1 / 36

ALKOLLER

ALKOLLER. Genel formülleri R-OH şeklinde olan organik bileşiklere denir. H-OH Su CH 3 -OH Alkol. NOT: Bir bileşiğin alkol olabilmesi için C atomuna yalnız bir –OH grubunun bağlı olması gerekmektedir.

gryta
Download Presentation

ALKOLLER

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. ALKOLLER Genel formülleri R-OHşeklinde olan organik bileşiklere denir. H-OH Su CH3-OH Alkol • NOT: • Bir bileşiğin alkol olabilmesi için C atomuna yalnız bir –OH grubunun bağlı olması gerekmektedir. • Ayrıca –OH grubunun bağlı olduğu C atomunun doymuş olması şartı vardır. • Anca –OH grupları farklı C lara bağlanmış ise bu bileşikler alkoldür.

  2. R-CH-OH R-C - OH II I OH OH OH R-CH=CH-OH R-CH-CH2-OH OH III IV ÖRNEK: Aşağıdaki maddelerden hangileri Alkoldür ?

  3. ALKOLLERİN SINIFLANDIRILMASI 1. Mono alkoller 2. Poli alkoller 1. MONO ALKOLLER: Yapısında bir adet –OH grubu bulunduran alkollere denir. Mono alkoller –OH grubunun bağlı olduğu C’a göre 3 kısma ayrılırlar. A.Pirimer alkoller B.Sekonder alkoller C.Tersiyer alkoller

  4. 1. Primer alkoller: (Birincil) -OH grubunun bağlı olduğu C’ atomunda iki tane H atomu bağlanmış ise bu tür alkollere denir. R-CH2-OH (Primer-Birincil alkol) CH3-CH2-CH2-OH (n-propil alkol) CH3-CH2-CH2-CH2-OH (n-butil alkol)

  5. R-CH-OH R CH3 Sekonder-ikincil- Alkol 2. Sekonder alkoller: (İkincil) -OH grubunun bağlı olduğu C’ atomunda bir tane H atomu bağlanmış ise bu tür alkollere SECONDER alkol denir. • CH3- CH-OH Sekonder- propil - Alkol İzo propil Alkol

  6. CH3 - C- OH • R- C- OH (Tersiyer-üçüncül- Alkol) (Tersiyer butil- Alkol) (Tersiyer-üçüncül- Alkol) R CH3 R CH3 3. Tersiyer alkoller: (Üçüncül) -OH grubunun bağlı olduğu C’ atomunda H atomu yoksa, bu tür alkollere denir.

  7. II.POLİ ALKOLLER: • Yapısında farklı C atomlarında birden fazla –OH grubu bulunduran alkollere denir. • Yapısında 2, –OH grubu içerenlere diol,3 tane –OH grubu içerenlere triol …denir. • Molekülün yapısında –OH grubu sayısı arttıkça hidrojen bağ kuvveti artacağından erime ve kaynama noktaları yükselir.

  8. Etandiol(Glikol) (Donma Noktası düşük olup, antifiriz olarak kullanılır.) 1,2,3- Propantriol (Gliserin) (Gliserin HNO3 ile H2SO4 katalizörlüğünde tepkimeye sokulursa TNG elde edilir.

  9. CH3- CH-CH3 CH2-CH2 OH OH OH OH OH CH2 – CH2 - CH2 Yan tarafta verilen alkollerden hangileri pirimer alkoldür?

  10. ALKOLLERİN İSMLENDİRİLMESİ • İsimlendirme yapılırken; • Numaralandırma yapılırken –OH grubuna yakın olan C’dan başlanarak numaralandırılır. • Aynı sayıda C’atomu bulunduran alkanın sonuna, –OL eki getirilir. • Ya da ilgili alkil grubunun sonuna, ALKOL eki getirilerek isimlendirilir.

  11. CH3-CH2-OH 3 2 1 Etanol Etil alkol CH3-CH2-CH2-OH Propanol Propil alkol CH3 2-metil 2-hekzanol 1.1-di metil pentil alkoll 6 5 4 3 2 1 CH3-CH2-CH2-CH2-C-CH3 OH ALKOLLERİN İSMLENDİRİLMESİ ÖRNEK: CH3-OH Metanol Metil alkol

  12. OH OH CH3- C -CH3 CH3-CH-CH3 Propan-2-ol izo propil alkol Sekonder propanol 2-metil-2-Propanol Ter. butil alkol Ter. butanol CH3 ALKOLLERİN İSMLENDİRİLMESİ

  13. CH3-CH-CH2-CH-CH=CHCH3 1 2 3 4 5 6 7 CH3 OH 4-metil 5-hepten -2-ol ÖRNEK: 2-hidroksi 4-metil 5-hepten

  14. OH 1 2 6 3 5 4 CH3 ÖRNEK: 1-hidroksi 3-metil 5-siklo hekzen

  15. 1.Alkil Halojenürlerden; Alkil halojenürlerin, NaOH ve KOH gibi bazların sulu çözeltileriyle tepkimesinden alkoller elde edilir. R-CH2-X + KOH R-CH2-OH + KX KOH CH3-CH2-CH2-Br CH3- CH2- CH2-OH + KBr ALKOLLERİN ELDESİ Örnek:

  16. 2.Alkenlerden Alkenlere kuvvetli asit katalizörlüğünde su eklenerek. R-CH =CH2 + H2O R-CH–CH3 CH3-CH =CH2 + H2O CH3-CH–CH3 OH OH Örnek: H-OH

  17. O OH H+ + Mg+2 + X- R-Mg-X + H- C - H R-C-H2 3.Grignard bileşiklerinden; (R-Mg-X) A- Grignard bileşiğinin ; formaldehitle tepkimesinden birincil alkol elde edilir.

