1 / 47

VCA voor operationelen

VCA voor operationelen. Module ELEKTRICITEIT. Jacobs Ludo Technisch Instituut H.Hart Hasselt. ELEKTRICITEIT. Eenvoudig in gebruik Niet meer weg te denken in onze maatschappij Gevaarlijk bij ondoordacht gebruik Risico’s: welke? Veiligheidsmaatregelen?. EENHEDEN / GROOTHEDEN.

erica-king
Download Presentation

VCA voor operationelen

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. VCAvoor operationelen Module ELEKTRICITEIT Jacobs LudoTechnisch Instituut H.HartHasselt

  2. ELEKTRICITEIT • Eenvoudig in gebruik • Niet meer weg te denken in onze maatschappij • Gevaarlijk bij ondoordacht gebruik • Risico’s: welke? • Veiligheidsmaatregelen?

  3. EENHEDEN / GROOTHEDEN • Stroomsterkte • Is het verplaatsen van elektronen • Symbool:I • Eenheid: A (Ampère) • Spanning • Is de kracht (druk) waarmee de elektronen worden rond gestuurd in de kring • Symbool: U • Eenheid:V(Volt)

  4. EENHEDEN / GROOTHEDEN • Weerstand • Is de tegenstand welke de elektrische stroom ondervindt doorheen de elektrische stroomkring. Deze weerstand zorgt ervoor dat de stroom(sterkte) niet te groot wordt • Symbool: R • Eenheid: Ω (Ohm)

  5. DE WET VAN OHM of of

  6. U I= R DE WET VAN OHM • BESLUITEN • Bij gelijkblijvende U : • I als R en • I als R • Bij gelijkblijvende R: • I als U en • I als U

  7. ELEKTRISCH VERMOGEN Gevolg: Als U = en I dan zal P Gevolg: Als R = en I dan zal P oververhitting!

  8. Rc Rm Rma ELEKTRICITEIT - MENS • INVLOEDSFACTOREN I door lichaam • R lichaam (Rm) • R huid (Rc) • Aanrakingsoppervlak(Rc) • R plaats waar je staat(Rma) (hout – ijzer)

  9. R= Klein I= Groot R= groter I= Kleiner R= Groot I= Klein

  10. ELEKTRICITEIT - MENS • SOORTEN SPANNING • Wisselspanning ~ vb. 230V / 50Hz • 50 wisselingen per seconde • Gelijkspanning ~ • stroomt steeds in dezelfde richting * Wisselspanning is gevaarlijker (bij dezelfde spanning) dan gelijkspanning

  11. 0.4 1.5 ELEKTRICITEIT - MENS • BIJKOMENDE INVLOEDSFACTOREN • Duur van het contact (kort – lang) • Gevolgde stroomweg • Vinger – vinger • Hand - voet (via hart !!) • … 1

  12. INVLOED van de grootte van de stroom(1)

  13. INVLOED van de grootte van de stroom(2)

  14. ELEKTRICITEIT - MENS • RISICO’s en ONGEVALSONDERZOEK • oorzaken: • Defecte of slechte machines, toestellen en leidingen • Slechte of ontbrekende aardverbindingen • Foutieve aanleg of montage • Indirecte of directe aanraking van delen die onder spanning staan • Verkeerd gebruik van elektrische installaties en/of materialen • Onoplettendheid, onachtzaamheid en onwetendheid

  15. Brand Explosie Elektrocutie Elektrisering Verbranding Reactie/ val Risico’s van elektriciteit voor de mens en omgeving

  16. VLAMBOGEN en EXPLOSIE • ELEKTRISCHE BOOG • De lucht tussen 2 punten wordt geleidend t.g.v. de hoge spanning • Kortsluiting • EXPLOSIE • T.g.v. warmte (warmte, oververhitting, …) en explosief mengsel explosie

  17. PREVENTIE • Elektriciteit is onzichtbaar (maar wel gevaarlijk en voelbaar) • Hoe gevaren uitschakelen? • Risico’s uitschakelen • Collectieve bescherming • Veiligheidsspanning

  18. RISICO’s UITSCHAKELEN • Werken zonder elektriciteit • Andere risico’s (vb. pneumatisch, oliedruk, …) • Spanningsloos werken • Procedure volgen (= belangrijke 8{vitale5}) • Uitschakelen; • Vergrendelen; • Meten; • Afschermen; • Kortsluiten en aarden.

