Tworzenie Portali Biznesowych

1. Polsko-Japońska Wyższa Szkoła Technik Komputerowych, Warszawa Tworzenie Portali Biznesowych Wykład 5 Procesy pracy (workflows) Wykładowca: dr hab. inż. Kazimierz Subieta profesor PJWSTK subieta@ipipan.waw.pl http://www.ipipan.waw.pl/~subieta

2. Co to są “procesy pracy” (PP)? • Nie istnieje definicja, która byłaby satysfakcjonująca dla wszystkich. “Procesy pracy” integrują wiele pojęć. Jedna z wielu definicji: • Komputerowe wspomaganie pracy zespołów ludzkich poprzez porządkowanie, organizowanie, automatyzowanie, przekazywanie i śledzenie prac wykonywanych przez te zespoły. Zarządzanie procesami prac Zarządzanie procesami biznesowymi Specyfikacja i odwzorowanie procesów biznesowych Reinżynieria procesów biznesowych (BPR) Automatyzacja procesów biznesowych Specyfikacja procesów pracy Implementacja procesów pracy Automatyzacja procesów pracy Zarządzanie procesami pracy, systemy Metodyki analizy i projektowania procesów pracy

3. Geneza tematyki procesów pracy • Wizualizacja dokumentów (dokumenty elektroniczne) • Automatyzacja biur • Obieg dokumentów, automatyzacja manualnego obiegu “teczek spraw” z “obiegówką” • Systemy rejestracji i przetwarzania dokumentów • Wzmocniona poczta elektroniczna • Komputerowe wspomaganie pracy grupowej • Rozproszone, wielo-systemowe aplikacje w architekturze klient-serwer • Systemy zarządzania i informowania kierownictwa Głównym katalizatorem tematyki jest reinżynieria procesów biznesowych (BPR), czyli fundamentalne przemyślenie i radykalne przeprojektowanie procesów biznesowych dla uzyskania istotnego usprawnienia wg krytycznych miar wydajności, takich jak koszt, jakość i szybkość.

4. Definicje procesów pracy • Sterowanie i ulepszanie procesów biznesowych, automatyzacja, śledzenie, sterowanie, oraz umożliwienie/usprawnienie współpracy zespołów. • Organizacja operacyjnych aspektów biznesu - sekwencji zadań oraz organizacja podmiotów je wykonujących. Sterowanie procesem informacji wspomagającej realizację tych zadań; mechanizmy śledzenia i raportowania, pomiary i kontrola wykonania zadań. • Oprogramowanie procesów pracy ma za zadanie usprawnić procesy biznesu poprzez automatyzację następujących aspektów: • przekazywanie czynności do wykonania przez personel w ramach danego procesu, zgodnie z określoną ich sekwencją; • zapewnienie dostępu do danych i dokumentów wymaganych przez te czynności; • śledzenie wszystkich aspektów związanych z wykonaniem procesu. • Głównym celem narzędzi do zarządzania procesem pracy jest wyodrębnienie logiki procesów wykonywanych w przedsiębiorstwie z wszystkich funkcji realizowanych w ramach aplikacji użytkowych.

5. Tematy związane z procesem pracy • Reinżynieria/przeprojektowanie procesów biznesu (BPR) • Modelowanie procesów zachodzących w przedsiębiorstwie • Systemy wizualizacji dokumentów (Document Imaging Systems) • Komputerowe wspomaganie pracy zespołowej (groupware,Computer Supported Collaborative Work) • Interakcja człowieka z komputerem (Human-Computer Interaction) • Technologie związane z sieciami komputerowymi (LAN, Internet,...) • Wsparcie logistyczne procesów biznesowych • Analiza, symulacja, monitorowanie procesów i zadań • Inteligentni/mobilni agenci • Teoria zachowań w grupie • Implikacje finansowe, socjologiczne i inne

6. PP: Problemy badawczo-rozwojowe (1) • Opracowanie uniwersalnego, standardowego języka umożliwiającego odwzorowanie procesów pracy i dowolnych zależności w procesach pracy. • Środki dla użytkowników końcowych, umożliwiające sprawne definiowanie, modyfikowanie, symulowanie, śledzenie, sterowanie procesami pracy. • Współdziałanie: dostęp do federacyjnych baz danych, integracja schematów, hurtownie danych, standardy współdziałania, standardyzacja współdziałania. • Dostępność i skalowalność: możliwość budowy efektywnych aplikacji dla tysięcy użytkowników rozproszonych geograficznie. • Współbieżność: tradycyjne pojęcie transakcji (ACID) nie wystarcza, gdyż transakcje w systemach procesów pracy mogą trwać dni i obejmować wiele miejsc oddalonych geograficznie. Mogą być transakcje, których nie da się cofnąć.

