Neisseria meningitidis

1. Neisseria meningitidis • Wyłączny rezerwuar: człowiek • Źródło zakażenia: nosiciel lub chory • Kolonizacja: jama nosowo-gardłowa • Przenoszenie: droga kropelkowa, bezpośredni kontakt • Okres wylęgania: 2-10 dni, na ogół 3-4 dni • Sezonowość zachorowań: Europa płn. i Ameryka Płn.: zima i wczesna wiosna Meningitis belt: epidemie wraz z porą suchą

2. Neisseria meningitidis • przejściowe bezobjawowe nosicielstwo • zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych • posocznica • zapalenie płuc • ropne zapalenie stawów • zapalenie osierdzia • zapalenie kości, szpiku kostnego • zapalenie ucha środkowego, gardła, spojówek INWAZYJNA CHOROBA MENINGOKOKOWA

3. Neisseria meningitidis • dorośli mają w większości (ok. 80%) swoiste przeciwciała przeciwmeningokokowe; • naturalnym bodźcem immunogennym jest okresowe bezobjawowe nosicielstwo meningokoków w jamie nosowo-gardłowej.

4. Neisseria meningitidis • noworodek otrzymuje biernie przeciwciała od matki drogą łożyskową, ale w następnym okresie je traci i nie potrafi sam wytwarzać przeciwciał przeciw polisacharydowych, wobec czego ich najniższy poziom jest charakterystyczny w II-III kwartale pierwszego roku życia i następnie stopniowo wzrasta; • to odpowiada wiekowi częstej zapadalności ze szczytem między 3-5 miesiącem życia.

5. Zakażeniu sprzyja: • używanie przez kilka osób wspólnych naczyń, sztućców, picie z jednej butelki, • długotrwałe przebywanie w zatłoczonych pomieszczeniach (np. w dyskotekach, na koncertach), • palenie tytoniu (bierne i czynne), • przebywanie przez dłuższy czas wielu osób w małych, zamkniętych pomieszczeniach (koszary, akademiki, internaty, obozy, kolonie, kluby, puby),

6. Zakażeniu sprzyja: • bardziej podatni na zakażenie są ludzie, których organizm jest osłabiony wcześniejszymi infekcjami, wysiłkiem fizycznym, stresem, itp. • zażywanie tego samego środka psychoaktywnego (wspólne palenie jednego papierosa, wciąganie środków odurzających przez nos poprzez wspólne tutki), • osobnicze cechy genetyczne, np. niedobór składnikow dopełniacza C3 i C5-C9.

7. Kto najczęściej choruje: • najbardziej narażone w porównaniu do innych grup wiekowych są dzieci w wieku od 3 miesięcy do 4-5 lat. Do 40% przypadków chorobowych rejestruje się w wieku małego dziecka; • drugi szczyt zachorowań notuje się u młodzieży między 16, a 21 rokiem życia. Około 20% wszystkich zachorowań spowodowanych przez meningokoki występuje u nastolatków.

8. Objawy zakażeń meningokowych: Ogólne • W początkowej fazie podobne są do przeziębienia (gorączka, bóle stawowe, mięśniowe, ogólne złe samopoczucie). • Mogą również wystąpić: bóle głowy, nudności, wymioty, sztywność karku, drgawki często świadczące o zapaleniu opon mózgowo – rdzeniowych. • Charakterystycznym objawem w postępującym zakażeniu jest wysypka wybroczynowa – plamki na skórze całego ciała w postaci drobnych czerwonych punkcików zlewających się w późniejszym okresie w duże plamy, które nie bledną pod naciskiem. Wysypka może być jednym z ostatnich objawów.

9. Objawy zakażeń meningokowych: U dzieci poniżej 2 roku życia • Powyższe objawy mogą być mniej widoczne, a dominują takie jak: brak apetytu, wymioty, spowolnienie, rozdrażnienie, rozpaczliwy płacz, senność lub drażliwość, odchylenie głowy do tyłu, pulsujące ciemiączko u niemowląt, wybroczyny na skórze.

10. Neisseria meningitidis • 97% przypadków sporadycznych • niska zakaźność - podczas epidemii u 1 na 1000-5000 osób skolonizowanych rozwija się zakażenie, • śmiertelność 9-12% (posocznica: 20-80%), • wysypka krwotoczno-plamista (10-50%), • powikłania (neurologiczne, głuchota - 10% ozdrowieńców).

11. Zakażenie następuje najczęściej • Od nosiciela, a nie od chorego. • Krótki kontakt z chorym nie jest czynnikiem wysokiego ryzyka. • Kontakt (pasażer obok chorego), np. w samolocie, autobusie, samochodzie musi trwać co najmniej 8 godz.

12. Najważniejszymi sposobami zabezpieczenia się przed zachorowaniem są: • uodpornienie się poprzez szczepienie- należy jednak pamiętać, iż szczepionka zabezpiecza tylko przed zakażeniem meningokokami grupy C i nie zabezpiecza przed zakażeniem grupą B. Szczepionkę można podawać osobom od 2 miesiąca życia. Powyżej 12 miesiąca życia podaje się 1 dawkę szczepionki. O szczepieniu decyduje lekarz rodzinny; • zachowanie higieny osobistej - bardzo duże znaczenie mają prawidłowe zachowania związane z higieną osobistą; • unikanie zachowań sprzyjających zakażeniu.

13. Neisseria meningitidis • nie przeżywa długo poza organizmem człowieka; • ginie bardzo szybko pod wpływem powszechnie używanych do mycia detergentów (mydło, płyn do mycia naczyń, itp.).

14. Rokowanie: • o rokowaniu decyduje szybkość rozpoznania choroby i wdrożenia leczenia, • opóźnienie rozpoczęcia leczenia nawet o kilkadziesiąt minut może mieć fatalne skutki.

15. Sytuacja epidemiologiczna w Polsce: • 97% zachorowań stanowią zachorowania sporadyczne. • W Polsce chorują najczęściej niemowlęta od 3-12 miesiąca życia oraz młodzież w wieku 16-21 lat. • Nosicielstwo kształtuje się na poziomie ok. 20%, w środowiskach zamkniętych do 80%.