Zakres kontroli planowych w roku szkolnym 2010/11

1. Zakres kontroli planowych w roku szkolnym 2010/11 • Zgodność wydawania orzeczeń o potrzebie kształcenia specjalnego przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno – pedagogicznych z obowiązującymi przepisami prawa. • Przestrzeganie przez niepubliczną placówkę doskonalenia nauczycieli przepisów prawa w zakresie planowania pracy i sprawozdawczości oraz zgodności danych zawartych we wpisie do ewidencji ze stanem faktycznym. • Prawidłowość wykonywania przez dyrektorów publicznych szkół i placówek zadań w zakresie planowania nadzoru pedagogicznego. • Prawidłowość dopuszczania do użytku programów nauczania w: publicznym technikum dla młodzieży, publicznej szkole zawodowej dla młodzieży (program nauczania dla zawodu), publicznych gimnazjach, szkołach podstawowych.

2. 5. Prawidłowość dopuszczania do użytku programów wychowania przedszkolnego w publicznych przedszkolach, szkołach podstawowych z oddziałami przedszkolnymi i innych form wychowania przedszkolnego. 6. Zgodność organizacji indywidualnego nauczania na podstawie wydanych orzeczeń z obowiązującymi przepisami prawa. 7. Prawidłowość organizacji pracy publicznej bursy. 8. Prawidłowość nadzorowania przez dyrektora publicznej szkoły podstawowej spełniania przez dzieci sześcioletnie obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego. 9. Realizacja prawa dziecka pięcioletniego do rocznego przygotowana przedszkolnego.

3. Kontrole planowe zrealizowane w roku szk. 2010/11 Łącznie przeprowadzono 1169 kontroli planowych: w szkołach/placówkach samodzielnych – 790, w zespołach szkół/placówek – 379 skontrolowano 38,56%szkół/placówek województwa lubelskiego

4. Przeprowadzone kontrole:

5. cd.

6. cd.

7. Nieprawidłowości (30): • Planowanie nadzoru pedagogicznego (3): - plan nadzoru pedagogicznego przedstawiony radzie pedagogicznej w terminie po 15 września, - w planie nadzoru pedagogicznego nie uwzględniono tematyki narad i szkoleń dla nauczycieli.

8. Dopuszczanie do użytku programów wychowania przedszkolnego (4): - nieprzestrzeganie min. 5 godzinnego czasu pracy oddziału przedszkolnego; - dyrektor dopuszczał do użytku programy wychowania bez zasięgnięcia opinii rady pedagogicznej; - zmiany w statucie nie zostały przedstawione do uchwalenia radzie szkoły lub placówki; - w statucie brak zapisu dotyczącego organizacji oddziału przedszkolnego w szkole podstawowej.

9. Dopuszczanie do użytku programów nauczania w szkołach (11): - zaproponowane przez nauczyciela programy nauczania dyrektor dopuszcza bez opinii rady pedagogicznej; - w programie nauczania klasy I brak opisu założonych osiągnięć ucznia kończącego klasę I w zakresie edukacji technicznej, muzycznej, plastycznej, wychowania fizycznego i zajęć komputerowych.

10. Organizacja nauczania indywidualnego (1): - nauczanie indywidualne nie obejmuje wszystkich zajęć edukacyjnych wynikających ze szkolnego planu nauczania oddziału.

11. 5. Realizacja prawa dziecka pięcioletniego do rocznego przygotowania przedszkolnego (3): - w statucie nie zostały określone zasady rekrutacji dzieci w zakresie terminów ich przyjmowania 6. Prawidłowość nadzorowania realizacji przez dzieci sześcioletnie rocznego obowiązkowego przygotowania przedszkolnego (2): - nieprawidłowe wpisy w księdze ewidencji dzieci zamieszkałych w obwodzie szkoły.

