hasıla içindeki oranının %2 ve özel sektörün Ar-Ge harcamalarındaki payının %50 olması, diğer bilim-teknoloji destek programları ile birlikte bu programların da hedefidir. (Ülkemizin 2005 yılı Ar-Ge Harcaması/GSYİH oranı %0,79 dur. Avrupa Komisyonunca bu hedef 2010 yılında GSYİH içindeki % 3 Ar-Ge payına ulaşılması hedeflenmekte (Yeni Lizbon Stratejisi) Şu an için bu oran bazı Avrupa ülkelerinde %3 ün üzerindedir.)

18. Sektörler Bazında Ar-He Harcamaları Oranı (%) Kaynak: TÜİK, OECD Özel sektörün, Ar-Ge harcamaları içindeki payı artıyor. Ancak, hala AB ortalamasının 2/3’ü kadar.

19. Destek Programlarının Etkileri -1 • Ar-Ge kültürü ve Ar-Ge yapılanmasının oluşturulması • Proje ve kaynak yönetimi yeteneğinin kazanılması • Bilgi kazanımların dökümante edilerek kalıcılığının ve sürekliliğinin sağlanması • Üniversite sanayi işbirliğinin oluşturulması • Ar-Ge yapabilmenin ve başarabilmenin verdiği moral ve özgüven • Ticari başarı • Yeni açılım olanakları

20. Destek Programlarının Etkileri -2 • Dünya pazarlarında rekabet edebilir başarılı firmalarımızın sayılarının artması, • Bu firmaların rekabet güçlerini artırarak daha çok ihracat yapmaları, • İthalatı azaltıcı yerli ürünler geliştirmeleri, • Üretim teknolojilerini geliştirilerek verimliliklerini ve üretim kalitelerini artırmaları, • Nitelikli işgücü istihdamının artırılması. • Program ile yaklaşık 1,6 milyardolarlık bir Ar-Ge proje hacmi oluşturulmuştur.

21. Ar-Ge Projelerinden Beklenen Hedefler Yeni ürün geliştirilmesi Ürün kalitesi veya standardının yükseltilmesi Maliyet düşürücü ve standart yükseltici yeni tekniklerin geliştirilmesi Yeni üretim teknolojilerinin geliştirilmesi 1 ve 2 ürün geliştirme; 3 ve 4 süreç geliştirme 21

22. Yenilik ve Ar-Ge Projelerin Değerlendirilmesinde OECD tarafından hazırlanmış olan Oslo ve Frascati kılavuzlarındaki tanımlar ve kavramlar esas alınmaktadır. Oslo Kılavuzu’na göre : • Teknolojik açıdan yeni ürün, • Teknolojik açıdan iyileştirilmiş ürün, • Teknolojik süreç yeniliği Sanayi Ar-Ge’sinin çerçevesini çizmektedir.

23. Ürün YeniliğiSınıflandırması • Dünya İçin Yeni Bir Ürün Geliştirilmesi • Ülke İçin Yeni Bir Ürün Geliştirilmesi • Firma İçin Yeni Bir Ürün Platformu Geliştirilmesi • Firma İçin Yeni Bir Ürün Geliştirilmesi • Firmada Mevcut Bir Ürünün Yeni Modellerinin Geliştirilmesi

24. Yenilikve Ar-Ge • Ürün Yeniliği • Süreç Yeniliği • Pazarlama Yeniliği • Organizasyonel Yenilik DESTEK KAPSAMINDA KAPSAM DIŞI

25. Desteklenen Ar-Ge ve yenilik aşamaları

26. Desteklenen Gider Kalemleri • Personel giderleri • Alet, teçhizat, prototip, kalıp, yazılım ve yayın alımları • Malzeme giderleri • Proje personelinin seyahat giderleri • Yurtiçi ve yurtdışı danışmanlık hizmeti ve diğer hizmet alımları • Üniversitelere ve kamu ve özel sektör Ar-Ge kuruluşlarına yaptırılan Ar-Ge hizmeti giderleri • Ulusal patent tescili, faydalı model tescili ve endüstriyel tasarım tescili ile ilgili giderler

