340 likes | 1.26k Views
Penggolongan K ata. Hamdan Arifin Jeya. Golongan kata. Penggolongan kata ialah proses menjeniskan perkataan berdasarkan keserupaan bentuk dan fungsi dengan anggota lain atau golongan yang sama . Dalam Bahasa Melayu ada empat bentuk golongan kata : Kata Nama Kata Kerja
E N D
PenggolonganKata Hamdan Arifin Jeya
Golongankata • Penggolongankataialahprosesmenjeniskanperkataanberdasarkankeserupaanbentukdanfungsidengananggota lain ataugolongan yang sama. • DalamBahasaMelayuadaempatbentukgolongankata : • KataNama • KataKerja • KataAdjektif / Sifat • KataTugas
Golongankatanama • Katanamamenunjukkannamabenda, naamorang, namatempatdannamaperkara. Katanamaialahsejumlahperkataan yang bolehmenjadiunsurintibagibinaanfrasadanlazimnyaperkataandemikianmenamakanorang, tempat, bendaataukonsep.
Katanamabolehdikelompokkankepadatigajenis : • KataNamaKhas • katanama yang merujukkepadanamasesuatubenda yang khususdanejaannyaberpangkalkanhurufbesar. • Iaterbahagikepadatiga : • KataNamaKhasHidupManusia – contoh : Lina, Ahmad, Tun Abdul Razak • KataNamaKhasHidupBukanManusia – contoh : Tompok, Si Belang, Jalak, Jibrail • KataNamaKhasTidakHidup – Balakong, Proton Saga, ParitBuntar, PasarSeni, Planet Marikh.
KataNama Am • katanama yang merujukkepadabenda-bendaatauperkara yang umumsifatnya. • Iaterbahagikepadadua : • KataNama Am Abstrak • jeniskatanama yang bukanberkonsepkankebendaan, contohnyaroh, angin, kedamaian, kemerdekaan, demokrasi. • KataNama Am Konkrit • katanama yang berkonsepkankebendaan, contohnyasungai, isteri, bapa, kambing.
KataGantiNama katagantinamaterbahagikepada : • Katagantinamatunjuk • katanama yang berfungsimerujukkepadasesuatuperkaraataubenda • adadua : itu ( merujukkepadabenda yang jauh) danini (merujukkepadabenda yang dekat) • Katagantinamadiri – katagantinama yang menjadipenggantinamasesuatubenda, perkaraataumanusia. Katagantinamadiri pula bolehdibahagikankepada: • Katagantinamadiritanya – jeniskata yang berfingsimenanyakanhalbenda, perkaraataumanusia. Terdapattigabentuk : • Siapamerujukkepadaorang • Apamerujukkepadabendaatauperkara • Manamerujukkepadabenda ii. Katagantinamadiriorang – jenisgantinama yang merujukkepadamanusia yang terdiridaripadatigakategori: • orangpertamasaya, aku, beta, patik, kita • orangkeduasaudara, kamu, awak, engkau, anda • orangketigaia, dia, beliau, mereka, nya.
Golongankatakerja • Katakerjaberperananuntukmenunjukansesuatuperbuatanatausesuatukeadaan. Katakerjadapatdibahagikansepertiberikut: • KataKerjaTransitif : • KataKerjaTransitifAktif • KataKerjaTransitifPasif • KataKerjaTakTransitif : • KataKerjaTakTransitifBerpelengkap • KataKerjaTakTransitifTakBerpelengkap
Katakerjatransitif • Katakerjatransitifialahkatakerja yang mestidiikutiolehobjekuntukmelengkapkanmaksud. Objek yang mengikutikatakerjatransitifialahfrasanama. Contoh: • Suhainamenjahitbajukurunguntukadiknya. • Emakmemotongbuahtembikai yang barudibelinya. i. Katakerjatransitifaktifialahkatakerja yang berfungsidalamayataktifdanmenerimaawalan ‘men’ denganatautanpaakhiran ‘kan’ atau ‘i’. Contoh: • Masturamencucipakaiandidalambilik air • Katakerjatransitifpasif pula ialahkatakerja yang berfungsidalamayatpasif. Katakerja yang terhasildariprosestransformasiayataktifmenjadiayatpasifakanmewujudkankatakerjatransitifpasif. Contoh : • PakaiandicuciolehMastura.