7. PP: Problemy badawczo-rozwojowe (2) • Obsługa wyjątków: należy przyjąć jako regułę, że zaprojektowany proces PP będzie podlegał zakłóceniom. Systemy PP powinny zapewniać deklarowanie wyjątków oraz ich obsługę. • Odporność na błędy: przy dużej liczbie komponentów jest dość prawdopodobne, że niektóre z nich ulegną awarii. System powinien być na takie sytuacje w maksymalnym stopniu niewrażliwy. • Wydajność: sprawne metody optymalizacji wykonania przebiegów PP. • Skalowalność: niewrażliwość na znaczące rozszerzenia objętości bazy danych, liczby równolegle działających procesów, liczby użytkowników i uczestników. • Metodyki projektowania: sprawne metody i techniki przejścia od wymagań, do analizy, projektu i konstrukcji.

8. Zastosowanie systemów procesów pracy ost.30.X • Administracyjne procesy pracy: obejmują powtarzalne, przewidywalne procesy, z prostymi regułami koordynacji zadań, np.: • przesyłanie komunikatów pomiędzy działami • obieg i akceptacja zestawienia wydatków • obsługa i akceptacja delegacji służbowych • Procesy pracy ad hoc: procesy włączające elementy bieżącej koordynacji i zarządzania, np.: • koordynacja działalności osób • wspólne podejmowanie decyzji • dokumentowanie produktu • przetwarzanie ofert sprzedaży • Procesy pracy w zarządzaniu produkcją: obejmują powtarzalne, przewidywalne procesy biznesowe. Wymagają współdziałania z rozproszonymi, heterogenicznymi, autonomicznymi syst. inform. • obsługa procesu udzielania kredytu • obsługa żądania wypłaty ubezpieczenia Proste Złożone

9. Przykłady dość wymagających procesów pracy Analiza i akceptacja wniosku kredytowego w banku: wymaga skoordynowanie zadań wykonywanych przez poszczególnych pracowników banku, takich jak przyjęcie wniosku, analiza ryzyka, kontrola zabezpieczeń, planowanie, sporządzanie i analiza zestawień, raportów, bilansów, statystyk, tendencji. Wspomaganie dla obsługi pacjenta w ośrodku zdrowotnym: wymaga koordynacji zadań takich jak rejestracja pacjenta, ustalenie wizyt u lekarzy, rejestracji wyników badań, planowanie zabiegów, planowanie badań laboratoryjnych i użycia aparatury, rozliczenia finansowe, sporządzanie i analiza zestawień, statystyk, itd.

10. Przykład: model dynamiczny (UML) Startuj wystąpienie procesu Przygotuj info o zakupie Wniosek o zakup Pracownik Kierownik dekretuj_na Info o zakupie utwórz Info o odrzuceniu Formularz wniosku utwórz Przygotuj info o odrzuceniu Akceptacja [odrzucony] Pracownik Kierownik [odrzucony] [zaakceptowany] [odrzucony] Przygotuj info o akceptacji Akceptacja (przez prezesa) Rejestruj akcept. prezesa Pracownik [koszt >= 1000ECU] Pracownik [zaakceptowany] [koszt < 1000ECU] Info o akceptacji utwórz [wątpliwości] Akceptacja (przez dział finansowy) Rejestruj akcept. dzialu finansowego Zakup AND [zaakceptowany] Pracownik

11. Przykład: graf procesu (FlowMark, IBM) Decyzja = “odrzucony” Decyzja = “odrzucony” Akcept kierownika Wypełnienie wniosku o zakup koszt >= 1000 Info o odrzuceniu koszt < 1000 Akcept Prezesa Decyzja = “zaakcept” Decyzja = “odrzucony” Decyzja = “zaakcept” Zakup Decyzja = “zaakcept” Akcept Działu Finans Info o akceptacji Decyzja = “wątpliwości” Akcept Działu Finans Akcept Prezesa

12. Modelowanie procesów pracy

13. Koncepcje techniczne procesów pracy (1) • Obieg pracy • Zdefiniowanie z góry kolejności czynności niezbędnych do wykonania danego zadania. • Automatyczne przekazywanie sterowania i dokumentów do następnej czynności po zakończeniu poprzedniej. • Dynamiczny podział pracy • Przypisanie prac do wykonania w elastyczny sposób, np. w zależności od obciążenia pracowników. • Pracę przypisuje się do ról, a nie do konkretnych osób. • Przypisanie osób do ról może zmieniać się dynamicznie. • Ustalanie priorytetów prac • Jeżeli od wykonania konkretnych prac zależy uruchomienie innych prac, dotrzymanie terminu, lub ocena, to konieczne jest bieżące nadawanie priorytetów dla poszczególnych prac. • Dynamiczna zmiana procesu/procesów pracy dla uwzględnienia nieprzewidzianych wcześniej okoliczności przy ich realizacji.

