650 likes | 1.1k Views
Przetaczanie płynów poszkodowanemu w wypadku. Co robić, aby nie zaszkodzić?. Waldemar Machała. Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. Wojskowej Akademii Medycznej-CSW. Idelana płynoterapia. MODS. Zakrzep.
E N D
Przetaczanie płynów poszkodowanemu w wypadku. Co robić, aby nie zaszkodzić? • Waldemar Machała Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. Wojskowej Akademii Medycznej-CSW
Idelana płynoterapia MODS Zakrzep Idealna płynoterapia jest znalezieniem równowagi pomiędzy: Poprawą utlenowania tkanek. A zwiększoną utratą krwi wynikającą z podwyższenia ciśnienia tętniczego krwi.
Objętośćkrwikrążącej(EBV – estimated blood volume) Hematokryt – 40% Hematokryt RBC (PRBC) – zwykle ok. 60% Miller’sAnesthesia, 7thedition. 2010: rozdz. 82. A practice of anesthesia for infants and children, 4thedition: rodziały 8 i 10. C Cote. 2009.
Uraz • Powoduje powstanie obrażeń.
Mnogie obrażenia ciała Uraz wielonarządowy • Uszkodzenie co najmniej dwóch okolic ciała, z których każde wymaga leczenia szpitalnego. Obrażenia izolowane • Obrażenia dotyczą dotyczą kilku narządów (jednej, bądź kilku okolic anatomicznych). • Dotyczą jednego narządu. Uraz wielomiejscowy • Obrażenia dotyczą jednego narządu w kilku miejscach. Brongel L, Duda K: Mnogie i wielonarządowe obrażenia ciała. Biblioteka Chirurga i Anestezjologa. PZWL Warszawa 2001; 8-12.
Politrauma • Zespół objawów, w przebiegu którego obrażenia zostały ocenione na > 17 pkt w ISS, w konsekwencji których w ciągu 1 doby dochodzi do rozwinięcia SIRS oraz zaburzenia czynności narządów. • Zaburzenie czynności narządów musi zagrażać życiu, nawet wówczas kiedy niewydolność narządów nie miała związku z uszkodzeniem konkretnego narządu, którego czynność została zaburzona. Keel M iwsp.: Pathophysiology of trauma. Injury 2005; 36: 691-671.
Wstrząs Stan nieadekwatnego dostarczania tlenu do komórekUniversity of Wisconsin Department of Surgery. Stan załamania krążenia (circulatorycollapse) NationalInstitute of General MedicalSciences. • Hipowolemiczny. • Ograniczający. • Kardiogenny. • Dystrybucyjny. Hinshaw LB, Cox BG:The fundamental mechanisms ofshock, New York, 1972. Plenum Press. Rodriguez RM, Rosenthal MH: Etiology & Pathophysiologyof shock. W: Murray MJ, Coursin DB, Pearl RG, ProughDS. eds. Critical caremedicine - Perioperativemanagement. Lippincott William & Wilkins, London. 2003; 192-205.
WstrząshipowolemicznyHinshaw Cox 1972 Zmniejszenie obciążenia wstępnego. Mechanizm kompensacji: chłodna, wilgotna skóra, tachykardia. Odpowiedź współczulna – skurcz naczyń oporowych w trzewiach, skórze i mięśniach szkieletowych. Skurcz naczyń żylnych (aktywacja RAA). Odpowiedź neurohormonalna – opóźnienie 10-60 minut. Odpowiedź układu sercowo-naczyniowego – natychmiast. Hinshaw LB, Cox BG:The fundamental mechanisms ofshock, New York, 1972. Plenum Press. Rodriguez RM, Rosenthal MH: Etiology & Pathophysiologyof shock. W: Murray MJ, Coursin DB, Pearl RG, ProughDS. eds. Critical caremedicine - Perioperativemanagement. Lippincott William & Wilkins, London. 2003; 192-205.
Wstrząs hipowolemiczny Hinshaw Cox 1972 • Krwotoczny. • Widoczny. • Niewidoczny. • Niekrwotoczny. Hinshaw LB, Cox BG:The fundamental mechanisms ofshock, New York, 1972. Plenum Press. Rodriguez RM, Rosenthal MH: Etiology & Pathophysiologyof shock. W: Murray MJ, Coursin DB, Pearl RG, ProughDS. eds. Critical caremedicine - Perioperativemanagement. Lippincott William & Wilkins, London. 2003; 192-205.