27. Proje Değerlendirme ve İzleme Sistemi (PRODİS) e-Başvuru https://eteydeb.tubitak.gov.tr 27

28. e-Başvuru 28

29. Desteklenen Proje Örnekleri • Uzaktan Lazerle Kaynak Prosesinin Geliştirilmesi • Projede yapılacak faaliyetler: Proje kapsamında lazer ışınları aracılığıyla uzaktan (0,5-1,5 metre), temassız olarak metali metale kaynaklı birleştirme teknolojisini deneme amaçlı gerçekleştirilecektir. • Ar-Ge ve yenilik unsurları: Yüksek güç üretebilen Nd:YAG, disk lazer üreteçli, robotik uygulamalı sistemler tasarlanarak kaynak mesafesinin 0,5-1.5 metreye çıkarılması hedeflenmektedir. Kaynak mesafesinin uzaması ile kaynaklanacak bölgelerdeki parça boyları kısalacak, geleneksel kaynak prosesinden kaynaklanan tasarım kısıtları ortadan kaldırılacak, fikstür ve jigler azaltılacak ve montaj hattında değişiklikler olacaktır.

30. Desteklenen Proje Örnekleri • Krem Bal Üretimi • Projede yapılacak faaliyetler: Projede Türkiye’de yaygın olarak üretimi yapılan ve tek başlarına süzme bal olarak kullanılamayan ayçicek, pamuk, narenciye, üçgül ve kanola gibi farklı bitkisel orijinlere ait balların kristalleşme özelliklerinin incelenmesi ve bu balların kontrollü koşullarda krem bal olarak değerlendirilmesi amaçlanmıştır. • Ar-Ge ve yenilik unsurları: Kolayca kristalleştiği için süzme bal olarak kullanılamayan, farklı bitkisel ve coğrafi orijinlere sahip balların krem bal olarak değerlendirilip katma değerinin artırılması ve raf ömrü süzme bala göre daha uzun olan yeni krem bal ürünlerinin üretilmesi projenin yenilikçi yönünü oluşturmaktadır.

31. Desteklenen Proje Örnekleri • Step Motor Sürücüsü Geliştirme • Projede yapılacak faaliyetler: Proje kapsamında 8 ampere kadar faz akımı ve 60V besleme gerilimi ile sürme yeteneği olan iki fazlı (bipolar) step motor sürücüsü tasarlanması ve prototip üretimi yapılması hedeflenmiştir. • Ar-Ge ve yenilik unsurları: Kullanıcı tarafından uygulama programı (script) yazılarak kontrolör olarak da çalışabilme yeteneği olacak, böylece harici kontrol elemanı (PC, PLC) kullanımına gerek kalmayacaktır. RS232/RS485 üzerinden haberleşme yapabilme yeteneği olacak, bu sayede uzaktan yönetilebilecek ve izlenebilecektir. İki fazlı rotary encoder bağlanmasını sağlayan donanıma ve yazılıma sahip olacak, kapalı çevrim hareket kontrol sistemleri tasarlanmasına imkan verecektir.

32. Desteklenen Proje Örnekleri • Seramik Karolarda Kullanılan Medium Üretimi • Projede yapılacak faaliyetler: Seramik ürünlerin baskı kalitesinin pasta olarak ifade edilen kompozit organik sıvı içerisinde inorganik pigmentlerin homojen olarak elde edilen karışımın belirlediği açıklanarak, pasta malzemesinin de en önemli ve kritik girdisinin medium olarak ifade edilen organik malzemelerden elde edilen sıvı olduğu belirtilmiştir. • Ar-Ge ve yenilik unsurları: yurtdışından ithal edilen mediumu oluşturan malzemelerin tesbit ve özelliklerinin araştırılması ve mediumun üretiminin gerçekleştirilmesi.

33. Desteklenen Proje Örnekleri • İnsanların Üzerlerinde Taşıyacağı Bir Bilişim Sistemi Projesi (Uluslararası Proje) • Projede yapılacak faaliyetler: Avrupa çapında 37 ortağı olan "giyilebilir bilişim sistemleri" projesinde, haberleşme altyapısı, görüntü ve ses servislerinin oluşturulması faaliyetleri gerçekleştirilecektir. • Ar-Ge ve yenilik unsurları: Proje çerçevesinde yeni bir sistemin standartları belirlenecek ve bu standartlara dayalı prototip ürünler geliştirilecektir. Türk firmasının Ar-Ge çalışmaları çoklu haberleşme sistemleri, kablosuz çoklu ortam iletişim katmanları yazılımı, ses-görüntü yönetim yazılımı, ses-görüntü sıkıştırma teknolojilerinin mobil sistemlere uyumlandırılması gibi karmaşık sinyal işleme, haberleşme algoritma ve protokollerinin geliştirilmesini kapsamaktadır.

