Rede als spoor naar mystagogie

1. Rede als spoor naar mystagogie • Filosofiegedeelte • Catechetisch gedeelte • Lesgedeelte

2. Verantwoording 3 delen • Filosofiemethode zonder oorsprong? • Gebruik filosoferen zonder inpassing in catechetisch kader? • Diaconie/het werkende woord

3. Opzet eindwerk • Afleveren bruikbaar werkdocument • Delen als uitgangspunt dus downloadbaar http:www.kuleuven.be/thomas/secundair_ onderwijs/ in rubriek communities onder seminarie HIGW Antwerpen • Geen eindwerk maar een groeiwerk

4. Filosofiegedeelte overzicht • Eigenheid filosofisch gesprek • Verantwoording gebruik binnen onderwijs • Zoeken van geschikte filosofeermethode • Aanpassing standaardmethode aan BVL • Richtlijnen filosofisch gesprek • Mogelijke evaluatie achteraf

5. Obstakels onderweg in BVL om te kunnen filosoferen • Blokkades • Watervalsysteem • Misvormd zelfbeeld en hokjes-denken • Een op te lossen probleem door wetenschap • Privé • Geld/economie als plaatsvervangend zinmodel • Abstractie en taalkundig inzicht is moeilijk • Verwonderingsproces versus ‘ik weet het al’ • Manifestatiedrang

6. Geschikte standaardmethode om te filosoferen in BVL? • Vertrekpunt = vraag (Nelson) • Geen vrijwillige deelname, maar lesgebeuren godsdienst als uitgangspunt • Geen besluitvorming tot vraag, maar vooropgestelde vraag • Geen materiaal en ervaringen om op terug te vallen • Andere doelgroep

7. Aanpassing standaardmethode om te filosoferen in BVL • Aanbieden van impulsen • Foto’s • Rollenspel • Geen filmfragmenten • Aanbieden extra structuur in noodgeval • Discussieplan • Bordspiegel • Kaartjes denkwendingen

13. Discussieplan bidden * Bidden is een persoonlijk gesprek met God. * De afstand tussen jou en God is slechts één gebed. * De soldaten bidden voor de overwinning op de vijand. * Ik bid je om je te haasten, de vijand is op komst. * De adelaar hing biddend in de lucht. * Tijdens de begrafenis van mijn vriend kreeg ik een bidprentje. * Voor de maaltijd deed iedereen samen een gebed. * Hij zette zich neer op de bergtop en sprak met God. * Somaliërs die te weinig bidden krijgen de doodstraf.

14. ZAAK GESPREK STRATEGIE GESPREK META GESPREK Bordspiegel

15. Kaartjes denkwendingen • Definiëren met zoeken van tegenvoorbeelden - Wat bedoel je met….? - Kan iemand dit uitleggen? - Kun je dit uitleggen? - Wie begrijpt dit…? - Kent er iemand een tegenvoorbeeld?

16. Kaartjes denkwendingen • Uitgangspunt - Waarvan wordt er uitgegaan? - Wat is hier het achterliggend idee dat altijd van tel is? - Kun je een voorbeeld geven…? - Hoe komt dit overeen met…? - Wat wordt er nu precies gevraagd…? - Wat heeft dit te maken met…? - Helpt dit ons vooruit met…?

17. Kaartjes denkwendingen • Perspectiefwissel - Stel jezelf eens in de plaats van. - Kun je je iets voorstellen dat niet zo is? - Wat zou er gebeuren als…? - Wat is het verschil tussen…? - Denkt iemand daar anders over…? - Kan het tegendeel waar zijn?

18. Kaartjes denkwendingen • Stel dat, gedachte-experiment, hypothese - Is ze altijd waar? Wanneer niet? - Wat zou er gebeuren als ze waar was? - Stel dat iedereen dat zou doen - Waarom denk je dat? - Waarom is dat zo volgens jou? - Wat zijn mogelijke gevolgen. - Hoe weten we of dit waar is? - Waarop heb je dat gebaseerd? - Wat weten we daarover? - Kun je dit aantonen?

19. Kaartjes denkwendingen • Analogie/vergelijking - Waaraan doet dit probleem je denken? - Ken je iets gelijkaardigs? - Heb je ooit ongeveer hetzelfde gezien? - Met wat kan je dit vergelijken?

