Przedmiot: Ekonomika Leku

1. Przedmiot: Ekonomika Leku Wymiar godzin: 15 Rodzaj zajęć: seminarium Sala: 111 Col. Universum Prowadzący: dr n. farm. Anna Kijewska

2. Organizacja zajęć: Zajęcia trwają 2*45 minut (bez przerwy). Obecność na zajęciach jest obowiązkowa. Dopuszczalna jest 1 nieobecność, która musi zostać usprawiedliwiona oraz materiał zaliczony. Usprawiedliwienie oraz zaliczenie ustne nieobecności musi nastąpić w ciągu tygodnia od dnia ustania przyczyny nieobecności. Przekroczenie tego terminu wywoła skutek w postaci uznania nieobecności za nieusprawiedliwioną. Kolejne nieobecności nieusprawiedliwione i na zaliczone zgłaszane będą do Kierownika Katedry i Dziekanatu. Zajęcia kończą się zaliczeniem na ocenę. Zaliczenie przedmiotu: obecność, aktywność na zajęciach, oceny z kolokwiów dopuszczają do sprawdzianu wiedzy na ostatnich zajęciach – odpowiedzi na pytania otwarte.

3. Konsultacje: Wszelkie sprawy związane z zajęciami z Ekonomiki Leku, np.: usprawiedliwianie nieobecności, zaliczenie nieobecności, kłopoty ze zrozumieniem materiału itp. załatwia się na konsultacjach. Termin konsultacji: czwartek 12.30-13, pok. 125

4. Zagadnienia porządkowe: nie spóźniamy się na zajęcia, spóźnienie na zajęcia spowoduje konieczność uczestnictwa w zajęciach następnej grupy; przychodzimy na zajęcia w terminie przewidzianym planem, zmiana termin musi zostać ustalona z prowadzącym; bez uprzedniej zgody prowadzącego nie nagrywamy treści przekazywanych przez prowadzącego (Ustawa o prawie autorskim i innych prawach pokrewnych);

5. Zagadnienia porządkowe: podczas trwania zajęć nie korzystamy z telefonów komórkowych; telefon powinien być schowany i wyłączony (a co najmniej ściszony); podczas trwania zajęć nie jemy i nie pijemy, nie żujemy gumy i nie podklejamy jej do stolików i krzeseł; podczas trwania zajęć nie korzystamy z urządzeń służących do odtwarzania muzyki;

6. Zagadnienia porządkowe: w czasie kolokwiów nie korzystamy ze ściąg albo innych form tzw. „niedozwolonej pomocy”. Każda próba ściągania albo korzystania z innych form „niedozwolonej pomocy” kończy się oceną niedostateczną z kolokwium bez możliwości poprawy; w czasie zajęć odzież wierzchnia (kurtki, płaszcze) pozostaje w szatni. Do sali wchodzimy w obuwiu miękkim.

7. Program zajęć Harmonogram zajęć Pomoce do zajęć Strona internetowa: www.zzief.umlub.pl

8. podstawy farmakoekonomiki

9. Pojęcie zdrowia

10. RÓŻNE DEFINICJE POJĘCIA - ZDROWIE • Definicja wg Hipokratesa – ojca medycyny europejskiej: • Zdrowie – dobre samopoczucie, choroba – złe samopoczucie, zależą od równowagi między tym, co nas otacza, a nami. • Zewnętrzna równowaga między człowiekiem a środowiskiem pozwala na stworzenie równowagi wewnętrznej. 10

11. RÓŻNE DEFINICJE POJĘCIA - ZDROWIE Definicja wg Kartezjusza – twórcy „mechanistycznego widzenia świata i człowieka”: organizm człowieka to skomplikowana, precyzyjna maszyna biologiczna. Stan choroby – to konieczność naprawienia uszkodzonej części. 11

12. RÓŻNE DEFINICJE POJĘCIA - ZDROWIE • Wg WHO (1946 r.): • „Zdrowie – to kompletny, fizyczny, psychiczny i społeczny dobrostan, a nie tylko brak choroby lub kalectwa”. • dynamiczna równowaga • potencjał zdrowotny 12

13. RÓŻNE DEFINICJE POJĘCIA - ZDROWIE • Zdrowie to zdolność do normalnego funkcjonowania organizmu, mając na względzie wszystkie jego organy i funkcje. • Zdrowie to zdolność do adaptacji w zmieniającym się środowisku. • Zdrowie to pewien potencjał fizyczny i psychiczny, dający możliwość rozwijania aktywności. • Zdrowie to wyraz równowagi i harmonii możliwości fizycznych, psychicznych i społecznych człowieka. 13