12. Kontrole doraźne: Przeprowadzono 268 kontroli doraźnych na wniosek: • organu prowadzącego szkołę/placówkę, • Ministerstwa Edukacji Narodowej, • rodziców, • pełnoletnich uczniów, • nauczycieli, • Rzecznika Praw Dziecka, • innych podmiotów np. sąd

13. Stwierdzone nieprawidłowości: • brak udokumentowania czynności przeprowadzanych przez dyrektora szkoły/placówki w wyniku nadzoru pedagogicznego; • niesystematyczne obserwacje prowadzonych przez nauczycieli zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych i czynności wynikających z działalności statutowej szkoły/placówki; • nieprawidłowe kształcenie i wychowywanie dzieci w atmosferze szacunku dla każdego człowieka; • brak planowania i wdrażania działań zmierzających do przeciwdziałania niepowodzeniu edukacyjnemu ucznia i stwarzania możliwości i szansy uzupełniania braków (po zdiagnozowaniu trudności edukacyjnych); • brak sformułowanych wymagań edukacyjnych niezbędnych do uzyskania poszczególnych ocen śródrocznych i końcoworocznych; • brak opinii rady pedagogicznej - dopuszczenie do użytku szkolnego zestawów programów nauczania;

14. cd. nieprawidłowości: • nieprawidłowo opracowane ramowe plany nauczania; • nieprawidłowo podejmowane uchwały rady pedagogicznej; • brak opinii rady pedagogicznej w sprawie tygodniowego planu zajęć; • niedostosowanie czasu pracy oddziału przedszkolnego do zapisów arkusza organizacji szkoły; • arkusz organizacji szkoły nie uwzględnia szkolnego planu nauczania; • brak zespołów powypadkowych do ustalania okoliczności i przyczyn wypadku; • brak omówienia i analizy zaistniałych wypadków oraz ustaleń środków zapobiegawczych;

15. cd. nieprawidłowości • brak rejestru wypadków; • brak ustaleń, gdzie uczeń realizuje obowiązek szkolny; • nieprawidłowo powołane składy komisji sprawdzające wiedzę i umiejętności uczniów; • braki lub nieścisłości w zapisach statutów innych form wychowania przedszkolnego; • brak wyczerpujących informacji o postępach edukacyjnych i wychowawczych przekazywanych przez wychowawcę rodzicom; • nieterminowe udzielanie odpowiedzi pisemnych na wpływające od rodziców pisma;

16. cd. nieprawidłowości • szkolne programy - wychowawczy i profilaktyczny nie obejmują działań, podejmowanych przez szkołę, przynoszących wymierne efekty: • nie opracowano w porozumieniu z organem prowadzącym i nie wdrożono programu poprawy efektywności nauczania, wychowania i opieki w szkole; • nie wszystkie zapisy w statucie szkoły są dostosowane do aktualnie obowiązującego prawa; • plan nadzoru pedagogicznego nie zawiera wszystkich form nadzoru pedagogicznego; • nieprzestrzeganie sposobu prowadzenia dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej;

17. cd. nieprawidłowości • brak nadzoru dyrektora szkoły – kontrola wywiązywania się z zadań nauczycieli i wychowawców; • nieprzestrzeganie przepisów prawa w zakresie oceniania wewnątrzszkolnego; • brak zasad postępowania szkoły i rodziców w przypadku odbierania przez nich dzieci – zwolnienie z powodu nagle pogarszającego się stanu zdrowia; • nieprzestrzeganie prawa rodziców do wglądu w sprawdzone prace pisemne ucznia; • brak diagnozy problemu absencji uczniów w szkole;

18. cd. nieprawidłowości • niewykorzystywanie zapisów monitoringu wizyjnego w celu wyjaśniania trudnych sytuacji i zdarzeń na terenie szkoły; • brak zapisów w statucie szkoły dotyczących współdziałania z PPP; • niepodejmowanie uchwał rady pedagogicznej w sprawie klasyfikowania i promowania uczniów; • nierównomierne obciążanie zajęciami w poszczególnych dniach tygodnia; • nieprawidłowe prowadzenie arkuszy ocen uczniów