14. Koncepcje techniczne procesów pracy (2) • Śledzenie pracy • Sprawne uzyskiwanie informacji o przebiegu i aktualnym stanie wykonania zadania lub zadań: przestojach, opóźnieniach, braku obciążenia pracowników, zbyt długich kolejkach prac do wykonania. • Umożliwienie dynamicznej reakcji na w/w zakłócenia w przebiegu pracy. • Raporty dla administracji i kierownictwa • Rejestracja zdarzeń następujących w czasie wykonania pracy, sporządzanie zestawień, ocena efektywności, rozliczenia pracy, badania statystyczne, ustalanie wąskich gardeł. • Monitorowanie wykonywanych zadań: • ustalanie i rozstrzyganie nieprawidłowości (np. zakleszczeń), • stanu zużycia czasu i innych zasobów; stanu obciążeń infrastruktury biurowej i komputerowej; • prognozy, wspomaganie planowania zasobów niezbędnych w przyszłości; • Symulacja procesów pracy, np. celem zbadania ich poprawności przed uruchomieniem.

15. Charakterystyka obecnych systemów PP • Nacisk na procesy biurowe: wizualizacja dokumentów, obieg dokumentów, wzmocniona poczta elektroniczna. • Wiele produktów oferuje niewiele więcej niż przyjemne graficzne środki kodowania programów (procesów). Obejmują one wspomaganie do rysowania diagramów, dostęp do bazy danych, arkusze kalkulacyjne, narzędzia do symulacji. • Niektóre z nich są wyspecjalizowanymi systemami zarządzania danymi: poczta elektroniczna, wizualizacja dokumentów, bazy danych, elektroniczne formularze, przechowywanie i przetwarzanie tekstów, kreślenie inżynierskie • Powszechne jest powiązanie w jeden system: • zarządzania dokumentami i ich obrazami, • środków budowy interfejsów graficznych, • niektórych wyspecjalizowanych narzędzi (np. symulacji)

16. Koncepcyjna architektura SPP • Narzędzia • do modelowania • procesów • biznesowych • perspektywa procesów • perspektywa organizacji • perspektywa danych • re-inżynieria • ... • Narzędzia do • rozwoju • aplikacji PP • narzędzie projektowania • grafiki • warsztat projektanta: • - narzędzia testowania • - narzędzia symulacji • ... • System i narzędzia • realizacji • procesów pracy • program do planowania • zarządca zadań/interfejsów • narzędzie do monitorowania • narzędzie do śledzenia • narzędzie do raportowania • ...

17. Narzędzia dla użytkownika końcowego • Reprezentacja procesu w postaci graficznej, gdzie ikony symbolizujące czynności są powiązane w sieć odwzorowującą sterowanie i przepływ dokumentów. • Możliwość dynamicznej zmiany grafu procesu. • Definiowanie w postaci tabelarycznej przez nie-programistów logiki procesu, priorytetów, reguł poprawności i innych warunków określających proces. • Możliwość odzyskania w czytelnej tabelarycznej lub graficznej formie danych o aktualnym stanie przebiegu procesu. • Możliwość zasymulowania procesu, pozwalająca na łatwe wykrycie wąskich gardeł i błędów w definicji procesu. Dzięki temu, alokacja zadań i logika procesu może być szybko sprawdzona i zmodyfikowana. • Zintegrowany dostęp do zewnętrznych aplikacji, np. edytorów, arkuszy kalkulacyjnych, baz danych, serwisów Internetu, itd., z możliwością wzajemnego przekazywania danych.

18. Systemy PP: narzędzia dla programisty • Skryptowy język programowania umożliwiający zapis złożonej logiki przetwarzania i posiadający specjalne funkcje dla PP: • izolujący programistę od złożoności manipulowania grafiką i formularzami, • umożliwiający definicje kolejek, baz danych, dokumentów, zdarzeń, ... • unikający programowania w C/C++ lub innym tego rodzaju języku • Umożliwienie wyjścia z języka skryptów do kodu w języku typu C++ • z przekazaniem danych do tego kodu i odwrotnie. • Powiązania do narzędzi użytkownika końcowego, umożliwiające sprawne zakodowanie typowych zadań. • API do oprogramowania zewnętrznego, w szczególności do baz danych, serwisów Internetu, GUI, systemów przetwarzania rozproszonego, systemów eksperckich, itp. • Narzędzia do usuwania błędów (debugging): kontrola składni, śledzenie komend, wykonanie krok-po-kroku, punkty kontrolne, odzyskiwanie bieżącej wartości zmiennych.