14. ZDROWIE SPOŁECZEŃSTWA (ZBIOROWOŚCI) • Podstawowe znaczenie przy ocenie zdrowotności społeczeństwa mają mierniki: • negatywne (np. chorobowość, zachorowalność, średnie trwanie życia itp.) • pozytywne – uwzględniające jakość życia 14

15. podstawy farmakoekonomiki

16. „Oszczędność to wielki dochód” MarcusTilius Cicero (106-43 r.p.n.e.) Farmakoekonomika (pharmacoeconomics) jest to ekonomiczna ocena produktów farmaceutycznych, czyli leków. Oceną ekonomiczna nazywamy analizę porównawczą dwóch lub więcej alternatyw pod względem ich kosztów i wyników.

17. Historia farmakoekonomiki • 1974r. - prof. Alan Williams z Uniwersytetu w Yorku - prekursor farmakoekonomiki - pierwsze wytyczne prawidłowej praktyki farmakoekonomicznej. • 1987r. - Michael Drummond. – 10 punktów wytycznych praktyki farmakoekonomicznej. • 1978r. - McGhen, Rowland i Bootman z Uniwersytetu Minnesota - pojęcia analizy koszty-korzyści i koszty-efektywność. • Farmakoekonomika – termin pojawił się w literaturze dopiero w 1986r. • Pierwszym krajem, który wprowadził obowiązek przeprowadzania oceny farmakoekonomicznej w przypadku ubiegania się o refundację danego leku była Australia.

18. dlaczego powstała farmakoekonomika? • czynniki odpowiedzialne za wzrost nakładów na ochronę zdrowia: • „defensive medicine” • demografia • epidemiologia • postęp techniczny i rozwój cywilizacji • rosnące koszty administracji • inflacja • rosnące wymagania pacjentów • sytuacja finansowa każdego systemu ochrony zdrowia jest sytuacją niedoboru

19. ekonomia farmakoekonomika ekonomika ochrony zdrowia

20. rola analizy farmakoekonomicznej • rejestracja leków • regulacja cen leków • refundacja leków i procedur medycznych • szpitalne listy leków – receptariusze • udział w konstruowaniu wytycznych terapeutycznych • działania marketingowe

21. NIE MOŻNA UDOWODNIĆ WARTOŚCI EKONOMICZEJ LEKU BEZ DOWODÓW NA JEGO SKUTECZNOŚĆ KLINICZNĄ

22. skuteczność lek bezpieczeństwo opłacalność

23. praktyczne zastosowanie farmakoekonomiki • optymalne wykorzystanie ograniczonych zasobów finansowych ochrony zdrowia • wybór najefektywniejszych programów zdrowotnych • właściwa alokacja wydatków na leczenie • wiarygodna ocena programów profilaktyki zdrowotnej • rozwijanie polityki ochrony zdrowia w danym regionie odpowiednio do warunków epidemiologicznych i potrzeb społecznych • prowadzenie rachunku kosztów w ochronie zdrowia

24. ograniczenia farmakoekonomiki • jest tylko jednym z narzędzi przy podejmowaniu decyzji • nie da się udowodnić wartości ekonomicznej leku bez dowodów na jego skuteczność kliniczną • jest kosztowna • trudne jest pogodzenie perspektywy międzynarodowej z uwarunkowaniami poszczególnych państw

25. teoria i rzeczywistość • nowa dziedzina nauki • duże zainteresowanie problemami • trudno dostępna literatura fachowa • mało osób rozwijających wiedzę w tym kierunku • brak szerokiej świadomości na temat znaczenia i zastosowania analizy farmakoekonomicznej • niewystarczająca ilość badań farmakoekonomicznych prowadzonych w oparciu o polskie dane

26. Systemy ochrony zdrowia Podstawowe modele systemów ochrony zdrowia 26

27. SYSTEM OCHRONY ZDROWIA • Systemem ochrony zdrowia nazywa się całość działań, których podstawowym zadaniem jest: • promowanie • poprawa • zachowanie dobrego stanu zdrowia członków populacji 27

28. OTOCZENIE SYSTEMU OCHRONY ZDROWIA cele polityczne (krótkoterminowe) planowanie podejmowanie decyzji reformy leki zmienne środowisko prawne kontrolowanie SYSTEM OCHRONY ZDROWIA zarządzanie/ zarządzający ograniczenia finansowe podwyższanie jakości usług medycznych racjonalna farmakoterapia niezadowolenie społeczne farmakoekonomika

