Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

1. EĞİTİMDEÖLÇME&DEĞERLENDİRME-10- Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Bu slayt www.egitimfakultesi.net ‘ten indirilmiştir.

2. SUNU İÇERİĞİ TEST HAZIRLAMA SÜRECİ VE EĞİTİMDE KULLANILAN ÖLÇME ARAÇLARI 3-EĞİTİMDE KULLANILAN ÖLÇME ARAÇLARI * Duyuşsal Alandaki Davranışların Ölçülmesinde Kullanılan Araçlar 1- İlgi Ölçekleri (Envanterleri) 2- Tutum Ölçekleri 3- Gözlem Tekniği * Psikomotor Alandaki Davranışların Ölçülmesinde Kullanılan Araçlar 1- Kontrol Listesi 2- Çeteleme Aracı 3- Derecelendirme Ölçekleri 4- Öğretim Yaprakları 5- Rubrikler (Dereceli Puanlama Ölçeği) 6- Özdeğerlendirme 7- Akran Değerlendirme 8- Grup Değerlendirme Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Bu slayt www.egitimfakultesi.net ‘ten indirilmiştir.

3. 1-İlgi Ölçekleri (Envanterleri) * İlgi envanterleri, bireylerin ilgilerini belirlemek ve kendilerini tanımalarını sağlamak amacıyla kullanılmaktadır. * Okullarda öğrencilerin hangi alana, programa, mesleğe veya etkinliğe ilgisi olduğunu saptamak ve böylece öğrenciyi yönlendirmek amacıyla uygulanmaktadır. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Bu slayt www.egitimfakultesi.net ‘ten indirilmiştir.

4. * İlgi envanterleri bireyin doğrudan verdiği cevaplar ve gözlem aracılığıyla elde edilen verilerle kullanıldığında daha gerçekçi sonuçlara ulaşılabilir.İlgiyi Saptamada Kullanılan Yöntemler;1- İfade edilen ilgi yöntemi2- Görünen ilgi yöntemi3- Ölçülen ilgi yöntemi4- Testle ölçülen ilgi yöntemi Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Bu slayt www.egitimfakultesi.net ‘ten indirilmiştir.

5. 2-Tutum Ölçekleri Tutum Nedir? * Bireye atfedilen ve bireyin psikolojik bir obje ile ilgili düşünce, duygu ve davranışlarını düzenli bir biçimde oluşturan eğilimdir. Tutum Ölçekleri; * Bireylerin tutum ve değerlerinin belirlenmesinde ve kişilik ölçekleri ile birlikte davranışı etkileyen önemli bir etmen olarak bireyin uyum sorunlarının teşhisinde kullanılır. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Bu slayt www.egitimfakultesi.net ‘ten indirilmiştir.

6. Tutumların ölçülmesinde gözlem, soru listeleri, tamamlanmamış cümleler ve hikâyeler anlatma gibi çeşitli yöntemler ile nadir de olsa yanlışı seçme tekniği, içerik analizi gibi çeşitli teknikler de kullanılmaktadır.Tutum ölçeklerinde en çok kullanılan yöntem de Likert Ölçeği’dir. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Bu slayt www.egitimfakultesi.net ‘ten indirilmiştir.

7. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Bu slayt www.egitimfakultesi.net ‘ten indirilmiştir.

8. 3-Gözlem Tekniği • * Bir olay, bir durum, bir kişi vb. hakkında planlı ve sistemli bir veri toplama tekniğidir. • * Doğrudan duyu organlarıyla yapılabileceği gibi çeşitli araçlar yardımıyla da yapılabilir, böylelikle daha duyarlı, daha geçerli ve güvenilir sonuçlar elde edilir. • * Gözlem, öğrenciler hakkında doğru ve çabuk bilgi sağlar. Uygulamada hız ve zaman önemlidir. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Bu slayt www.egitimfakultesi.net ‘ten indirilmiştir.

