Iedereen doet het! Een analyse van de zwarte economie in België.

Iedereen doet het! Een analyse van de zwarte economie in België. Prof. Dr. Michel Maus Docent VUB, UGent en UA Everest-advocaten

Titel België: land van fiscale foeleraars? • Wickipedia • België is een belastingparadijs • OESO • april 2009: België op grijze lijst van belastingparadijzen • Interview Angel Gurria, Secretaris Generaal OESO op CNBC • Internationaal jargon “the Belgian dentist” • prototype van de fraudeur met buitenlandse beleggingen 3

Titel De zwarte economie in België • De omvang van de zwarte economie in België: een probleem? • cijfers van de overheid : • Nationaal Instituut voor de Rekeningen: 3 tot 4% BBP • Nationale Bank: 3,8% van het BBP • fiscaal verlies voor de Staat: +/- 6 miljard euro • opbrengst fiscale fraudebestrijding 2010: 4,23 miljard euro • cijfers van wetenschappelijke instituten en internationale • instellingen • EUROSTAT: 15% BBP • ULB: 15 tot 20% BBP • SCHNEIDER: 17,9% BBP 4

Titel De Schneider-studie • De SCHNEIDER-STUDIE 5

Titel De Schneider-studie • De SCHNEIDER-studie: • België: 17,9% BBP zwarte economie • omvang zwarte economie: 61 miljard euro • fiscale verliezen: 26 miljard euro • België nr. 5 in de wereld na Griekenland (25,2%), Italië (22,2%), • Spanje (19,8%) en Portugal (19,7%) • Ter vgl. Nederland (10,3%), Frankrijk (11,7%) en Duitsland • (14,7%) • terugdringen zwarte economie in België tot gemiddelde • buurlanden: 8 miljard euro per jaar aan extra ontvangsten 6

Titel De Maus-studie • SCHNEIDER-studie realistisch? – Eigen enquête • 19% erkent thans in het zwart te werken • 37% erkent te hebben gesjoemeld met verkoop onroerend goed • 40% erkent te hebben gesjoemeld met successieaangifte • 41% erkent vroeger in het zwart te hebben gewerkt • 67% erkent goederen of diensten in het zwart aan te kopen • 83% kent mensen die thans in het zwart werken 7

Titel De Maus-studie • CONCLUSIE: • Iedereen doet het… • Iedereen draagt op zijn eigen manier bij aan het zwart circuit • vrij direct via bijv.: • onderfacturatie • zwartwerk • of • indirect door bijv: • geen BTW-bon te vragen op restaurant • de goedkoopste aannemer te kiezen • noodgedwongen een “Pool” te vragen voor kleine klussen 8

Titel Oorzaken van de zwarte economie • Oorzaken van het hoog percentage zwarte economie • verschillende oorzaken: • hoge belastingdruk • ongelijke verdeling van de belastingdruk • lage pakkans • maatschappelijke tolerantie • economische noodzaak 9

Titel De hoge belastingdruk • België: wereldkampioen belastingdruk • OESO gemiddelde belastingdruk in België= 43,2% BBP • wereldwijd staan we hiermee op plaats 4 na Denemarken • (48,2%), Zweden (46,4%) en Italië (43,5%) van het BBP. • OESO belastingdruk op arbeid: • een alleenstaande met een hoger inkomen houdt in België slechts • 40% van zijn bruto loon over • een alleenstaande met een gemiddeld loon houdt in België nog 45 • à 50% van zijn bruto wedde over • PWC: tax freedom day 2010 • België: 8 juni ( 159 dagen ) • ter vgl Nederland19 mei, Duitsland 27 mei en Frankrijk op 31 mei. 10

Titel De ongelijke verdeling van de belastingdruk • Torenhoge belastingdruk in België is relatief • I don’t pay taxes, only the little people pay taxes • Belastingdruk op arbeid: België is fiscale hel • Belastingdruk op vermogensinkomsten: België is fiscaal paradijs • meerwaarden op aandelen, dividenden, interesten etc. • geen vermogensbelasting in België • fiscale vluchtelingenstroom naar België • Ook voor bepaalde vennootschappen is België het fiscale Walhalla • octrooivennootschappen • tax shelter filmindustrie • notionele interest-aftrek 11