Wstrząs hipowolemiczny ocena utraty objętości krwi Hinshaw LB, Cox BG:The fundamental mechanisms ofshock, New York, 1972. Plenum Press. Rodriguez RM, Rosenthal MH: Etiology & Pathophysiologyof shock. W: Murray MJ, Coursin DB, Pearl RG, ProughDS. eds. Critical caremedicine - Perioperativemanagement. Lippincott William & Wilkins, London. 2003; 192-205.
Straty krwi spowodowane obrażeniami ciała Płuco: 1000 ml (każda strona) Ramię: 800 ml Wątroba: 2000 ml Śledziona: 2000 ml Przedramię: 400 ml Miednica: >5000 ml Udo: 2000 ml Podudzie: 1000 ml
Utrata objętości krwi krążącej (EBV – estimated blood volume) Miller’sAnesthesia, 7thedition. 2010: rozdz. 82. A practice of anesthesia for infants and children, 4thedition: rodziały 8 i 10. C Cote. 2009.
Skutki obrażeń mnogich i wielonarządowych • Ponad połowa zgonów – na miejscu wypadku1,3,7: • 40% z powodu krwotoku2: • Przed przybyciem zespołu RM. • W czasie transportu. • Spośród pozostałych 50%: • 2/3 dociera do szpitala w stanie bezpośredniego zagrożenia życia, z których 25% umiera: • Wstrząs hipowolemiczny. • Ostra niewydolność oddechowa. • Uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego. • Koagulopatii (na miejscu wypadku/ w szpitalu)4,5,6: • Ostra koagulopatia pourazowa (ACoTS). • Zespół rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego (DIC). Brongel L, Duda K: Mnogie i wielonarządowe obrażenia ciała. Biblioteka Chirurga i Anestezjologa. PZWL Warszawa 2001; 8-12. Peden M, McGee K, Krug E: Injury: a leadingcause of the globalburden of disease. 2000. Peden M, McGee K, Krug E, editors. 2002. Geneva. Switzerland, World HealthOrganisation. Sauaia A, Moore FA, Moore EE i wsp.: Epidemiology of trauma deaths: a reassessment. J Trauma 1995; 38: 185-193. Sauaia A, Moore FA, Moore EE i wsp.: EarlyPredictors of postinjurymultiple organ failure. ArchSurg 1994; 129: 39-45. Hess JR, Bronchi K, Dutton RP i wsp.: The coagulopathy of trauma: a review of mechanism. J Trauma 2008; 65: 748-754. Johansson PI, Sorensen AM, Perner A i wsp.: Disseminatedintravascularcoagulationoracutecoagulopathy of trauma shockearlyafter trauma? Anobservationalstudy. Critical Care 2012; 15: 272-285. Haas B, Nathens AB: Pro/con debate: is the scoop and run approach the bestapprooach to trauma services organization? Critical Care 2008; 12: 224 (http://ccforum.com/content/12/5/224.
Podstawy dla przetaczania płynów po wypadku strumieńO2 = [CO X Hgb X SaO2 X k] + [CO X PaOa x 0,003] • Jak najszybsze całkowite przywrócenie natlenienia tkanek. • Powodowanie jak najmniejszych zaburzeń biochemicznych. • Ochrona czynności nerek. • Unikanie powikłań związanych z przetoczeniami płynów. Smith JP, Bodai BI, Hill AS i wsp.: Prehosoitalstabilization of criticallyinjuredpatients: a failedconcept. J Trauma 1985; 25: 65-70.
Cele płynoterapii we wstrząsie krwotocznym • Przywrócenie objętości wewnątrznaczyniowej. • Przywrócenie składu krwi (Hgb) – dla umożliwienia przenoszenia tlenu. • Wyrównanie zaburzeń krzepnięcia. Dlaczego? Żeby zapobiegać rozwojowi tzw. późnego wstrząsu: • Zwiększenie przepuszczalności kapilar. • Utrata objętości osocza. • Obrzęk tkanek. • Obrzęk śródmiąższowy (płuca, nerki). • Niewydolność wielonarządowa. Smith JP, Bodai BI, Hill AS i wsp.: Prehosoitalstabilization of criticallyinjuredpatients: a failedconcept. J Trauma 1985; 25: 65-70.