19. Monitorowanie w roku szkolnym 2010/2011: • w zakresie wykorzystania godzin, o których mowa w art. 42 ust. 2 lit. a i b. z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 z późn. zm.) – w szkołach wszystkich typów, w czasie przeprowadzania zaplanowanych czynności nadzorczych; • wdrażania podstawy programowej kształcenia ogólnego – w 10% przedszkoli, oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych, zespołów wychowania przedszkolnego, szkół podstawowych i gimnazjów drogą elektroniczną, w okresie od 31 maja do 3 czerwca 2011 r. 10% wypełnionych arkuszy zostało zweryfikowanych przez wizytatorów KO.

20. Monitorowanie cd. • realizacji działań profilaktycznych w zakresie przeciwdziałania narkomanii, w tym współpracy z wyspecjalizowanymi instytucjami oraz wykorzystywanych przez nie ofert i materiałów – w: 3% szkół podstawowych (kl. IV-VI), 4% gimnazjów i 3% szkół ponadgimnazjalnych w ostatnim tygodniu nauki drogą elektroniczną. • prawidłowości realizacji Rządowego programu wspierania w latach 2007-2009 organów prowadzących w zapewnieniu bezpiecznych warunków nauki, wychowania i opieki w publicznych szkołach i placówkach Monitoring wizyjny w szkołach i placówkach – we wszystkich szkołach/placówkach, które otrzymały dotację na realizację programu - w okresie od 4 marca do 31 maja 2011 r. w formie ankiety, z których 10 % zostało zweryfikowanych przez wizytatorów KO.

21. Monitorowanie godz. z art. 42.2a i b – zakres badania:

22. Pytania badawcze: • Jakie czynniki wpłynęły na sposób realizacji i podejmowane czynności w ramach zajęć? • W jaki sposób nauczyciele analizowali potrzeby i zainteresowania uczniów w celu zaplanowania tych zajęć? • W jaki sposób organizowane są te zajęcia? • Jakie rodzaje zajęć są realizowane w ramach dodatkowych godzin, do których klas są one kierowane? • Jak zaplanowano zajęcia w ciągu roku szkolnego? • Czy organizacja zajęć dostarcza problemów? Jeśli tak, to jakie są tego przyczyny? • W jaki sposób rozliczana jest realizacja zajęć? • Czy wprowadzenie dodatkowych zajęć wpłynęło na wymiar zatrudnienia na stanowisku wychowawcy świetlicy? • Jakie doświadczenia w organizacji w roku szk. 2009/10 zajęć wpłynęły na poprawę realizacji tych zajęć w roku szk. 2010/11?

23. Wnioski: • największy wpływ na decyzje dyrektorów o sposobie realizacji zajęć i czynności miały potrzeby uczniów wszyscy nauczyciele je analizowali – rozmowy, opinie PPP, obserwacje, ankiety), bardzo często uwzględniono kwalifikacje i propozycje nauczycieli; • uwzględniano miejsce zamieszkania uczniów i dojazdy do szkół; • umiarkowany wpływ miała baza lokalowa; • dodatkowo brano pod uwagę: sugestie rodziców, osiągnięcia uczniów, wyniki egzaminów zewnętrznych, opinie o realizowanych zajęciach w roku poprzednim, • w nielicznych przypadkach brano pod uwagę sugestie organu prowadzącego; • w szkołach wszystkich typów dokonywano ustaleń w ramach prac zespołu nauczycieli uczących w danym oddziale; • w ok. 30% szkół nie zmienia się zaplanowanych zajęć, pozostali realizują je z różną częstotliwością,

