Wie vindt vlug een eerste (permanente) job?

1. Studiedag steunpunt SSL 24-25 februari 2011 Wie vindt vlug een eerste (permanente) job? Dieter Verhaest Hogeschool-Universiteit Brussel (HRRG), Universiteit Gent (SHERPPA) Elsy Verhofstadt Hogeschool Gent (HABE), Universiteit Gent (SHERPPA) Eddy Omey Universiteit Gent (SHERPPA) Jürgen Vanoverberghe Universiteit Gent (SHERPPA) Wie vindt vlug een eerste (permanente) job? Dieter Verhaest

2. Inleiding Situering • Vaststelling: in meeste Westerse landen is er een substantieel probleem van werkloosheid • Vlaanderen 2009: 15.7% (15-24j) t.o.v. 5% (15-64j) • EU 2009: 19.8% t.o.v. 9% • Gevolgen • Substantiële onderbenutting van menselijk potentieel • Mogelijks negatieve invloed op arbeidsmarktkansen in de toekomst • Goed begrip van de factoren die werkloosheid aan het begin van de loop-baan verklaren is cruciaal om het globale probleem van jongerenwerk-loosheid te kunnen aanpakken Wie vindt vlug een eerste (permanente) job? Dieter Verhaest

3. Inleiding Onderzoeksvragen • Drie studies: • Welke factoren bepalen de lengte van de periode tussen het verlaten van de school en de start van de eerste job? • Wat is de invloed van de opleidingskenmerken op deze duur bij schoolverlaters uit het initieel beroepsonderwijs? • In welke mate gaat een hoge kans op werkloosheid samen met een hoge kans op een tijdelijk contract? Wie vindt vlug een eerste (permanente) job? Dieter Verhaest

4. Intrededuur: bepalende factoren Bron: Vanoverberghe, Verhaest, Verhofstadt & Omey (2008) Wie vindt vlug een eerste (permanente) job? Dieter Verhaest

5. Intrededuur: bepalende factoren Situering • Onderzoek in het buitenland • Substantiële verschillen in intrededuur tussen verschillende types van schoolverlaters • Probleem o.a. groter bij lager opgeleiden en jongeren van allochtone afkomst • Deze studie voor Vlaanderen: • Bepalende factoren voor kans op intrede in eerste job a.d.h.v. duuranalyse • Onderscheid tussen onmiddellijke intrede in job en latere intrede • Gebaseerd op SONAR-data (jongeren geboren in 1976 – 1978) Wie vindt vlug een eerste (permanente) job? Dieter Verhaest

6. Intrededuur: bepalende factoren Hypotheses Hypotheses afgeleid uit de zoektheoretische literatuur (Mortensen, 1986) Verwachte effect (ceteris paribus) op de intrededuur: • Scholingsniveau: - • Vrouw: + • Allochtoon: + • Scholingsniveau vader: ? • Regionale U/V ratio: + • Betaalde werkervaring als student: - • Werkervaring via stage: - • Het krijgen van arbeidsmarkt-gerelateerde info op school: - • Starten met zoeken vóór verlaten van de school: - Wie vindt vlug een eerste (permanente) job? Dieter Verhaest

7. Intrededuur: bepalende factoren Intrededuur volgens scholingsniveau Bron: Vanoverberghe et al. (2008), Figure 1, p322. Wie vindt vlug een eerste (permanente) job? Dieter Verhaest

8. Intrededuur: bepalende factoren Algemene resultaten schattingen • De meeste resultaten liggen in lijn van hypothesen • Effect ‘arbeidsmarktgerelateerde info • Negatief op onmiddellijke intrede, positief op latere intrede • Positief effect domineert vanaf paar maanden • Enkel effect van stage blijkt niet significant • Relatie tussen scholing vader en intrededuur niet eenduidig • Variabelen met meest uitgesproken effecten: • Scholingsniveau • Etniciteit • Start zoeken vóór schoolverlaten • Regionale arbeidsmarktcondities Wie vindt vlug een eerste (permanente) job? Dieter Verhaest

9. Intrededuur: bepalende factoren Simulatie effecten ‘gemiddelde’ schoolverlater Bron: Vanoverberghe et al. (2008) Figure 2, p326. Wie vindt vlug een eerste (permanente) job? Dieter Verhaest

10. Intrededuur: bepalende factoren Simulatie effecten ‘gemiddelde’ schoolverlater Bron: Vanoverberghe et al. (2008) Table 2, p327. Wie vindt vlug een eerste (permanente) job? Dieter Verhaest

11. Intrededuur: bepalende factoren Algemene conclusies • De lengte van de transitie is een functie van • Factoren die controleerbaar zijn tegen een relatief lage kost: zoekgedrag • Factoren die enkel controleerbaar zijn tegen een relatief hoge kost: scholing en regionale arbeidsmarktcondities • Ascriptieve factoren zoals etniciteit • Enkel een combinatie van arbeidsmarktbeleid, onderwijsbeleid en economisch beleid lijkt een effectieve strategie om het probleem van jeugdwerkloosheid aan te pakken Wie vindt vlug een eerste (permanente) job? Dieter Verhaest

12. Intrede uit het initieel beroepsonderwijs Bron: Creten, Van de Velde, Van Damme, m.m.v. D. Verhaest (2004) Wie vindt vlug een eerste (permanente) job? Dieter Verhaest