Czas do podjęcia płynoterapii • W okresie przedszpitalnym. • W szpitalnym oddziale ratunkowym. • W czasie operacji ratunkowych. • W OIT. Smith JP, Bodai BI, Hill AS i wsp.: Prehosoitalstabilization of criticallyinjuredpatients: a failedconcept. J Trauma 1985; 25: 65-70.
Postępowanie na miejscu zdarzeniaArmia USA Wilson WC, Grande CM, Hoyt DB w: Trauma. Emergencyresuscytation. Perioperativeanesthesia. Surgical Management. InformaHeathcare USA. 2007.
Strategia postępowania z poszkodowanym na miejscu zdarzenia Podstawowe czynności ratowania życia Unieruchomienie kręgosłupa. Unieruchomienie złamań. Zaopatrzenie krwotoku zewn. Wentylacja workiem oddechowym. • Scoop and run. • Stay and play (stay and treat). Zaawansowane czynności ratowania życia Ostateczne zabezpieczenie d.o. Odbarczenie odmy opłucnowej. Konikotomia/ tracheotomia. Dostęp dożylny i przetaczanie płynów. Berlot G, Bacer B, Gullo: Controversialaspects of the prehospital trauma care. CritCareClin 2006; 22: 457-468. Haas B, Nathens AB: Pro/con debate: is the scoop and run approach the bestapprooach to trauma services organization? Critical Care 2008; 12: 224 (http://ccforum.com/content/12/5/224.
Postępowanie na miejscu zdarzeniaScoop and run, czy Stay and play? W niektórych sytuacjach podjęcie czynności ratunkowych na miejscu może przedłużać czas podjęcia ostatecznych czynności mogących uratować życie1,2,3: • Próby przyrządowego udrożnienia dróg oddechowych – zamiast prowadzenia wentylacji workiem oddechowym i realizacji transportu do szpitala. • Gorszy (niepomyślny) wynik leczenia (obok statystycznie częstszego występowania koagulopatii i niewydolności wielonarządowej) u chorych, u których uzyskiwano dostęp naczyniowy i przetaczano płyny, u których: • Rozpoznawano penetrujące obrażenia ciała4,5. • Nie było możliwości ostatecznego zabezpieczenia miejsca krwotoku6. Berlot G, Bacer B, Gullo: Controversialaspects of the prehospital trauma care. CritCareClin 2006; 22: 457-468. Haas B, Nathens AB: Pro/con debate: is the scoop and run approach the bestapprooach to trauma services organization? Critical Care 2008; 12: 224 (http://ccforum.com/content/12/5/224. Bulger EM, Maier RV: Prehospitalcare of the injured: what’snew. SurgClinNorth Am 2007; 87: 37-53. Bickell WH, Wall MJ Jr, Pepe PE i wsp.: Immediate vs delayed fluid resuscitation for hypotensivepatients with penetratingtorsoinjures. N Engl J Med. 1994; 331: 1105-1109. Ivatury RR, Nallathambi MN, Roberge RJ i wsp.: Penetratingthoracicinjures: in-field stabilization vs prompt transport. J Trauma 1987; 27: 1073. Smith JP, Bodai BI, Hill AS i wsp.: Prehosoitalstabilization of criticallyinjuredpatients: a failedconcept. J Trauma 1985; 25: 65-70.
