320 likes | 549 Views
GEZONDHEID. & ZIEKTE. Geneeskundige opvattingen in Europa. Christelijk model Vóór 1600: ziekte is goddelijke beproeving Medisch model Na renaissance: ziekte wordt veroorzaakt door slecht functionerende organen Holistisch model
E N D
GEZONDHEID & ZIEKTE
Geneeskundige opvattingen in Europa • Christelijk modelVóór 1600: ziekte is goddelijke beproeving • Medisch model Na renaissance: ziekte wordt veroorzaakt door slecht functionerende organen • Holistisch model Tegenwoordig: ziekte en gezondheid worden bepaald door menselijk individu als totaliteit
Definitie gezondheidvolgens WHO • Gezondheid is een toestand van lichamelijk, geestelijk en maatschappelijk welbevinden. (holistisch model)
Andere (alternatieve) gezondheidsopvattingen • GEZONDHEID is een toestand van evenwicht tussen yin en yang (Azië) • GEZONDHEID is een toestand van goede contacten met voorouders (Afrika)
ZIEKTESonderscheid naar oorzaak n INFECTIEZIEKTEN n ALLERGIEEN n WELVAARTSZIEKTEN n VERWORVEN AFWIJKINGEN n AANGEBOREN AFWIJKINGEN n OUDERDOMSZIEKTEN
INFECTIEZIEKTESworden altijd veroorzaakt door organisme • Meercelligen (bilharzia) • Eencelligen (malaria) • Bacteriën (cholera, typhus, pest) • Virussen (pokken, griep, aids)
PO: Aids in Afrika PROBLEEM: ‘In Zuid-Afrika zijn de afgelopen jaren tal van aids-awareness programma’s opgezet, maar tot nu toe met weinig succes’ Opdracht: • Analyseer het probleem en geef één of meer verklaringen voor bovengenoemd probleem. • Doe vervolgens enkele voorstellen die aan de oplossing van het probleem zouden kunnen bijdragen. Werk tenminste een van deze voorstellen behoorlijk uit.
Antibiotica (penicilline) • Bacteriële infecties (ontstekingen) eenvoudig te bestrijden met behulp van antibiotica. • Probleem: resistente bacterie-stammen; bv. tuberculose (tbc)
ALLERGIEËN • Aangeboren of ontwikkelde overgevoeligheid • Veel voorkomend: • Huisstof (uitwerpselen huismijt) • Hooikoorts • Voedingssupplementen
WELVAART- OF LEEFSTIJLZIEKTES • Hart- en vaatziektes; veroorzaakt door • Vet eten (cholesterol) • Weinig beweging (vetophoping) • Roken (bloeddrukverhoging door vernauwing vaten) • Stress (bloeddrukverhoging : beschadiging vaten) • Kanker • Door zon: huidkanker • Door roken: longkanker • Door werk: chemicaliën, straling • Anorxia
Geschiedenis sikkelcelanemie • 1910: Herrick onderzoekt patiënt met bloedarmoede en ontdekt misvormde bloedcellen • 1917: Emmel doet stamboomonderzoek bij familie van patiënt met misvormde bloedcellen en reconstrueert: beide ouders heterozygoot geeft 25% kans op ziekte Afrikaanse immigranten in Engeland bleken veelvuldig drager te zijn van sikkelcelanemie bloedonderzoek bij 290 kinderen in een Oost-Afrikaanse populatie waar zowel sikkelcelanemie als malaria veel voorkomt: 28% sikkelcelvormers met malaria; 46% niet-scv met malaria
OUDERDOMSZIEKTEN • Osteoporose • Dementie • Ziekte van Altzheimer • Ziekte van Parkinson
AFWEER • a-specifiek • epitheel, slijm- en trilhaarcellen • koorts • maagzuur, pepsine, vetzuren, zweet, e.d. • granulocyten, monocyten: MACROFAAG • specifiek • APC (antigeenpresenterende cel) • T-helpercellen • cytotoxische T-lymfocyten • B-lymfocyten – plasmacellen: antistoffen
TESTEN MEDICIJNEN • proefdieren: criterium is percentage overleden individuen • mensen: eventuele bijwerkingen • dubbelblind onderzoek met behulp van placebo