29. DECYZJE O ALOKACJI ŚRODKÓW obiektywna i wiarygodna informacja diagnostyka duża dynamika zmian podejmowanie decyzji terapia administracja/zarządzanie

30. CELE SYSTEMU OCHRONY ZDROWIA • poprawa stanu zdrowia populacji i promowanie społecznego dobrostanu • zapewnianie dostępu równości w dostępie do opieki zdrowotnej • zapewnianie mikro- i makroekonomicznej efektywności wykorzystania zasobów • dbałość o skuteczność kliniczną dostarczanej opieki • poprawa jakości opieki zdrowotnej i satysfakcji pacjentów • zapewnienie długookresowej stabilności finansowej systemu

31. KONCEPCJA LALONDA 1) biologia człowieka (cechy wrodzone, dojrzewanie, starzenie się) – 20% 2) środowisko człowieka (socjalne, fizyczne i psychiczne) – 20% 3) styl życia (wzór konsumpcji, zatrudnienie, czynniki ryzyka zdrowotnego i zawodowego, sposób reakcji itp.) – 50% 4) system organizacji opieki zdrowotnej –10%

32. KONCEPCJA DEVERA - system opieki zdrowotnej pochłania aż ok. 90% z całkowitych nakładów na ochronę zdrowia a ma tylko ok.10% wpływ na redukcję umieralności! - nakłady na kształtowanie stylów życia i edukacja zdrowotna pochłaniają zaledwie ok. 1,5% nakładów a mają ok. 40% wpływ na obniżenie umieralności - nakłady finansowe na ochronę środowiska naturalnego człowieka – 1,5%, posiadają ok. 20% potencjalny wpływ na redukcję umieralności  - wydatki na biologię człowieka wynoszą ok. 7%, a dają ok. 30% potencjalnego wpływu na obniżenie umieralności ludzi

33. SYSTEMY OPIEKI ZDROWOTNEJ - PODSTAWY IDEOLOGICZNE • KONSERWATYWNY-LIBERALNY -WOLNORYNKOWY - LIBERTARIAŃSKI sprecyzowany przez Donabediana (w USA w 1971), i bliski poglądom Ronalda Reagana i Margaret Thatcher - DOSTĘP DO OPIEKI ZDROWOTNEJ JEST CZĘŚCIĄ SYSTEMU SPOŁECZNEGO WYNAGRADZANIA • KOLEKTYWISTYCZNY- EGALITARNY-SOCJALIZUJĄCY pogląd Beveridge’a i Bevana twórców Brytyjskiej NHS - DOSTĘP DO OPIEKI ZDROWOTNEJ JEST PRAWEM JEDNOSTKI

34. PODSTAWOWE MODELE SYSTEMÓW OCHRONY ZDROWIA • Model ubezpieczeniowy typu Bismarcka - zasilany ze składek grupy pracowników i pracodawców: - PODSYSTEM PLURALISTYCZNYCH UBEZPIECZEŃ ZDROWOTNYCH - klasyczny system Bismarka - PODSYSTEM MONOPOLISTYCZNYCH UBEZPIECZEŃ ZDROWOTNYCH – system hybrydowy

35. PODSTAWOWE MODELE SYSTEMÓW OCHRONY ZDROWIA • Model budżetowy (zaopatrzeniowy) - zasilany ze podatków typu PIT, CIT, VAT, cło, akcyza: - PODSYSTEM BEVERIDGE’A - PODSYSTEM SIEMASZKI

36. MODEL UBEZPIECZENIOWY BISMARCKA • opiera się na ubezpieczeniach, których celem jest ochrona przed skutkami zdarzeń losowych, mogących być przyczyną pogorszenia sytuacji materialnej ubezpieczonego • podstawowymi instytucjami ubezpieczenia są kasy chorych • usługi zdrowotne finansowane są przez fundusze ubezpieczeniowe • wysokość składek, zgodnie z zasadą solidarności, niezależna jest od dochodów i ryzyka • kasy chorych zawierają kontrakty z publicznymi, bądź prywatnymi świadczeniodawcami na wykonanie usług na rzecz ubezpieczonego • każdy ubezpieczony posiada polisę zapewniającą świadczenia finansowane w ramach posiadanego ubezpieczenia • administracja państwowa nie ma wpływu na zarządzanie finansami kas