Terdapatbeberapacara yang dapatmembantuuntukmengenalikatakerjatransitif : • Mengemukakanpertanyaan ‘apa’ selepassesuatukatakerja, sekiranyasesuatujawapanbolehdiperolehi, makakatakerjatersebutadalahkatakerjatransitif. • Contoh: mengecatapa ? mengecatrumah • Apabilasesuatukatakerjadiberiimbuhanterlebihdahulu, inibermaknapadaasalnyaperkataaninibukannyakatakerja. Contohnyaperkataaan ‘mengecat’ berasaldaripadakatanama ‘cat’ selepasmenerimaimbuhan ‘menge’.
Setiapayat yang menggunakankatakerjatransitifmestimengandungiduakatanama, inikeranakatakerjatransitifmestidilakukanolehseseorangkeatasorangataubenda lain. • Contoh : Sulaimanmenembakburunggagak. Sulaimankatanamapelaku Burunggagakkatanamaobjek menembakkatakerjatransitif
Apabilamembicarakanmengenaikatakerjatransitif, makaperludiketahuitentangkonsepobjektepatdanobjeksipi. Dalamsesuatuayat yang mempunyaikatakerja, iabolehdiikutiolehduaayat yang kedua-duanyabolehmenjadiobjek. • Contoh : Abu membelikankekasihnyaseutasrantaiemas. membelikankatakerjatransitif rantaiemasobjektepat kekasihnyaobjeksipi • Dalamayatitu, objektepatdapatdikenalpastidenganhanyabertanya ‘apa’ kepadakatakerja yang hadirdalamayatitu.
Katakerjataktransitif • Katakerjataktransitifadalahkatakerja yang tidakmemerlukanobjekataupelengkapselepasnya. Katakerjataktransitifterbahagikepadadua : • Katakerjataktransitiftakberpelengkap • Katakerjataktransitifberpelengkap
Katakerjataktransitiftakberpelengkap • Katakerjataktransitiftakberpelengkapadalahbentukkatakerja yang paling ringkas, iaitubolehberdirisendiritanpadiikutiolehpelengkapatauobjek. Katakerjajenisinibolehterdiridaripadakatakerjadasar (tanpaimbuhan) dandenganimbuhanawalan. Contoh : terbang, tidur, berlari, berenang. • Katakerjataktransitifdapatdikenalidenganbertanya ‘apa’ selepaskatakerjaitu. Sekiranyatidakadajawapan, makakatakerjaituadalahkatakerjataktransitifkeranaiatidakadaobjek. Contoh : • Burungterbangterbangapa ? (tiadajawapan) • Adikberlariberlariapa ? (tiadajawapan)
Katakerjataktransitifberpelengkap • Katakerjatransitifberpelengkapbermaksudkatakerjainiperludiikutiolehpelengkapuntukmenyempurnakanmaksudayat. Terdapatbeberapajenispelengkap : • Waktu . contoh : Ali duduksejaktadi. • Tempat . contoh : Kakakdudukdiataskerusi • Cara . contoh : Ali dudukbersimpuh • Sebab. contoh : Diadudukkeranaletih.
Pelengkapialahunsurayat yang berfungsimenyempurnakanmaksudayat. Jikalaupelengkapdalamayattidakada, ayatitumenjaditidakgramatis. Contoh : • Sarah inginmenjadiperagawati • Amribertambahsayangkepadaisterinya • Jikatanpapelengkap : • Sarah inginmenjadi …(menjadiapa?) • Ali bertambah…(bertambahapa?) • Pelengkaphendaklahdibezakandenganobjek. Pelengkaphadirselepaskatakerjataktransitif, manakalaobjek pula hadirselepaskatakerjatransitifdengantujuanmelengkapmaksud. Perludiingatbahawakatakerjatransitifsahajadapatdipasifkan.