19. Moduły systemu ZPP Moduł zarządzania zadaniami i wykonawcami Moduł definiowania i dynamicznych zmian procesów pracy Moduł wykonywczy procesów pracy Repozytorium dokumentów i procesów pracy Moduł administrowania procesami pracy Moduł śledzenia procesów pracy i monitorowania ich populacji Moduł symulacji procesów pracy i predykcji ich zachowania

20. Modelowanie organizacji • Modelowanie zależności służbowych i jednostek organizacyjnych • Statyczne i dynamiczne definiowanie ról; przyporządkowanie ról do osób • Statyczne: role są z góry przypisane do osób • Dynamiczne: kierownik może przypisać daną rolę do osoby; przypisanie następuje automatycznie na podstawie kryterium (np. obciążenia osób). • Planowanie: przyporządkowanie zadań/aktywności do ról i/lub do osób • Planowanie: przyporządkowanie odpowiedzialności • Planowanie operacyjne: zmiana przydziałów zadań, oddelegowanie zadań, czasowe zmiany w rolach, odpowiedzialności, lub planach. • Planowanie zasobów: budżetu, czasu, pracochłonności, infrastruktury biurowej, infrastruktury komputerowej • Zasoby zużyte (rozkład w czasie, w przekroju zadań, itd.) • Zasoby planowane (rozkład w czasie, w przekroju zadań, itd.) • Zasoby niewykorzystane (poprawa procesów celem ich wykorzystania)

21. Procesy pracy i zadania wykonawców Lista zadań 1 Lista zadań 2 Lista zadań 3 Wykonawca 1 Wykonawca 2 Wykonawca 3 PP1 PP2 PP3 PP4 PP5

22. Śledzenie i monitorowanie procesów pracy W jakim stanie znajduje się PP2? Który proces przetwarza teraz dokument D459? Które procesy uległy zakleszczeniu? Jaki procent budżetu został zużyty w tym miesiącu? Kierownik Kierownik Administrator Analityk PP1 PP2 PP3 PP4 PP5

23. Pojęcia procesów pracy, terminologia Proces biznesowy (tj. to co ma się zdarzyć) jest zdefiniowany przez jest zarządzany przez Definicja procesu (reprezentacja tego,co ma się zdarzyć) System Zarządzania Procesami Pracy (steruje automatycznymi aspektami proc.biznesowego) poprzez Pod-procesy składa się z używany do tworzenia i zarządzania Wystąpienia procesu (reprezentacja tego, co aktualnie zachodzi) Aktywności włączają jedną lub więcej które mogą być: lub podczas wykonania są reprezentowane przez Aktywności manualne Aktywności automatyczne Wystąpienia aktywności które włączają: która nie jest zarządzana jako część Systemu Procesów Pracy i/lub Składowe pracy (zadania przypisane uczestnikom procesów pracy) Wołane aplikacje (narzędzia lub aplikacje komputerowe używane dla wspomagania procesów pracy)

24. Standardyzacja: Workflow Management Coalition http://www.aiim.org/wfmc/ • Ciało założone w sierpniu 1993, ok. 200 członków. • 5 grup roboczych (związanych z pięcioma interfejsami). • Powiązania z innymi grupami: Black Forest, OMG, Document Management Alliance; obecnie zintegrowana z OMG (CORBA) • Opracowanie standardów: • Interface 1 - Process Definition Interchange V 1.0 Beta (WfMC-TC-1016-P) • Interface 2 - Workflow Client Application Application Programming Interface (Interface 2 & 3) Specification (WFMC-TC-1009 - Specification) V 2.0 (WFMC-TC-1013 - Naming Conventions) V 1.4. • Interface 3 - Invoked Applications now amalgamated into Interface 2, TC-1009. • Interface 4 - Interoperability Abstract Specification (WFMC-TC-1012, 1.0) • Interface 4 - Interoperability Internet e-mail MIME Binding (WFMC-TC-1018, 1.1) • Interface 5 - Audit Data Specification (WFMC-TC-1015, 1-Nov-96, 1.0)

25. Workflow Management Coalition (WFMC) Model Interfejs 1 Mechanizm(y) procesów pracy Mechanizm(y) procesów pracy Mechanizm(y) procesów pracy Mechanizm(y) procesów pracy Mechanizm(y) procesów pracy Interfejs 4 Mechanizm(y) procesu pracy Interfejs 5 Interfejs 2 Interfejs 3 Aplikacje klienta PP Wołane aplikacje Narzedzia do definicji procesów API dla Procesów Pracy, wymienne formaty Narzędzia do administrowania i monitoriowania Inne środki realizacji PP Środki realizacji PP