Postępowanie na miejscu zdarzeniaScoop and run, czy Stay and play? U chorych: • Bez możliwości ostatecznego (czasowego) zabezpieczenia krwotoku1,2,3: • Ciąża pozamaciczna. • Łożysko przodujące. • Przedwcześnie odklejone łożysko. • Obrażenia penetrujące (uszkodzenie naczyń w 90%)4. • Krwotok wew. • W warunkach miejskich. • W okolicznościach kiedy czas przybycia do szpitala nie będzie długi (4-12 min.)5,6. Nie należy podejmować prób kaniulacji naczynia krwionośnego i nie podejmować przetaczania płynów, tylko: • Jak najszybciej transportować chorego do szpitala. • Powiadomić szpital o konieczności przygotowania sali operacyjnej i zespołu medycznego (chirurdzy i anestezjolog). Kelly JF, Ritenour AE, McLaughlin DF i wsp.: Injuryseverity and causes of death from OperationIraqiFreedom and OperationEnduringFreedom: 2003-2004 vs 2006. J Trauma 2008; 64: 21-26. Clouse WD, Rasmussen TE, Peck MA i wsp.: In-theater management of vascularinjury: 2 years of the BaladVascular Registry. J Am CollSurg 2007; 204: 625-632. Eastridge BJ, Jenkins D, Flaherty S i wsp.: Trauma system development in a theater of war: experiences from OperationIraqiFreedom and OperationEnduringFreedom. J Trauma 2006; 61: 1366-1372. Sanchez GP, Peng EWK, Marks R i wsp.: Scoop and run strategy for a resuscitativesternotomyfollowingunstablepenetratingchestinjury. InteraciveCardiovascThoracSurg 2009; 10: 467-469. Isenberg D: Doesadvanced life supportprovidebenefits to patients? A literaturereview. PrehospDisast Med. 2005; 20: 265-270. Smith RM, Conn AKT: Prehospitalcare – scoop and run orstay and play? InjuryInt J CareInjured 2009; 40S4: 23-26.
Postępowanie na miejscu zdarzeniaScoop and run, czy Stay and play? U chorych z brakiem możliwości ostatecznego (czasowego) zabezpieczenia krwotoku1,2,3nie należy podejmować prób kaniulacji naczynia krwionośnego i nie podejmować przetaczania płynów, tylko: • Jak najszybciej transportować chorego do szpitala. • Powiadomić szpital o konieczności przygotowania sali operacyjnej i zespołu medycznego (chirurdzy i anestezjolog). Skutki uboczne przetaczania płynów, przy braku zabezpieczenia miejsca krwawienia: • Zwiększone krwawienie z uszkodzonych naczyń. • Mniejsza zdolność wytworzenia zakrzepu w miejscu uszkodzenia naczyń. • Obniżenie wartości hematokrytu i stężenia hemoglobiny. • Obniżenie stężenia czynników krzepnięcia. • Ryzyko hipotermii. Kelly JF, Ritenour AE, McLaughlin DF i wsp.: Injuryseverity and causes of death from OperationIraqiFreedom and OperationEnduringFreedom: 2003-2004 vs 2006. J Trauma 2008; 64: 21-26. Clouse WD, Rasmussen TE, Peck MA i wsp.: In-theater management of vascularinjury: 2 years of the BaladVascular Registry. J Am CollSurg 2007; 204: 625-632. Eastridge BJ, Jenkins D, Flaherty S i wsp.: Trauma system development in a theater of war: experiences from OperationIraqiFreedom and OperationEnduringFreedom. J Trauma 2006; 61: 1366-1372.
Postępowanie na miejscu zdarzeniaArmia USA Wilson WC, Grande CM, Hoyt DB w: Trauma. Emergencyresuscytation. Perioperativeanesthesia. Surgical Management. InformaHeathcare USA. 2007.
Postępowanie na miejscu zdarzeniaScoop and run, czy Stay and play? U chorych, u których udało się czasowo zabezpieczyć krwotok np. przez założenie:1,2,: • Opatrunku uciskowego. • Opaski zaciskowej. • Opatrunku polimerowego (np..Quick-Cloth). Należy: • Zabezpieczyć dwa obwodowe dostępy naczyniowe (14G). • Podłączyć wlew 0,9% NaCl, lub mleczanu Ringera(1000 ml) – jeżeli SAP< 90 mm Hg (ew. 110 mm Hg – urazy mózgu). • Utrzymywać MAP: 40-50 mm Hg. • W patofizjologii ostrej hipowolemii dominuje zmniejszenie obciążenia wstępnego (preload) – dlatego jedynym celowym działaniem jest uzupełnianie objętości wewnątrznaczyniowej. • Aminy katecholowe podwyższają obciążenie następcze (afterload) są w tej fazie wstrząsu przeciwwskazane. • Transportować chorego do szpitala. • Powiadomić szpital o konieczności przygotowania sali operacyjnej i zespołu medycznego (chirurdzy i anestezjolog). Isenberg D: Doesadvanced life supportprovidebenefits to patients? A literaturereview. PrehospDisast Med. 2005; 20: 265-270. Smith RM, Conn AKT: Prehospitalcare – scoop and run orstay and play? InjuryInt J CareInjured 2009; 40S4: 23-26. Jureczko R: Hemostaza w urazach wielonarządowych. Przegląd Urologiczny 2004: 5.