24. w prawie 70% szkół (w 95% specjalnych) zajęcia prowadzone są indywidualnie oraz w dużych grupach (15-30, w specjalnych 15 uczniów) – zajęcia sportowe, przygotowujące do egzaminów zewnętrznych, chór, wycieczki, w szkołach specjalnych turnusy rehabilitacyjne ; • we wszystkich szkołach zajęcia prowadzi się w małych grupach (5-15, w specjalnych 5 uczniów); • zajęcia najczęściej organizowane są w dniach zajęć dydaktycznych nauczyciela, z reguły prowadzone są samodzielnie; • zazwyczaj zajęcia odbywają się regularnie, co tydzień, w I i II semestrze, w godzinach popołudniowych, bezpośrednio po lekcjach; • największe znaczenie przy planowaniu pory realizacji zajęć mają możliwości organizacyjne szkół, rzadziej potrzeby uczniów. Czasami organizuje się zajęcia trwające cały dzień.

25. zajęcia prowadzone są w salach lekcyjnych, gimnastycznych, pracowniach komputerowych, bibliotekach, czytelniach, najrzadziej na basenie i w siłowni; poza szkołą w: parku, lesie, domu kultury, obiektach sportowych; w szkołach specjalnych w gabinetach specjalistycznych ; • zajęcia rozłożone są równomiernie wśród uczniów wszystkich klas; • zajęcia wychowawcze i opiekuńcze najczęściej realizowane są podczas wycieczek, dyskotek, imprez i uroczystości szkolnych; • dla uczniów z trudnościami w nauce organizuje się zajęcia dydaktyczno – wyrównawcze, logopedyczne i przygotowujące do sprawdzianu/egzaminu; • dla uczniów zdolnych najczęściej organizuje się koła przedmiotowe i językowe; • zajęcia rozwijające zainteresowania to: zajęcia sportowe, artystyczne, koła zainteresowań;

26. w szkołach specjalnych najczęściej to: terapie psychologiczne, biofeedback, zajęcia rewalidacyjno – kompensacyjne. PROBLEMY: • 48% szkół ma trudności z organizacją zajęć (nadmierne obciążenie uczniów dodatkowymi zajęciami, wydłużenie pobytu uczniów w szkołach, dowożenie, baza lokalowa). Niewiele szkół sygnalizuje brak dostatecznego wyposażenia. • część nauczycieli poddaje w wątpliwość zasadność realizacji tych zajęć i czynności.

27. w większości szkół zajęcia prowadzone są regularnie; • w 12,5% szkół uległ redukcji wymiar zatrudnienia na stanowisku wychowawcy świetlicy, z czego 4,5 % szkół przyczyną było wprowadzenie dodatkowych zajęć wynikających z art. 42 ust. 2 pkt. 2. Wymiar zatrudnienia uległ redukcji 2-12 godzin w 2009 r. i 3-16 godzin w 2010 r.; • doświadczenia z roku 2009 wpłynęły na usprawnienie i poprawę organizacji zajęć w 2010 r.: dostosowano ofertę edukacyjną do potrzeb większości uczniów, nauczyciele zdobyli doświadczenie w identyfikowaniu i analizowaniu potrzeb, oferta zajęć została poszerzona, usprawniono organizację)

28. Monitorowanie wdrażania podstawy programowej Próba badawcza – 124 różne formy wychowania przedszkolnego (przedszkola, oddziały przedszkolne w szkole podstawowej, punkty przedszkolne, zespoły wychowania przedszkolnego)

29. Pytania badawcze • Czy nauczyciel prowadzący zajęcia w badanym oddziale przedszkolnym zapoznał się z podstawą programową wychowania przedszkolnego, kl. I szkoły podstawowej, całego I etapu edukacyjnego, II-IV etapu edukacyjnego? • W jaki sposób nauczyciel zapoznawał się z podstawą programową (indywidualnie, w zespole nauczycieli, na zebraniu RP, szkoleniu zewnętrznym)? • W jaki sposób nauczyciel był zapoznawany z warunkami i sposobem realizacji podstawy programowej, wykorzystywanymi pomocami dydaktycznymi i zabawkami, ofertą zajęć dodatkowych? • Czy rodzice mieli możliwość (jak często i z czyjej inicjatywy) uczestniczenia w zajęciach otwartych, warsztatach, zebraniach ogólnych i oddziałowych, imprezach? • Jak często nauczyciele mieli kontakt indywidualny z rodzicami (osobisty, telefoniczny, za pośrednictwem poczty elektronicznej? • Czy nauczyciele zachowują zalecane w podstawie programowej proporcje w odniesieniu do czasu przeznaczonego na zabawę, zajęcia dydaktyczne, dowolne czynności, przebywanie na świeżym powietrzu?