26. Podsumowanie • Technologia procesów pracy jest stosunkowo młoda. • Technologia ta kombinuje pojęcia odnoszące się do dziedzin aplikacyjnych związanych z biznesem z pojęciami odnoszącymi się do narzędzi, technik, metod, języków, interfejsów komputerowych. • Produkty tej technologii integrują wiele technik: • języki programowania, bazy danych, systemy rozproszone, współbieżność, wspołdziałanie, GUI, programowanie wizyjne, przetwarzanie dokumentów, transakcje, Internet, aktywnych/mobilnych agentów. • Granice tej technologii są na razie rozmyte. • Technologia integruje wiele znanych technologii, w różnych proporcjach w zależności od systemu. • Nowa jakość polega na automatyzacji uciążliwych prac manualnych • m.in. związanych z planowaniem, dokumentowaniem, śledzeniem, monitorowaniem, etc. procesów biurowych, administracyjnych, oraz produkcyjnych.

27. Polsko-Japońska Wyższa Szkoła Technik Komputerowych, Warszawa Studia Podyplomowe IT w BiznesieTworzenie Portali Biznesowych Wykład 6 Portale korporacyjne Wykładowca: dr hab. inż. Kazimierz Subieta profesor PJWSTK subieta@ipipan.waw.pl http://www.ipipan.waw.pl/~subieta

28. Skróty stosowane w tekście • ASP (Application Service Provider) - dostawca serwisów aplikacyjnych • CRM (Customer Relationship Management) - zarządzanie kontaktami z klientem • EIP (Enterprise Information Portal) - portal informacyjny przedsiębiorstwa • ERP (Enterprise Resource Planning) - planowanie zasobów przedsiębiorstwa • ETL (Extract Transform Load) - uzyskanie informacji z systemów produkcyjnych, • OLAP (OnLine Analytical Processing) – analityczne przetwarzanie on-line • PKI (Public Key Infrastructure) - infrastruktura klucza publicznego do podpisu elektronicznego • PRM (Partner Relationship Management) - zarządzanie kontaktami z partnerem • (SCE) Supply Chain Execution - wykonywanie i nadzorowanie łańcucha dostaw. • SCM (Supply Chain Management) - zarządzanie łańcuchem dostaw • SCP (Supply Chain Planning) - planowanie łańcucha dostaw • WYSIWYG (What You See Is What You Get) - to co widzisz to otrzymasz

29. Co to jest portal korporacyjny? Materiał częściowo z: http://www.voyager.com.pl/ • Portal webowy zawierający dokumenty pochodzące z sieci korporacyjnej i Internetu, komponenty aplikacji i usługi internetowe. • Dostarcza on użytkownikom dokumenty webowe, raporty z baz danych, aplikacje wykorzystywane w przedsiębiorstwie i inne zasoby. • Portal korporacyjny zapewnia umieszczenie istotnych dla klienta zasobów pochodzących z sieci korporacyjnej i Internetu na pojedynczej stronie. • Portal korporacyjny upraszcza środowisko pracy użytkownika. Do chwili obecnej użytkownik komputera był zalewany ogromną liczbą aplikacji klient-serwer i usług dostępnych w Internecie. Środowisko pracy podzielone było na świat sieci lokalnej i Internet. • Użytkownicy portalu znajdują wszystkie narzędzia korporacyjne, najczęściej wykorzystywane usługi internetowe, personalizowane informacje o klientach, produktach i rynku. • Portal korporacyjny zbiera zasoby sieci korporacyjnej i Internetu i udostępnia je szerokiej rzeszy pracowników, klientów i partnerów.

30. Portal korporacyjny ... • Powstał jako naturalne rozszerzenie Intranetu. • Może pełnić wiele funkcji - od prostej agregacji informacji dla pracowników firmy po integrację zaawansowanych aplikacji (ERP, CRM, narzędzia analityczne dla zarządu). • Możliwości zastosowań portalu korporacyjnego jest wiele, różnorodna może być też architektura oprogramowania i sposób przyłączania baz danych oraz działających niezależnie aplikacji. • Jest strategicznym narzędziem do pozyskania nowych i zachowania obecnych klientów, jednoczącym załogę, łączącym producentów, sprzedawców, dystrybutorów i transformującym procesy biznesowe. • Może wprowadzić całkowicie nowy model prowadzenia biznesu z całkowitym pominięciem pośredników. Wielu producentów, których model biznesowy opierał się na sprzedaży za pomocą pośredników, rozpoczęła bezpośrednią sprzedaż za pośrednictwem Internetu. • Na nowo zdefiniował procesy biznesowe i sposób obsługi klienta.