  19. DE VITALE 5 1. Vrijschakelen (buiten spanning stellen) 2. Vergrendelen tegen terug inschakelen (plaatsen van een slot) 3. Meten van het spanningsloos zijn (testen op aan-/afwezigheid van spanning) 4. Aarden en kortsluiten (op veilige wijze, volgens goed vakmanschap) 5. Afbakenen van de werkzone (afschermen, waarschuwingsbord) 19

  20. 1 Spanning niet inschakelen Men werkt op het net !!! De vitale 5 5 3 4 2

  21. SPANNINGSLOOS WERKEN • Uitzondering • Dringende noodzaak EN • Werkverantwoordelijke geeft schriftelijke toestemming • Installatie is geschikt om werken onder spanning uit te voeren • Aangepaste maatregelen genomen

  22. COLLECTIEVE BESCHERMING • Fysieke afscherming belet het aanraken van onder spanning staande delen • Vb. • Schakelkast (beschermingsgraad – zie verder) • Omhulsel wasmachine • Verwijdering (hoogspanningslijn) • Isolatie (= niet geleidend materiaal) • Vb. draden, kabels, …

  23. BESCHERMINGSGRAAD • Voorstelling IP XYZ • Omschrijving: • Is de bescherming tegen het aanraken van onder spanning staande delen door • mens • materiaal • en de bescherming tegen het binnendringen van vreemde vaste voorwerpen EN • bescherming tegen het binnendringen van vloeistoffen

  24. BESCHERMINGSGRAAD • Voorbeeld • IP 445 • 1ste cijfer (4): binnendringen van vaste delen >1mm • 2de cijfer (4): binnendringen van vocht – waterprojecties uit alle richtingen • 3de cijfer (5): schokbestendigheid

  25. COLLECTIEVE BESCHERMING • Isolatie • Enkelvoudig • Bijkomende • Dubbele isolatie • Symbool:

  26. COLLECTIEVE BESCHERMING • Aarding • Is een verbinding van de uitwendige metalen delen van elektrische toestellen met de aarde • DOEL: • Aanraakbare geleidende delen op aardpotentiaal brengen • Bij een isolatiefout de kans op elektrocutie verkleinen • Equipotentiaalverbinding • Alle geleidende metalen delen van de installatie worden met mekaar verbonden en vervolgens met de aarde

  27. M Goede aarding Veel stroom Weinig stroom Slechte aarding Minder stroom Veel stroom Geen aarding Niets Alles 27

  28. COLLECTIEVE BESCHERMING • Aardlekschakelaar • Doel: de elektrische installatie onderbreken bij een te grote lek- of foutstroom • Gevolg: beveiliging tegen onrechtstreekse aanraking van onder spanning staande delen • Is geen beveiliging tegen overstroom of kortsluiting

  29. COLLECTIEVE BESCHERMING • ZEKERING - BEVEILIGINGSAUTOMAAT • Doel: beveiliging tegen overbelasting (kleine overstromen) en kortsluiting (grote overstromen) • Is geen beveiliging van de mens tegen elektrocutiegevaar!! • Is een beveiliging van de installatie

  30. COLLECTIEVE BESCHERMING • VEILIGHEIDSSPANNING • Veiligheidsspanning is een spanning die zo laag is dat de aanraking ervan ongevaarlijk is • Droge omstandigheden: 50V ~ of 120V= • Zeer Lage VeiligheidsSpanning (ZLVS) • 12V= vochtige omgeving

  31. STATISCHE ELEKTRICITEIT • Ontstaat bij wrijving tussen 2 NIET geleidende stoffen • Mens: schrikreactie gevolg: val, … • Installatie: vonkoverslag ontploffing

  32. STATISCHE ELEKTRICITEITMOGELIJKE SITUATIES • Lopen over nylon vloerbedekking • Wrijven over kunststof • Kleding die wrijft over menselijk lichaam • Verfspuiten en gelijkaardige activiteiten • Laden en lossen van poeder • Pneumatisch transport van poeders en korrels in mengers en doseersluizen van weegbunkers • Opstijgende gas- of dampbellen die turbulentie veroorzaken • Stromen van olie door een leiding naar een tank • Uitstromen uit leidingen • Gebruik van drijfriemen

  33. STATISCHE ELEKTRICITEITHoe beperken? • Antistatisch schoeisel en kledij dragen • Aarding aanbrengen • Equipotentiale verbindingen bij het overtappen en bij assemblage van elektronische toestellen • Metaalvezels verwerken in het product • De relatieve vochtigheid verhogen (>65%) • Plaatselijk afzuiging (onder de onderste explosiegrens)