Postępowanie na miejscu zdarzeniaArmia USA ? W takich okolicznościach można: • Przyzwolić na hipotensję. • Unikać nasilenia krwawienia. • Rozważyć wskazania do resuscytacji małą objętością (SVR). Wilson WC, Grande CM, Hoyt DB w: Trauma. Emergencyresuscytation. Perioperativeanesthesia. Surgical Management. InformaHeathcare USA. 2007. Rekomendacje dla podawania stężonej soli w HAES w NATO - http://ftp.rta.nato.int/public/Pubfulltext/RTO/MP/RTO-MP-HFM-109///MP-HFM-109-07.pdf
Postępowanie na miejscu wypadku zatamowany krwotok, ale współistniejący wstrząs • HyperHAES, bo: • Natychmiastowe zwiększenie ciśnienia tętniczego krwi i rzutu serca, przy zmniejszeniu obwodowego oporu naczyniowego (SVR). • Natychmiastowe zwiększenie przepływu w mikrokrążeniu. • Zmniejszenie niekorzystnych następstw niedokrwienia i reperfuzji. • Zwiększenie diurezy wynikające z polepszenia perfuzji narządowej. • Podwyższenie wskaźnika przeżywalności. Kreimeier i Messmer - badania eksperymentalne i kliniczne
HyperHAES • HyperHAES → 6% HAES (200/ 0,5) + 7,2% NaCl → worki 250 ml. • Na+ 1232 mmol/ l. • Cl- 1232 mmol/ l. • pH 3,5 – 6,0. • Osmolarność: 2464 mOsm/ l. • COP 36 mm Hg. • Dawkowanie: 4 ml/ kg (ok. 250 ml). • Prędkość wlewu: 2 – 5 minut. …
HyperHAES - działanie • Hipertoniczny roztwór NaCl szybko zwiększa objętość krwi krążącej poprzez przesunięcie płynu z przestrzeni zewnątrznaczyniowej do wewnątrznaczyniowej. • 7,2% NaCl zawarty w preparacie HyperHAES odpowiada za uruchomienie mechanizmu szybkiego przesunięcie endogennego płynu. • Obecny w roztworze koloid wiąże wodę, co zapewnia długotrwały efekt objętościowy. • Woda endogenna jest mobilizowana głównie z obszaru erytrocytów i komórek endotelium naczyń: • Gwałtownie zwiększa się objętość krwi krążącej (3 – 4 x objętość przetoczona). • Poprzez odwodnienie komórek endotelium poprawia się przepływ w mikrokrążeniu i tym samym zwiększa się podaż tlenu do tkanek. …
HyperHAES – przeciwwskazania: • HyperHAES → 6% HAES (200/ 0,5) + 7,2% NaCl → przeciwwskazania: • Nadwrażliwość na HAES. • Hiperwolemia. • Niewyrównana zastoinowa niewydolność serca. • Ciężka niewydolność wątroby. • Zaburzenia hemostazy. • Niewydolność nerek z bezmoczem. • Poród. • Hiperosmia. • Odwodnienie. • Ciężka hiper-, lub hiponatremia. • Ciężka hiper-, lub hipochloremia. …
HyperHAES możliwe niedogodności: Śpiączka hiperosmotyczna. Hipernatremia. Hipokaliemia. Drgawki. Zaburzenia rytmu serca. Martwica tkanek, jeżeli lek uległ wynaczynieniu. Hemoliza. Reakcje anafilaktoidalne. …
Idealny płyn służący resuscytacji płynowej: • Przetoczenie małej objętości poprawia perfuzję. • Dobroczynny wpływ na ekstrakcję tlenu w tkankach: • Dostarczenie tlenu. • Zużycie tlenu. • Odpowiedni skład, uwzględniający pHi skład elektrolitowy. • Sterylność. • Odpowiednio długi czas działania. • Stabilność. • Gotowy do podania. • Niedrogi. …
