370 likes | 774 Views
Reformacija i njeno širenje Evropom , Katolička obnova. HRIŠĆANSTVO. 1 0 5 4. KATOLICI. PRAVOSLAVNI. Tokom srednjeg veka katolička crkva je bila najdominantnija vera u zapadnoj Evropi. Bez jake centralne vlasti u Evropi, katolički papa je postao, pored duhovnog, i važan politički lider.
E N D
HRIŠĆANSTVO 1 0 5 4. KATOLICI PRAVOSLAVNI
Tokom srednjeg veka katolička crkva je bila najdominantnija vera u zapadnoj Evropi Bez jake centralne vlasti u Evropi, katolički papa je postao, pored duhovnog, i važan politički lider Na imanjima sveštenici su takođe bili moćni, a narod su kontrolisali pretnjama paklom, svetim tajnama i oslobađanjem od greha
Katolička crkva uči da ljudi mogu da odu u raj (to se zove spasenje) imajući veru u Boga i čineći dobra dela za druge.
Praksa katoličke crkve Crkva uči hrišćane da će dobiti više božije blagodati kroz niz duhovnih rituala (obreda) koje se zovu svete tajne Svete tajne su krštenje, miropomazanje, pričešće, ispovest, brak, pokajanje, opelo za smrt
Međutim, u crkvi je rasla korupcija Sveštenstvo je davalo zavet čednosti (uzdržavanje od seksa) a neke crkvene vođe su imali decu Sveštenici su morali da prođu kroz rigoroznu obuku u manastiru ... ali neke crkvene pozicije su prodate najboljem ponuđaču (to se zove simonija) Ponekad bi feudalci koristili svoj uticaj da postave svoje prijatelje ili decu za sveštenike (to se zove lička investitura) Kao rezultat svega toga neki sveštenici su bili neobrazovani
Jedna od najkorumpiranijih crkvenih praksi je prodaja oproštajnica Indulgencija je nastala kao način da se ljudi pokaju za svoje grehe kroz dobra dela Ali, umesto da čine dobra dela, crkvene vođe su počele da prodaju indulgencijske sertifikate kao način za dođu do više novca Ovu praksu niko nije osporavao u srednjem veku
INDULGENCIJA • prodaja oprosta od greha • papa Lav X • bazilika sv. Petra u Rimu Nemački propovednik Tetzel, koji je bio zadužen za reklamiranje indulgencije stanovništvu
Vernici su bili jako pogođeni indulgencijama, jer su u njima videli još jedan novi namet u nizu obveza koje su bili dužni Crkvi, državi i plemićima.
U vreme renesanse, neki hrišćani su počeli da kritikuju crkvenu korupciju i dovode u pitanje učenja katoličke crkve Hrišćanski humanisti su verovali da mogu da pomognu u reformi katoličke crkve
U XIV veku reformatori, među kojima su najpoznatiji Džon Viklif i sveštenik Jan Hus,osudili su korupciju i indulgencije i govorili da je Biblija (a ne papa)jedini izvor crkvenog autoriteta iželeli su da crkva propoveda na narodnom, a ne na latinskom jeziku
Title Text Katoličke starešine su na ove kritike odgovorile tako što su pogubiliViklifa i Husa
1509. godine, hrišćanski humanista Erazmo Roterdamskiobjavio je “Pohvalu gluposti”u kojoj je između ostalog tražio da se zaustavi korupcija
Gutenbergova štamparija omogućila je da se knjiga Erazma Roterdamskog čita širom Evrope, a time se i povećao broj zahteva za reformama u crkvi
Reformacija U prvim godinama XVI vekaKatolička crkva je bila u haosu zbog kontraverzi i korupcije i njene nespremnosti da prihvati reforme U Nemačkoj katolički sveštenik pod imenom Martin Luter upleo se u ozbiljnu svađu sa katoličkom crkvom
Sukobom Martina Luterai raskidom sa katoličkom crkvompočinje protestantska reformacija koja inspiriše niz hrišćanskih učenja Tokom protestantske reformacije, reformatori su protestovaliprotiv crkvene korupcijeiprakse u nadi da će uspeti da reforminšuhrišćanstvo
Martin Luter Dok je bio dečak, Luter je želeo da postane advokat, ali kada je preživeo udar groma obećao je da će postati katolički sveštenik
Martin Luter Kao monah, Martin Luter je proučavao Bibliju i postao sveštenik i profesor Proučavajući Bibliju, Luter je postao ubeđen da se do spasenja ne može doći dobrim delima i svetim tajnama Umesto toga Luter je bio inspirisan poslanicom svetog Pavla Rimljanima: “Osoba može biti dobra ako ima veru u milost božiju”
Martin Luter Martin Luter je verovao da se do spasenja dolazi verom u Boga; Ovu ideju je nazvao opravdanom verom Martin Luter je oštro osuđivao prodaju indulgencija, koju je nazivao lažnim spasenjem
1517. godine, Martin Luter napisao je kritiku katoličke prakse sa argumentima koje je nazvao “95 teza” Okačio je 95 teza na vrata katoličke crkve uVitenberguipozvao na razgovor o njegovim idejama
“95 teza” se brzo proširilo širom Evrope i izazvalo veliku diskusiju Mnogi vernici, posebno u Severnoj Evropi, su bili oduševljeni njegovim idejama Ali katolička crkva je osudila Lutera i odbacila njegove ideje
1521. godine Luter je pozvan na sabor u Vorms, na sastanak sa verskim i političkim vođama Crkva je zahtevala od Luter da se odrekne svog učenja Luter je odbio, tvrdio da je Biblija jedini izvor crkvenog autoriteta i podsticao hrišćane da sami za sebe proučavaju Bibliju, a ne da im tumače katolički sveštenici Na saboru u Vormsu, Martin Luter je ekskomuniciran iz katoličke crkve
Sukob Martina Lutera sa katoličkom crkvomvodio je ka formiranju nove hrišćanske crkve i učenja poznatog pod nazivom Luteranizam Luteranizamje prva iz niza “Protestskih ” hrišćanskih vera koje su se odvojile od katoličke crkve
Zahvaljujući štampi, njegovo učenje se brzo širi i do 1528. godine: Brandenburg, Brunsvik, Lineburg, Šlezvig-Holštajn, Mansfeld i Šleska postali su luteranski • Luterov učenje podstiče i seljački ustanak 1524. godine u Nemačkoj; predvodi ga Tomas Mincer • Luter protiv ovog ustanka zbog radikalizma i krvoplolića – piše Protiv ubilačkih seljačkih hordi
Kalvinizam Ova varijanta protestantizma je nazvana po francuskom reformatoru Žanu Kalvinu. Napisao je “Nauk hrišćanske vere” Zajedno s Martinom Luterom učio je da samo vera spasava i nije priznavao crkvenu tradiciju kao izvor vere, nego samo sveto Pismo. Priznavao je samo dve svete tajne (krštenje i pričest. Kalvin je svoje ideje pokušao da ostvari uvodeći u Ženevi versku diktaturu.
