BEZPIECZNA BUDOWA

1. BEZPIECZNA BUDOWA Cz. 1 - BHP na budowie

2. Stawką jest życie • W budownictwie w latach 2002 – 2004 było a 286 ofiar śmiertelnych, a 503 osoby uległy wypadkom ciężkim. • Główne przyczyny: niewłaściwa organizacja stanowiska pracy, niedostateczne przygotowanie pracownika, wady konstrukcyjne czynnika materialnego oraz brak nadzoru ze strony osób kierujących pracownikami.

3. Najważniejsze przepisy • Kodeks pracy • Prawo budowlane • Ustawa o dozorze technicznym Rozporządzenia w sprawie: • ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy • bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych • bezpieczeństwa i higieny pracy podczas eksploatacji maszyn i innych urządzeń do robót ziemnych, budowlanych i drogowych • informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia • bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze żurawi • Bhp przy ręcznych pracach transportowych • zasad szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy • przeprowadzenia badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy • rodzajów prac, które powinny być wykonywane przez co najmniej dwie osoby • wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac • trybu sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych. • zasadniczych wymagań dla maszyn i elementów bezpieczeństwa • minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy • N 1. Polska Norma - PN-EN 131-1+AC Drabiny. Rodzaje i wymiary funkcjonalne. • N 2. Polska Norma - PN-EN 131-2+AC Drabiny. Wymagania i badania oraz oznakowanie. • N 3. Polska Norma - PN-P-84525: 1998 Odzież robocza. Ubrania robocze. • N 4. Polska Norma - PN-EN-340 Odzież ochronna. Wymagania ogólne. • N 5. PN-EN ISO 20347: 2005 (U) Środki ochrony indywidualnej – Obuwie zawodowe

4. Etapy postępowania: • Przeprowadź przegląd placu budowy - przeglądem obejmij zaplecze budowy (pomieszczenia higieniczno-sanitarne i socjalne oraz biuro budowy), ogrodzenie placu budowy - pod kątem właściwego zabezpieczenia przed dostępem osób nieupoważnionych. Sprawdź stan dróg, składowisk materiałów i odpadów, a także wygrodzenie i oznakowanie stref niebezpiecznych. Sprawdź, czy stałe stanowiska pracy są zabezpieczone we właściwy sposób i skontroluj stan używanych na nich maszyn i urządzeń, a szczególnie tych, które są zasilane energią elektryczną; • przeprowadź obserwację pracowników podczas pracy pod kątem poprawności sposobu korzystania z narzędzi i sprzętu pomocniczego, stosowania odzieży i obuwia roboczego oraz środków ochrony indywidualnej; • dokonaj analizy, które z dostrzeżonych zagrożeń i w jaki sposób mogą sprowadzić niebezpieczeństwo dla pracujących w tych warunkach osób; • zdecyduj, czy zastosowane zabezpieczenia przed istniejącym zagrożeniem są wystarczające; • Na koniec sprawdź, czy podjęte przez Ciebie działania w zakresie podniesienia poziomu bezpieczeństwa pracy przyniosły oczekiwany efekt, a w szczególności: skontroluj stan maszyn, urządzeń i narzędzi i stan zabezpieczeń ścian wykopów i zabezpieczeń przed upadkiem z wysokości; • sprawdź stan ochrony przeciwporażeniowej; • sprawdź, czy pracownikom przydzielono odpowiednią odzież i środki ochrony indywidualnej oraz czy właściwie je stosują

5. Czy pracownicy są odpowiednio przygotowani do wykonywania pracy? • pracownicy nadzoru technicznego na budowie (kierownik budowy, kierownicy robót) powinni posiadać uprawnienia do sprawowania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie; • każdy pracownik powinien posiadać aktualne orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku i być odpowiednio przeszkolony; • pracownik obsługujący maszyny i urządzenia, które wymagają specjalnych kwalifikacji, powinien legitymować się świadectwem potwierdzającym posiadanie takich kwalifikacji; • pracownicy powinni być przez pracodawcę wyposażeni w odzież i obuwie robocze oraz środki ochrony indywidualnej i stosować je podczas wykonywania pracy.

6. Czy plac budowy jest zagospodarowany we właściwy sposób? Zagospodarowanie placu budowy należy wykonać przed rozpoczęciem robót budowlanych. Na zagospodarowanie składają się następujące elementy: • ogrodzenie terenu (wysokości minimum 1,5 m z bramą wjazdową i furtką), zabezpieczające przed dostępem osób nieupoważnionych i wyznaczenie stref niebezpiecznych przez wygrodzenie balustradami. Szerokość strefy, w której istnieje zagrożenie upadku przedmiotów z góry, powinna wynosić nie mniej niż 1/10 wysokości obiektu, z którego mogą spadać przedmioty, ale (zwarta zabudowa miejska) min 6 m; • drogi odpowiednio przystosowane do poruszających się po nich środków transportu i przejścia dla pieszych. Drogi i przejścia powinny być oświetlone i zabezpieczone przed zagrożeniem spadania przedmiotów z góry; • doprowadzenie mediów (wody i energii elektrycznej) i odprowadzenie ścieków; • pomieszczenia higieniczno-sanitarne i socjalne (szatnia, jadalnia, umywalnia, suszarnia i ustęp), które powinny spełniać normatywy podane w ogólnych przepisach bhp; • składowiska materiałów i wyrobów budowlanych, które powinny być właściwie usytuowane w stosunku do innych elementów zagospodarowania placu budowy oraz przebiegających linii energetycznych.

