Romuald Holly Dominika Cichońska Ромуальд Холлі Домініка Ціхоньська

1. ZDROWIE I JEGO UTRATA JAKO PRZEDMIOT UBEZPIECZENIALoss ofhealth as a subject of insuranceЗдоров’я та його втрата як предмет страхування Romuald Holly Dominika Cichońska Ромуальд Холлі Домініка Ціхоньська International Conference on „The successes and defeats of healthinsurance on emergingmarkets in Central and Eastern European countries – looking for the right way” Kiev, 3-4 November 2011

2. Problem:Проблема: • Що виступає або що може бути предметом медичного страхування? (Чим є предмет медичного страхування?) • Чим є або повинно бути медичне страхування? • Теза: • Предмет медичного страхування • знаходиться в дефініції здоров’я. • Co jest/może być przedmiotem ubezpieczenia zdrowotnego? (Czym jest przedmiot ubezpieczenia zdrowotnego?) • Czym jest/powinno być ubezpieczenie zdrowotne? Teza: Przedmiot ubezpieczenia zdrowotnego zawiera się w definicji zdrowia. Holly, Cichońska - Kiev, 3-4.XI.2011

3. Припущення: • Визначення предмету страхування, а також дефініцію медичного страхування можна встановити на підставі аналізу етимологічного змісту терміну і поняття “здоров’я”. • 2. Аналіз дефініції “здоров’я” найкраще дозволить визначити, чим є його відсутність, в чому полягає втрата здоров’я. Встановимо тим самим перед чим, перед яким станом або його наслідком повинно захищати страхування принаймні в такому обсязі, в котрому є можливою компенсація цих наслідків шляхом медичних дій, забезпеченням відповідною медичною апаратурою і фінансовими виплатами. Założenia: • Definicję przedmiotu ubezpieczenia zdrowotnego (a także definicję ubezpieczenia zdrowotnego) można ustalić dzięki analizie zawartości etymologicznej terminu i pojęcia zdrowie. • Analiza definicji zdrowia najlepiej pozwoli ustalić czym jest jego brak, na czym polega utrata zdrowia. Ustalimy tym samym przed czym, przed jakim stanem (jego skutkiem) ma chronić ubezpieczenie, przynajmniej w takim zakresie, w jakim możliwe jest zrekompensowanie owych skutków poprzez działania medyczne, zaopatrzenie w stosowne sprzęty medyczne i świadczenia finansowe. Holly, Cichońska - Kiev, 3-4.XI.2011

4. Pytania i odpowiedzi, których szukamy: Запитання, відповіді на котрі шукаємо: • Що повинна включати дефініція здоров’я, щоб можна було визначити предмет медичного страхування? • Які збитки або втрати можуть виникнути в результаті реалізації ризику втрати здоров’я? • Як визначати ризик втрати здоров’я так, щоб він підлягав страхуванню? • Co musi zawierać definicja zdrowia by można było określić przedmiot ubezpieczenia zdrowotnego? • Jakie szkody/straty mogą powstać w wyniku zrealizowania się ryzyka utraty zdrowia? • Jak definiować ryzyko utraty zdrowia by było ubezpieczalne? Holly, Cichońska - Kiev, 3-4.XI.2011

