DOLAŞIM SİSTEMİ FİZYOLOJİSİ

DOLAŞIM SİSTEMİ FİZYOLOJİSİ

Dolaşım sistemi kalp ve damarların oluşturduğu bir sistemdir. • kalp merkezde yerleşmiş olup, damarlar kalpten çıkıp, kalbe tekrar geri dönen kapalı bir boru sistemini oluşturmaktadır. • Dolaşım sisteminin temel fonksiyonu, kanın, damar sistemi içinde belli bir basınç altında dolaşmasını sağlamaktır.

Kan basıncın yüksek olduğu bölgeden düşük olduğu bölgeye doğru akmaktadır. • Kanın kimyasal bileşimi ve fiziksel özellikleri kapiller damar yatağını geçerken değişime uğrar. • Kapiller bölgede hücrelerle kan arasında madde alış verişine interstisyel sıvı aracılık eder.

Kalp dört odacıktan oluşmuştur: • Atriyumlar (atriyumdexter, atriyumsinister) • Ventriküller (ventrikülürdexter, ventrikülüssinister) • Sağ atrium ile sağ ventrikül arasındaki kapak; trikuspid kapak, • Sol atrium ile sol ventrikül arasındaki kapak; bikuspid veya mitral kapak adını alır. • Kalpten çıkan iki ana damar aort ve arteriapulmonalistir.

Kalpten çıkan damarlar ventriküllerle bağlantılıdır. • Aorta sol ventrikülden çıkar • oksijence zengin kanı tüm vücut dokularına dağıtır. Vücudun en büyük atardamarıdır. • Pulmoner arter sağ ventrikülden çıkar • C02 li kanı oksijenlenmesi için akciğerlere götüren sistemin ana damarıdır

Kalbe giriş yapan damarlar atriumlarla bağlantılıdır. • Sağ atriuma giren iki damarvena cava superiorve vena cava inferior • tüm vücudun venöz kanını (C02 konsantrasyonu artmış kan) sağ atriuma getirirler. • Vena pulmonalislerakciğerlerde temizlenerek oksijenlenmiş kanı sol atriuma getirirler.

Sistemik ve Pulmoner Dolaşım • sistemik dolaşım veya büyük dolaşım; • kalbin sol ventrikülünden başlayıp organizmayı dolaştıktan sonra sağ atriumda sonlanır. • pulmoner veya küçük dolaşım • sağ ventrikülden başlayıp, akciğerleri dolaştıktan sonra sol atriumda sonlanmaktadır. Sistemik dolaşımda basınç yüksek Pulmoner dolaşımda düşüktür.

KALBİN YAPISI • Üç katmandan oluşmuştur • Endokard • Myokard • Perikard Miyokardın en kalın olduğu yer sol ventriküldür.

KALBİN UYARI VE İLETİM SİSTEMİ • Kalp kası kendiliğinden uyarım yaratabilme yeteneğindedir. • Kalp kasında uyarıların başlatıldığı ve iletildiği özel bir sistem vardır. • Kas hücrelerinin özelleşmesi ile oluşmaktadır;

1. sino-atriyal (SA) düğüm (pace-maker) • 2. atrioventriküler düğüm (AV), • 3. his demeti, • 4. his demetinin sağ-sol dalı • 5. purkinje sistemi

SA ve AV düğüm sağ atriumda bulunur. • His demeti AV düğüme bağlıdır ve ventriküller arası bölmede sağ ve sol dallara ayrılır. • His demetinin dalları da ventriküller içine girip purkinje sistemi ile bağlantı kurmaktadır.

SA düğüm dakikada 70-80 (nodal ritim) • AV düğüm 40- 60, • his demeti ve purkinje lifleri daha düşük hızlarda, kendiliğinden impuls oluşturma özelliğindedir. • Kalbin normal çalışmasında uyarıların çıktığı yer SA düğümdür. • Bu nedenle SA düğümpacemaker=adım attırıcı olarak tanımlanır.

AV düğüm veya diğer yapılar ancak SA düğüm çalışmadığı veya SA dan çıkan uyarıların iletilememesi gibi anormal koşullarda, kalbin durmasını engellemek için görevi üstlenip uyarı çıkarmaya başlarlar.

SA düğümden çıkan bir aksiyon potansiyeli önce • atriumların kasını uyarır AV düğüm • Atriumların sistolü ile atriumlar içlerindeki kanı ventriküllere, ventrikül sistolü ile de • ventriküller içindeki kan aort ve arteriapulmonalis içine pompalanır.

