Süreç Kontrolü: Numune Yönetimi

1. MODÜL 8 Süreç Kontrolü: Numune Yönetimi

2. Organizasyon Personel Ekipman Satın alma ve Envanter Bilgi Yönetimi Süreç Kontrolü Olay Yönetimi Belge ve Kayıtlar Tesisler Ve Güvenlik Süreç İyileştirme Müşteri Hizmetleri Kalite Yönetim Sistemi Değerlendirme

3. senaryo

4. numune kalitesi • Laboratuvar yönünden: • doğru ve güvenilir sonuç • laboratuvarın itibarı • hatalı sonuç • laboratuvar verimliliği personelin zamanı malzeme ve kimyasallar numune yönetimi • Hasta yönünden: • tedavi kararları • hasta bakımı • hastanede kalış süresi • tedavi masrafları • hastanın son durumu

5. numune alma/ etiketleme/ saklama istem formu/ bilgi taşınma değerlendirme/ işleme/ izleme biyogüvenlik önlemleri depolama/ atık yönetimi numune yönetimi bileşenler İstem Formu Hastanın Adı : Cinsiyeti Yaşı İstem Yapan Dr. İstem yapılan testler ……… . Laboratuvar Numune Alma El Kitabı (Politikalar ve uygulamalar)

6. laboratuvar numune alma el kitabı Laboratuvarın adı ve adresi Laboratuvar ve ilgili personel iletişim bilgileri Çalışma saatleri Çalışılan testler Numune alma prosedürleri Numune taşıma prosedürleri Test sonuçlanma süreleri Acil istemler için uygulanacak prosedürleri içermelidir Tüm numune alma noktalarında bulunmalı Laboratuvar personelince özümsenmeli Kalite El Kitabında yer verilmelidir

7. laboratuvarın sorumlulukları Uygun taşıma ve sarf malzemelerinin temini Numune alma bilgilerinin sağlanmasıne-ne zaman- nasıl İyi bir etiketleme sisteminin tanımlanması Tüm numunelerin değerlendirilmesi- Analiz öncesi

8. test istem formu • hasta kimlik bilgileri • istem yapılan testler • numune alma tarih ve zamanı • numune türü • klinik veri • istem yapan doktor/yetkili kişinin iletişim bilgileri

9. numune alma • hasta kimlik doğrulaması • hasta hazırlama • numune türü • uygun numune kabı • etiketleme • uygun taşıma koşulları • biyogüvenlik önlemleri

10. etiketleme numune etiketi aşağıdaki bilgileri içermeli: hasta adı protokol numarası istenen test numune alım tarihi ve zamanı numune alanın parafı mümkünse barkod kullanılmalıdır

11. Numune etiketleme hatası örneği farklı servisten hemşire numuneyi bilmeyen hemşire izinli daimi personel numuneler yatak başında etiketlenmez ise yanlış kan transfüz- yonu yanlış etiketleme sözlü bilgi verilir Lab el kitabına ulaşılamaz hemşire masası yeniden düzenlenir majör transfüzyon reaksiyonu kan nöbet değişimin de alınır kan gönderimi gecikir iki hastadan aynı anda kan alınır hemşire masasına götürülen numuneler karışan numuneler

12. uygunsuz numune sonuç raporunda gecikme gereksiz tekrar müşteri memnuniyetsizliği maliyet artışı yanlış tanı ve tedavi hastanın zarar görmesi/ ölüm ile sonuçlanabilir

13. numune işleme: analiz öncesi basamaklar Kontrol edilmeli istem formunun eksiksiz doldurulduğu numunenin kabul kriterlerine uygun olduğu etiket bilgilerinin doğru olduğu Numune bilgileri kayıt edilmeli Uygun olmayan numuneler için ret kriterleri prosedürü uygulanmalı

14. Etiketlenmiş ve istem formları doldurulmuş numuneler Ret sebebi: kabından sızmış idrar numunesi

15. numunenin reddedilmesi durumunda yetkililer bilgilendirilmeli yeni numune istenmeli reddedilme nedeni kaydedilmeli/analiz edilmeli son karar verilene kadar reddedilen numuneler saklanmalı olağandışı durumlarda uygun olmayan numuneler analiz edilebilir ancak raporda mutlaka belirtilmeli cm cm cm cm cm cm

16. numune kayıt kayıtlarda aşağıdaki bilgiler yer almalıdır • alınma tarihi ve saati • kabul tarihi ve saati • numune türü • hasta kimlik bilgileri • gerekliyse demografik bilgiler • laboratuvar protokol numarası • yapılacak testler

17. numune izleme-manuel numune kaydı, tarih ve saati de dikkate alınarak teyit edilmeli laboratuvar protokol numarası verilinceye kadar numuneler uygun bir şekilde işaretlenmeli bölünen numunelerin orijinal numuneyi temsil ettiğinden emin olunmalı

18. numune izleme-elektronik veri tabanı içeriği: Protokol numarası Hasta bilgisi Numune alma tarih ve saati Numune türü Çalışılacak testler İstemde bulunan doktor/ kuruluş bilgisi Servis (ayaktan/servis/poliklinik) Sonuçlar/ gerek duyulan detaylar Raporlama zamanı ve tarihi

19. numunenin saklanması ve imhası Bütün numuneler enfeksiyöz kabul edilmeli GENEL BiYOGÜVENLiK ÖNLEMLERi