9. Öğretmen, öğrencilerin;* Soru ve önerilere verdikleri cevapları* Sınıf içi tartışmalara ve grup çalışmalarına katılımlarını* Öğretim sürecinde yapılan görevler ve materyallere öğrencinin gösterdiği tepkiyi gözlemler.Gözlem yaparken;* Ölçütleri belirlemede bütün öğrenciler için aynı standartlar kullanılmalı.* Her öğrenci birkaç kez ve farklı durumlarda gözlemlenmeli* Gözlem sonuçları kısa zaman içinde kaydedilmeli. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Bu slayt www.egitimfakultesi.net ‘ten indirilmiştir.

10. 1-Kontrol Listesi • *Gözlenecek olan performansı oluşturan alt davranışları Var / Yok (Yapıldı / Yapılmadı) şeklinde işaretlemeye yardımcı olan bir ölçme aracıdır. • * Davranışların olup olmadığını ortaya koyar fakat ne derece kaliteli yapıldığı hakkında bilgi sunmaz. • * Performans anında tutulan liste işlem tamamlandıktan sonra öğrenciye verilerek eksiklerini gidermesi fırsatı sunulur. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Bu slayt www.egitimfakultesi.net ‘ten indirilmiştir.

11. * Kontrol listeleri, genellikle daha küçük parçalara ayrılabilen ve karmaşık davranışları belirlemek için uygundur. ÖRNEK; Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Bu slayt www.egitimfakultesi.net ‘ten indirilmiştir.

12. 2-Çeteleme Aracı * Gözlenen davranışlardan kaçar tane bulunduğunu belirlemek amacıyla kullanılan ölçme aracıdır. * Gözlenecek davranışlar listelenerek her davranış ortaya çıktıkça yanına bir işaret koyulur. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Bu slayt www.egitimfakultesi.net ‘ten indirilmiştir.

13. 3-Derecelendirme Ölçekleri (Likert Tipi) * Öğrencilerin sınavları, dosyaları veya performanslarını değerlendirmek için önceden belirlenmiş kriterler kümesidir. *Kontrol listesi, davranışları yapıldı yapılmadı şeklinde belirtirken, derecelendirme ölçeği ise bu davranışların ne kadar kaliteli yapıldığını gösterir. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Bu slayt www.egitimfakultesi.net ‘ten indirilmiştir.

14. 4-Öğretim Yaprakları • * Beceri gerektiren işlerin öğretiminde kullanılan “işbaşında eğitim” yönteminin etkili olabilmesi için öğreticinin kullanması gereken yapraklardır. • İş Yaprağı; Yapılacak olan işin basamaklarını, işe ilişkin tüm ayrıntıları, çizimleri ve şekilleri gösterir. • İşlem Yaprağı; Yapılacak işin bir bölümü ya da işlemi ile sınırlıdır. • Bilgi Yaprağı; Bir işin yapılması için gerekli olan temel bilgileri kapsar. • Değerlendirme Yaprağı; Öğreticinin gösterisi sonucunda nelerin, ne kadar kazanıldığını gösterir. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Bu slayt www.egitimfakultesi.net ‘ten indirilmiştir.

15. 5-Rubrikler (Dereceli Puanlama Ölçeği) * Rubric, değerlendirmeleri ya da etkinlikleri puanlarken takip etmek için bir rehberdir. * Kabul edilebilir ya da edilemez performans sınırlarının öğrenciler ve öğretmenler için açıkça belirlenen kriter grubu ölçeğidir. * Portfolyonun puanlanması ve yazılı performansın değerlendirilmesinde kullanılmaktadır. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Bu slayt www.egitimfakultesi.net ‘ten indirilmiştir.

16. DEĞERLENDİRMEDE RUBRIC KULLANMANIN AVANTAJLARI + Daha objektif ve tutarlı ölçmeye izin verir. + Öğretmenler belirli zamanlarda kriterlerini açıklayabilirler. + Öğrenci, çalışmasının nasıl değerlendirileceğini ve ne beklendiğini açıkça görür. + Öğrenci, kendi performansında kullanılacak kriter hakkında bilgi sahibi olduğundan ilerleme kaydeder. + Eğitimin etkisine ilişkin dönüt vermede yardımcı olur. + Gelişmeyi ölçmek ve belgelemek için ölçütler sağlar. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Bu slayt www.egitimfakultesi.net ‘ten indirilmiştir.