30. Jakie były przyczyny braku zachowania ww. proporcji? • Czy prowadzona i dokumentowana była obserwacja pedagogiczna mająca na celu poznanie możliwości i potrzeb rozwojowych każdego dziecka (informacja o gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole podstawowej)? • Z jakich pomocy dydaktycznych korzystał nauczyciel? • Jak często i w jaki sposób dzieci rozwijały wrażliwość, miały kontakt ze sztuką i tradycją?

31. Monitorowanie podstawy programowej - szkoła podstawowa Próba badawcza – 103 szkoły podstawowe (klasy I i II) Pytania badawcze: • Ilu nauczycieli prowadzi zajęcia w danej klasie? • Ile godzin realizowanych jest przez nauczycieli innych niż nauczyciel nauczania zintegrowanego? • Czy szkoła zapewnia warunki realizacji zajęć komputerowych (stanowiska, oprogramowanie, korelacja z obszarami edukacji wczesnoszkolnej)? • Ilu uczniów uczestniczy w zajęciach świetlicowych (potrzeby rodziców, czas pobytu dziecka)? • Czy uczniowie mają możliwość pozostawiania przyborów i podręczników w szkole (jak to jest zorganizowane)? • Czy dokonywana jest diagnoza osiągnięć edukacyjnych uczniów (sposób, nauczyciel/zespół, podjęte działania)? • Czy uczniowie mają możliwość rozwoju kompetencji językowych, sprawności fizycznej, zachowań prozdrowotnych, zamiłowania do czytelnictwa, edukacji matematycznej, przyrodniczej (sposób)? • Czy prezentowano osiągnięcia uczniów klasy (sposób)?

32. Monitorowanie wdrażania podstawy programowej - gimnazja Próba badawcza – 47 szkół gimnazjalnych Pytania badawcze: • W jakiej formie realizowane są zajęcia wychowania fizycznego i czy uwzględniono wychowanie prozdrowotne? • Czy zaplanowano realizację poszczególnych przedmiotów na kolejne lata szkolne? • Czy realizowano zajęcia artystyczne i techniczne (czy ich organizacja poprzedzona była rozpoznaniem potrzeb uczniów)? • Czy realizowano lekcje informatyki (dostęp do komputera i internetu)? • Czy i w jaki sposób rodzice byli informowani o: - zmianach organizacji języków obcych; - organizacji i celach nauczania zajęć technicznych, artystycznych i edukacji dla bezpieczeństwa - zmianach w zasadach przeprowadzania egzaminu gimnazjalnego od 2012 r.?

33. Czy rodzice mieli indywidualne kontakty z rodzicami (częstotliwość i sposób)? • Czy prezentowane były osiągnięcia uczniów (częstotliwość i sposób)? • Czy uczniowie mieli możliwość uczestniczenia w życiu kulturalnym (częstotliwość i sposób)? • W jaki sposób wykorzystywano w procesie dydaktycznym bibliotekę szkolną? • Czy nauczyciele zapoznali się z podstawą programową wychowania przedszkolnego, I i II-IV etapu edukacyjnego? • W jaki sposób nauczane są języki obce na poziomie III.1 po szkole podstawowej? • Czy respektowane są zalecane formy realizacji podstawy programowej?