31. Rozwój portali korporacyjnych

32. Typowe zastosowania portali korporacyjnych • Zastosowania zewnętrzne: • katalog produktów w Internecie, cenniki dla partnerów, • składanie zamówień przez Internet, • sprzedaż przez Internet (poszerzanie rynku zbytu), • udostępnianie klientom wglądu w ich salda i płatności. • Zastosowania wewnętrzne: • wspólna baza klientów • obieg dokumentów, • baza pracowników, książka telefoniczna, • zarządzanie zasobami ludzkimi, • planowanie urlopów, • zamówienia na artykuły biurowe, • rezerwacja sal konferencyjnych, transportu i innych zasobów, • planowanie spotkań, • biuletyn firmowy (news).

33. Portal korporacyjny, a Intranet • Obecnie pojęcia portal korporacyjny i Intranet używane są wymiennie. • Początkowo Intranet oznaczał odpowiednik Internetu ograniczonego do jednego przedsiębiorstwa, a prezentowane w nim informacje miały charakter statyczny - serwowany był sam kod HTML. • Wraz z marketingowym sukcesem portalu internetowego Yahoo! rozwinęła się idea portalu korporacyjnego - bramy dla pracowników jednej instytucji otwartej na świat. • Jest jednak przeznaczona jedynie dla pracowników instytucji, nie można do niej wejść z zewnątrz bez uprawnień (nazwy użytkownika i hasła). • Zadaniem portalu korporacyjnego jest dostarczenie wszelkich informacji przydatnych pracownikowi na danym stanowisku. • Stąd nacisk na personalizację, czyli dostosowanie zawartości portalu do potrzeb użytkowników. Poprzez portal pracownik może sięgać do aplikacji znajdujących się w przedsiębiorstwie - systemu ERP, CRM, systemu finansowo-księgowego czy systemu kadrowego.

34. Portal korporacyjny, a zarządzanie wiedzą • Z portalem korporacyjnym wiąże się pojęcie zarządzania wiedzą w przedsiębiorstwie. • Wiedza zarządzana w przedsiębiorstwie dzieli się na wiedzę jawną (explict), ustrukturalizowaną, zapisaną w dokumentach i bazach danych, oraz oraz wiedzą cichą (tacit), będącą własnością umysłów wszystkich pracowników przedsiębiorstwa. • Powstaje sporo narzędzi do skutecznego zarządzania zarówno wiedzą jawną (procedury, przepisy wewnętrzne, opisy techniczne), jak i cichą wiedzą pracowników. • Do wymiany wiedzy w korporacji służą mechanizmy zaimplementowane w portalu korporacyjnym: pogawędki (chat), fora dyskusyjne i rozmowy telefoniczne za pośrednictwem sieci (VoIP).

35. Portal pionowy i portal poziomy • Portal poziomy - łączy wspólne usługi dla wielu branż lub działów przedsiębiorstwa. • Portal pionowy - wyspecjalizowany dla określonej branży lub dziedziny zainteresowań pracowników.

36. Rynek portali korporacyjnych • Stosunkowo młoda, bo licząca sobie zaledwie dwa lata koncepcja portali korporacyjnych szybko zyskała ogromną popularność. • Połowa z badanej przez bostońską Delphi Group próby ponad 300 największych korporacji jest w mniej lub bardziej zaawansowanym stadium budowy portalu korporacyjnego. • Spośród ankietowanych przez Meta Group 350 instytucji, 35 proc. wdraża lub już wdrożyło swój portal korporacyjny, a większość firm - 85 proc. - zamierza się z tym uporać do 2003 r. • Analitycy rynku meldują o dużym zainteresowaniu zakupami oprogramowania portalowego. • Według IDC, pod koniec tego roku co piąta amerykańska firma będzie miała portal korporacyjny (w zeszłym roku było ich tylko 13 proc.), a Delphi Group szacuje tegoroczne obroty w tej grupie produktów na 740 mln USD. • Budowa portalu korporacyjnego nie jest przedsięwzięciem tanim - dla przedsiębiorstwa zatrudniającego kilka tysięcy pracowników jest to koszt kilku milionów dolarów.

