Een eerste grote stap is gezet

1. Afvalstoffen- en materialenbeleid: certificatie van in- en uitgaande stromenKristel Vandenbroek 2de Vlaams Vergistingsforum

2. Een eerste grote stap is gezet Hergebruik stimuleren Recyclage stimuleren Producenten responsabiliseren Storten ontmoedigen (heffingen) of verbieden Consumenten sensibiliseren

3. Een tweede grote stap is nodig Materialen zijn speerpunt van productie- en consumptiepatronen Milieudruk van materialenverbruik en –gebruik ligt te hoog Strategische economische innovatie is nodig Afval is einde-van-keten benadering Materialenbeheer integrale ketenbenadering: cradletocradle Sinds 2003 is duurzaam materialenbeheer bevoegdheid van OVAM en een gedeelde uitdaging voor Vlaanderen en Europa.

4. 13 grote maatschappelijke uitdagingen Duurzaam materialenbeheer Vlaams materialenprogramma 9 hefbomen Biogebaseerde economie - BBE

5. Van afval- naar materialenbeleid Kaderrichtlijn – dec 2008 Aanduiden einde-afvalfase Afvalbeleid in een bredere context Milieudruk zo klein mogelijk tijdens levenscyclus product Sluiten van materiaalkringlopen/afvalstoffen inzetten als grondstoffen – organische stof/nutriënten  Duurzaammaterialenbeleid/duurzaam beheer van materiaalkringlopen

6. Wettelijke verankering in Vlaanderen • Decreet betreffende het duurzaam beheer van materiaalkringlopen en afvalstoffen - Materialendecreet • samenhangend beleid gericht op de hele levenscyclus van materialen • milieuvriendelijk beheren van afvalstoffen, tegengaan van de uitputting van hulpbronnen en van de schadelijke gevolgen van materiaalgebruik in het algemeen • Vlaams reglement voor het duurzaam beheer van materiaalkringlopen en afvalstoffen - Uitvoeringsbesluit Vlarema • Van kracht sinds 1 juni 2012

7. Duurzaam materialenbeheer Verwerkingshiërarchie – ingeschreven in Vlarema materiaalkringloop • voorwaarden • Bescherming mens en milieu • = beoordeling, ongeacht status

8. EuropaEinde afval, einde verhaal? • … voldoen aan specifieke criteria die opgesteld moeten worden onder de volgende voorwaarden: • gebruikelijk toegepast voor specifieke doelen • er is een markt voor of vraag naar de stof of het voorwerp • voldoet aan de technische voorschriften en voor producten aan geldende wetgeving en normen • over het geheel genomen geen ongunstige effecten op het milieu of de menselijke gezondheid • Einde afval indien voldaan aan Europese EOW criteria (ipvstandards): • EOW criteria in opmaak voor compost en digestaat • Kwaliteitscontrolesysteem • In Vlaanderen: registratieplicht + aantonen voldaan aan EOW criteria

9. Materialendecreet/VlaremaEinde afval, einde verhaal? • Regeling einde afval en bijproducten in Vlarema • Indien Europese einde afval criteria / bijproducten = implementatie in Vlaanderen, registratie in Vlaanderen en handhaving • Indien geen Europese criteria voorhanden, dan: • stroom per stroom benadering mogelijk door lidstaten • criteria en voorschriften worden genotificeerd aan EU (afstemming?) • terugvallen op afvaldefinitie en afwegingskader decreet • Wat met secundaire grondstoffen? • Normenkader blijft behouden in Vlarema • Bijproducten, einde afval en secundaire grondstoffen = grondstoffen • Gebruikscertificaat wordt grondstofverklaring • Gebruikscertificaat blijft geldig

10. VlaremaEinde afval, einde verhaal? Een afvalstof kan zijn afvalstatuut verliezen als aan de vastgestelde voorwaarden is voldaan en voldoende zekerheid bestaat dat het op een rechtmatige manier zal worden toegepast. • Omslagpunt van een afvalstof naar een grondstof • Aan de uitgang van het proces (niet aan begin van proces bij eindgebruiker) • Herkomst, de verwerkingswijze en samenstelling gekend • Beoordelen of materiaal aan alle voorwaarden voldoet om niet (langer) als afval beschouwd te worden • Aan gebruiksvoorwaarden onderworpen • Gebruiksvoorwaarden niet voldaan  terug afvalstof

11. VlaremaEinde afval, einde verhaal? Grondstoffen, naar oorsprong en aard, te gebruiken in volgende toepassingsgebieden (cf. H.2 en bijlage): • meststof / bodemverbeterend middel • bouwstof • bodem • kunstmatige afdichtingslagen met waterglas • Normenkader in Vlarema • Grondstofverklaring verplicht ja/nee • Voorbeeld met grondstofverklaring: behandeld zuiveringsslib als bodemverbeterend middel • Voorbeeld zonder grondstofverklaring: filterkoek voedingsnijverheid als bodemverbeterend middel • Grondstofverklaring is altijd verplicht voor beoogde grondstoffen die niet in bijlage staan, maar worden gebruikt in een van de 4 toepassingsgebieden