34. Desteklenmesi Uygun Bulunmayan Proje Örnekleri • Katı Yakıtlı Endüstriyel Kazan ve Besleme Sistemi • Projede yapılacak faaliyetler: Kağıt atıklarından enerji elde edilmesi amacıyla endüstriyel tip bir kazanın geliştirilmesi ve kazana ait besleme siteminin kurulması • Desteklenmeme Nedenleri: Proje konusu kazanın benzerlerine göre karşılaştırmalı bir üstünlüğünün bulunmaması, tasarım faaliyetlerinin rutin mühendislik uygulamaları olması, projenin Ar-Ge’den çok yatırım ağırlığı bulunması

35. Desteklenmesi Uygun Bulunmayan Proje Örnekleri • Atık Su Arıtma Sistemi Geliştirilmesi • Projede yapılacak faaliyetler: Proje ile işletmede proses suyundan kaynaklanan endüstriyel nitelikli atık suların arıtılması için bir biyolojik atık su arıtma sistemi geliştirilmesi planlanmıştır. • Desteklenmeme Nedenleri: Proje konusu arıtma sisteminin benzerlerine göre karşılaştırmalı bir üstünlüğünün bulunmaması, tasarım faaliyetlerinin rutin mühendislik uygulamaları olması, projenin Ar-Ge’den çok yatırım ağırlığı bulunması

36. Desteklenmesi Uygun Bulunmayan Proje Örnekleri • Yolcu Bilgilendirme Sistemi • Projede yapılacak faaliyetler: Proje kapsamında, otobüs duraklarına ve otobüslere yerleştirilecek bilgilendirme ekranları ile yolcuların seyahat sürelerini daha kolay organize edebilecekleri, bu sayede toplu taşıma araç kullanımının arttırılmasının sağlanabileceği bir yolcu bilgilendirme sistemi geliştirilecektir. Bilgilendirme ekranında gereksinim duyulacak enerji ve aydınlatma için güneş enerjili homojen aydınlatma teknolojisinin kullanılması projenin bir diğer amacıdır. • Desteklenmeme Nedenleri: Durakların güneş enerjisi ile desteklenmesi ve yolcu bilgilendirme sisteminin gerçekleştirilmesi birbirinden bağımsız uygulamalardır. Akıllı duraklar oluşturulması temel olarak bir altyapıyı sağlama çalışması olup, önemli bir yazılım tasarımı gerektirmemektedir.

37. Desteklenmesi Uygun Bulunmayan Proje Örnekleri • Özlü Elektrod Tel Üretimi • Projede yapılacak faaliyetler: Fluks özlü kaynak elektrodu üretilmesini sağlayacak sistemin firmada kurulması amaçlamaktadır. Bu amaçla temin edilen makinelerin fluks özlü elektrod üretimine uygun hale getirilmesi için makinelere yapılacak adaptasyon işlemleri, kullanılacak fluks karışımının belirlenmesi, vakumlu ambalajlama cihazı tasarlanması ve imal ettirilmesi. • Desteklenmeme Nedenleri: Projenin ağırlığını, üretimin gerçekleşmesini sağlayan tamamlayıcı sistemlerin temin edilmesi ve devreye alınması oluşturmaktadır. Firma yapacağı yatırım için gerekli analiz ve etütleri yapmış, ihtiyaçlarını belirlemiş ancak proje için gerekli tasarım, analiz ve yönlendirme çalışmaları danışmanlık hizmetleri ile karşılanacaktır.

38. Desteklenmesi Uygun Bulunmayan Proje Örnekleri • Yeni Bir Yöntemle Görüntü İşleme Sistemi Geliştirme Projesi • Projede yapılacak faaliyetler: Görüntü işleme yazılımının güvenlik amaçlı kullanımından biri olan “Biyometrik Yüz Tanıma Sistemi” geliştirilecektir. Geliştirilmiş ve denemiş olan bir yüz tanıma kiti SDK (Yazılım Geliştirme Kiti) alınıp, bu SDK üzerine ilgili kişinin tanımlı olup olmadığı saptanacak, bu saptama ile ilgili önceden tanımlanmış işlemler yapılacaktır. • Desteklenmeme Nedenleri: Proje çalışmasının birçok açıdan yurtdışına bağımlı olduğu, SDK'nın yurt dışı bir firmadan sağlanacağı, proje danışmanlığının da sürekli olarak aynı firmadan alınacağı, projenin arge içeriğinin hazır olan SDK yazılımını ürün haline dönüştürecek kamera ve bilgisayar yazılımının kurulması şeklinde olması.