37. Najważniejsze elementy portalu korporacyjnego

38. 10 najpopularniejszych aplikacjiw portalach korporacyjnych • Aplikacja Odpowiedzi • respondentów (%) • CRM 39 • ERP 29 • Serwisy dla pracowników 28 • Serwisy dla klientów 26 • Marketing 24 • Zarządzanie rachunkami 20 • Finanse/Księgowość 20 • Analiza Łańcucha Dostaw/Zarządzanie 19 • Automatyzacja sprzedaży 19 • Dystrybucja raportów 18 Źródło: Ankieta wśród czytelników DM Review

39. Porównanie narzędzi do budowy portali • Porównanie wszystkich narzędzi jest praktycznie niemożliwe - ogromną liczba nieporównywalnych rozwiązań. • Wszystkie omawiane narzędzia są wielomodułowe i elastyczne w rozbudowie. • Porównanie dotyczy następujących narzędzi: • Plumtree Corporate Portal 4.0 • Lotus K-Station 1.0 Portal • Microsoft SharePoint Portal Server 2001 • Viador E-portal Express 3.6

40. Plumtree Corporate Portal 4.0 • Wymagana jest znajomość administracji bazą danych, z którą współpracuje portal. Do wyboru jest Oracle 8 i MS SQL Server 7.0/2000. • Samo zarządzanie portalem, skomasowane w jednym okienku administratora, nie sprawia problemów. • Ma największą liczbę modułów,które można rozbudowywać dzięki mechanizmowi tzw. gadgetów. Na przykład są gadgety łączące portal z systemami Siebel (CRM) oraz mySAP (ERP). • Gadgety używają interfejsów API wykorzystujących protokół HTTP, co pozwala niezależnym firmom programistycznym budować nowe moduły. • Można także budować własne moduły przy użyciu zestawu "development kit" i języków C++, Java i Perl.

41. Lotus K-Station 1.0 Portal • Jest fragmentem systemu Lotus Knowledge Discovery (KDS) 1.0, służącego do kompleksowego zarządzania wiedzą przedsiębiorstwa. • K-Station działa z jedyną przeglądarką Internetową - Internet Explorer. • Współpracuje tylko z Lotus Domino. • Konta użytkowników systemu są ściśle związane z kontami Lotus Notes - m.in. prawa dostępu do plików i folderów systemu K-Station. • Skomplikowana konfiguracja. Kłopoty z ręczną konfiguracją ustawień każdego z użytkowników za pomocą konsoli administratora. • Moduły nazywane są portletami. • Pozwala na budowanie tzw. map wiedzy, co ułatwia podział zawartości portalu na kategorie, a w efekcie - łatwą nawigację użytkownika w zasobach informacyjnych. • Czas potrzebny na stworzenie tzw. wirtualnej przestrzeni roboczej (utworzenie grupy roboczej, przydzielenie ról poszczególnym członkom zespołu i nadanie im praw dostępu) zajmuje kilka sekund.

42. Microsoft SharePoint Portal Server 2001 • Nie wymaga odrębnej bazy danych. • Microsoft Management Console (MMC) pozwala na podstawową konfigurację portalu, który, mimo braku centralnego ekranu administracji, jest dość łatwy w obsłudze. • W najprostszej wersji ma pięć podstawowych modułów (m.in. przeszukiwarkę i kalendarz), 30 dodatkowych można pobrać z Internetu. • Przeszukiwarka Microsoftu, wykorzystująca technologię Okapi, uchodzi za szybszą od silnika Verity, oferowanego w rozwiązaniu Plumtree. • Ciekawą funkcją przeszukiwarki Microsoftu jest Best Bets, która pozwala administratorowi na przyporządkowanie słów kluczowych, wpisywanych przez użytkownika w wyszukiwarce, do zdefiniowanych z góry odsyłaczy do konkretnych stron.

43. Viador E-portal Express 3.6 • Instalacja nie uda się bez wsparcia technicznego producenta. • Wymaga rygorystycznej kontroli wersji poszczególnych komponentów serwera. • Przeznaczony dla największych przedsiębiorstw, jest rozwiązaniem najbardziej uniwersalnym. Moduły nazywane są portletami • Bazuje na Javie, dzięki czemu może pracować na wielu platformach sprzętowych. • Zawiera komponenty typu "business intelligence" do analiz i eksploracji danych. Dodatkowy moduł umożliwia komunikację z urządzeniami bezprzewodowymi. • Pozwala na łatwą integrację z hurtowniami danych firm IBM, Microsoft, Oracle i SAP; serwerami WWW - Microsoft IIS oraz iPlanet; bazami danych - Oracle i MS SQL (również z innymi poprzez ODBC). • Działa na systemach operacyjnych MS Windows, Solaris i AIX. • Przeszukiwarka pozwala na klasyfikację zasobów WWW, plików i poczty.