Titel Ongelijke verdeling van de belastingdruk • Relatieve Belgische belastingdruk: vormt dat een probleem? • nadeel: onevenwichtige belastingdruk creeërt ongelijkheid • zie politieke discussie verlaging druk op arbeid/verhogen druk op • vermogen • discours Duitse filosoof Slotendijk • voordeel: doelgericht aantrekken van bepaalde (vermogende) • personen en van bepaalde economische activiteiten • noodzakelijk voor het handhaven van concurrentiepositie? • internationaal gebruik • vb. Zwitserse Pauschal-regeling • Vb. Nederlandse sandwich 12

Titel Lage pakkans • Statistieken inzake fiscale pakkans? • Jaarverslag 2009 van de FOD Financiën • 6.798.563 belastingplichtigen in de personenbelasting • 13.066 grondige controles: 0,19 % • 533.330belastingplichtigen in de vennootschapsbelasting • 29.883 grondige controles: 5,6 % • 766.383 btw-plichtigen • 17.225 grondige controles: 2,24 % • ter vergelijking: jaarlijks dienen 300.000 particulieren en • 30.000 vennootschappen geen aangifte in 13

Titel Lage pakkans • Lage fiscale pakkans? • communautaire verschillen inzake pakkans • vennootschappen: 69,4 % in Vlaanderen, 12% in Brussel en 18,6% in • Wallonië. • particulieren: 70,2% in Vlaanderen, 9,6% in Brussel en 20,2% in • Wallonië • gewestelijke verschillen inzake pakkans • vennootschappen: Roeselare: 7%, Gent en Aalst: 5%, Namen, • Leuven en Charleroi: 4%, Brussel: 3% en Brasschaat: 2%, Nijvel:1% • zelfstandige particulieren: Roeselare: 3,2%, Gent: 2%, Antwerpen: • 1,8%, Kortrijk:1,7%, Brussel: 1,6%, Brugge:1,3%. 14

Titel Lage pakkans • Oorzaken van de lage fiscale pakkans • complexiteit van de fiscale wetgeving • vb. Notionele interestaftrek • vb. Aftrek autokosten gekoppeld aan co²-uitstoot • nefaste gevolgen: • 80% fiscale controles leidt tot fiscale rechtzetting • kosten-baten analyse van fiscale controle • België 1,89% v/ 1,95% • Duitsland 1,80% v/ 4,46% • Frankrijk 1,35% v/ 3,04% • Nederland 1,30% v/1,99%. 15

Titel Lage pakkans • Oorzaken van de lage fiscale pakkans • gebrekkige administratieve structuur • lage pakkans ondanks 27.000 fiscale ambtenaren • evenveel als in Nederland • alleen China en Rusland tellen meer controleurs/inwoner • ondoordacht personeelsbeleid ( zie persberichten ) • Aalsterse BTW-controle: geen personeel meer om te controleren • CKBB: 4 controleurs voor 65.000 dossiers • regionale verschillen in pakkans 16

Titel Lage pakkans • Oorzaken van de lage fiscale pakkans • gebrekkige infrastructuur • geen aangepaste informatica • verslag Rekenhof: slechts 60% van de inlichtingen uit het • buitenland kunnen administratief worden verwerkt • talloze ICT-problemen 17

Titel Maatschappelijke tolerantie + economische noodzaak • Maatschappelijke tolerantie • Wordt als normaal aanvaard • Iedereen doet het… • Economische noodzaak • HIVA- studie 2006: zwartwerk in de bouw is goed voor prijsdaling • van 30% 18

Het einde van België als zwart belastingparadijs? Titel • Bestaat er een politieke wil om hierin verandering te brengen? • Regering Di Rupo I: • ja maar… • veel te veel focus op symptoombestrijding • veel te weinig focus op de oorzaken van de fraude, in het • bijzonder de (ongelijke verdeling van de ) belastingdruk 19

Het einde van België als zwart belastingparadijs? Titel • Nieuwemaatregelenterbestrijding van de fraude • una via regel • superdatabank • nieuwe anti-misbruikbepaling • Waterpistool of bazooka? • kernbegrip “fiscaalmisbruik”:fiscaalvoordeel in strijd met de • “doelstelling van de fiscale wet” • Wat is de doelstelling van de fiscale wet vb. Handgift • Gevaar voor elastiekredeneringen • >< verbod op analogeinterpretatie • vb. huur >< vruchtgebruik • En wat met de fiscaleamnestie? 20

Titel Verbod op analoge interpretatie • Europees Hof van Justitie, 27 oktober 2011 ( C-559/10 ) ≠ 21

Everest offers you high quality through specialisation and experience,both local and international. www.everest-law.be

Iedereen doet het! Een analyse van de zwarte economie in België.