120 likes | 309 Views
Pojęcie języka łacińskiego. etymologiczne pojmowanie terminu lingua latina jako „języka Lacjum” jest dla terminologii naukowej bezużyteczne, ponieważ nie da się przedstawić Lacjum jako terminu jednorodnego
E N D
Pojęcie języka łacińskiego etymologiczne pojmowanie terminu lingua latina jako „języka Lacjum” jest dla terminologii naukowej bezużyteczne, ponieważ nie da się przedstawić Lacjum jako terminu jednorodnego nawet jeżeli weźmiemy pod uwagę okres najstarszy to pewne jest, że nie mówiono na tym obszarze jednym językiem znajdujemy zabytki potwierdzające istnienie różnych dialektów/gwar italskich pod pojęciem „język łaciński” należy rozumieć język miasta Rzym, język handlu i administracji powstałego imperium oraz pewnej, w miarę jednorodnej kultury duchowej
Miejsce łaciny w rodzinie języków indoeuropejskich i grupie języków italskich
w dalszym rozwoju, w kolejnych epokach z łaciny wyodrębniły się inne języki (rumuński, dalmatyński, włoski, sardyński, francuski, prowansalski, kataloński, hiszpański, portugalski)
Chronologia dziejów języka łacińskiego: łacina archaiczna okresu przedliterackiego (VII w. p. Chr. – 240 p. Chr.) starołaciński okres literacki ( 240 – 100/81 p. Chr.) okres „złotej łaciny” (100/81 p. Chr. – 14 A. D.) okres „srebrnej łaciny” (14 – 117 A. D.) epoka archaizująca (117 – 180 A. D.) okres późnoantyczny (ca. 200 – 600 A. D.) łacina średniowieczna (VI – XVI w.) łacina humanistyczna (XIV – XVI w.) okres nowołaciński
Najstarsze zabytki języka łacińskiego Fibula z Prenestae (670 – 630) MANIOSMEDFHEFAKEDNUMASIOS (Manius me fecit Numerio)
Urna z Caere (630 – 600 p. Chr.) ECOURNATITAUENDIASMAMAR[me]DF[eced] (ego urna Tita Vendia, Mamercus me fecit
Alfabet łaciński: w VIII wieku greccy koloniści z miasta Chalkis na Eubei osiedlają się na Pithekoussai (Ischia) w 720 r. p. Chr. zostaje zasiedlona miejscowość Cumae (Kampania); wraz z tą falą rozpowszechnia się również archaiczny grecki alfabet ten alfabet zostaje przejęty bezpośrednio od Greków, a nie przez pośrednictwo etruskie jak dotąd sądzono (choć wpływy etruskie są silne)
Składa się z 24 liter A B C D E F G H I K L M N O P Q R S T U V X Y Z w jego skład wchodzą: samogłoski (vocales) dwugłoski (diphtongi) spółgłoski (consonantes)
Wymowa: samogłoski bez zmian (wyj. y, bliższy i lub ü) ae – E (Aegyptus – Egiptus) (lub ai) oe – E (Oedipus – Edipus) (lub oi) w pewnych wyrazach nie stanowią dyftongu ale wtedy jest to zaznaczone np. poëta c jak k ( ale ta reguła nie jest konsekwentna) h w zbitkach ph, rh, th jest nieme q występuje zawsze z „u” i czytamy jako kw; (lub kł) su przed samogłoską jako sw np. suawis (czyt. swawis)
język łaciński odróżniał samogłoski krótkie i długie różnice iloczasowe są dla nas trudne do zauważenia akcent był toniczny (podwyższenie tonu sylaby) w przeciwieństwie do naszego dynamicznego (silniejsze wymówienie) akcent pada na drugą lub trzecią sylabę od końca (zasada: jeżeli druga od końca jest długa to akcent na niej np. a – mi – cus; jeżeli krótka to akcent na trzeciej np. pu – bli – ca)
Podstawy fleksji: (temat i końcówka) Rzeczownik: trzy rodzaje dwie liczby sześć przypadków pięć deklinacji Czasownik: trzy osoby dwie liczby dwie strony trzy tryby sześć czasów