7. Czy została opracowana prawidłowa organizacja robót? • Praktycznie każda budowa powinna być prowadzona zgodnie z planem bezpieczeństwa i ochrony zdrowia (BIOZ). Obowiązek opracowania planu BIOZ lub zapewnienia opracowania go ciąży na kierowniku budowy, a w szczególnych przypadkach na inwestorze; • jeżeli na tym samym placu budowy jednocześnie działa dwóch lub więcej wykonawców, to winien być ustanowiony koordynator ds. bhp. Obowiązek pełnienia funkcji koordynatora nałożony został na kierownika budowy; dla wszystkich stanowisk pracy na budowie należy opracować ocenę ryzyka zawodowego i o ryzyku tym poinformować pracowników. Należy też konsultować z nimi działania na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa pracy na budowie;

8. Czy stanowiska pracy są prawidłowo przygotowane do pracy? • Stałe stanowiska pracy na otwartej przestrzeni, a w szczególności stanowiska operatorów maszyn i sprzętu, należy zabezpieczyć przed wpływami atmosferycznymi i przedmiotami - za pomocą daszków, a w okresie zimowym osłonić, zapewniając dobrą widoczność operatorowi; • nie wolno sytuować stanowisk pracy pod czynnymi napowietrznymi liniami elektroenergetycznymi bliżej niż w odległościach 3, 5, 10, 15 m dla linii o napięciu nieprzekraczającym odpowiednio 1, 15, 30, 110kV oraz 30 m dla linii powyżej 110kV; • osoby na stanowiskach pracy na wysokości (1 m powyżej poziomu podłogi lub ziemi) powinny być zabezpieczone przed upadkiem z wysokości przy pomocy środka ochrony zbiorowej, jakim są głównie balustrady składające się z poręczy ochronnej na wysokości 1,1 m, deski krawężnikowej o wysokości 15 cm i wypełnienia pomiędzy poręczą a deską. • Środki ochrony indywidualnej należy stosować wtedy, gdy stosowanie środków zbiorowych jest niemożliwe lub nieuzasadnione; • otwory technologiczne w stropach, otwory w ścianach zewnętrznych i krawędzie otwartych powierzchni, w pobliżu których znajdują się stanowiska pracy, winny być zabezpieczone balustradami opisanymi powyżej.

9. Czy maszyny i urządzenia są użytkowane w sposób bezpieczny? • maszyny i inne urządzenia techniczne powinny być montowane i eksploatowane zgodnie ze wskazaniami producenta i posiadać certyfikat na znak bezpieczeństwa lub deklarację zgodności. Powinny też być wyposażone w odpowiednie zabezpieczenia i urządzenia ochronne; • maszyny i narzędzia ręczne powinny być utrzymywane w stanie pełnej sprawności technicznej i użytkowane zgodnie z przeznaczeniem przez osoby przeszkolone w tym zakresie, a w szczególnych przypadkach przez osoby posiadające udokumentowane kwalifikacje; • maszyny i urządzenia podlegające dozorowi technicznemu mogą być użytkowane tylko po uzyskaniu świadectwa dopuszczającego je do ruchu; • narzędzia ręczne i drabiny muszą być we właściwym stanie technicznym; • dla wszystkich maszyn i urządzeń powinny być opracowane i udostępnione do stałego korzystania instrukcje bezpiecznej obsługi i konserwacji; • maszyny powinny być oznaczone odpowiednimi znakami i barwami bezpieczeństwa.

10. Czy urządzenia i instalacje energetyczne są wykonane i użytkowane w sposób bezpieczny? • Wszelkie czynności związane z instalacjami i urządzeniami elektrycznymi mogą być wykonywane tylko przez osoby posiadające odpowiednie uprawnienia; • urządzenia i instalacje powinny mieć zapewnioną ochronę przeciwporażeniową przed dotykiem bezpośrednim i pośrednim, potwierdzoną wynikami pomiarów; • budowlane rozdzielnice prądu powinny być prawidłowo rozmieszczone (maksymalnie 50 m od odbiornika) i zabezpieczone przed dostępem osób niepowołanych • przewody zasilające powinny być zabezpieczone przed uszkodzeniami mechanicznymi, a przyłączenia do rozdzielnic wykonane w sposób zapewniający bezpieczeństwo; • należy prowadzić okresowe kontrole stanu stacjonarnych urządzeń elektrycznych (raz na miesiąc) i stanu oporności tych urządzeń (dwa razy w roku).