17. Dereceleme Ölçekleri Ne Tür Etkinliklerin Değerlendirilmesinde Kullanılır? • Sözel projeler: Sınıf tartışması, rol oynama, görüşme, sözel sunular, hikaye anlatma,münazara • Ürünler:Koleksiyon, sergi, broşür hazırlama, poster hazırlama, gazete çıkarma vb. • Deney raporları, grafik çizme, problem çözme, proje hazırlama vb. • Araştırma ve yazı çalışmaları :Mektup, dilekçe, hikaye, kompozisyon yazma vb. • Sanatsal çalışmalar Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Bu slayt www.egitimfakultesi.net ‘ten indirilmiştir.

18. RUBRİK ÇEŞİTLERİ HOLİSTİK RUBRİK(Bütünsel Dereceli Puanlama Anahtarı) * Öğretmen öğrencinin yaptığı işi toplam olarak değerlendirmek istediğinde kullanılır. * Süreçten ziyade ürünle ilgilidir. * Geliştirilirken öğretmenler ilk olarak kullanılacak performans göstergelerini belirlerler (üstün, kabul edilebilir, yetersiz ve kabul edilemez gibi). Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Bu slayt www.egitimfakultesi.net ‘ten indirilmiştir.

19. Puan Ölçütler 4 Konuyu tümüyle iyi anladığını gösterdi. Konuyla ilgili öne sürülen düşünceler mantıklı gerekçelerle desteklendi. Konuyu farklı örneklerle açıkladı. Olaylar arsında farklı bağlantılar kurdu. Konuyla ilgili çelişkili açıklama yapılmadı. 3 Konuyu anladığını gösterdi. Konuyla ilgili öne sürülen düşünceler mantıklı gerekçelerle desteklendi fakat yeterli değildi. Yazılı açıklamalar yeterliydi. 2 Konunun çoğunu anladığını gösterdi. Konuyla ilgili öne sürülen düşünceler desteklenmişti fakat yeterli değildi. Anlatımda çelişkili açıklamalar yapıldı. 1 Konunun birazını anladığını gösterdi. Örnekler yeterli değildi. Önemli eksikler var. HOLİSTİK RUBRİK (Bütüncül Dereceleme Ölçeği) Örneği Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Bu slayt www.egitimfakultesi.net ‘ten indirilmiştir.

20. ANALİTİK RUBRİK * Bir değerlendirmenin farklı bölümlerindeki çok belirli performansları puanlamada kullanılır. *Önce performans veya ürünün parçalarının ayrı ayrı puanlanmasını sonra da bu puanları toplayarak toplam puanın hesaplanmasını gerektirir. * Puanlama kriterleri nasıl puan verilebileceği ya da verilemeyeceği konusunda son derece belirlidir. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Bu slayt www.egitimfakultesi.net ‘ten indirilmiştir.

21. ANALİTİK RUBRİK (Bütüncül Dereceleme Ölçeği) Örneği Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Bu slayt www.egitimfakultesi.net ‘ten indirilmiştir.

22. 6-Özdeğerlendirme (Kendini Değerlendirme) * Öğrencinin kendi katılımının, sürecinin ve ortaya koyduğu ürünün kendisi tarafından değerlendirilmesidir. * Öğrenci yaptıklarının ve yapabileceklerinin farkına varır. * “Biliş Bilgisi”; bir kişinin kendi düşüncelerini kontrol edebilme bilgisidir.Yani kişinin planlama ve problem çözme becerisidir. Özdeğerlendirme ile doğrudan ilişkilidir. * Olası dezavantajı; öğrencilerin kendileri hakkında yanlı davranmasıdır. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Bu slayt www.egitimfakultesi.net ‘ten indirilmiştir.

23. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Bu slayt www.egitimfakultesi.net ‘ten indirilmiştir.

24. 7-Akran Değerlendirme *Öğrencilerin etkinliklerinin birbirleri tarafından değerlendirilmesidir. *Öğrencilerin birbirlerinden bilgi alışverişinde bulunmalarını sağlar. *Akran değerlendirme ile kendilerini değerlendirmeyi öğrenmelerine de katkı sağlanır. * Olası dezavantajı; öğrencilerin birbirleri hakkında yanlı davranmasıdır. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Bu slayt www.egitimfakultesi.net ‘ten indirilmiştir.

25. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Bu slayt www.egitimfakultesi.net ‘ten indirilmiştir.

26. 8-Grup Değerlendirme * Birlikte veya işbirlikli değerlendirme olarak da adlandırılabilir.* Öğrencilerin öğretmenleriyle birlikte beceri analizi vedeğerlendirme ölçütlerini saptayarak akranlarınıdeğerlendirmeleridir.* Burada değerlendirme hem üyeler hem de öğretmentarafından gerçekleştirilir.* Ortak değerlendirme becerilerini geliştirme akran ve özdeğerlendirme eğitiminin başlangıç noktasını oluşturur. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Bu slayt www.egitimfakultesi.net ‘ten indirilmiştir.

27. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Bu slayt www.egitimfakultesi.net ‘ten indirilmiştir.

28. KPSS’DE ÇIKMIŞ SORULAR Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Bu slayt www.egitimfakultesi.net ‘ten indirilmiştir.

29. Rubrikler, süreç ya da ürün değerlendirmede, çeşitlibecerileri tanımlayan dereceli puanlama anahtarlarıdır.Aşağıdakilerden hangisi rubrikler oluşturulurkendikkat edilmesi gereken özelliklerden biri değildir?A) Öğrencilerin bilişsel, duyuşsal ve psiko-motor gelişim düzeylerini belirlemekB) Değerlendirme sırasında öğrencilerin ilgi ve ihtiyaçlarınıdikkate almakC) Her konu ve alan için standart bir form geliştirmekD) Geliştirirken alanda birden fazla uzman kişinin görüşünü almakE) Öğrencilerde kazandırılması istenilen özellikleri belirlemek 2006 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Bu slayt www.egitimfakultesi.net ‘ten indirilmiştir.

30. Rubrikler, süreç ya da ürün değerlendirmede, çeşitlibecerileri tanımlayan dereceli puanlama anahtarlarıdır.Aşağıdakilerden hangisi rubrikler oluşturulurkendikkat edilmesi gereken özelliklerden biri değildir?A) Öğrencilerin bilişsel, duyuşsal ve psiko-motor gelişim düzeylerini belirlemekB) Değerlendirme sırasında öğrencilerin ilgi ve ihtiyaçlarınıdikkate almakC) Her konu ve alan için standart bir form geliştirmekD) Geliştirirken alanda birden fazla uzman kişinin görüşünü almakE) Öğrencilerde kazandırılması istenilen özellikleri belirlemek 2006 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Bu slayt www.egitimfakultesi.net ‘ten indirilmiştir.

31. Bir ölçme aracının özelliklerinden bazıları şunlardır: • Bir işin yapılması sırasında nelerin, hangi sırada ve nasıl yapılacağını göstermesi nedeniyle öğretim amaçlı da kullanılabilir. • Gözlenecek davranışların varlığını veya yokluğunu gösterme olanağı tanır. • Performansı oluşturan davranışlardan ne kadarına sahip olunduğunu belirlemeyi kolaylaştırır. • Performansın en önemli ve gözlenebilir yanlarını kapsar. • Performansı oluşturan davranışların her birine ne düzeyde sahip olunduğu hakkında bilgi veremez. Bu ölçme aracı aşağıdakilerden hangisidir?A) Dereceleme ölçeği B) Kontrol listesi C) Tutum ölçeği D) Anket E) Puanlama yönergesi (rubrik) 2007 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Bu slayt www.egitimfakultesi.net ‘ten indirilmiştir.

32. Bir ölçme aracının özelliklerinden bazıları şunlardır: • Bir işin yapılması sırasında nelerin, hangi sırada ve nasıl yapılacağını göstermesi nedeniyle öğretim amaçlı da kullanılabilir. • Gözlenecek davranışların varlığını veya yokluğunu gösterme olanağı tanır. • Performansı oluşturan davranışlardan ne kadarına sahip olunduğunu belirlemeyi kolaylaştırır. • Performansın en önemli ve gözlenebilir yanlarını kapsar. • Performansı oluşturan davranışların her birine ne düzeyde sahip olunduğu hakkında bilgi veremez. Bu ölçme aracı aşağıdakilerden hangisidir?A) Dereceleme ölçeği B) Kontrol listesiC) Tutum ölçeği D) Anket E) Puanlama yönergesi (rubrik) 2002 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Bu slayt www.egitimfakultesi.net ‘ten indirilmiştir.