Drugi reformatori • Francuska – hugenoti • Hugenoti su francuski protestanti, pripadnici Protestantske reformističke crkve Francuske. Takođe su poznati kao francuski kalvinisti. • Poznati hugenot je bio Enrike od Navare, budući kralj Anri IV od Francuske, koji je morao da se odrekne protestantizma kako bi spasao život u pokolju hugenota koji se desio 24. avgusta 1572., poznatom kao Vartolomejska noć.
Drugi reformatori Vartolomejska noć
Drugi reformatori • Češka – husiti (Jan Hus) • Jan Hus (oko 1369—6. jul 1415) je bio češki propovednik, filozof, mislilac i ideolog češke reformacije. Bio je rektor Karlovog univerziteta u Pragu. Njegovi sledbenici su zvani husiti. Rimokatolička crkva je njegovo učenje smatrala jeretičkim, pa je Hus 1411. ekskomuniciran. Na koncilu u Konstanci je osuđen, pa je u Konstanci spaljen na lomači 6. jula 1415. godine. • Hus je bio prethodnik protestantskog pokreta. On je nacionalni heroj Češke, a 6. jul je državni praznik Češke. Spaljivanje Jana Husa
Drugi reformatori • Škotska – prezviterijanci • Prezbiterijanstvo ili prezviterijanstvo je naziv za različite hrišćanske crkve koje se temelje na kalvinističkoj teološkoj tradiciji unutar protestantizma. Prezbiterijanska teologija u pravilu naglašava suverenitet Boga i autoritet Svetog pisma. • Prezbiterijanstvo se razvilo uglavnom u Škotskoj te je potvrđeno kao crkvena vlast u Škotskoj Zakonom u Uniji 1707. Većina prezbiterijanaca koji danas žive u Englesku su dijelom škotskog porekla, a prezbiterijanstvo se proširilo u Severnu Ameriku zahvaljujući Škotima i škotsko-irskim doseljenicima.
Drugi reformatori • Engleska – anglikanci • Henrijev privatni život se vrlo često isprepletao sa državnim poslovima i politikom. Njegova želja za dobijanjem muškog naslednika i bračni život usko su uticali kako na tadašnju, ali i buduću spoljnu i unutrašnju politiku Engleske, tako i na položaj vere u Engleskoj i odnose sa poglavarom katoličke crkve.
Drugi reformatori Kralj Henri VIII protiv katoličke crkve 1527 – kralj Henri VIII je tražio od pape Klimenta VII razvod od svoje prve supruge Katarine Aragonske i nakon što je papa odbio da mu da razvod, Henri VIII se proglasio poglavarom crkve u Engleskoj. 1534- Crkva Engleske odvojila se od Katoličke crkve nakon donošenja Akta o suprematiji, i danas se određuje istovremeno kao katolička i reformatorska. Time je potvrdio svoju apsolutnu prevlast u crkvenim i svetovnim pitanjima u Engleskoj.
Anglikanska crkva • Ana Bolen koja se udala za Henrija i rodila Elizabetu, je obezglavljena • Henri se ženio još 4 puta i dobio je samo jednog sina Edvarda • 1547 – Edvard nasleđuje oca sa 10godina • Edvard rano umire, pa ćerka Mari postaje kraljica i pokušava da vrati Englesku u okrilje katoličke crkve • Verski progoni i spaljivanje verskih otpadnika bili su uobičajeni za vreme njene vladavine, pa je dobila ime „Krvava Meri“.
Elizabetansko doba Naredna kraljica Engleske je 1559-1603 godine postala njena sestra, kraljica Elizabeta I; pod njenom upravom Engleska se ponovo vraća protestantizmu (ili kako se često naziva reformaciji), a Anglikanska crkva dobija svoju konačnu formu Elizabet a je bila dobro obrazovana i donosila je mudre državne odluke u vezi crkve i politike Nikad se nije udavala