11. Czy roboty ziemne i w wykopach są wykonywane w sposób zgodny z przepisami? • roboty ziemne powinny być prowadzone na podstawie projektu, który określa m.in. położenie podziemnych instalacji i urządzeń. Bezpieczną odległość od tych instalacji (odległość, w jakiej mogą być wykonywane prace naziemne) powinien ustalić kierownik budowy; • miejsca niebezpieczne przy wykopach należy ogrodzić (balustradami wys. 1,1 m w odległości 1 m od krawędzi wykopu) i oznaczyć napisami ostrzegawczymi, a w porze nocnej i po zmroku zaopatrzyć w światła ostrzegawcze; • ściany wykopów należy zabezpieczyć przez wykonanie obudowy lub skarp o bezpiecznym kącie nachylenia; przy głębokości wykopu większej niż 1 m należy wykonać bezpieczne zejścia i wyjścia, rozmieszczone nie rzadziej niż co 20 m; • urobek wydobywany z wykopu należy składować w odległości min. 60 cm od krawędzi wykopu lub poza strefą klina odłamu gruntu, jeżeli ściany nie są obudowane; • koparka powinna być ustawiona nie bliżej niż 60 cm od krawędzi wykopu lub poza strefą klina odłamu gruntu. Pomiędzy koparką a wykopem przebywanie osób jest zabronione.

12. Czy rusztowania są prawidłowo zmontowane i eksploatowane? • montaż rusztowań może być prowadzony tylko przez osoby posiadające odpowiednie i udokumentowane kwalifikacje. Osoby te w trakcie montażu powinny stosować środki ochrony indywidualnej przed upadkiem z wysokości; • rusztowanie może być dopuszczone do użytkowania dopiero po przeprowadzeniu odbioru udokumentowanego odpowiednim wpisem do dziennika budowy i powinno być użytkowane zgodnie z przeznaczeniem; rusztowanie powinno być ustawione na ustabilizowanym gruncie, wyprofilowanym w sposób umożliwiający odpływ wód opadowych; rusztowanie systemowe powinno być budowane wg dokumentacji technicznej producenta lub w przypadku rozwiązań nietypowych w oparciu o projekt indywidualny; • rusztowanie powinno posiadać prawidłowe kotwienie, szczelne pomosty o odpowiedniej wytrzymałości, piony komunikacyjne zapewniające bezpieczne wchodzenie i schodzenie, balustrady składające się z poręczy ochronnej, która w przypadku rusztowań systemowych może być umieszczona na wysokości 1 m. Jeżeli rusztowanie jest odległe od ściany więcej niż 20 cm balustrady powinny być wykonane po obu stronach pomostu; • ponadto rusztowanie powinno posiadać ochronę odgromową i tablicę informującą m.in. o dopuszczalnej nośności pomostów oraz być poddawane konserwacji i sprawdzeniu - każdorazowo po silnym wietrze, opadach atmosferycznych i przerwach w pracy dłuższych niż 10 dni.

13. Czy żurawie budowlane są użytkowane zgodnie z obowiązującymi przepisami? • dla każdego żurawia powinna być założona książka dyżurów, w której operator odnotowuje wszelkie uwagi o stanie żurawia oraz książka kontroli, do której wpisuje się wyniki wszystkich badań konstrukcji żurawia; • powinien być prowadzony rejestr czasu pracy operatora, na podstawie którego to rejestru można będzie sprawdzić, czy nie został przez pracownika przekroczony maksymalny czas pracy, wynoszący 8 godzin na dobę; • operator żurawia powinien być odpowiednio przeszkolony i legitymować się zdanym egzaminem komisyjnym. Jest on odpowiedzialny za obsługę żurawia i utrzymywanie go w należytym stanie; • teren pracy żurawia powinien być dobrze oświetlony, torowisko żurawia powinno być utrzymywane we właściwym stanie technicznym, a elementy stwarzające zagrożenie dla osób w jego sąsiedztwie powinny być pomalowane barwami bezpieczeństwa. Szczególną uwagę należy zwrócić na ułożenie przewodu zasilającego w energię elektryczną, aby nie był on narażony na uszkodzenia mechaniczne i nie stwarzał zagrożenia porażenia prądem. Na żurawiu należy umieścić tablicę informującą o jego udźwigu; • koniecznie należy ustalić zasady porozumiewania się operatora żurawia z hakowymi (osobami zaczepiającymi lub odczepiającymi przenoszony ciężar) i nie dopuszczać do przebywania innych osób w strefie pracy żurawia. ← Wypadek na budowie - wywrotkę żurawia mogło spowodować zbyt mocno wysunięte ramię dźwigu, które pod wpływem podmuchu wiatru i trzymanego ciężaru przeważyło pojazd lub osunięcie się ziemi rozmokłej po deszczach.