AV düğümdeki 0.1 sn lik gecikmenin nedeni • Atriumlarınventriküllerden önce kasılmasını ve içlerindeki tüm kanın, ventriküllerin kasılmalarından önce, ventriküllere aktarılmasını sağlar. • Sistol-diyastol (gevşeme) • Bir kalp vurusu ventriküllerin sistolüdür.

Kalp blokları: SA dan çıkan impulsun kalp kasında yayılması sırasında bir noktada bloke olması veya normal hızından daha düşük hızlarda yayılması sonucu ortaya çıkmaktadır.

Elektrokardiografi • Kalbin çalışması sırasında oluşan elektriksel aktivitenin vücut yüzeyine (kol ve bacaklar) yerleştirilen elektrotlar yardımı ile kaydedilmesidir. • Elektrokardiyografi • Elektrokardiyogram • Elektrokardiyograf

P dalgası atriumlarındepolarizasyonu • QRS kompleksi ventriküllerindepolarizasyonu, • T dalgası ise ventriküllerinrepolarizasyonu

KALP SİKLUSU VE KALP SESLERİNİN OLUŞMASI • Kalp siklusu SA düğümden çıkan bir impulsun kalp kasında yayılması sonucunda oluşan bir sistolü ve bunu takip eden diyastolü kapsamaktadır. • Atriumların ve ventriküllerinher ikisinin de diyastolde olduğu faz siklusun başlangıcı olarak kabul edilmektedir.

KALBİN ÇALIŞMASININ OTONOM SİNİRLERLEKONTROLÜ • parasempatik uyarıyı getiren sinir nervusvagus

PERİFERİK DOLAŞIM VE ARTERİYEL KAN BASINCI • Arterler:Yüksek basınçlı damar sistemi. Kalbe yakın büyük arterlerin (aort ve dalları), duvarları kuvvetli kas dokusuna ilaveten elastik bağ dokusu ile çevrilidir.arteriol • Arteriol damarların oluşturduğu dirence • periferik direnç denilmektedir.

Venler • Dolaşımdaki kanın ortalama % 60 ı venlerde bulunur. • düşük basınçlı damar sistemi • Venöz damarlar içindeki basınç kapiller bölgeden kalp yönüne doğru yaklaştıkça giderek düşmeye başlar • kalbe yakın büyük venlerde negatif değer kazanır. Budurumkanın arterlerden venlereve kalbe dönüşünü sağlar.

kapiller (kılcal) damarlar • duvarlarını tek sıra endotelhücreleri oluşturur

Arteriyel Kan Basıncı • Arteriyel damar sistemi içinde kalp siklusunun sistol döneminde en yüksek basınç; sistolik basınç, diyastol döneminde ise en düşük basınç; diyastolikbasınç • 120 mmHg/80 mmHg • kalbin dakikadaki atım hacmi=kardiakoutput=kalp debisi ve periferikdirençle değişir

Kan Basıncı = Kardiakoutput (K0) x Periferikdirenç • K0 daki değişmeler sistolik basıncı, periferik direnç değişiklikleri diyastolik basıncı etkilemektedir. • Strokevolum (SV); her sistolde her bir ventrikülün pompaladığı kan miktarıdır. 70 ml • SV etki eden faktörler kalbe dönen kan miktarı (venöz dönüş) ve kalbin kasılma gücüdür.

NABIZ • Yüzeye yakın arterlerin kemik gibi sert bir yüzeye elle sıkıştırılması ile hissedilen bir basınç dalgasıdır.

ARİTMİLER • Aritmi; kalbin dakikadaki vuru sayısının normalden farklı olması • Vuru sayısının 60 vuru /dk altına düşmesi, bradikardi, • 100 vuru/dküstüne çıkması ise taşikardi

EktopikOdak: Kalbin SA düğüm dışındaki herhangi bir noktasının aniden uyarı çıkarması sonucunda normal kalp vurusunun arasına sıra dışı bir atım girmesidir. • Uyarıyı çıkaran noktaya ektopikodak, vuruya ise prematüre vuru=ekstrasistol=sıra dışı atım denilmektedir. • Flatter:Dakikadaki kasılma sayısının 200-300 arasında olmasıdır. • Fibrilasyon:Kalp kasının dakikada 400-600 vuru oluşturmasıdır.

HİPERTANSİYON • Sistemik arteryel kan basıncının uzun süreli yüksek olması • Gençlerde 140 / 90 mmHg, yetişkinlerde • 150 /100 mmHg, 50 yaş sonrası 160 /100 mmHg'nın üzerindeki

DOLAŞIM SİSTEMİ FİZYOLOJİSİ