  34. STATISCHE ELEKTRICITEITTransport van vloeistoffen en gassenSpecifieke maatregelen • Stroomsnelheid van de vloeistof beperken • Pijpleidingen, apparatuur en tanks aarden • Bij lossen of laden, eerst de aardkabel aanbrengen (equipotentiaalverbinding) • De valhoogte van het product beperken • Antistatische dope toevoegen • Bij verfspuiten of gritstralen: apparatuur aarden en de stroomsnelheid beperken • Stikstof in plaats van lucht als drijfgas gebruiken bij pneumatisch transport

  35. Inductie ELEKTRISCH MATERIEEL • Haspels en verlengsnoeren • Gebruik de juiste leidingdikte (i.f.v. stroom-sterkte) • Het aangesloten vermogen < toegelaten vermogen van de haspel • Haspel volledig afrollen

  36. ELEKTRISCH MATERIEEL • Elektrisch materieel • Elektrisch aangedreven arbeidsmiddelen moeten volgens de VCA-richtlijnen jaarlijks nagekeken worden – aandachtspunten: • Goede werking • Staat van onderhoud • De mate van elektrische veiligheid • Aanwezige veiligheden • Invoeringen van kabels in stekkers en in het apparaat

  37. ELEKTRISCH MATERIEEL • Elektrisch materieel • Beschadigde snoeren, haspels en stopcontacten onmiddellijk vervangen • Elektrisch draagbaar handgereedschap: dubbele isolatie • !! Geen beveiliging tegen vocht !! • CE- markering dragen • De aarding van verplaatsbare elektrische installatie en de aansluitpunten op werfinstallaties en mobiele installaties moet gecontroleerd worden

  38. KWALIFICATIESBETEKENIS BA • BA staat voor bekwaamheid van personen voor het werken aan elektrische installaties • In het AREI zijn de voorwaarden vastgelegd waaronder de toekenning van de codificatie mag gebeuren

  39. BA - CODIFICATIE

  40. CODIFICATIE: BA4 • GEWAARSCHUWDEN • zijn personen die: • ofwel voldoende onderricht werden aangaande de elektrische risico's verbonden aan de hen toevertrouwde werkzaamheden • ofwel permanent bewaakt door een vakbekwaam persoon tijdens de hen toevertrouwde werkzaamheden • teneinde de aan elektriciteit verbonden risico's tot een minimum te herleiden

  41. CODIFICATIE: BA5 • VAKBEKWAMEN • zijn personen die: • via kennis, verkregen door opleiding of ervaring, de gevaren verbonden aan de uit te voeren werkzaamheden zelf kunnen inschatten en maatregelen kunnen bepalen; teneinde de specifieke risico’s te elimineren of tot een minimum te beperken. • Voorbeelden: • Elektrotechnici en ingenieurs belast met de uitbating van elektrische installaties; • Leerkracht in zijn lokaal • ….

  42. Kwalificaties • Voor het werken aan elektrische installaties en voor het betreden van lokalen van de elektrische dienst, MOETminstens iedereen BA 4 zijn

  43. VOORBEELDVRAAG 1 • Wat is het effect van een grotere spanning bij elektriciteit • a) de weerstand tussen de contactpunten wordt kleiner • b) de stroom die via het contact loopt is groter • c) de stroom die via het contact loopt is kleiner • Antwoord: • b

  44. VOORBEELDVRAAG 2 • Welke factor beïnvloedt de grootte van de stroom bij een stroomdoorgang door het lichaam? • a) Het gewicht, hoe zwaarder de persoon des te groter de stroom • b) De dikte van de huid: hoe dikker de huid des te groter de stroom • c) Het aanrakingsoppervlak: hoe groter het aanrakingsoppervlak des te groter de stroom • Antwoord: • c

  45. VOORBEELDVRAAG 3 • Vanaf welke lekstroom moet de aardlekschakelaar (differentieelschakelaar) op een werf de stroom onderbreken? • a) 3 mA • b) 30mA • c) 75mA • Antwoord: • b

  46. VOORBEELDVRAAG 4 • Tegen wat beschermt een automaat of zekering in een elektrische installatie? • a) elektrocutie • b) kortsluiting • c) statische elektriciteit • Antwoord: • b

  47. VOORBEELDVRAAG 5 • Welke personen vallen onder de categorie “gewaarschuwde BA4”? • a) gewone werknemers • b) ingenieurs en hoog gekwalificeerde technici bekend met de elektrische installatie • c) uitbatings- en onderhoudspersoneel van elektrische installaties • Antwoord: • c

More Related