12. VlaremaEinde afval, einde verhaal? Gft-compost, groencompost en eindmateriaal van de biologische behandeling van organisch-biologische bedrijfsafvalstoffen • Keuringsattest door Vlaco vzw • Volgens Algemeen Reglement van Certificering • Onder toezicht Certificeringscommissie Meststoffen – Bodemverbeterende Middelen

13. VlaremaEinde afval, einde verhaal? • Kwaliteitsborgingssysteem • (bijkomende) eisen naar aanvaarding afvalstoffen, monitoring productieproces, register, opleiding personeel, etc. • ofwel Europees opgelegd en onafhankelijk geverifieerd • of door OVAM opgelegd in kader van grondstofverklaring • Beroepsprocedure mogelijk

14. Product kwaliteit Processen en technieken Input materiaal Kwaliteitscontrole procedures End of Waste • Per type van afvalstof: specifieke criteria • Compost en digestaat Set van specifieke criteria per afvalstof => Ook opgenomen in de Vlaco-kwaliteitscriteria

15. End of Waste • Productkwaliteit: (micro-)biologisch, chemisch, fysischvoldoenaannormering (org stof, stabiliteit, zwaremetalen, POPs, onzuiverheden) • VL:akkoord met voorgesteldenormen (ECN-QAS voor compost) • Analysemethodes: gestandaardiseerd (Eur) • 2. Inputmateriaal: positievelijst (EURAL-code) • Enkelstromen van selectieveinzameling, geen RWZI-slib of gemengdeafvalstoffen (?!) • VL:geenvoorstanderlimitatievelijst, welinputcontrole, striktacceptatiebeleid, selectiefingezamelde OBA. (Mest = toegelaten input)

16. End of Waste: standpunten Vlaco • Inputstromen: VL geen voorstander van limitatieve lijst, indien toch: lijst inputstromen verruimen • Uitsluiting van niet-selectief ingezamelde stromen • Aandacht voor specifieke verschillen tussen compost en digestaat, waar mogelijk verschillende criteria (bvb Cu en Zn bij co-verwerking met mest: hogere limieten voor Cu en Zn voorstellen)

17. End of Waste 3. Processen en technieken: temperatuur-tijd, hygiënisatie, minimaleprocesduur, kritischeprocesfactoren VL:akkoord, toepassing van eenautocontrolesysteemdat extern wordtgecontroleerd, validatie van alternatievehygiënisatieprocessen 4. Informatie over eindproducten: declaratie via begeleidend document, traceerbaarheid VL:bestaat al, opgelet: in regel met FOD-wetgeving! 5. Kwaliteitscontroleprocedures: systeem van onafhankelijkecertificeringalssluitstuk VL:ditbestaat al in Vlaanderen, is wettelijkverankerd in VLAREMA

18. End of Waste: standpunten Vlaco • Hygiënisatie: concrete temperatuur-tijd behandelingen: mogelijk knelpunt voor mesofielevergisting van puur plantaardige stromen • Thermofiele vergisting, 55°C, 20 dagen, min. verblijftijd • Mesofiele vergisting + nacompostering (voorwaarden temp en tijd uit compostering zijn van toepassing) • Mesofiele vergisting + pasteurisatie • Extra toegevoegd: mesofiele vergisting met elke vorm van nabehandeling die een gelijkwaardig effect heeft als hierboven beschreven. • Simpele methodiek voor validatie van alternatieven

19. End of Waste • Conclusies: • Vlaanderenstaathierin al heel ver • Kwaliteitscontrole en certificering inclusief toepassing van de EoW criteria wordt een voorwaarde om productstatus te verkrijgen • ECN-QAS compost als voorbeeld • Vlaco behaalde in februari 2011 het ECN-QAS ConformityLabel voor compost; ECN-QAS Conformity Label door digestaat is in voorbereiding • Compost: in principe klaar om te starten • Digestaat: nog meer onduidelijkheid/onzekerheden

20. FertiliserHarmonisation • Richtlijn EC 2003/2003: regelingmarktmeststoffen • Samenstelling, etikettering, verpakking, veiligheid • Vrijehandel, makkelijkerewederzijdseerkenning • Noodaanrevisie • Mineralemeststoffen • Nu: uitbreidingorganischemeststoffen, bodemverbeterendemiddelen, substraten • FOD is coördinatorvoorBelgië • Vlaco volgtditmeeop • Januari 2012: rapport studieverschillendeopties • Oprichting van 4 werkgroepen (BE: FOD+FAVV)

21. FertiliserHarmonisation: standpunten • EC wileenduidelijkeopsplitsingmeststof bodemverbeterendmiddel • Wanneereenmeststof: • Noggeenduidelijkheid: ¼ of alle criteria voldoen • gedroogddigestaat = org. meststof, rest = OBVM • OBVM: org. stofgehaltemoetookeencriteriumzijn • Effluent, rijkaan K: mag nietuitgeslotenworden • Mineralenconcentraten? • Vlaco volgtditverder op

22. Vergisting in Vlaanderen - input

23. Afzet in Vlaanderen 109.000

24. Afzet digestaatproducten in Vlaanderen

25. Vragen? kristel.vandenbroek@vlaco.be 015/451.370 www.vlaco.be