350 likes | 757 Views
Perifeer arterieel vaatlijden. Literatuurzoektocht Mortelmans Toon, Moulaert David, Ooms Nele, Orye Kristien, Plessers Peter, Scheers Katrien, Schraepen Veronique. Inhoudstabel. Voorstelling van de casus Zoekvragen: Overzicht Weerhouden vragen Verantwoording van weerhouding
E N D
Perifeer arterieel vaatlijden Literatuurzoektocht Mortelmans Toon, Moulaert David, Ooms Nele, Orye Kristien, Plessers Peter, Scheers Katrien, Schraepen Veronique
Inhoudstabel • Voorstelling van de casus • Zoekvragen: • Overzicht • Weerhouden vragen • Verantwoording van weerhouding • Literatuurzoektocht • Bronnen • Artikels • Kritische analyse • Besluit & aanbeveling
Casusvoorstelling • Marokkaanse dame • 64 jaar • Medische data: • Diabetes mellitus • Arteriële hypertensie • Obesitas (BMI 28)
Casusvoorstelling • Anamnese: • Pijn thv hele rechter been • Sedert enkele weken • Episodisch, vooral bij stappen • Thuis is draaglijk (Trappen zijn geen probleem)
Casusvoorstelling • Klinisch onderzoek: • Geen bijzonderheden • Been is niet koud • Perifere pulsaties palpabel thv knie en voet • Aangezien vermoeden van claudicatio intermittens:Planning perifeer arterieel doppler onderzoek • Resultaat: Geen bijzonderheden
Casusvoorstelling • 1 maand later:dringend consult • Subjectief (anamnese):Sinds ‘s nachts continue onhoudbare pijn in het rechter been • Objectief (klinisch onderzoek):Gemarbreerd en ijskoud rechter been • Evaluatie (diagnose):Acute arteriële ischemie • Planning: dringende hospitalisatie
Zoekvragen • Overzicht: • Wat is de prevalentie van acute ischemie bij patiënten ouder dan 60 jaar met diabetes mellitus en klachten van claudicatio intermittens? • Wat is de diagnostische waarde van klinische symptomen zoals claudicatio-klachten, koud been, abnormale perifere pulsaties, bij patiënten met diabetes mellitus ouder dan 60 jaar met betrekking tot perifeer arterieel lijden? • Wat is de diagnostische waarde van doppler-onderzoek bij patiënten met diabetes mellitus ouder dan 60 jaar met betrekking tot perifeer arterieel lijden?
Zoekvragen • Wat is het nut van de behandeling van diabetes mellitus met betrekking tot het risico op ontwikkeling van acute arteriële ischemie bij patiënten ouder dan 60 jaar? • Wat is het nut van de behandeling van obesitas met betrekking tot het risico op ontwikkeling van acute arteriële ischemie bij patiënten ouder dan 60 jaar? • Wat is het effect van een NSAID op de prognose naar het been toe bij de diagnose van acute arteriële ischemie?
Zoekvragen • Weerhouden vragen: • Wat is de diagnostische waarde van klinische symptomen zoals claudicatio-klachten, koud been, abnormale perifere pulsaties, bij patiënten met diabetes mellitus ouder dan 60 jaar met betrekking tot perifeer arterieel lijden? • Wat is de diagnostische waarde van doppler-onderzoek bij patiënten met diabetes mellitus ouder dan 60 jaar met betrekking tot perifeer arterieel lijden?
Zoekvragen • Verantwoording van weerhouding: • Frequente pathologie: • Perifeer vasculair lijden • Diabetes mellitus type 2 • Claudicatio intermittens komt dubbel zo frequent voor bij patiënten met diabetes mellitus dan bij patiënten zonder diabetes mellitus. (4) • De outcome van patiënten met perifeer arterieel lijden kan zeer ernstig gecompromitteerd worden (acute ischemie, cardiaal ischemisch lijden, …): Hoe kunnen we de zekerheid en ernst inschatten, maw, wat is de kracht van de verschillende argumenten? (3) • Welke diagnostisch patroon dienen we toe te passen op patiënten met dergelijke klachten?