37. MODEL UBEZPIECZENIOWY HYBRYDOWY • finansowanie z wielu źródeł podstawowymi instytucjami ubezpieczenia są kasy chorych • obowiązkowe powszechne państwowe ubezpieczenia zdrowotne dla wszystkich obywateli zapewnia pełny dostęp do opieki zdrowotnej i obejmuje całość świadczeń zdrowotnych • składka ubezpieczenia zdrowotnego jest obowiązkowa • współpłatność od 0 do 100% średnio 30% • zasada ustalania rocznego pułapu wydatków z kieszeni pacjenta na usługi zdrowotne • silny interwencjonizm państwa

38. MODEL BUDŻETOWY BEVERIDGE’A • usługi zdrowotne świadczone są wszystkim obywatelom • finansowane są z budżetu państwa • państwowa organizacja służby zdrowia • fundusze przekazywane placówce świadczącej usługi medyczne i mają pokryć ogólne koszty jej funkcjonowania • państwo odpowiada za dostęp do usług zdrowotnych, który odbywa się dla wszystkich na jednakowych zasadach • nadzór i kontrola nad sektorem ochrony zdrowia sprawowane są przez organa administracji państwowej

39. MODEL SIEMASZKI • model ten obowiązywał w krajach socjalistycznych • finansowanie ochrony zdrowia z budżetu państwa na zasadzie centralnego planowania • państwowa organizacja świadczeń • powszechny dostęp do świadczeń • brak sektora prywatnego w ochronie zdrowia

40. MODEL REZYDUALNY (RYNKOWY) • zwolnienie państwa z obowiązku zapewnienia obywatelom dostępu do świadczeń zdrowotnych • usługi zdrowotne dla obywateli finansowane są z ubezpieczeń dobrowolnych • dostęp do nich uwarunkowany jest stopniem zamożności konsumenta • państwo zapewnia opiekę tylko osobom będącym w szczególnej potrzebie

41. ZADANIE Proszę dokonać porównania systemów opieki i ubezpieczeń zdrowotnych (klasycznego Bismarcka, modelu hybrydowego, Beveridge’a i Siemaszki) wg następujących kryteriów: - zasilanie - ubezpieczeni - płatnicy - koszyk usług 41

42. HIERARCHIA SYSTEMÓW POZIOM MAKSIUM UPAŃSTWOWIENIA • Model P.S.Z. – ZSRR i w zmodyfikowanej formie w b. PRL i innych krajach tzw. bloku socjalistycznego • N.H.S. TRUST – GB i kraje wspólnoty brytyjskiej oraz DK, I, E, GR, IR, P • Model samorządowy – interwencjonizm państwa – kraje skandynawskie • Modele pluralistyczne – protekcjonizm państwowy –D, A, F, Benelux, Japonia • Modele pluralistyczne - pełen leseferyzm – USA i częściowo CH POZIOM MINIMUM UPAŃSTWOWIENIA

43. UCZESTNICY SYSTEMU I WSPÓŁZALEŻNOŚCI Płatnik trzeciej strony Świadczeniodawca Pacjent

44. WSPÓŁPŁACENIE Formy współpłacenia: • dopłata całej sumy ponad kwotę finansowaną przez płatnika • dopłata do określonej kwoty • stała opłata za dany rodzaj świadczenia • ustalony procentowy udział w koszcie świadczenia • kwota dopłaty może też być zależna od dochodów

45. „DZIURA W PĄCZKU” • Medicare refunduje: • 75% wydatków na zakup leków na receptę o wartości od $250 (udział własny) do $2 250 rocznie • 0 % wydatków od $2.250 do $5.100 rocznie • 95 % wydatków powyżej $ 5.100 rocznie • Uzasadnienie: zapewnienie dostępności leków dla ciężko chorych przy jednoczesnym zapobieganiu lekomanii 45

46. DOBRY SYSTEM OCHRONY ZDROWIA cechy dobrego systemu ochrony zdrowia sprawiedliwy dostęp odpowiadanie społecznemu zapotrzebowaniu innowacyjność/ nowoczesność efektywność poprawa i utrzymanie zdrowia populacji

47. WYDATKI NA ZDROWIE NA 1 MIESZKAŃCA W 2006 ROKU [USD]

48. WYDATKI NA ZDROWIE 2010 ROKU [%PKB] Źródło: OECD

49. WYDATKI NA ZDROWIE NA 1 MIESZKAŃCA W 2010 ROKU [USD] Źródło: OECD

50. WYDATKI NA LEKI NA 1 MIESZKAŃCA W 2006 ROKU [USD]