Soláthar Seirbhísí as Gaeilge

1. Soláthar Seirbhísí as Gaeilge Staidéar a Choimisiúnaigh Grúpa Priaireacht na Gaeltachta Bord Forbartha Chontae Chorcaí Matt Mac Cárthaigh Fios Feasa

2. Stair an Staidéir • Fómhar 2006: beartaíonn Grúpa Priaireachta na Gaeltachta de chuid Bhord Forbartha Chontae Chorcaí suirbhé a dhéanamh ar sholáthar seirbhísí as Gaeilge i gCorcaigh • Samhain 2006 – Eanair 2007: Agallaimh le soláthraitheoirí • Feabhra agus Márta 2007: Grúpaí fócais le lucht úsáidte na seirbhísí • Aibreán 2007: Tuairisc

3. Soláthraitheoirí • Is bocht an soláthar a bhí ann go ginearálta • Bhí trí ghrúpa as 22 a bhí ag soláthar a gcuid seirbhísí ar fad as Gaeilge • Bhí trí ghrúpa eile a bhí ag soláthar cuid dá seirbhísí as Gaeilge i slí dealraitheach • Ní raibh aon seirbhísí go dáiríribh á sholáthar as Gaeilge ag formhór na n-eagraíochtaí: • An áirithe sin fógraíocht, headed paper, srl go dátheangach • An áirithe sin cáipéisíocht á aistriú (tuairiscí bliantúla) • Dea-thoil go flúirseach ann • Gan scileanna gan eolas gan tuiscint gan treoir

4. Lucht Úsáidte na Seirbhísí • Ceithre ghrúpa fócais sa Ghaeltacht, dhá cheann le cainteoirí lasmuigh den Ghaeltacht • Tríd is tríd, bhí cainteoirí na teangan ar an eolas fé na seirbhísí a bhí á gcur ar fáil • Nuair a dheinidís iarracht úsáid a bhaint as na seirbhísí sin, áfach, ní éiríodh leo ach go measartha • Is minic ná úsáididís na seirbhísí a bhí ann, ar roinnt chúiseanna éagsúla

5. Cúiseanna ná húsáidtear iad • Droch-thaithí • Béasa • Caighdeán agus cineál na teangan • Dua • Easpa muiníne • Moill • Eagla

6. Nótaí ar leith fé Chúram Leanaí • Gan aon seirbhísí as Gaeilge ag Coiste Cúram Leanaí Chorcaí, dá réir féin • Roinnt cáipéisíochta srl as Gaeilge: “some literature in Irish, some forms in Irish, the guidelines are published bilingually, [and] all documentation will eventually be bilingual” • Tá ar a laghad 11 naíonra sa cheantar ábharach • Bhí oifigeach forbartha le Gaeilge á cheapadh ag an am; bheadh freagracht uirthi as cheantar Mhúscraí • Léirigh ionadaí an choiste dea-thoil agus tuiscint

7. Nótaí ó Ionadaí an Choiste • “People in childcare, if you say to them: special needs, traveller children, children of immigrant communities, they’ll say, ‘Oh, yes’. If you say, ‘Irish language’, they’ll say, ‘Pphhhhh’.” • “The providers would be more aware of other equality issues (special needs, immigrants). They need language services for English as a second language. They can see the need for that. It can be difficult to persuade providers outside of the Gaeltacht of the need for the provision of services in Irish.” • “On the other hand, children are going to be doing Irish in school, and childcare can be seen as an early educational setting.” • “Children going on to Gaelscoileanna or Irish-speaking children outside of the Gaeltacht are best served in an Irish-language preschool, with full immersion, rather than by some Irish recognition in an English-language settings.”

8. Nótaí ó na Grúpaí Fócais fé Chúram Leanaí • “Naíonra, bunscoil, coláiste, go léir á rith trí Ghaelainn.” • “Ach ón oifig, gach aon rud as Béarla. Agus tá na leabhair go léir as Béarla.” • “Tá na háiseanna i bhfad níos fearr sa naíonra ná mar a bhíodh.” • “Bíonn an chóip Béarla de gach aon cháipéis againn ar dtúis.” • “Siceolaithe: caithfimíd iad a cháineadh go láidir. Tá meon diúltach acu.”

9. Moltaí • Deineadh roinnt mhaith moltaí sa tuairisc • Trí catagóirí: • Gearr-théarmach d’eagraíochtaí ar leith • Gearr-théarmach don nGrúpa • Faid-téarmach

10. Cuid de na Moltaí Faid-téarmacha • Forbairt Phlean Teangan don gContae ar fad • Suíomh gréasáin agus leabhar treorach • Acmhainní daonna: • Iniúchadh ar scileanna atá ann cheana • Measúnú ar riachtanaisí • Traenáil srl chun an “skills gap” a dhúnadh

11. Conclúid Is bocht an soláthar atá ann fé láthair de sheirbhísí as Gaeilge, ach tá an dea-thoil ann chun feabhas a chur ar an scéal. Níl tuairim ag na soláthraitheoirí conas tabhairt fé, áfach. Teastaíonn na seirbhísí seo ó chainteoirí na Gaeilge, ach ní éileoidh siad iad, agus ní chreideann siad go gcuirfear ar fáil go dáiríribh iad. Ach is féidir rudaí a dhéanamh, go gearr-théarmach agus go faid-théarmach, chun feabhas a chur ar sholáthar agus ar úsáid na seirbhísí.