39. Proje Öneri Bilgileri Destek Programları’na yapılan proje başvuru içeriği : • Bölüm A Proje ve Kuruluş Bilgileri • Bölüm B Projenin Endüstriyel Ar-Ge İçeriği, Teknoloji Düzeyi ve Yenilikçi Yönü • Bölüm C Proje Planı ve Kuruluşun Altyapısı • Bölüm D Projenin Ekonomik Yarara ve Ulusal Kazanıma Dönüşebilirliği • Bölüm E Proje Bütçesi

40. Proje İş-Zaman Çubuk Grafiği

41. Proje üçgeni ve AGY100 ProjeÖneri Bilgileri Proje Planı ve Kuruluşun Altyapısı Proje Bütçesi Başarılı proje, Kapsamını, belirlenen niteliklerde zamanında ve hesaplanan maliyet sınırları içinde tamamlayabilen projedir. Maliyet Zaman Kapsam Endüstriyel Ar-Ge İçeriği Teknoloji Düzeyi ve Yenilikçi Yönü

42. Proje Başvurusunda Nelere Dikkat Edilmeli -1 • Projenin endüstriyel Ar-Ge içeriği veyenilikçi yönüvurgulanmalı • Projenin teknoloji düzeyi bilimsel/teknik literatür ve standartlar referans verilerek açıklanmalı • Projenin hedef ve çıktıları net ve ölçülebilir biçimde başarı kriterleri tanımlanmalıdır. • Projede kullanılacak yöntem ve teknikler açıklanmalı.

43. Proje Başvurusunda Nelere Dikkat Edilmeli - 2 • Proje süresi ve bütçesi gerçekçi tahmin edilmeli. • Proje iş paketlerine bölünmeli, iş paketleri arasındaki ilişkileri iyi kurgulanmalı. • Projeyi gerçekleştirmek için gerekli işbirlikleri ve hizmet alımları tanımlanmalı. • Proje ekibi projeyi gerçekleştirebilir nitelikte oluşturulmalı. • Değerlendirme sürecinde hakemlere proje faaliyetlerine ilişkin proje personelinin ve var ise teknik danışmanların sunum yapmaları.

44. Desteklenmeyen projeler • Ar-ge ve yenilikçi yönü zayıf, fonksiyonel değişiklik içermeyen rutin mühendislik uygulamaları, sadece şekil ve estetiğe yönelik değişikliklerden ibaret projeler • Altyapının iyileştirilmesine yönelik, üretim altyapısına yönelik yatırım ağırlıklı projeler • Firmanın özgün katkısının sınırlı olduğu ya da hiç olmadığı projeler • Proje ekibi nitelik veya nicelik olarak projeyi gerçekleştirecek yeterlilikte değil. • Proje çıktısı ekonomik yarara dönüşebilir nitelikte değildir.

45. 3 Boyutlu Değerlendirme Proje önerilerini, her boyuta eşit ağırlık vererek 3 boyutta değerlendirmek için geliştirilen Tanımlara Bağlanmış Değerlendirme Ölçeği (Phrase-Anchored Rating Scale) (Likert Ölçeği – 1, 2, 3, ... yerine) Her 3 boyut için ayrı ayrı ÇOK İYİ İYİ İYİ DEĞİL / YETERSİZ yönleri tanımlayan ifadeler / kavramlar / hükümler

46. Sanayi Ar-Ge Projeleri Değerlendirme Boyutları • Projenin endüstriyel Ar-Ge içeriği, teknoloji düzeyi ve yenilikçi yönü • Proje planının ve kuruluşun altyapısının proje için uygunluğu • Proje çıktılarının ekonomik ve ulusal kazanıma dönüşebilirliği

47. 105 ÜNİVERSİTEDEN 20.544 HAKEMLİK 2.817ARAŞTIRMACIDAN OLUŞAN, SÜREKLİ BÜYÜYEN HAKEM HAVUZU Hakem Havuzu

48. Hakem/İzleyicilerin Üniversitelere Dağılımı

49. Destek Programları Kapsamında Hakem ve İzleyicilik Kullanımı ARBİS’e kayıtlı hakemler görevlendirilmektedir. 2008 yılında 911 yeni hakem/izleyici görev almıştır.

50. İzleme ve Destekleme Süreci Ar-Ge Yardımı İstek Formu AGY300 YMM Onayı AGY500 Ar-Ge Faaliyeti Dönem Raporu Mali Rapor İzleyici Değerlendirmesi TEYDEB Teknik ve Mali Uzman ön değerlendirmesi 50