5. Co to jest, czym jest zdrowie? • Zdrowie chorego najwyższym prawem, Hipokrates, IV w. p.n.e. (za: Newman D.H., Cień Hipokratesa, Wyd. Znak, Kraków 2010) • Zdrowie to, między innymi, funkcja doskonalenia stylu życia oraz kulturowej relatywizacji diety, Platon, IV w. p.n.e. (za: Malinowski A., Biologiczno-antropologiczne aspekty promocji zdrowia i paleologii, w: Jopkiewicz A. (red.) Auksologia a promocja zdrowia, t.3, Kielce 2004) • Zdrowie nie jest dawane przez naturę, lecz musi być stale zdobywane. W związku z tym nie istnieje „terminus mortus”, a czas śmierci zależy wręcz od człowieka, Paracelsus, XV w. (za: Evans R. G., BarerM. L. , Marmor T. R., Why Are Some PeopleHealthy and Others Not? The Determinants of Health of Populations. New York: Aldine De Gruyter, 1994) • Zdrowie to równowaga pomiędzy czterema podstawowymi „humorami”: krwią, żółcią, czarną żółcią i śluzem zwierzęcym. Zaburzenie równowagi między nimi miało być przyczyną choroby (patologia humoralna), Kartezjusz, XVII w. (za: Pol L. G., Thomas R. K., The demography of health and health care, New York 2002) • Zdrowie jest tylko przejściową harmonią a choroba to stan pozwalający wskazać na charakter organizmu człowieka, który jest po prostu nosicielem bakcyla śmierci, Hegel G.W.F, XVIII w. (za: Kulik T. B., Latalski M., Zdrowie publiczne. Czelej, Lublin 2002 (dodruk 2008) • Choroba jest składową życia i stanowi zmianę propozycji zasad życiowych, podczas gdy zdrowie jest równowagą tych zasad,Schelling F.W.J., XVIII w. (za: Sontag S., Illness as Metaphor. New York: Farrar, Straus and Giroux, 1978) • Zdrowie nie jest nieobecnością choroby, lecz siłą i zdolnością ciała o największym stopniu perfekcji. Jest stanem, który pozwala również duszy dążyć do doskonałości, Scherf A., 1790 (za Mechanic D., The Handbook of Health, Health Care and the Health Professionn, New York: Free Press, 1983) • Zdrowie jest fundamentem na którym spoczywa dobrobyt ludności i potęga kraju,Disraeli, premier Wlk. Bryt., 1875 (What is population health? Dostępne: http://www.hc-sc.gc.ca/hppb/phdd/approach/index.html (10.2011) • Zdrowie jako pełen dobrostan fizyczny, psychiczny i społeczny, a nie tylko brak choroby, WHO 1948 (za: Sowada B.J., A call to be whole. The Fundamentals of Health Care Reform, Praeger, USA 2003) • Zdrowie to nie tylko brak choroby czy niedomagania, ale także dobre samopoczucie oraz taki stopień przystosowania biologicznego, psychicznego i społecznego, jaki jest osiągalny dla danej jednostki w najkorzystniejszych warunkach, Kacprzak M., 1957 (Kacprzak M., Medycyna zapobiegawcza w praktyce lekarskiej, PZWL, Warszawa 1957) Holly, Cichońska - Kiev, 3-4.XI.2011

