Huget Désiron ET – Eur. Reg. Ergonome Drs. Arbeid & Gezondheid Arbeids Consulting Team bvba

1. Taken op maat van beschikbare tijdOntwikkeling van een instrument om werkdruk in kaart te brengen en te beheren/beheersen' Huget Désiron ET – Eur. Reg. Ergonome Drs. Arbeid & Gezondheid Arbeids Consulting Team bvba

2. Doelstelling project Taken Op Maat van beschikbare tijd The making of… Probleemanalyse Voorstelling instrument (versie voor verzorgenden) Verduidelijking aan de hand van een casus Overzicht

3. Doelstelling • Doelstelling is preventie van ziekteverzuim door verminderen van werkdruk bij basiswerkers. • Hoe ? Door het afstemmen van draagkracht en draaglast. • TOM- score ‘Basisfoto’ van de arbeidsbelasting is daarvoor de 1e stap (zie casus Gilbert) • Naar de cliënt toe: objectivering van de taken/tijd middel om goede afspraken te maken en tijdsdruk te vermijden. • Naar de medewerker toe: objectivering van de risico’s op belasting • Aan de hand van de TOM –score wordt het mogelijk om de draaglast af te stemmen op de individuele draagkracht (zie casus Anita)

4. Projectstructuur • Projectteam: • 3 basiswerkers CPBW • 1 bediende CPBW (=continuïteitsverantwoordelijke) • 1 sectorverantwoordelijke • 1 PIT – coach • 1 stafmedewerker ZDV • 1 stafmedewerker HRM • 1 preventieadviseur • Stuurgroep: • 1 manager ZDV • 1 manager HRM • 1 manager PIT • 1 ZR directeur • Advisering door hoofd IDPB • Projecteigenaar: directeur HRM • Projectmedewerker • Partnerorganisatie: ACT Desiron bvba

5. The making of…. Maatwerk • Betrokkenen betrekken • Uitvoerders • Team-leaders • PBW & hiërarchische lijn • Management • Aanreiken van wetenschappelijke en theoretische informatie op maat en tempo van projectgroep • Iedereen werkt met zelfde info • Iedereen kan vragen stellen • Verwerking van info • Neuzen in dezelfde richting

6. The making of… Maatwerk • Participatieve aanpak : Alle geledingen in de organisatie hebben hun eigen …. • Rol • Inzichten • Weerstanden • Meenemen wat er al in organisatie is aan : • Kennis • Methodes • Materiaal / instrumenten • Accepteren van uiteindelijke resultaat • Kunnen • Willen • Durven

7. Maatwerk voor Familiehulp door : • Participatieve ergonomie: • Ervaringsdeskundigheid • Betrekken van de betrokkenen • In kaart brengen van : • Arbeidsbelasting via • Aanwezige kennis • Aanvullende informatie • Arbeidsbelastbaarheid via • Overleg met preventiedienst • Inbreng personeel • Werkbare en geloofwaardige methodiek voor inschatten van taken op maat binnen de beschikbare tijd & bestaande structuur/cultuur

8. Innovatief omwille van : • Meenemen van alle bedrijfsgeledingen (incl. PA, Q, HR, …) • Toepassen van holistische benadering (gekend in zorgsituaties) op situatie personeel • Benutten van instrumenten gericht op bedrijfsgerichte setting in zorggerichte aanpak (out of the own box thinking…)

9. Kennisachtergrond • Wetenschappelijke basis • Ergonomie (model van Van Dijk) • Begripsinhouden • Arbeidsinhoud • Arbeidsbelasting • Arbeidsomgeving • Arbeidsverhoudingen • Arbeidsomstandigheden • Stress & psychosociale belasting

10. Kennisachtergrond • Instrumenten • Eigen aan de organisatie • BEL-score / zorgprotocol • Knipperlichtmeter • Evalueren van deelaspecten: • Houdingsbelasting (OWAS) • Tijdsbesteding (MMO) • Taakanalyse (Dul) • Tijdsinschatting (MTM) • Ervaringsdeskundigheid • Eigen mensen • Anderen in zorgsector (lijsten tijdsregistratie NL)

11. Probleemomschrijving

12. Probleemomschrijving

13. Probleemomschrijving • Centraal element: afstemming taken/tijd • Maar er is méér: • Cfr. Karasek • Fysiek belastende cliëntsituaties • Psychisch belastende cliëntsituaties • …  Vraag: “Welke elementen in de cliëntsituatie zorgen ervoor dat risico op de ‘ervaring van werkdruk’ verhoogt ?”