20. Catechetisch gedeelte overzicht • Nieuwe visie op godsdienstonderricht op school • Inpassing filosofeermethode in specifieke godsdienstdidactiek voor BVL

21. Nieuwe visie op godsdienstonderricht op school • Vragen die we ons moeten stellen • Hoe toont het fenomeen religie zich vandaag? • Hoe kan ik het verwerken in mijn narratieve identiteit ? • Wat doen mensen met religie? • Wat doet religie met mensen? • Wat doe ik met religie? • Wat doet religie met mij? • Hoe kan ik religie gebruiken om een beter en gelukkiger mens te worden? • Is dit gebruik terecht? • Godsdienstonderricht helpt de onoverzichtelijke morele en levensbeschouwelijke “chaos” in beeld te brengen en te ordenen met het oog op het verwerven van een eigen positie’(bron: Roebben B., symposium voor godsdienstleerkrachten, 9-11-2006, power-point presentatie)

22. Centrale begrippen in catechetiek • Narratieve identiteit • Narthex • Bijbel als geloofsinspiratie en voeder van narratieve identiteit • GSM-functie van de leerkracht • Dialectische opstelling • Hermeneutische knooppunten als openingen naar de ziel

23. Pleidooi voor mystagogie • Het ervaringsmatig begeleiden van een mens bij zijn of haar inwijding in het mysterie van de eigen ziel (Karl Rahner) • Een vorm van OPEN- BAREN • Nadruk op ervaring mysterie en niet kennen ervan • Geloof niet aandragen van buitenaf, maar mens warm maken om bij zichzelf te gaan kijken wat er aanwezig is of anders gezegd geen kunstmatig bewateringssysteem, maar de mens helpen bij het aanboren van het levende water in hemzelf (Bert Roebben) • Geen zin-geving, zin-aanvaarding, maar zin-ontdekking (Bert Roebben)

24. Filosoferen als…. • Bewustmakingsmiddel voor levensvragen • Middel tot verlangzaming • Ideaal vertrekpunt van concrete situatie jongeren (Kierkegaard) • Oefening in onderscheidingsvermogen: zichzelf worden (oefenen in zelfstandigheid) en zich ontzelven(oefenen in afhankelijkheid) (Tjeu van Knippenberg) • Deel van de pelgrimstocht tot zin-ontdekking • Narthicale adem- en bevreemdingsruimte

25. Lesgedeelte overzicht • Keuze en voorbereiding lesimpulsen • Voorbereidingslessen filosoferen • Uitgewerkte les rond bidden

26. Vullen van de rugzak • Bijbelverzen die ons iets zeggen over bidden • Wat mensen zeggen over bidden • Regelmatig gestelde vragen • Waarvoor wordt er gebeden • Plaatsen waar er regelmatig wordt gebeden • Hoe zien jongeren bidden • Berichtgeving over bidden • Ontleding van het ‘Onze Vader’

27. Verslag voorbereidende lessen • Aanbrengen kaartjes denkwendingen • Link met de bijbel soms bevreemdend en soms openbarend • Veel enthousiasme • Grote herkenbaarheid • Vooral uitgangspunt achterhalen brengt diepgang • Tegenvoorbeelden zoeken draagt bij tot positieve onderzoekssfeer • ‘Stel dat’ zorgt eerder voor verwarring (aanpassing lesmateriaal)

28. Verslag voorbereidende lessenLevendige fantasie bij perspectiefwissel

29. Proefdraaien!! • Uitgangsvraag: ‘Wat is een stoel?’ • Reacties enthousiast • Grote moeite om gesprek te vertragen en er iedereen bij te houden • Grote vergelijkingsdrang bij leerlingen • Meningen verschillend naargelang invalshoek (functioneel, kenmerken, ...)

30. Wat is bidden in B2bb? • Eerste uitspraak: in contact komen met God • Definiëring contact: God hoort wat wij zeggen en vragen maar kan niet antwoorden • Herdefiniëring contact: god kan wel antwoorden, maar niet met woorden • Stelling: God antwoordt door het weer te beïnvloeden, bijkomende voorwaarde = alleen als wij geloven. • Stel dat mensen die bidden altijd goed weer vragen, waarom doet God dat dan niet? Hij kiest ook voor regen want anders kunnen we niet leven. • Uitgangspunt achterhalen: God weet beter wat goed is voor ons en wat niet, dan de mens zelf. Hij doet dus niet altijd wat wij vragen • Tegenvoorbeeld: maar wat dan met tornado’s? • Stelling: God grijpt actief in de natuur in omwille van straffen of overbevolking. • Tegenvoorbeeld: sommige toestanden zijn vaak deels of geheel veroorzaakt door de mens Vb. smog en luchtvervuiling • Op algemene rondvraag komt iedereen tot overeenstemming dat God het weer niet kan beïnvloeden.

31. Wat is bidden in B2bb? • Vraag uit de klas: wie of wat is God eigenlijk? • Stelling: God heeft misschien ooit bestaan, maar heeft kleinere rol dan de christenen denken. Vb. aarde niet gemaakt. (= insteek om les te geven over scheppingsverhaal) • Perspectiefwissel naar bijbel. Zouden alle personages daar verzonnen zijn? • Leerlingen denken van niet • Stelling: Jezus heeft bestaan • Definiëring Jezus: speciale kerel, maar geen heilige krachten, bestaan Jezus is bewezen, maar heiligheid niet. • Vergelijking: met Sint-Niklaas: iets uit de kindertijd en daarna geloof je er niet meer in.

32. Wat is bidden • Vervolg…………zie volgend schooljaar of probeer het zelf eens!!!!!

33. Als afsluiter Bidden verandert de wereld niet,…. maar bidden verandert de mens…… en de mens verandert de wereld. (Albert Einstein)