6. Zdrowie to proces dynamiczny, system wzajemnych uwarunkowań w relacji organizm-środowisko; jest to potencjał zdolności przystosowania się organizmu do wymogów środowiska wyposażający organizm w dyspozycję do utrzymania równowagi pomiędzy nim a wymogami środowiska, Bures R. (za: Breyer F., Costa-Font J., Felder S., Ageing, health, andhealth care, Oxford Review of Economic Policy 2010) • Zdrowie w sensie mentalnym jest zdolnością do pełnienia ról, zdrowie w sensie somatycznym jest zdolnością do wykonywania zadań, Parsons T., 1969 (za: Zweifel P., Manning, W., Moral Hazard and ConsumerIncentives in Health Care2000, w: Handbook of Health Economics,Vol. 1, eds. A.J. Culyer and J.P. Newhouse, Elsevier Science B.V. 2000) • Zdrowie to zdolność możliwie najlepszego funkcjonowania w swoim środowisku, Dubos R.J., 1970 (za: Cutler D.M.,Zeckhauser R.J., The anatomy of healthinsurance,w: Handbook of Health Economics, Vol. 1, eds. A.J.Culyer and J.P. Newhouse, Elsevier Science B.V. 2000) • Jest to stan idealnej równowagi i harmonii organizmu, a wszystko co odbiega od tego stanu jest chorobą, Golen (za: Korczak C., Leowski J., Problemy higieny i ochrony zdrowia, WSiP, Warszawa 1977) • Zdrowie jest stanem zupełnej pomyślności fizycznej, psychicznej i społecznej, która pozwala ludziom prowadzić socjalnie i ekonomicznie produktywne życia, WHO 1978 (za: Sowada B.J., A call to be whole. The Fundamentals of Health Care Reform, Praeger, USA 2003) • Zdrowie to normalny stan organizmu, w którym nie występuje fizyczna lub psychiczna choroba, a wszystkie części organizmu pełnią swoje właściwe funkcje, Definicja negatywna zdrowia (za: Webster’sMedical Dictionary,1986) • Zdrowie to możliwość/zdolność do pracy, Rockefeller Foundation (za: Brown E. R., Rockefeller Medicine Men: Medicine and CapitalisminAmerica. Berkeley: University of California Press., 1979) • Zdrowie oznacza zdolność do rozwoju w kierunku wszechstronnego rozumienia, przeżywania, odkrywania i tworzenia coraz wyższej hierarchii rzeczywistości i wartości, aż do konkretnego ideału indywidualnego i społecznego,  Dąbrowski K., 1979 (Dąbrowski K., Zdrowie psychiczne, Warszawa 1979) • Zdrowie to indykator poziomu funkcjonowania jednostki w społeczeństwie wyrażający stan pełnej równowagi i dobrostanu w jego wymiarze fizycznym, psychicznym i społecznym, 1980 (za: Reisman D., Health care and public policy, Northampton 2007) • Zdrowie to proces przystosowujący organizm do konkretnych warunków biogeograficznych i społeczno-bytowych, pozwalających człowiekowi na optymalne funkcjonowanie przez maksymalnie długi czas, Zdunkiewicz L., 1983 (za: Przegląd Antropologiczny, Państwowe Wydawnictwo naukowe 1995) • Zdrowie to nauka o diagnozowaniu,  zapobieganiu i leczeniu choroby, (Webster’s New World Third CollegiateDictionary, 1988) Holly, Cichońska - Kiev, 3-4.XI.2011

7. Zdrowie to stan optymalnej zdolności do efektywnego wykonywania cenionych zadań, Kulik T.B. 1989 (Kulik T.B., Zdrowie w medycynie i naukach społecznych, Oficyna Wydaw. Fundacji Uniw. w Stalowej Woli, Stalowa Wola 2000) • Zdrowie to funkcja skoordynowanego działania prawidłowo pracujących wszystkich narządów ludzkiego organizmu. (…) Utrzymanie równowagi biologicznej środowiska wewnętrznego organizmu człowieka, która jest odpowiedzialna za stan zdrowia jest uzależnione od wpływu bodźców fizycznych, chemicznych i biologicznych zewnętrznego środowiska człowieka, Łozowski S., (za: Szulc J., Uberhauber E., Leki z bożej apteki, Warszawa 1991) • Zdrowie społeczeństwa jest funkcją głównie dwóch czynników: stanu zamożności i wykształcenia, 1993 (za: World Development Report – World Bank, 1993) • Zdrowie zbiorowości gwarantują poczucie bezpieczeństwa, dobra informacja, z której można korzystać dokonując wyborów, trwałe więzi z otoczeniem i poczucie sensu życia, Mesa County, 1995 (Mesa County, Our Picture of Health, Grand Junction, CO: Civic Forum 1995) • Zdrowie (wellness) oznacza angażowanie się w zachowania i postawy, które zwiększają jakość życia i pozwalają maksymalnie wykorzystać potencjał pracowników, Anspaugh D. J., Hamrick M. H., Rosato F. D. ,1997 (Anspaugh, D. J., Hamrick, M. H., &. Rosato F. D. , Wellness: Conceptsand Applications. St. Louis, MO: Mosby, 1997) • Zdrowie jest czymś więcej niż „tzw. 5D” - disease (choroba), death (śmierć), discomfort (uczucie dyskomfortu), disability (niepełnosprawność) and dissatisfaction (niezadowolenie), Anspaugh D. J., Hamrick M. H., Rosato F. D., 1997, (Anspaugh, D. J., Hamrick, M. H., &. Rosato F. D. , Wellness: Conceptsand Applications. St. Louis, MO: Mosby, 1997) • Zdrowie jest jednoznaczne z możliwością prowadzenia produktywnego, sensownego i twórczego życia zarówno w sferze społecznej, jak ekonomicznej, (Global Strategy for Health For All by The Year 2000) • Zdrowie można zdefiniować jako dynamiczny stan rozwoju struktur oraz funkcji organizmu; jest to stan zgodny z naturą, czyli biotopem jednostki, w jakim czynności życiowe przebiegają optymalnie a środowisko zaspokaja potrzeby organizmu, podobnie jak norma biologiczna człowieka (biotopu), jest jego funkcjonalnym optimum, Malinowski A., 2004 (Malinowski A., Bioloczino-antropologiczne aspekty promocji zdrowia i paleologii, w: Auksologia a promocja zdrowia, Jopkiewicz A., t.3, Kielce 2004) • Zdrowie to zdolność do rozwoju w kierunku wszechstronnego rozumienia, przeżywani, odkrywania i tworzenia coraz wyższej hierarchii rzeczywistości i wartości, aż do konkretnego ideału indywidualnego i społecznego, Dąbrowski K. (za: Leowski J., Polityka zdrowotna a zdrowie publiczne, Wyd. CeDeWu 2010) Holly, Cichońska - Kiev, 3-4.XI.2011