Krystaloidy ograniczenia • Nie nadają się do wyrównania objętości wewnątrznaczyniowej (w krążeniu pozostaje 1/5 przetoczonej objętości). • Obecność sodu – zmiana osmolarności – obrzęki. • Obrzęk ucisk kapilar zaburzenia perfuzji tkankowej (utrudnia utlenowanie tkanek). • Zaburzenia perystaltyki (obrzęk jelit), nudności, wymioty. • Gorsze gojenie ran. • Gorsza kontrola bólu pooperacyjnego. • Zaburzenia wymiany gazowej (obrzęk płuc) i restrykcyjna niewydolność oddechowa. • Obecność chloru – kwasica hiperchloremiczna. • Niskie pH (brak czynników buforujących). …
Koloidy …
Czas do podjęcia płynoterapii • W okresie przedszpitalnym. • W szpitalnym oddziale ratunkowym. • W czasie operacji ratunkowych. • W OIT. Smith JP, Bodai BI, Hill AS i wsp.: Prehosoitalstabilization of criticallyinjuredpatients: a failedconcept. J Trauma 1985; 25: 65-70.
Postępowanie w szpitalu Zatrzymać krwawienie– wielka piątka krwotoków: • Zewnętrzny: • Badanie kliniczne. • Monitorowanie przez pomiar BP. • Klatka piersiowa: • Badanie kliniczne i rtg KP. • Drenaż jamy opłucnowej. • Brzuch: • Badanie kliniczne. • DPO, FAST, CT, laparoskopia, laparotomia. • Miednica: • Badanie kliniczne. • Rtg, CT, angiografia. • Kości długie. Rozpoznać wstrząs, zwracając uwagę na możliwe trudności: • Współistniejące obrażenia OUN. • Wiek. • Budowa ciała (atletyczna). • Przyjmowane leki. • Hipotermia. • Rozrusznik serca. Isenberg D: Doesadvanced life supportprovidebenefits to patients? A literaturereview. PrehospDisast Med. 2005; 20: 265-270. Smith RM, Conn AKT: Prehospitalcare – scoop and run orstay and play? InjuryInt J CareInjured 2009; 40S4: 23-26.
Postępowanie w szpitalu u chorego z krwotokiem wew. 1,2 Diagnozować, czy operować? • Jeżeli chory jest stabilny hemodynamicznie – diagnozować obrazowo. • Jeżeli chory jest niestabilny hemodynamicznie: • Jeżeli istnieje możliwość spiranego TK (<2 min. – dla całego ciała): • Diagnozować obrazowo. • Przetaczać płyny i podjąć decyzję – operacja/ ew. transport (brak umiejętności operowania). • Jeżeli nie ma możliwości spiralnego TK: • Przetaczać płyny i podjąć decyzję – operacja/ ew. transport (brak umiejętności operowania). Sanchez GP, Peng EWK, Marks R i wsp.: Scoop and run strategy for a resuscitativesternotomyfollowingunstablepenetratingchestinjury. InteractCardiovascThoracSurg 2010; 10: 467-469. Shanmuganathan K, Matsumoto J: Imaging of penetratingchest trauma. Radiol Clin. North Am 2006; 44: 225-338.
Postępowanie w szpitaluArmia USA • Czynności ratunkowe w zależności od odpowiedzi na resuscytację płynową (na szybkie przetoczenie): • 2000 ml mleczanu Ringera (dorośli). • 20 ml/ kg mleczanu Ringera (dzieci). Wilson WC, Grande CM, Hoyt DB w: Trauma. Emergencyresuscytation. Perioperativeanesthesia. Surgical Management. InformaHeathcare USA. 2007.