Bagimengenalisesuatuperkataanitukatakerjaatautidak, terdapatbeberapacara : • Katakerjadapatdigandingkandengankata bantu. Contoh : • minumsudahminum • sebaliknya : bajusudahbaju (tidakmemberimakna) • Kaedahiniamatperluapabilahendakmembezakanbeberapakatakerja yang kelihatanseakan-seakankatasifat. 2. Sesuatuperkataanitudiberiimbuhantertentuseperti ‘ber’, ‘me’, ‘kan’,’i’ dan ‘di’
Katasifat/adjektif • Katasifatialahperkataan yang menjadiunsurintidalambinaanfrasaadjektif. Iabolehdikenalpastidandibezakandarikatanamaataukatakerjadengancirinya yang bolehdidahuluiataudiikutiolehkatapenguat. Katasifatmenceritakansifatbenda (katanama) dansifatperbuatan (katakerja).
KatasifatalamBahasaMelayudibahagikankepadasembilanberdasarkankriteriamakna.KatasifatalamBahasaMelayudibahagikankepadasembilanberdasarkankriteriamakna. • KataSifatKeadaan-memberimaknakeadaankatanama yang diterangkan. Contoh : orangjahat, budakpintar • KataSifatWarna-membawamaknawarnauntukmenerangkankatanama. Contoh: langitbiru, bibirmerah. • KataSifatUkuran-menyatakanukurankatanama. Contoh: perahupanjang, pokokrenek • KataSifatBentuk-menerangkanmengenaibentukkatanama. Contoh: jalanbengkok, matabulat
KataSifatJarak-menerangkankatanamadarisegiruang. Contoh : jalanpintas, kawanjauh. • KataSifatWaktu-memberipenjelasankonsepmasasebagaiunsurketerangan. Contoh : makanansegera, rumahbaru • KataSifat Cara -membawamaknakeadaankelakuanatauragamuntukmenerangkankatanama. Contoh : air deras, hujanlebat • KataSifatPerasaan-memberipengertiankepadakonsepperasaan yang terkandungdalamsesuatukatanama. Contoh : sukaakan, penuhragu • KataSifatPancaindera-terdiridaripada yang memberimakna rasa, pandang, dengar, baudansentuh.
Terdapatbeberapacara yang bolehmembantuuntukmengenalpastikatasifat : i. Katasifatbolehbergandingdengankatapenguatsepertiamatdan paling, samaadadiletakkandihadapankatasifatataudiakhirnya. ii. Katasifatdiberiimbuhan ‘ter’ dan ‘se’.
Katatugas • Katatugasmempunyaitugas yang mustahakdidalamayat. Katatugastidakmempunyaimaknatetapiiadigunakandalamayatdanfrasauntukmenjalankansesuatutugastatabahasa. Fungsikatatugasialahmenjadipenghubung, penentu, penguat, pedepan, pembantu, penegas, penafi, pembenar, pemeri, penanyadanpenyeru.
Ada 16 jeniskatatugas yang bolehdikelompokkanberdasarkankriteriakedudukandanfungsinyadalambinaanayat, iaitu : - katahubung - katapenegas - katatanya - katanafi - kataseru - katapemeri - kataperintah - katasendinama - katapembenar - kataarah - katapangkalayat - katabilangan - kata bantu - katapenekan - katapenguat - katapembenda
Untukmemudahkanpenghuraian, jeniskatainibolehdibahagikankepadaempatkelompok : • KataPenyambungAyat • terdiridaripadasatujeniskatatugassahaja, iaitukatahubung. • Iaadalahsejumlahperkataan yang bertugasmenghubungkanduabinaanayatataulebihmenjadisatuayat yang berlapis yang dikenalisebagaiayatmajmuk. • Contoh: dan, atau, tetapi, serta, sebaliknya, serana, supaya, walaupun.
b) KataPraklausa • sejumlahperkataan yang terletakperkataan yang terletakdihadapanklausaiaitu yang terdiridaripada : • kataseru : berfungsimelahirkanpelbagaibentukayat yang menunjukkanperasaan. Contoh : aduh, cis, aduhai, amboi. • katatanya : untukmenanyakansesuatuataumenyoalsesuatu. Contoh : mengapa , berapa, bila, bagaimana.