13. Intrede uit het initieel beroepsonderwijs Algemene conclusies • Onderzoek naar factoren die intrededuur van schoolverlaters uit het initieel beroepsonderwijs (TSO, BSO, DBSO, VIZO) verklaren • Enkele resultaten • Snelle instroom in eerste job voor jongeren uit leertijd (VIZO) • Trage instroom voor ongekwalificeerden • Beperkte verschillen tussen TSO en BSO, en tussen wel of niet 7de j • Studierichting is veel doorslaggevender en verklaart in belangrijke mate verschillen tussen mannen en vrouwen • Stage bevordert instroom significant Wie vindt vlug een eerste (permanente) job? Dieter Verhaest

14. Wie vindt vlug een permanente job? Bron: Verhofstadt, Verhaest & Omey (2008) Wie vindt vlug een eerste (permanente) job? Dieter Verhaest

15. Wie vindt vlug een permanente job? Situering • Vinden diegenen die vlug een eerste job vinden ook vlug een job met een contract van onbepaalde duur? • Tijdelijk contract als opstap versus val • Deze studie: • SONAR data, jongeren geboren in 1976 of 1978 • Kans op het vinden van een vaste job drie maanden na verlaten onderwijs wordt opgesplitst in twee deelkansen: • Kans op het vinden van een job • Voorwaardelijke kans dat de gevonden job vast is • Nagaan welke kenmerken deze kansen bepalen Wie vindt vlug een eerste (permanente) job? Dieter Verhaest

16. Wie vindt vlug een permanente job? Situering • Onderzoeksvragen • (1) Sluit het profiel van tijdelijke werknemers eerder aan bij dat van • permanente werknemers, • (vooral verschillen in tewerkstellingskansen zijn bepalend voor het vinden van een vaste job) • Of dat van werkloze schoolverlaters? • (vooral contractuele verschillen zijn bepalend) • (2) In welke mate blijven contractuele verschillen overeind na controle voor ondernemingskenmerken? Wie vindt vlug een eerste (permanente) job? Dieter Verhaest

17. Wie vindt vlug een permanente job? Opgenomen variabelen • Variabelen OV1 • Algemene kenmerken (geslacht, nationaliteit, gezinssituatie,…) • Onderwijskenmerken (niveau, stage, deeltijds onderwijs,…) • Sociale achtergrond (onderwijs vader, moeder, broers/zussen) • Regionaal-Economische indicatoren (lokale werkloosheidsgraad, type regio) • Overige (lid vereniging, rijbewijs,…) • Extra variabelen OV2: sector en grootte ondernemeing Wie vindt vlug een eerste (permanente) job? Dieter Verhaest

18. Wie vindt vlug een permanente job? Descriptieve resultaten Wie vindt vlug een eerste (permanente) job? Dieter Verhaest

19. Wie vindt vlug een permanente job? Resultaten OV1 Wie vindt vlug een eerste (permanente) job? Dieter Verhaest

20. Wie vindt vlug een permanente job? Resultaten OV1 Wie vindt vlug een eerste (permanente) job? Dieter Verhaest

21. Wie vindt vlug een permanente job? Resultaten OV2 • Controle voor ondernemingskenmerken • Voorwaardelijke kans op een vast contract duidelijk bepaald door type onderneming • Groter in kleine ondernemingen en sectoren zoals professionele dienstverlening, transport en communicatie, horeca • Kleiner in grote ondernemingen en sectoren zoals onderwijs, gezondheidszorg • Effect op geschatte coëfficiënten individuele kenmerken is beperkt • Uitzondering: na controle blijkt een diploma HOLT aanleiding te geven tot hogere kans op vast contract Wie vindt vlug een eerste (permanente) job? Dieter Verhaest

22. Wie vindt vlug een permanente job? Conclusies • Contracttype is institutioneel bepaald • Evenwel slechts deel van het verhaal: een duidelijke tweedeling onder jongeren • Groepen zoals lager opgeleiden, allochtonen, jongeren zonder werkervaring en/of rijbewijs en jongeren die AM betreden bij hoge lokale werkloosheid hebben lage kans op een job • Bovendien is hun kans op een vast contract vaak lager indien ze, ondanks hun profiel toch een job vinden • Meer longitudinaal onderzoek nodig om te beoordelen in welke mate dit tijdelijk contract voor hen val dan wel opstap naar vast werk is Wie vindt vlug een eerste (permanente) job? Dieter Verhaest

23. Bedankt voor uw aandacht! Wie vindt vlug een eerste (permanente) job? Dieter Verhaest

24. Bronnen Gebaseerd op: • Creten H., Van de Velde V., Van Damme, m.m.v. Verhaest D. (2004), De transitie van het initieel beroepsonderwijs naar de arbeidsmarkt met speciale aandacht voor de onderwijs-verlaters, Leuven: HIVA. • Vanoverberghe J., Verhaest D., Verhofstadt E. and Omey E. (2008), ‘The transition from school to work in Flanders: a duration analysis’, Journal of Education and Work, 21 (4), 317-331. • Verhofstadt E., Verhaest D. and Omey E. (2008), ‘Het profiel van vaste en tijdelijke werknemers’, Tijdschrift voor Arbeidsvraagstukken, 24 (2), 125-136. Wie vindt vlug een eerste (permanente) job? Dieter Verhaest