8. Zawartość etymologiczna terminu zdrowie definiowanego od najdawniejszych czasów jest tak szeroka, że ustalenie na tej podstawie czym jest zdrowie (jego brak, utrata) nie jest możliwe bez przyjęcia kryterium wyboru służącego selekcji tych definicji odpowiadającego idei i metodzie ubezpieczenia. Етимологічний зміст терміну “здоров’я” визначається дуже давно. Він настільки широкий, що визначення на його підставі того, чим є здоров’я, його відсутність або втрата неможливі без прийняття певного критерію, котрий буде служити відбору тих дефініцій, які відповідатимуть ідеї та методу страхування. Holly, Cichońska - Kiev, 3-4.XI.2011

9. Ubezpieczeniowe imponderabiliaСтрахові рамки rzecz, stan rzeczy, której status i/lub sposób istnienia zmienia się w wyniku realizacji ryzyka w sposób niepożądany z punktu widzenia interesariusza Предмет або стан предмету, статус якого та/або спосіб існування змінюються в результаті реалізації ризику небажаним способом з точки зору зацікавленої особи PRZEDMIOT UBEZPIECZENIA Предмет страхування uzyskanie rekompensaty skutków/strat, jakie mogą być udziałem ubezpieczonego w przypadku utraty zdrowia i/lub prewencyjnych świadczeń medycznych (np. szczepień) w przypadku zagrożenia utraty zdrowia відшкодування збитків або втрат, котрих може зазнати застрахований у випадку втрати здоров’я та/або превенційних медичних послуг(напр., щеплень) у випадку загрози втрати здоров’я CEL UBEZPIECZENIA Мета страхування odszkodowanie i/lub zadośćuczynienie, które może dotyczyć jedynie tych szkód/strat, które są wymierne, najlepiej finansowo відшкодування та/або компенсація, які можуть стосуватися тільки тих збитків або втрат, котрі можна виміряти, найкраще в грошовому виразі REKOMPENSATA gwarantowana umową ubezpieczenia Рекомпенсація - гарантована умова страхування W jaki sposób szkody/straty mogą być (re)kompensowane? Яким способом ці збитки або втрати можуть бути компенсовані? Jakie są skutki utraty zdrowia? Які наслідки втрати здоров’я? Holly, Cichońska - Kiev, 3-4.XI.2011

