270 likes | 958 Views
NATUR LANA. Iñigo Rekalde Endika Galarza Zuriñe Blasco. AURKIBIDEA. AURKIBIDEA……………………………………………………………………..…………2 PROZESU ETA ERAGILE GEOLOGIKOAK…………………………………...………..3 DEFINIZIOAK…………………………………………………………………………4 eta 5 GLAZIAREAK…………………………………………………………………………6 eta 7
E N D
NATUR LANA Iñigo Rekalde Endika Galarza Zuriñe Blasco
AURKIBIDEA • AURKIBIDEA……………………………………………………………………..…………2 • PROZESU ETA ERAGILE GEOLOGIKOAK…………………………………...………..3 • DEFINIZIOAK…………………………………………………………………………4 eta 5 • GLAZIAREAK…………………………………………………………………………6 eta 7 • UR-BASATIAK………………………………...………………………………...…...8 eta 9 • UHARRAK…………………………….……………………………………….……10 eta 11 • IBAIAK………………………………………………….……………12,13,14,15, 16 eta 17 • LURPEKO URAK……………………………………………………….18,19,20,21 eta 22 • HAIZEA………………………………………………………………….................23 eta 24 • ITSASOA………………………..………………………………………………25,26 eta 27
PROSEZU GEOLOGIKOA HIGADURA GARRAIOA SEDIMENTAZIOA METEORIZAIZOA ERAGILE GEOLOGIKOA URA IZOTZA HAIZEA
DEFINIZIOAK PROZESU GEOLOGIKOA: • HIGADURA:Uraren,izotzaren edo haizearen eraginez Lurraren gainazala higatzeko prozesua da. • GARRAIOA:Higatutako materialak urak, izotzak edo haizeak garraiatzen ditu. • SEDIMENTAZIOA:Garraio prozesua amaitutakoan higatutako materialak metatzeko prozesua da. • METEORIZAZIOA:Higadudaren aurretik gertatzen da.Meteorizazioa harria desintegratzea eta kanpoko eragile geologikoen eraginez haren egitura ahultzea da.
DEFINIZIOAK • ERAGILE GEOLOGIKOA: • HAIZEA:Lurreko bi ountuen arteko airearen higidurari haizea esaten zaio. • URA:Zapore gabeko likidoa da ura. • IZOTZA:Ura solido egoeran da.
1. Glaziareak Piramide gaina edo horn Glaziarra lurraren gainazalean zehar higitzen den izotz masa da. Mugimendu hauek eragiten dituzten: higadura, garraioa eta sedimentazioa, glaziarreko zonalde desberdinetan. Zirkua Mihia Alboko morrena Azken morrena Ibaia
1. Glaziareak “U” itxurako haranak sorrarazten ditu. “U” itxurako harana
2. Ur-basatiak Lurraren gainazaletik ibilgu jakinik gabe eta aske doazen urak dira. Mendi hegalak higatzen dituen eragile geologikoa ura da; batez ere, prezipitazioen ondorioz uholdeak gertatzen direnean. Materialen arabera higadura handiagoa edo txikiagoa izango da: gogorrak eta biguinak. (2)Karkabak (1)Ildoak
2. Ur-basatiak (1) (2) Maitagarrien tximinia
3. Uharrak Uharrak uraren eraginez aldapa handi samarreko mendi hegaletako harrietan egindako ildoak dira,eta urtearen garai gehienetan lehor egoten dira. Eta hiru parte ditu: Harrera arroa Hustubide kanala Alubioi kono
3. Uharrak Harrera arroa Urak metatzen diren tokiak Hustubide kanala Mendi hegaletan ibiltzean urak duen ebakidura. Amildegia Alubioi kono Garraiatutako material guztiak metatzen diren lekua
4. Ibaiak Ibai baten ibilgua edo ohantzea uraren ibilbideak lurzoruan egiten duen arraila da. Ibaia baten ibilguari hasieratik bukaerara jarraitzen badiogu, hiru ataletan banatuko dugu: goialdea, erdialdea eta behealdea. Ur-lasterrak Arroila
4. Ibaiak Cambiar Goialdea: Ibaiaren hasierako atala da. Ezaugarri nagusia altuera handia izatea da: alegia, aldapa oso handietan barnean ura abiadura handian joaten da, eta energia Zinetiko handia izaten du. Hori dela eta, harriak higatu egiten dira, eta arrastaka garraiatzen dira. Ur-jauzia “V”itxurako arana
4. Ibaiak Erdialdea: Ibaiaren erdialdeko atal horretan, aldapa ez da goialdean bezain handia izaten: beraz, ibaia geldoago joaten da. Ibaiaren atal horren ohiko pasaietan,ibaietako ibarra izeneko haran lau eta zabal bat eratzen da. Haran mota horretan, ibaiaren ibilguak ibilbide bihurgunetsua izaten du.Bihurgune horiei meandro esaten zaie. Ibai-terrazak Ibai-barrak Meandroak