  18. O OH H+ + Mg+2 + X- R-Mg-X + R- C - H R-CH-R’ B- Diğer aldehitlerle tepkimesinden ikincil alkol

  19. O OH R H+ + Mg+2 + X- R-Mg-X + R- C - R R-C-R’ C- Ketonlarla tepkimesinden üçüncül alkol elde edilir

  20. yük yük yük yük Pirimer alkol Aldehitler Karboksilik asit İnd İnd İnd İnd Sec. alkol Ketonlar Ter. alkol X 4.Aldehit ve ketonlardan; Aldehitler ve ketonlar indirgenirse alkole dönüşürler.

  21. yük yük Pirimer alkol Aldehitler Karboksilik asit İnd İnd 5.Organik asit ve esterlerden Organik asit ve esterlerin indirgenmesiyle alkoller elde edilir.

  22. ALKOLLERİN ÖZELLİKLERİ: 1.Alkoller –OH bağı içerdiklerinden, alkol molekülleri arasında hidrojen bağı bulundururlar. • Bu sebeple eşdeğer moleküllere göre erime ve kaynama noktaları daha yüksektir. • Molekülde dallanma arttığında temas yüzeyi azalacağından, erime ve kaynama noktası düşer. • -OH grubu arttıkça erime ve kaynama noktası yükselir.

  23. H-OH R-OH HİDROJEN BAĞI 2. Alkoller içerdikleri –OH grubu sebebiyle polar yapıya sahiptir. Bu sebeple alkoller iyi bir organik çözücüdür. Alkol molekülleri, su ile hidrojen bağı oluşturdukları için, suda iyi çözünürler.

  24. R-OH + Na R-O-Na+½H2 CH3-OH + Na CH3-O-Na+ ½H2 3. Alkollerin tepkimeleri; A. Alkoller, alkali Na ve K ile tuz ve hidrojen gazı oluştururlar Alkolat Örnek: Sodyum Metilat

  25. R’- C - OH R-OH + + H2O R’-C – O R O O O O CH3-OH + C2H5 C - OH C2H5-C – O CH3 -H2O B.H2SO4katalizörlüğünde, karboksilik asitlerle tepkimelerinden esterler elde edilir. Örnek:

  26. CH3-CH2-CH2 - OH CH3-CH=CH2 -H2O C.1 mol Alkolden, 1 mol su çıkartılırsaalkenler elde edilir. (H2SO4 katalizörlüğünde 170 0C)

  27. R -OH + CH3 -OH + R’ -OH CH3-OH CH3 - O - CH3 R - O - R’ -H2O -H2O D. 2 mol Alkolden, 1 mol su çıkartılırsaeterler elde edilir. (H2SO4 katalizörlüğünde 140 0C)

  28. Dre H2SO4 R -OH + H-X R – X+ H2O E. Alkoller Halojen asitleriyle yer değiştirme tepkimeleri verirler.

  29. yük yük yük yük Pirimer alkol Aldehitler Karboksilik asit İnd İnd İnd İnd Sec. alkol Ketonlar Ter. alkol X F. Yükseltgenme tepkimeleri verirler.

  30. C2H5-OH + 3O2 2CO2 +3H2O G. Alkoller yanma tepkimesi verirler.

  31. .. O CH3 CH3 ETERLER R-O-R veyaR-O-R’ genel formülleriyle gösterilen organik bileşiklere denir. R-O-R tipi eterlere Basit Eter (Simetrik) R-O-R’ tipi eterlere Karışık Eter (a simetrik)

  32. ETERLERİN İSİMLENDİRİLMESİ Basit eterlerin isimlendirilmesinde; alkil grubu okunu sonuna –eter eki getirilir. CH3 – O - CH3 : dimetil eter C2H5– O – C2H5 : dietil eter Karışık eterlerin isimlendirilmesinde; iki alkil grubu okunu sonuna –eter eki getirilir. CH3 – O - C2H5 : metil etil ter C2H5– O – C3H7: etil propil eter

  33. C2H5-OH + C2 H5-OH C2H5-O-C2 H5+ H2O ETERLERİN ELDESİ Eterlerin eldesinde önemli iki yöntem vardır. 1.Alkollerden: 2 mol alkolden 1 mol su çekilirse eterler elde edilir.

  34. C2H5-ONa + CH3Cl C2H5 - O - CH3 + NaCl 2.Alkolatlardan(Williamson Sentezi): Bu yöntem karışık eterlerin eldesinde kullanılır. Sodyum alkolatlarla, alkil halojenürlerin tepkimesiyle elde edilirler.

  35. .. O CH3 CH3 ETERLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ • Eter moleküller tıpkı suda olduğu gibi kırık doğru yapısına sahiptir ve polardır.

  36. 2. Eterlerde –OH bağları olmadığı için eter molekülleri arasında hidrojen bağları yoktur. Dolayısıyla erime ve kaynama noktaları düşüktür. • Eterler kolay tepkime vermezler. • 4. Eterler aynı C sayılı alkollerle izomerdir.

More Related