34. Monitoring wizyjny w szkołach i placówkach – zakres badania:

35. Pytania badawcze: • Gdzie zostały zainstalowane zestawy do monitoringu wizyjnego? • Czy po utrwaleniu obrazu, nośnik został opisany i zabezpieczony przed utratą, zniszczeniem lub uszkodzeniem? • Czy szkoła/placówka przechowuje nośnik obrazu nie krócej niż 30 dni? • Czy budynki szkoły/placówki zostały oznaczone tabliczkami informacyjnymi Obiekt monitorowany? • Czy system monitoringu CCTV został zgłoszony do najbliższej komendy Policji? • Czy w statutach szkoły/placówki zamieszczono zapisy o objęciu budynków i terenu szkoły/placówki nadzorem kamer CCTV w celu zapewnienia bezpiecznych warunków nauki, wychowania i opieki? • Czy szkoła zapisała w programach wychowawczych zasady wykorzystywania zapisów z monitoringu do realizacji misji wychowawczej w porozumieniu z : radą rodziców, radą pedagogiczną, samorządem szkolnym? • Czy monitoring wizyjny poprawił bezpieczeństwo w szkole/placówce?

36. Wnioski: • we wszystkich szkołach/placówkach kamery umiejscowione są przy wejściu do budynków (wewnątrz i na zewnątrz), dodatkowe znajdują się w szatniach, na korytarzu, boiskach, parkingu; • urządzenia rejestrujące umiejscowione są zwykle w gabinecie dyrektora lub wydzielonym, zabezpieczonym miejscu; • do materiału z nagrań najczęściej dostęp ma dyrektor szkoły/placówki, rzadziej pracownik; • w ok. 2/3 szkół/placówek nośniki są odpowiednio opisywane i zabezpieczone (dyrektorzy nie precyzują sposobu), w pozostałych przypadkach obraz utrwalany jest na dysku, o ile zarejestrowane sytuacje nie wymagały interwencji; • w około 20% szkół/placówek zbyt mała pojemność dysku nie pozwala na dokonywanie archiwizacji; • ok. 70% szkół/placówek przechowuje nośnik obrazu co najmniej 30 dni; • 98% budynków zostało prawidłowo oznaczonych Obiekt monitorowany; • Dyrektorzy 96,5% szkół/placówek zgłosili system do komendy Policji;

37. w statutach 98% szkół/placówek widnieje zapis mówiący o objęciu budynku i terenu szkoły/placówki nadzorem kamer CCTV, w celu zapewnienia bezpiecznych warunków nauki, wychowania i opieki; • 95% szkół/placówek zamieściło w programach wychowawczych zasady wykorzystywania zapisów z monitoringu do realizacji misji wychowawczej; • zasady wykorzystywania zapisów monitoringu zostały opracowane w porozumieniu z radą pedagogiczną, radą rodziców i samorządem szkolnym.

38. Poprawa bezpieczeństwa osób przebywających na terenie szkoły: • znaczna poprawa bezpieczeństwa; • ograniczenie zachowań agresywnych; • samokontrola uczniów; • działanie prewencyjne; • ograniczenie dostępu do szkół/placówek osób nieuprawnionych; • ułatwienie rozwiązywania sytuacji konfliktowych i problemów opiekuńczo- wychowawczych (konflikty między uczniami, dewastacje mienia szkoły, kradzieże, bójki, przejawy agresji); • wykorzystywanie zapisów z monitoringu dla potrzeb procedury karnej.

39. www.men.gov.pl Kształcenie i kadra Nadzór pedagogiczny

40. Wspomaganie Zakres zadań kuratorów oświaty realizowanych w ramach wspomagania: • przygotowywanie i podawanie do publicznej wiadomości na stronie internetowej organu analiz wyników sprawowanego nadzoru pedagogicznego, w tym wniosków z ewaluacji zewnętrznych i kontroli; • upowszechnianie przykładów dobrych praktyk; • promowanie wykorzystania ewaluacji w procesie doskonalenia jakości działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły lub placówki; • organizowanie konferencji i narad dla dyrektorów szkół i placówek.