4. Ibaiak Gizakiak erabil dezakeen uraren energia zinetikoari energia hidraulikoa esaten zaio. Esate baterako, garai batean,ibaiaren ibilguetan errota hidraulikoak jartzen zituzten,gari aleak ehotu eta irin bihurtzeko. Hori egin ahal izateko, kanal bat eraikitzen zuten , eta kanalean zehar garraiatzen zen ura, ibaitik biltegi batera. Ur jauzia
4. Ibaiak Energia hidraulikoa erabiltzeko beste modu bat hura eraldatu eta energia elektriko bihurtzea da. Horri energia hidroelektrikoa esaten zaio. Energia hidraulikoa
4. Ibaiak Atal horretan, ibaiak ia energia zinetiko guztia galtzen da: izan ere, pixkanaka-pinkanaka aldapak gero eta txikiagoak dira, eta itsasoratzen denean ez dauka batere energia zinetikorik. Hori dela eta , ibaiaren atal horretan sedimentazioa da nagusi. Izan ere, itsaso lasai batean itsasoratzen bada delta agertzen da. Ur lasterrek ibaietako sedimentuak garraiatzen dituzte eta itsasoratzeko bide bakarra izaten dute:estuarioa, hain zuzen ere. Delta Estuarioaren metaketa
5. Lurpeko urak Kareharriz osatutako paisaia batean, haien disoluzioen aztarnak aurki ditzakegu.Aztarna horiek dorreak dira ;adibidez, Cuencako Hiri Miragarriko dorreak. Dolina Osina Lurzorua-estalagmita Sabaia-estalaktita Maila freatikoa Zutabea Meazuloa
5. Lurpeko urak Haitzuloetan, urak tantaka egiten du, eta uretan disolbatutako produktuak sabaian edo lurzoruan metatzen dira. Hori dela eta, estalaktitak(sabaian) eta estalagmitak (lurzoruan) metatzen dira. Hori dela eta, estalaktitak, eta estalagmitak sortzen dira. Estalaktitak Zutabea Estalagmitak Meazuloa
5. Lurpeko urak Dolinak edo gainazaleko beheragune zirkularrak ere nabarmentzekoak dira. Dolinak urez betetzen direnean, berriz , urmael bihurtzen dira. Urmaela Dolina
5. Lurpeko urak Meazulo bat zabaldu eta disolbatu egiten da, eta, ondorioz haitzuloa sortzen da. Haitzuloa
6. Haizea Ura dagoen lekuetan, haizearen eragina ez da ia hautematen. Hala eta guztiz ere, haizea erliebea eraldatzeko eragile garrantzitsua izaten da euri gutxi egiten duen lekuetan;esate baterako, basamortuetan. Haizeak harriak higatzeko gaitasuna dauka, eta higatzeko gaitasun horri korrasioa esaten zaio. Bi basamortu mota daude : Basamortu harritsua eta hareazko basamortua.
6. Haizea Haizea Duna Basomortu harritsua Hareazko basomortuan Haizeak ezin ditu harriak mugitu, baina bai harrien artean dagoen harea. Horregatik uzten du atzean basamortu harritsua. Bertatik hartutako hareak garraiatu eta urrutiago metatzen ditu ; Hareazko basamortuan, hain zuzen ere. Bertan, dunak eratzen dira, hareaz osatutako pilak.
7. Itsasoa Kostetan, ibaiek garraiatutako materialak sedimentatzen dira. Itsaslabarren higaduraren ondorioz sortutako materialarekin batera, olatuek ibaietatik datorren harea guztia garraiatzen dute, haien sedimentazioa gertatzen den arte. Sedimentazioa senadietan gertatzen bada, sedimentazioek hondartzak eratzen dituzte. Bertan, harea edo hartxintxarra metatzen da. Gainera, haizeak dunak eratu ditzake hareazko hondartzetan. Hondartza
7. Itsasoa Kostan irteguneak edo itsaslabarrak eta sarguneak edo senadiak daude. Senadi handiak badiak dira. Itsaslabarra
7. Itsasoa Badia Hondartzetan harea kostarekiko paraleloa den zerrenda bat osatuz metatzen bada, badia eratzen da. Albuferak Kostako barra batek badia osoa itxi dezake, eta horri albufera esaten zaio. Tonboloa Uharte baten eta kostaren arteko espazioan metatzen bada, berriz, tonboloa eratzen da. Haitza