20. numunenin saklanması saklama politikası belirlenmeli-yazılı prosedürler (süre/yer/koşullar/yöntem) saklanan numuneler izlenmeli (çözme/dondurma işlemleri vb.) uzun süre saklanacak numuneler için planlama yapılmalı ve izleme yöntemi (elektronik vb.) belirlenmeli numune envanteri belirli aralıklarla gözden geçirilmeli ve atılacaklar belirlenmeli

21. Numunelerin imhası yasal düzenlemelere uygun atık/imha planı oluşturulmalı dekontaminasyon prosedürleri oluşturulmalı ve uygulanmalı

22. numunenin taşınması: diğer laboratuvarlara gönderilmesi • numune alma el kitabı ve prosedürleri bulundurulmalı • doğru etiketleme/istem formu/iletişim bilgileri sağlanmalı • uygun taşıma kabı kullanılmalı • numune izleme; • testlerin kaydı • gönderme tarihi/taşıyan kişi bilgileri • test sonuçları/raporlanma süreleri • karşılaşılan problemler

23. numunenin taşınması numune bütünlüğünün korunması için gerekli ısı numune gereksinimleri özel taşıma kapları süre sınırlamalarına dikkat edilmeli güvenlik ile ilgili yasal düzenlemeler yerine getirilmeli (Nakliye kazaları/saçılmalar, biyotehlike, numune bütünlüğü)

24. taşımakuralları • ulusal kurallar • ICAO/IATA havayolu kuralları • demiryolu, deniz ve karayolu taşıma kuruluşları • posta hizmetleri • özel kurye hizmetleri ENFEKSİYÖZ MADDE İLE ENFEKSİYÖZ TANI VE KLİNİK ÖRNEĞİ TAŞIMA YÖNETMELİĞİ Resmî Gazete Tarih ve Sayı:25 Eylül 2010 /27710 Sağlık Bakanlığı (Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkez Başkanlığı) tarafından yayınlanmıştır.

25. Zorunlu kurallar ihlali Kaza ve dökülmelerin önlenmesi – biyolojik tehlikelerin azaltılması güvenlik: kurye, laboratuvar personeli, yolcu, araçlar yasal taşıma kuralları

26. enfeksiyöz materyalin sınıflaması • 2009-2010 yılları Birleşmiş Milletler (UN) sınıflaması • Kategori A: • insan/hayvan veya her ikisi için yaşamı tehdit eden /ölümcül hastalık yapabilen veya kalıcı sakatlığa yol açabilen enfeksiyöz materyal • Paketleme: üçlü paketleme yapılmalı ve tehlikeli materyal formu doldurulmalı • insan - UN2814 • hayvan - UN2900

27. enfeksiyöz materyalin sınıflaması • Kategori B: • A kategorisinde yer almayan diğer enfeksiyöz materyal • üçlü paket • farklı dokümantasyon(UN 3373)

28. A ve B dışındaki materyal • enfeksiyöz olmayan materyal • patojen olmayan mikroorganizmalar • inaktive patojenler • çevresel numuneler • kan ve kan ürünleri • transplantasyon ürünleri • dekontamine tıbbi atıklar 15th ed (rev) of UN Model Regulations for the Transport of Infectious Substances 2007

29. üçlü paketleme (UN 2007) İnsan veya hayvan örneği olmayan Kategori A Kategori B • birinci sızdırmaz • ikinci sızdırmaz • 95 kPa basınç testi • sert dış kap • minimum 100 mm • emici materiyal • 9 m den düşme testi • 7 kg penetrasyon testi • UN işaret ve etiketi • dokümantasyon • eğitim • birinci sızdırmaz • ikinci sızdırmaz • 95 kPa basınç testi • sert dış kap • minimum 100 mm • emici materiyal • 1.2m den düşme testi • 3373 etiketi • birinci sızdırmaz • ikinci sızdırmaz • yeterli dış kap • minimum 100 mm • emici materyal 6 UN 3373

30. A kategorisi

31. numune taşıma yönetimi kurallar uygulamaya konulmalı personele taşıma prosedürleri ile ilgili eğitim verilmeli numunenin korunduğundan emin olunmalı (ısı, taşıma süresi, paketleme vb.)

35. Özet tüm kullanıcılar için numune alma bilgilerini de içeren laboratuvar el kitabı oluşturulmalı numunenin laboratuvardaki sürecini izlemek için bir sistem olmalı numune saklaması ve atık/imhası ile ilgili yöntemler belirlenmeli sonuçlar raporlanıncaya kadar numune bütünlüğü korunmalı numune kurallara uygun olarak taşınmalı numune yönetimi için gerektiğinde bir sorumlu atanmalı her zaman evrensel biyogüvenlik önlemleri uygulanmalı

36. Anahtar Mesaj • Laboratuvarlar, doğru ve güvenilir sonuç vermek için uygun kalitede numune almalı ve numune yönetim süreci eksiksiz uygulanmalıdır • Numune yönetimi hasta sağlığı ve tedavi süreci ile doğrudan ilişkilidir

37. Organizasyon Personel Ekipman Satın alma ve Envanter Bilgi Yönetimi Süreç Kontrolü Olay Yönetimi Belge ve Kayıtlar Tesisler Ve Güvenlik Süreç İyileştirme Müşteri Hizmetleri Kalite Yönetim Sistemi Soru? Katkı? Değerlendirme