10. Wymierne skutki utraty zdrowia a cel ubezpieczenia zdrowotnegoНаслідки втрати здоров”я, які можна виміряти, і мета медичного страхування • niezdolność do pracy, • utrata określonych funkcji organizmu, • niezdolność wykonywania dotychczas pełnionej roli: • zawodowej, • w gospodarstwie domowym, • w strukturze społecznej, • utrata dotychczasowego komfortu życia. • втрата працездатності; • втрата певної функції організму; • неможливість виконувати функції, які донедавна виконувались: • - професійні; • - в домашньому господарстві; • - в суспільних структурах; • втрата донедавнього комфорту життя. Holly, Cichońska - Kiev, 3-4.XI.2011

11. Нейтралізація з допомогою продукту Ризик втрати здоров’я • PRODUKT UBEZPIECZENIA ZDROWOTNEGO • Продукт медичного страхування • świadczenia finansoweгрошові виплати • świadczenia rzeczoweпредметні послуги • świadczenia medyczneмедичні послуги NEUTRALIZACJA PRZEZ PRODUKT RYZYKO UTRATY ZDROWIA PRZYCZYNY П р и ч и н и • chorobowe (ICD-9, ICD-10, ICF) • pozachorobowe (wypadek przy pracy, w podróży, w trakcie uprawiania sportu, w wyniku nadmiernej eksploatacji lub „zużycia się” organizmu itp.) • Хвороби • Нехворобові ( позахворобові) – нещасний випадок на виробництві, під час подорожі, в ході занять спортом, в результаті надмірної експлуатації або зношення організму Підгонка продукту DOSTOSOWANIE PRODUKTU • Cele (założony, pożądany stan) • Мета (проектована, бажаний стан) • Uwarunkowania zakresu neutralizacji ryzyka • Обумовлення щодо обсягу нейтралізації ризику • Uwarunkowania sposobu neutralizacji ryzyka • Обумовлення щодо способу нейтралізації ризику Holly, Cichońska - Kiev, 3-4.XI.2011

12. Медичне страхування – це фінансова послуга, котра охоплює здійснення і нагляд за здійсненням послуг з охорони здоров’я (фінансових, речових і медичних послуг), які нейтралізують ризик втрати здоров’я (унаслідок хвороби або з позахворобових причин) в сфері порятунку, профілактики, діагностики, превенції, відновлювальної і захисної та паліативно – хоспіційної медицини, з гарантованим обсягом послуг згідно договору страхування, в котрому визначаються обсяг і спосіб превенції у випадку загрози втрати здоров’я та/або розміри відшкодування за можливі наслідки втрати здоров’я, за що сплачується страховий платіж. Ubezpieczenie zdrowotne - usługa finansowa obejmująca organizację i nadzór nad realizacją świadczeń zdrowotnych (finansowych, rzeczowych i usług medycznych) neutralizujących ryzyko utraty zdrowia (z przyczyn chorobowych i pozachorobowych) w zakresie ratownictwa, profilaktyki, diagnostyki, prewencji, medycyny naprawczej, zachowawczej, opiekuńczo-pielęgnacyjnej i paliatywno-hospicyjnej, gwarantowana na mocy i na warunkach umowy ubezpieczenia określających zakres i sposób prewencji w przypadku zagrożenia utraty zdrowiai/lub (re)kompensaty za ewentualne skutki utraty zdrowia w zamian za składkę.R. Holly (2006) Holly, Cichońska - Kiev, 3-4.XI.2011

13. Szczegółowy wywód w tekście Romualda Holly w IX tomie Polityki Zdrowotnej - Journal of Health Insurance, Policy and ManagementДетальний висновок в статті Ромуальда Холлі в 1Х томі журналу “Політика в галузі охорони здоров’я” Holly, Cichońska - Kiev, 3-4.XI.2011

14. Dziękuję za uwagę Дякую за увагу! Holly, Cichońska - Kiev, 3-4.XI.2011