KataPerintah: perkataan yang bertujuanmenimbulkansesuatutindakbalas. Iadiucapkandengan nada perintah, arahan, larangan, silaanataupermintaan. Contoh : jangan, usah, sila, jemput, minta, tolong. • KataPembenar: perkataan yang mengesahkansesuatupertanyaan. Contoh : ya, benar, betul, • KataPangkalayat : perkataan yang hadirdibahagianhadapanayat yang menjadipenandakesinambunganayatdalamwacana. Contoh : hatta, maka, syahdan, adapun, alkisah.
c) KataPrafrasa • sejumlahperkataan yang terletakdihadapanfrasa, iaitusamaadafrasanama, frasakerjaataufrasaadjektif. • Iamendukungtugas-tugasmaksud yang terkandungdalamayatsepertimembantu, menguatkan, menegaskan, menafikan, menyendikan, menunjukkanarahdanmembilang. • terdapat 8 jeniskataprafrasa:
Kata Bantu : jenisperkataan yang bertugasmembantufrasakerja, frasaadjektifdanfrasasendinamadenganmenimbulkanmakna-maknatambahandarisegiaspekwaktuatauragam. Kata bantu bolehdibahagikankepadaduakumpulan • Kata Bantu aspek yang bertugasmenerangkansamaadaperubatanitusudahdilakukan, sedangdilakukanatauakandilakukan. Contoh : telah, sudah, pernah, sedang, masih, akan, belum.
Kata Bantu ragambertugasmenerangkankemahuanatauperasaan yang dirasaiolehorang yang melakukanperbuatantersebut. Contoh : hendak, mahu, harus, mesti, boleh, dapat. • KataPenguat : berfungsimenguatmaksudkataadjektif. Contoh : terlalu, paling, sekali, benar, sungguh, amat.
katapenegas : jugadikenalisebagaikatapartikel. Iaadalahsejumlahperkataan yang memberipenekananpadabahagian-bahagiantertentudalamayat. Adaduajeniskatapenegas • menegaskanhanyafrasapredikatataubahagian-bahagiannya. Contoh : -kah, -tah, -lah. • menegaskankedua-duabahagianayatiaitufrasanamasebagaisubjekataubahagiannyaataufrasapredikatataubahagian-bahagiannya. Contoh : juga, jua, sahaja, pun, lagi, memang.
KataNafi: perkataan yang menjadiunsurnafifrasafrasapredikatiaitufrasanama, frasakerja,frasaadjektifdanfrasasendinama. Adaduabentukkatanafi : bukandantidak. • KataPemeri: iaadalahunsur yang menjadipemerihalatauperangkaiantarasubjekdenganfrasa-frasautamadalampredikat. Contoh : adalah, merupakan, ialah. • KataSendiNama: kata yang terletakdihadapanfrasasendinama. Katasendinamasentiasahadirdihadapanperkataan yang diterangkanolehnya. Contoh : di, ke, dari, demi, tentang, seperti, terhadap.
KataArah : sejumlahperkataaan yang hadirsebelumfrasanama, lazimnyahadirsesudahperkataansendinamauntukmenunjukkanhalaataujurusan. Contoh : atas, bawah, tepi, antara. • KataBilangan : sejumlahperkataan yang menjadipenerangjumlahpadafrasanama. Contoh : duapuluh, segala, semua, para,banyak, masing-masing.
d) KataPasca • iaadalahsatubentukkata yang hadirselepasperkataan. Bentukituialah ‘-nya’ , yang berfungsisebagaipenekandanpembenda. • Katapenekanialahsatubentuk yang memberipenegasankepadakata yang bergabungdengannya. Contoh : • Lapisanozonsesungguhnyasemakinmenipis. • Katapembenda pula ialahbentuk yang menjadikansesuatuperkataan yang bukandarikatanamasebagaikatanama. Contoh : • Lajunya 100 km sejam.