180 likes | 669 Views
TALASEMİ VE HEMOGLOBİNOPATİLER. Hemoglobin.
E N D
Hemoglobin • Hemoglobin 4 molekül polipeptit zincirinden oluşan moleküldür. Erişkinde en fazla bulunan kısım HbA dır. 2 α ve 2 β polipeptiti zinciri içerir. HbA0 olarak yazılır. HbA2 daha sonraki alt birimdir ve 2 α ve 2 δ polipeptit zincirinden oluşur. Talasemi taşıyıcısı olanlarda yükselmesi değerlidir. HbF fetal hemoglobindir. Fetustaki en fazla bulunan hemoglobindir. 2 α ve 2 γ polipeptit zinciri içerir. Doğumdan sonra yerini HbA ile değiştirir.
HEMOGLOBİN • Normal erişkin bir insanda üç farklı yapıda Hb bulunmaktadır • HbA, HbF, HbA2 • Normal Hb’nin %96’sı HbA’dır. HbA2 %4’in altındadır, HbF %2’in altındadır. • Yenidoğan bir bebekte ise HbF en yüksek oranda bulunan Hb’dir
TALASEMİLER • Talasemi, hemoglobin molekülünün otozomal resesif geçiş gösteren kalıtsal bir hastalığıdır. • Talasemi sendromları oldukça geniş bir genetik yelpazeyi kapsar. Talasemiler sentezi bozulmuş olan globulin zincirine göre alfa, beta, gama, delta, deltabeta vb. talasemi olarak adlandırılırlar. • En sık görülen tipleri alfa ve beta talasemidir. Alfa talasemi daha ziyade Uzak Doğu’da görülürken, beta talasemi Akdeniz Ülkeleri ve Türkiye’de sıktır.
TALASEMİLER • Türkiye’de en çok görülen tipi beta talasemidir. • Hastalık, 11 nolu kromozonun kısa kolu üzerinde bulunana beta globülin geninin mutasyonu sonucu meydana gelir. • Beta talaseminin çeşitli formlarının moleküler yapıları çok iyi ve ayrıntılı incelenmiştir. Yaklaşık 200 beta talasemi alleli belirlenmiştir. • Beta talasemide beta geni üstünde veya etrafında meydana gelen mutasyonlar, beta globulin zincir yapımının azalmasına ya da hiç sentez edilmeyişine neden olur.
TALASEMİLER • Beta globulin zincirleri ile birleşmesi gereken alfa zincirleri, eritrosit ana hücreleri içinde birikir, açıkta kalan alfa zincirleri ise hücre içinde kararlı tetramer oluşturamadıklarından, eritrositlerin kemik iliğinde hemolizine neden olur. • Hemoliz sonucu eritrosit ana hücrelerinde ferritin ve hemosiderin şeklinde biriken demir, serbest oksijen radikallerinin meydana çıkmasında katalist rolü oynar ve talasemik eritrositlerde sellüler ve membran düzeyinde bozukluklar meydana getirir.
TALASEMİLER • Talasemik eritrosit membran proteinlerinin strüktür ve fonksiyonlarındaki hasardan sadece globülin zincirlerinin direkt presipitasyonu değil aynı zamanda oksidatif olaylar da sorumludur. • Talasemi ve hemoglobinopatiler, HbS, HbC,HbE, global problemler haline gelmiştir. • DSÖ verilerine göre her yıl 300.000 üzerinde hasta çocuk doğmaktadır.
KALITSAL KAN HASTALIKLARI • Koruyucu tedavinin (tarama, prenatal tanı ve eğitim programlarının) çok iyi uygulandığı ülkelerde bu tür kalıtsal kan hastalıkları büyük ölçüde önlenmiştir. • Koruyucu tedavinin kaltsal kan hastalıkları ile mücadelede yeri tartışılamaz. • Türkiyede çok sayıda Hb varyantının görülmesi, Anadolu’da yıllar boyunca çok çeşitli ırk ve kültürlerin yaşamasından ve akraba evliliklerinden kaynaklanmaktadır.
BETA TALASEMİ TAŞIYICIĞI SIKLIĞI • Türkiye genelinde % 2,1 • İzmir’de %3,2-3,5 • Akdeniz bölgesinde yer yer %10-%12 olarak belirlenmiştir.
- HbF yüksekliği Prensip olarak tüm HbF yükseklikleri hematoloji uzmanına yönlendirilmelidir. (%2.1’in üstündeki Hb F değerleri Hematoloji uzmanına yönlendirilmelidir.)
Talasemi taşıyıcılığı-Talasemi minor • HbA2 düzeyi % 3.5 üstü talasemi taşıyıcılığı olarak kabul edilir. • Bununla birlikte Demir eksikliği anemisinde, delta- beta talasemilerde ve alfa talasemilerde HbA2 düzeylerinin olduğundan düşük çıkabileceği unutulmamalıdır. • Talasemi taşıyıcılarında hafif bir anemi görülebilir. Hemoglobin ve hemotokrit değerleri normale göre hafif düşüktür. Kırmızı küre sayısı genellikle artmıştır (>5 milyon/mm3). Kırmızı küreler hipokrom, mikrositer yapıdadır. OEV<80 fl, OEH<27 pg’dır. RDW normaldir.
Hemoglobinopati Taraması • Eritrosit indeksleri (OEH<27 pg,OEV<80) • Talasemi? • HbA2 düzeyi <%3.5 >%3.5 Beta talasemi taşıyıcısı Demir Eksikliği Anemisi Alfa Talasemi
Hemoglobin Bozuklukları • Hemoglobin elektroforezi Anormal band yok Anormal Hb yok Anormal band(+) HbS bölgesinde HbSveya HbD Agar elektroforez Oraklaşma testi Oraklaşma testi(+) HbS Oraklaşma testi (-) İleri tetkik gerekir