44. Porównanie portali... • Pod względem możliwości zaprojektowania wyglądu okna portalu znawcy na pierwszym miejscu stawiają Lotus K-Station 1.0 Portal. • Ma on najlepszy mechanizm tworzenia layoutu, umożliwiający przestawianie poszczególnych elementów w edytorze WYSIWYG (What You See Is What You Get). • Przy opracowaniu wyglądu portalu użytkownik może korzystać z clipartów z dołączonej biblioteki. • Portal Viador E-portal Express 3.6 ma dość surowy wygląd, ale tworzenie okien jest bardziej elastyczne niż w Microsoft SharePoint Portal Server 2001 i Plumtree Corporate Portal 4.0 . • Ma jednak mniej możliwości niż Lotus K-Station 1.0 Portal, a administratorzy muszą przyzwyczaić się do częstego przechodzenia między oknami.

45. Przykładowe ceny portali Produkt Cena (w USD) Kontakt Q bezpłatne www.qmgn.com Homestead Professional od 29,95 professional.homestead.com AskMe Enterprise 5.3 300 za 1 stanowisko www.askmecorp.com Brain Ranger od 400 www.brainranger.com Snippets od 25 000 www.snippets.com Content Connect od 100 000 www.onepage.com

46. Przykładowa ocena portali Źródło: eWeek, 15.05.2000 r.Katalogowanie, indeksowanie plików i stron WWW: możliwości przeszukiwarek portalowych.Bezpieczeństwo dostępu i uwiarygodnienie: łatwość dodawania nowych użytkowników, mechanizmy dostępu do informacji i ochrona przed niepowołanym dostępem do informacji użytkowników i grup.Możliwość szybkiego przeobrażania portalu: dostosowywanie wyglądu i konstrukcji portalu do potrzeb korporacji.Skalowalność: możliwość dostosowania rozwiązania do potrzeb instytucji i rozwijania portalu wraz ze wzrostem potrzeb.Integracja danych i aplikacji: możliwość integracji aplikacji i serwerów zaplecza (back-end) oraz aplikacji firm trzecich.Personalizacja: możliwość dostosowania wyglądu i zawartości stron portalu do potrzeb użytkownika.Administracja portalem: administracja, konfiguracja - elastyczność i łatwość w użyciu narzędzi dla administratorów; możliwość monitorowania działań użytkowników.

47. Własności portalu korporacyjnego (1) • Powinien umożliwiać personalizację wyglądu stron, dostępu do zasobów i ustawień osobistych użytkownika. • Każdy portal musi zawierać podstawowe mechanizmy bezpieczeństwa: poziomy dostępu do zasobów systemu (login i hasło) oraz - w szczególnych przypadkach - szyfrowanie komunikacji. • Wdrożenie portalu korporacyjnego często łączy się z implementacją systemu elektronicznego obiegu dokumentów w firmie. • Ważnymi elementami pracy grupowej w portalu korporacyjnym są: • mechanizm pogawędki (chat) • integracja na stronach portalu poczty elektronicznej. • Poruszanie się w gąszczu dokumentów i szybkie ich wyszukiwanie możliwe jest dzięki wyszukiwarce. • Infrastruktura klucza publicznego (PKI) dla podpisu elektronicznego (w przyszłości).

48. Własności portalu korporacyjnego (2) • Mechanizmy transakcyjne do składania dyspozycji i reklamacji, • Mechanizm subskrypcyjny (biuletyny rozsyłane drogą elektroniczną) • Interfejs do systemów CRM i ERP. • Własności techniczne: • relacyjne, obiektowo-relacyjne obiektowe i wielowymiarowe bazy danych • architektura klient/server • graficzny interfejs użytkownika • serwery zarządzania treścią • narzędzia wyszukiwarek • zautomatyzowane narzędzia klasyfikacji • katalogi treści

49. Wymagania stawiane portalom korporacyjnym • Zapewnienie mechanizmów dostępu do wspólnych dla całej organizacji danych i dokumentów - istotne zwłaszcza w dużych instytucjach. "Lustrzana" funkcjonalność powinna zostać zapewniona klientom i partnerom biznesowym dla różnych zbiorów informacji. • Dostarczenie danych menedżerom różnych szczebli. • Obieg informacji dotyczących samej organizacji i procesów w niej się odbywających - ważne głównie dla dużych organizacji, w których przekazywanie informacji jest procesem złożonym. • Podobna funkcjonalność, lecz w nieco innej formie, byłaby przydatna dla części klientów oraz inwestorów - właścicieli instytucji. • Dostęp do "żywej wiedzy" - umożliwienie kontaktu z pracownikami-ekspertami, na przykład poprzez grupy dyskusyjne.

50. Budowa portalu informacyjnego (EIP) ETL (Extract Transform Load), czyli uzyskanie informacji z systemów produkcyjnych, transformacja struktury i dostosowanie jej do organizacji bazy oraz wczytanie do serwera. OLAP (OnLine Analytical Processing) – wspomaganie decyzji biznesowych.