330 likes | 565 Views
Güneş Işınları. Kozmik ışınlar, Gamma ve X ışınları UVC 200-290 nm UVB 290-320 nm UVA 320-400 nm Görünür ışınlar 400-760 nm Kızıl ötesi 760-3000 nm. Saat: % 75: 9-15, % 20-30: 11-13 Mevsim
E N D
Güneş Işınları • Kozmik ışınlar, • Gamma ve X ışınları • UVC 200-290 nm • UVB 290-320 nm • UVA 320-400 nm • Görünür ışınlar 400-760 nm • Kızıl ötesi 760-3000 nm
Saat: % 75: 9-15, % 20-30: 11-13 Mevsim Coğrafya Yükseklik: 300m/%4↑ Yansıma: Kar %50-95 Su %5, Kum %25 Engelleme: Bulut %20-90 Gölge %50-60 Su %60/2m ↓ UV Etkilenmeleri
Enerji 1000 Oran 1 Yaz-öğlen Doğrudan DNA yıkımı Camdan geçemez Epidermiste Enerji 1 Oran 20 Her zaman Dolaylı DNA yıkımı Camdan geçer Dermise iner UVB ___ UVA
Enerji Fotosentez D vit. Antibakteriyel Psoriasis vb. Yanık Ten Ruhsal etki Güneşin Olumlu Etkileri
Akut Güneş yanığı Fotoallerjik Fototoksik Bazı Hast. Alevlenme Kronik Deri kanserleri Deri yaşlanması İmmünsupp. Lekelenmeler Halıları ve koltukları soldurur Güneşin Olumsuz Etkileri
Güneşin Olumsuz Etkileri 2 • 1- Ani güneş yanığı etkisi • 2- Toplam doz etkisi • 3- İlk 10 yaş
Güneş Yanığı • Kısa süre + Yüksek doz, UVA< UVB • 4-6 saatte çıkar, 24 saatte max. • Eritem, ödem, vezikül, bül • Yanma , kaşıntı • Eriteme paralel DNA hasarı
Fotoallerjik Etki • Deriye temas eden bir madde • UV katalizör • 48 saatte ekzema • Eritem, ödem, vezikül, kaşıntı • Güneş gören alanlarda
Fototoksik Etki • Sistemik alınan madde • Dışarıdan temas eden madde • Saatler içinde (UV’den ) başlar • Eritem, ödem, bül, pigmentasyon • Ağrı, yanma • Katran, furokumarin, boya, ilaç, dövme
Deri Kanseri ve Öncüleri • % 90 UV, kronik (toplam) etki • Kısmen ani yanık etkisi • %90 Yüz • Öncüler 40 yaş, kanserler 50 civarı • Çiftçi, gemici, inş. işçisi vb. erken yaş • BHK, SHK • Yaşlanma belirtileriyle birlikte
Deri Kanseri ve Öncüleri 2 • Beyaz ırk > 15 kat renkli ırk • E>K • DNA hasarı • Mutasyon, immünsupp. • Kanser öncüleri • Deri Kanserleri
Deri Kanseri ve Öncüleri 3 • Malin Melanoma • Yanık yapacak ani yüksek doz etki • Kısmen toplam doz etkisi • İlk 10 yaş çok önemli • Her yanık bir adım yaklaştırır
Deri Yaşlanması • Hücre üreme hızı yavaşlar • Su tutma azalır • Bağ dokusu azalır, yapısı bozulur
Deri Yaşlanması 2 • Atrofi (İncelme) • Benekli lekelenme • Kırışma • Damar genişlemesi • Kuruma, kabalaşma • Sarkma, gerilme gücünde azalma
Güneşten Korunma • Deri kanserlerinden, • Deri yaşlanmasından, • Fotodermatozlardan, • Fotoimmünosupresyondan korur
Korunma • En iyi korunma giyimdir • Sık dokulu, kuru ve koyu renkli • Şapka, 10 cm kenarlı • Şemsiye, balkon, vb yaklaşık % 50
Fiziksel Koruyucular • Çok Kullanılanlar: - TiO, TiO2, ZnO,ZnO2 • Diğerleri : - MgO, FeO, Mg Silikat (Talk), Al Silikat (Kaolin), Ferrik Klorid, Mika
Kimyasal Koruyucular • UVB Tutucular: SPF 1-100, FDA : 30+ • UVA Tutucular: FKF, IPD, PPD
Kimyasal Koruyucular 2 • UVB Tutucular: - PABA ve türevleri, Sinnamatlar, Salisilatlar, Benzimidazoller • UVA Tutucular: - Benzofenon, Antranilatlar, Kamforlar, Dibenzoylmetanlar
İyi Etkinlik İçin • Uygun SPF 15< • İkinci gün daha yüksek koruma • Yeterli ürün uygulama (2mg/cm2) • Tüm açık alana • Erken sürme (20-30 dk.) • Sık yineleme (2-4 saat) • Etkisiz ürün (SKT, Sıcakta saklama)