14. Probleemomschrijving • “Welke elementen in de cliëntsituatie zorgen ervoor dat risico op de ‘ervaring van werkdruk’ verhoogt ?” • Draaglast in specifieke cliëntsituatie • 4 A’s (Kwaliteit van de arbeid) • Arbeidsinhoud • Arbeidsomstandigheden • Arbeidsverhoudingen • Arbeidsvoorwaarden • Fysieke belasting • Psychosociale belasting • Organisatorische belasting • Belasting door werkomgeving

15. Probleemomschrijving • Resultaat probleemanalyse: • Tijdsdruk is een centraal onderdeel van werkbelasting maar dit laatste is zéker niet te herleiden tot tijdsdruk. • Oplijsting van items (kenmerken van de cliëntsituatie) die het risico op belasting verhogen en de ‘ervaring van werkdruk’ met zich meebrengen.  = basis voor het TOM - instrument

16. Instrument Taken op Maat Wat is het NIET ?

17. Instrument Taken op Maat Wat is het NIET ? • Vastleggen van de tijd die een verzorgende krijgt per taak  cfr. minutenregistratie in Nederland • Allesomvattend we meten enkel draaglast in cliëntsituatie (afstemming op verzorgende gebeurt achteraf) • Vervanging van het menselijk contact Overleg tussen cliënt en aanpassingen aan de praktijksituatie zijn uitgangspunt. • Statisch Bedoeling is dat het instrument wijzigt doorheen de tijd na herijkingen of overleg met verzorgenden.

18. Instrument Taken op Maat Wat is het WEL ? • Objectivering van de draaglast per cliëntsituatie met als doel: • Naar de medewerker toe  = middel om af te stemmen op de individuele draagkracht (door het vermijden van alarmerende cliëntsituaties of te zorgen voor evenwicht) • Naar de cliënt toe  = middel om te bepalen of de eisen die gesteld worden realistisch zijn of niet • Basisfoto van de belasting in een gegeven cliëntsituatie • 3e stap tijdens of vlak na intake

19. Instrument Taken op Maat

20. Instrument Taken op Maat

21. Instrument taken op maat • Versie voor verzorgenden (ook voor huishoudhulpen wordt instrument ontwikkeld) • Prototype in Excel: • Tabblad 1: BEL-score + andere gegevens die reeds worden verzameld ivm de cliëntsituatie • Tabblad 2: Zorgprotocol • Tabblad 3: Tijdsinschatting • Tabblad 4: TOM-score

22. Stap 3: Tijdsinschatting (afstemming taken/tijd) Structuur intake Stap 1: BEL-score (= meten graad van zorgbehoevendheid) Stap 2: Taakafspraken Maken (= zorgprotocol) Stap 4: TOM-score van de cliëntsituatie Taken in combinatie met tijd en zorgbehoevendheid leveren indicatie voor belasting in de situatie Zorgbehoevendheid levert indicatie voor uit te voeren taken • Algemene score • Subscores: • Huishoudelijke ADL • Lichamelijke ADL • Sociale ADL • Geestelijke • gezondheid • TOM-score • van de situatie: • Fysieke belasting • Psychosociale • belasting • Organisatorische • belasting • Belasting door de • werkomgeving • Taken • Toilet • Was • Strijk • Verstelwerk • … • Tijdsinschatting • frequentie • standaardtijd • per taak Linken in Excel: omzetting in TOM-score Linken in Excel Linken in Excel: omzetting in TOM-score

23. Verduidelijking adhv een casus Casus : Gilbert (cliënt van Familiehulp sinds 2004 na plotse dood van zijn vrouw) Situatieschets / zorgbehoefte: • blind sinds enkele jaren • hulp in het huishouden, bij het eten en toezicht bij het nemen van zijn medicatie • nogal veeleisend • vaak neerslachtig omwille van het verlies van zijn vrouw en het gebrek aan sociale contacten sinds hij blind is geworden. • Woning is serviceflat in de binnenstad (file/parkeerprobleem) verzorgenden komen vaak te laat  bron van ergernis voor : • Verzorgende zelf • Gilbert

24. Tabblad 1: BEL - score

25. Tabblad 2: zorgprotocol

26. Tabblad 3: tijdsinschatting

27. Tabblad 4: TOM – score

28. Toepassingsmogelijkheden • Tijdsinschatting  zorgen voor goede afstemming taken/tijd • In overleg met cliënt wordt een objectieve maatstaf benut om te bepalen of eisen realistisch zijn of niet. • ‘Bewaken’ van de draaglast in een specifieke cliëntsituatie

29. Toepassingsmogelijkheden • TOM-score  Evenwicht draagkracht en draaglast bewaken • Preventief: bij de opmaak planning • Bij tijdelijke of verminderde draagkracht • Oorzaken opsporen bij signalen van verhoogde draaglast

30. Vb: gebruik bij opmaak planning

31. Belangrijkste troeven • Beperkte tijdsinvestering • Biedt zicht op de werkomgeving en de mogelijkheden om verbetering aan te brengen • Communicatiemiddel tussen intaker en degene die de planning opmaakt • Digitaal (integratie in bestaande software-applicaties mogelijk) • Continuïteit waarborgen

32. Verdere stappen • Versie verzorgenden = afgewerkt • Implementatie opzetten • Versie huishoudhulpen finaliseren: • HHH zorg • HHH dienstencheques (andere aanpak nodig) • Extern • FOD WASO erkenning (Prijs van de Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het werk, Thema 2011 : tweede prijs in categorie “projecten”) • Disseminatie (ESF) – instrument ontwikkeld voor de sector • Evaluatie en bijsturen (borgen & evolueren…)

33. Dank U Voor uw aandacht