Cele płynoterapiiArmia USA Dotyczy wyłącznie ludzi młodych i zdrowych, bez współistniejących obrażeń OUN. Resuscytacja wczesna kończy się na ostatecznym zaopatrzeniu miejsca krwawienia. Wilson WC, Grande CM, Hoyt DB w: Trauma. Emergencyresuscytation. Perioperativeanesthesia. Surgical Management. InformaHeathcare USA. 2007.
Kryteria DIC iACoTS1,2 • Koagulopatia (na miejscu wypadku/ w szpitalu)4,5,6: • Ostra koagulopatia pourazowa (ACoTS). • Zespół rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego (DIC). • Liczba płytek krwi: • <50 000 2 pkt. • 50 – 100 000 1 pkt. • Fibrynogen: • < 1g/l 1 pkt. • D-dimery: • > 4 mg/l 3 pkt. • 0,39-4 mg/l 2 pkt. • INR: • >2,3 2 pkt. • 1,4-2,3 1 pkt. • Kryteria rozpoznania DIC: • ≥ 5 pkt. • Kryteria rozpoznania ostrej koagulopatii pourazowej (ACoTS): • APTT lub/I INR: • >35 sek., lub 1,2. Johansson PI, Sorensen AM, Perner A i wsp.: Disseminatedintravascularcoagulationoracutecoagulopathy of trauma shockearlyafter trauma? Anobservationalstudy. Critical Care 2012; 15: 272-285. Taylor FB, Jr, Toh CH, Hoots WK i wsp.: Towardsdefinition, clinical and laboratorycriteria, and a scoring system for disseminatedintravascularcoagulation. ThrombHaemost 2001; 86: 1327-1330.
Dlaczego dyskusja o DIC i ACoTS jest taka ważna? 1,2,3 Bo zaburzenia krzepnięcia pojawiają się w konsekwencji: • Krwotoku. • Wstrząsu urazowego. A ulegają pogłębieniu: • Wynikającego ze stanu fizycznego (choroby współistniejące). • Po przetoczeniu 2000 ml płynów. • I ulegają dalszemu nasileniu w przebiegu: • Hipoperfuzji z wszystkimi jej konsekwencjami. • Hipotermii. • Kwasicy. • Hiperkatecholaminemii. • Zaburzeń elektrolitowych. Johansson PI, Sorensen AM, Perner A i wsp.: Disseminatedintravascularcoagulationoracutecoagulopathy of trauma shockearlyafter trauma? Anobservationalstudy. Critical Care 2012; 15: 272-285. Taylor FB, Jr, Toh CH, Hoots WK i wsp.: Towardsdefinition, clinical and laboratorycriteria, and a scoring system for disseminatedintravascularcoagulation. ThrombHaemost 2001; 86: 1327-1330. Shaz BH, Winkler AM, James AB i wsp.: Pathophysiology of early trauma-inducedcoagulopathy: emergingevidence for hemodilution and coagulationfactordepletion. J Trauma 2011; 70: 1401-1407.
Monitorowanie kliniczne wykładniki świadczące o odpowiedniej perfuzji • Średnie ciśnienie tętnicze krwi. • Ciśnienie perfuzyjne: mózgowe i trzewne: • Stan świadomości. • Diureza. • Powrót włośniczkowy. • Perfuzja obwodowa (marmurkowata skóra). • Ciepłota obwodowych części ciała (zimne stopy, dłonie). • Stężenie mleczanów. • Gazometria (pH, BE, HCO3-). • Saturacja mieszanej krwi żylnej (SvO2). • Prężność CO2 w mieszanej krwi żylnej. • Prężność CO2 w tkankach (StCO2). • Prężność O2 w mięśniach (StO2). Marik PE, Monnet X, Teboul JL: Hemodynamicparameters to gouide fluid therapy. Annals of intensivecare 2011; 1: 1. http://www.annalsofintensivecare.com/content/1/1/
Monitorowanie • Podstawowy problem: • Odpowiedź chorego na przetoczenie płynów: • Pozytywna (podwyższenie CO i ciśnienia tętniczego). • Negatywna (ryzyko przeładowania płynami); późna faza wstrząsu. Tagami T, Kushimoto S, Yamamoto Y i wsp.: Validation of extravascularlungwatermeasurement by single transpulmonarythermodilution: humanautopsystudy. CritCare 2010; 14: 162. Sakka SG, Klein M, Reinhart K i wsp.: Prognosticvalue of extravascularlungwater in criticalyillpatients. Chest 2002; 122: 2080-2086. Marik PE, Monnet X, Teboul JL: Hemodynamicparameters to gouide fluid therapy. Annals of intensivecare 2011; 1: 1. http://www.annalsofintensivecare.com/content/1/1/
Monitorowanie • Parametry służące znalezieniu odpowiedzi na reakcję na przetoczenie: • Współczynnik Algöwera. • Test uniesienia kończyn dolnych. Monnet X, Teboul JL: Passice leg raising: keepiteasy. Intensivecaremedicine2010; 36: 1445-1449.