Literatuurzoektocht • Quaternaire bronnen: • NHG-standaard voor diabetes mellitus type 2 • NHG-standaard voor perifeer arterieel vaatlijden • Tertiaire bronnen: • ANAES • Minerva • Secundaire bronnen • MedLine: 3 searches
PubMed: search 1Klinische tekens MeSH-term 1: 4812Intermittent claudication MeSH-term 2: 41329Diabetes mellitus/ complications Publication type:Review: 1051064 Gecombineerd: 14 items PubMed: search 2Klinische tekens MeSH-term 1: 37549 arterial occlusive diseases/diagnosis MeSH-term 2: 1487physical examination/ statistics and numerical data Gecombineerd: 7 items Literatuurzoektocht
Literatuurzoektocht • PubMed: search 3Doppler-onderzoek • MeSH-term 1: 3674Peripheral vascular disease • MeSH-term 2: 27929Ultrasonography, doppler • Publication type: Review: 1051064 • Gecombineerd: 24 items
Literatuurzoektocht • Gebruikte artikels: • Bartelink ML, Stoffers HEJH, Boutens EJ, Hooi JD, Kaiser V, Boomsma W. 2003; 46 (14): 848-858. NHG-Standaard Perifeer arterieel vaatlijden. (1) • Rutter GEHM, Verhoeven S, Heine RJ, de Grauwe WJC, Cromme PVM, Reenders K, van Ballegooie E, Wiersma TJ. Huisarts Wet 1989; 32: 15-18. NHG-Standaard Diabetes mellitus type 2. (2) • Jurenne D, Hooi PhD, Henri EJH, Stoffers MD, PhD, Arnold D, Kester M PhD, van Ree JW, Knottnerus JA. Medical decision making 2002; Mar-apr: 99-107. Peripheral arterial occlusive disease: Prognostic value of signs, symptoms, an the Ankle-Brachial Pressure Index. (3)
Literatuurzoektocht • Norman PE, Eikelboom JW, Hankey GJ.Med J Aust. 2004 Aug 2;181(3):150-154.Peripheral arterial disease: prognostic significance and prevention of atherothrombotic complications.(4) • Stoffers HEJH, Kaiser V, Kester ADM, Rinkens PELM, Knottnerus JA. Med Dec Making 1997;17:61-70. Diagnostic value of signs and symptoms associated with peripheral arterial occlusive seen in general practice. A multivariable approach. (Zie ook Stoffers HEJH. Ned Tijdschr Geneeskd 2001;145:1614-1615).(5) • McGee SR, Boyko EJ. Arch Intern Med 1998;158:1357-1564. Physical examination and chronic lower-extremity ischaemia. A critical review. (6)
Literatuurzoektocht • Jaff MR. Clin Cornerstone. 2002;4(5):16-25.Diagnosis of peripheral arterial disease: utility of the vascular laboratory.(7) • Long A, Beuzen S. ANAES June 2002. Doppler ultrasonography in periferal arterial occlusive disease of the lower limbs. (8) • www.minerva-ebm.be, Verklarende woordenlijst EBM. (9)
Kritische analyse • Zoekvraag 1: • Wat is de diagnostische waarde van klinische symptomen zoals claudicatio-klachten, koud been, abnormale perifere pulsaties, bij patiënten met diabetes mellitus ouder dan 60 jaar met betrekking tot perifeer arterieel lijden?
Klinische symptomen Stoffers et al. 2001 (5)
Klinische tekens • Voorgaande tabel (5): • Klinisch onderzoek grote discriminerende waarde. • Anamnese van claudicatio tevens belangrijk. • Risicofactoren belangrijk, maar in mindere mate dan klinisch onderzoek.(DM, AHT, roken, hyperlipidemie)
Klinische symptomen Stoffers et al. 2001 (5)
Klinische symptomen • Regressie-analyse (5): • Vergelijking tekens, symptomen & data uit medisch dossier • 4 subgroepen: enkelvoudig & gemengd onderzocht (1, 1-2, 1-3, 1-4) • ROC-curves: AUC
Klinische symptomen • Bespreking: • Model met combinatie van 4 subgroepen = beste • Belangrijkste diagnostische test = anamnese claudicatio & klinische onderzoek (pulsaties & souffles) • Risicofactoren ook belangrijk, maar in mindere mate dan klinisch onderzoek.(DM, AHT, roken, cardiovasculair lijden)
Klinische symptomen McGee et al. 1998 (6)
Klinische symptomen • Belangrijkste klinische teken (6)(kracht van argumenten) • Abnormale voetpulsaties (goede uitsluiter) • Souffles over arteries • Unilateraal koud been • Voorgaande gegevens:Gouden standaard: arm-enkel index
Klinische symptomen Jurenne et al. 2002 (4)
Klinische symptomen • Enkel-arm-index (7): • Vals verhoogde resultaten mogelijk bij diabetes mellitus patiënten: pijpesteelarteriesCalcificaties in media van arteries • Effect van inspanning:Circulatie kan normaal zijn in rust, maar de arm-enkel index kan toch afwijkend zijn bij inspanning.
Kritische analyse • Zoekvraag 2: • Wat is de diagnostische waarde van doppler-onderzoek bij patiënten met diabetes mellitus ouder dan 60 jaar met betrekking tot perifeer arterieel lijden?
Doppler-onderzoek • Stenoses meer dan 50% & totale occlusies • Alle segmenten samen • Gouden standaard = arteriografie Long et al. 2002 (8)
Duplex-onderzoek Gouden standaard is arteriografie Jaff et al. 2001 (7)
Limitaties Stenoses op meerdere niveaus(tandemstenoses) Arteria tibialis: minder goede visualisatie Hogere vaten: probleem= superpositie Kleurenduplex = nog betere resultaten Onderzoek:onderzoeker-afhankelijk Duplex-onderzoek Jaff et al. 2001 (7)
Besluit • Klinisch onderzoek: • Vaak uitsluiten met hoge zekerheid • Kleine groep: diagnose • Tussengroep: verdere diagnostiek nodig • Doppler- & Duplex-onderzoek: • Zeer goede LR+ • Arteriografie & NMR: nog beter resultaat, maar gezien prijs en invasiever karakter in praktijk niet haalbaar voor huisarts.
Aanbeveling • Diabetespatiënt met claudicatioklachten: • Klinisch onderzoek? • Afwijkend: actie ondernemen • = 1 van de drie belangrijke symptomen (abnormale pulsaties, souffles, koud been) • Normaal: bepaling van enkel-arm-index • = alle bovenvermelde symptomen afwezig • Afwijkend (<0,9): actie ondernemen • Normaal (>1,1) of onzeker (0,9-1,1): Duplex-onderzoek • Afwijkend: actie ondernemen • Normaal: Verdere diagnostiek? Andere diagnose?
Aanbeveling • Actie ondernemen= • Doorverwijzing vaatheelkunde • Planning arteriografie (gouden standaard) • Aanbeveling voor diabetespatiënten met claudicatio! • Acute ischemie = ander verhaal.