33. Öğrencilerin, belli bir konuda kendileriyle ilgili bilgi,beceri, tutum ve davranışlarını yorumlamalarına ---- ;araç - gereç kullanma, deney yapma ya da proje hazırlama vb. becerilerinin, puanlama kriterleri kullanılarak değerlendirmesi sürecine ---- denir.Bu parçadaki boşluklara, aşağıdakilerin hangisindeki sözcükler sırasıyla getirilmelidir?A) Öz değerlendirme - rubrik (puanlama yönergesi)B) Performans değerlendirme - gridC) Öz değerlendirme - performans değerlendirmeD) Portfolyo (öğrenci ürün dosyası) - dallanmış ağaçE) Performans değerlendirme - akran değerlendirme 2008 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Bu slayt www.egitimfakultesi.net ‘ten indirilmiştir.

34. Öğrencilerin, belli bir konuda kendileriyle ilgili bilgi,beceri, tutum ve davranışlarını yorumlamalarına ---- ;araç - gereç kullanma, deney yapma ya da proje hazırlama vb. becerilerinin, puanlama kriterleri kullanılarak değerlendirmesi sürecine ---- denir.Bu parçadaki boşluklara, aşağıdakilerin hangisindeki sözcükler sırasıyla getirilmelidir?A) Öz değerlendirme - rubrik (puanlama yönergesi)B) Performans değerlendirme - gridC) Öz değerlendirme - performans değerlendirmeD) Portfolyo (öğrenci ürün dosyası) - dallanmış ağaçE) Performans değerlendirme - akran değerlendirme 2008 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Bu slayt www.egitimfakultesi.net ‘ten indirilmiştir.

35. Özel bir okul yöneticisi Ahmet Bey, iş başvurusunda bulunan birkaç aday öğretmenle görüşmüş ve görüşme sırasındaki izlenimlerini önceden hazırladığı bir derecelendirme ölçeğine kaydetmiştir. Bununla birlikte, ölçekte yer alan bazı özellikleri adaylarda tam olarak görememiş, bu özellikleri adayların diğer özelliklerinden yordamak zorunda kalmıştır. Ahmet Bey, görüşmesonunda bir adayı işe almasına karşın, seçtiği öğretmenin aradığı niteliklere tam olarak sahip olduğundan emin olamamıştır.Buna göre, Ahmet Bey’in uygun adayı seçmekte zorlanması, dereceleme ölçeklerinin kullanılmasında karşılaşılan hata türlerinden hangisiyle açıklanabilir?A) Genelleme B) Mantık C) Sosyal kabul D) Gözlem yetersizliği E) Kişisel yanlılık 2009 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Bu slayt www.egitimfakultesi.net ‘ten indirilmiştir.

36. Özel bir okul yöneticisi Ahmet Bey, iş başvurusunda bulunan birkaç aday öğretmenle görüşmüş ve görüşme sırasındaki izlenimlerini önceden hazırladığı bir derecelendirme ölçeğine kaydetmiştir. Bununla birlikte, ölçekte yer alan bazı özellikleri adaylarda tam olarak görememiş, bu özellikleri adayların diğer özelliklerinden yordamak zorunda kalmıştır. Ahmet Bey, görüşmesonunda bir adayı işe almasına karşın, seçtiği öğretmenin aradığı niteliklere tam olarak sahip olduğundan emin olamamıştır.Buna göre, Ahmet Bey’in uygun adayı seçmekte zorlanması, dereceleme ölçeklerinin kullanılmasında karşılaşılan hata türlerinden hangisiyle açıklanabilir?A) Genelleme B) Mantık C) Sosyal kabul D) Gözlem yetersizliğiE) Kişisel yanlılık 2009 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Bu slayt www.egitimfakultesi.net ‘ten indirilmiştir.