Monitorowanie • Monitory przydatne w monitorowaniu stopnia wolemii: • Monitor rzutu serca (Swan-Ganz). • PICCO – przezpłucnatermodylucja, kalibrowana objętość wyrzutowa (kształt krzywej ciśnieniowej). • Viggileo – niekalibrowana objętość wyrzutowa. Tagami T, Kushimoto S, Yamamoto Y i wsp.: Validation of extravascularlungwatermeasurement by single transpulmonarythermodilution: humanautopsystudy. CritCare 2010; 14: 162. Sakka SG, Klein M, Reinhart K i wsp.: Prognosticvalue of extravascularlungwater in criticalyillpatients. Chest 2002; 122: 2080-2086. Marik PE, Monnet X, Teboul JL: Hemodynamicparameters to gouide fluid therapy. Annals of intensivecare 2011; 1: 1. http://www.annalsofintensivecare.com/content/1/1/
Monitorowanie • Parametry służące znalezieniu odpowiedzi na reakcję na przetoczenie: Weil MH, Henning RJ: New concepts in the diagnosis and fluid treatment of circulatoryshock. AnesthAnalg 1979; 58: 124-130.
Monitorowanie • Parametry służące znalezieniu odpowiedzi na reakcję na przetoczenie: Tagami T, Kushimoto S, Yamamoto Y i wsp.: Validation of extravascularlungwatermeasurement by single transpulmonarythermodilution: humanautopsystudy. CritCare 2010; 14: 162. Sakka SG, Klein M, Reinhart K i wsp.: Prognosticvalue of extravascularlungwater in criticalyillpatients. Chest 2002; 122: 2080-2086. Marik PE, Monnet X, Teboul JL: Hemodynamicparameters to gouide fluid therapy. Annals of intensivecare 2011; 1: 1. http://www.annalsofintensivecare.com/content/1/1/
Monitorowanie przepuszczalność kapilar– najczulszy parametr późnego wstrząsu • Współczynnik pozanaczyniowej wody płucnej – EVLWI • Monitorowanie go pozwala domniemywać o przepuszczalności kapilar. Tagami T, Kushimoto S, Yamamoto Y i wsp.: Validation of extravascularlungwatermeasurement by single transpulmonarythermodilution: humanautopsystudy. CritCare 2010; 14: 162. Sakka SG, Klein M, Reinhart K i wsp.: Prognosticvalue of extravascularlungwater in criticalyillpatients. Chest 2002; 122: 2080-2086. Marik PE, Monnet X, Teboul JL: Hemodynamicparameters to gouide fluid therapy. Annals of intensivecare 2011; 1: 1. http://www.annalsofintensivecare.com/content/1/1/
Przetaczanie krwi • Wskazania do przetoczenia: • Niedokrwistość, Hgb < 7 g/dl. • Hematokryt < 25%. • Starsi pacjenci ze współistniejącą chorobą serca. • Zwiększone zapotrzebowanie na tlen. • Utrzymywanie stężenie Hgb: 7-9 g/dl. Miller’sAnesthesia, 7thedition. 2010: rozdz. 82. A practice of anesthesia for infants and children, 4thedition: rodziały 8 i 10. C Cote. 2009.
Utrataobjętościkrwikrążącej(EBV – estimated blood volume) Hematokryt – 40% Hematokryt RBC (PRBC) – zwykle ok. 60% Miller’sAnesthesia, 7thedition. 2010: rozdz. 82. A practice of anesthesia for infants and children, 4thedition: rodziały 8 i 10. C Cote. 2009.