WIELCY MATEMATYCY

1. WIELCY MATEMATYCY

2. Pitagoras Ur. ok. 572 roku p.n.e. na Samos. Był greckim matematykiem i filozofem. Zm. ok. 497 roku p.n.e. w Meteponcie.

3. Dorobek naukowy Pitagorasa Jest kojarzony ze słynnym twierdzeniem matematycznym nazywanym jego imieniem „Twierdzenie Pitagorasa”. Twierdzenie Pitagorasa: W trójkącie prostokątnym suma kwadratów przyprostokątnych równa się kwadratowi przeciwprostokątnej. a² + b² = c² Dowiódł, że suma kątów trójkąta jest równa dwóm kątom prostym a także wprowadził średnią arytmetyczną. Założył też swoją szkołę, która mieściła się w Krotonie. Wykłady odbywały się w jego domu. Uczniowie Pitagorasa przypisywali własne dzieła swojemu mistrzowi. W ten sposób otrzymywały one wyższą rangę i były poparte jego autorytetem.

4. Leon Chwistek Ur. 13.06.1884 r. w Krakowie. Rodzice: Bronisław i Emilia Mazowieccy. Żona: Olga Steinhaus. Córka: Alina Dawidowicz. Polski malarz, filozof, matematyk, teoretyk sztuki, logik. Zm. 20.08.1944 r. niedaleko Moskwy.

5. Dorobek naukowy Chwistka Był profesorem Uniwersytetu Lwowskiego w życiu zajął się przede wszystkimlogiką. Od roku 1922 wykładał matematykę na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie habilitował się w roku 1928 z logiki matematycznej. Nauczał analizy matematycznej.

6. Blaise Pascal Ur. 19.06.1623 r. w Clermont-Ferrand. Rodzice: Etienne Pascal i Antoniette Began. Siostry: Jacqueline i Gilberte Pascal. Francuski matematyk, fizyk, filozof i pisarz. Zm. 19.08.1662 r. w Paryżu.

7. Dorobek naukowy Pascala Był jednym z najwybitniejszych europejskich myślicieli. Swoje szczególne uzdolnienia matematyczne przejawiał już od młodości. Próbował udowodnić, że suma kątów w trójkącie jest równa sumie dwóch kątów prostokątnych (dowiódł tego Pitagoras.) W wieku 18 lat zbudował maszynę obliczeniową zdolną do wykonywania działań tj. dodawanie i odejmowanie. Urządzenie to zostało nazwane w późniejszym czasie "Kalkulatorem Pascala". Napisał "Traktat o trójkącie arytmetycznym", który na jego cześć został nazwany trójkątem Pascal'a. Trójkąt Pascal'a - każda liczba jest suma dwóch innych znajdujących się bezpośrednio nad nią. Obrazuje on wiele własności matematycznych.

8. Kazimierz Bartel Ur. 03.03.1882 r. we Lwowie. Żona: Maria Bartlowa. Córka: Cecylia Bartel. Polski polityk, profesor, matematyk. Zm. 26.07.1941 r. we Lwowie.

9. Dorobek naukowy Bartela Był rektorem politechniki Lwowskiej. W ciągu całego życia najbardziej poświecił się polityce. Przez wiele lat był premierem. Podczas jego ostatniej, piątej kadencji chorował na nerki, więc wycofał się z życia politycznego i powrócił do kariery naukowej. Jego prace dotyczyły głównie geometrii. Najsłynniejsze dzieło Bartela to książka "Geometrie wykreślne". Przez dwa lata był prezesem Polskiego Towarzystwa Matematycznego.

10. Georg Cantor Ur. 03.03.1845 r. w Petersburgu. Niemiecki matematyk. Zm. 6.01.1918 w Halle.

11. Dorobek naukowy Cantera Był przez ponad 30 lat profesorem uniwersytetu w Halle. Uczył również w berlińskim gimnazjum. Jego pierwsze prace dotyczyły teorii liczb. Stworzył teorię mnogości. Zajął się m.in. nieskończonym zbiorem punktów, wzajemnie jednoznaczną odpowiedzialnością i różnymi rodzajami liczb. Zainteresowała go także Absolutna Nieskończoność. Na początku jego poczynania były ostro krytykowane, jednak potem zostały w pełni zaakceptowane i uznane za przełomowe w historii matematyków.

12. Karol Borsuk Ur. 08.05.1905 r. w Warszawie. Rodzice: Marcin i Zofia z Maciejewskich. Córka: Magdalena Białynicka-Birule. Był matematykiem. Zm. 24.01.1982 r. w Warszawie.

13. Dorobek naukowy Borsuka Wykładał w 60 ośrodkach matematycznych na świecie. To członek Polskiego Towarzystwa Matematycznego, a także komitetu redakcyjnego Biuletynu "PAN", dotyczącego matematyki, fizyki i astronomii. Był wybitnym specjalistą w dziedzinie topologii. Napisał i opublikował ponad 170 prac badawczych. Wiele z nich wpłynęło na rozwój topologii. Jego 133 wybrane publikacje zostały wydane w formie "Dzieł zebranych". Napisał też kilka podręczników akademickich.

14. Hugo Steinhaus Ur. 14.01.1887 r. W Jaśle. Rodzice: Bogusław i Ewelina z Lipschitzów. Dziadek: Jozef Steinhaus. Pradziadek: Chaim Steinhaus. Polski matematyk, żydowskiego pochodzenia. Zm. 25.02.1972r. we Wrocławiu.

15. Dorobek naukowy Steinhaus'a Był profesorem Uniwersytetu Jana Kazimierza. To przedstawiciel lwowskiej szkoły matematycznej. Swoje pierwsze 8 prac opublikował przebywając w Jaśle. Potem napisał pierwszą polską pracę o operacjach funkcyjnych. Później założył czasopismo "Studia Mathematica", poświęcone tylko analizie funkcjonalnej . Ogólnie opublikował około 250 prac. Wiele jego dzieł ma znaczenie w podstawach rachunku prawdopodobieństwa. Wśród jego prac wiele miejsc zajmowało zastosowanie matematyki do różnych dyscyplin, m.in. biologii, medycyny i statystyki.

16. Archimedes Ur. 287 r. p.n.e. w Syrakuzach. Ojciec: Fidiasz Filozof, matematyk, fizyk. Zm. ok. 212 r. p.n.e. w Syrakuzach.

17. Dorobek naukowy Archimedesa Jako pierwszy matematyk podał przybliżoną wartość liczby pi, według jego obliczeń: 3+10/71< π <3+1/7 Stworzył wiele wynalazków . Jego zasługi matematyczne to wprowadzenie wzoru na pole powierzchni, objętość kuli , walca, czaszy kulistej. Napisał dzieła o spirali, o krzywych stożkowych oraz o liczeniu piasku. W ostatnim z tych dziel rozszerzył system liczbowy Greków i oszacował liczbę ziarenek piasku znajdujących się we wszechświecie jako 10^63.

18. Euklides Ur. 365 r. p.n.e. w Atenach. Matematyk. Zm. 300 r. p.n.e. w Atenach.

19. Dorobek naukowy Eukldesa Eukiledes to autor pierwszych prac teoretycznych na temat matematyki. Główne jego dzieło to "Elementy" będące syntezą ówczesnej wiedzy matematycznej w dziedzinie geometrii oraz teorii liczb. Przez większość życia działał w Aleksandrii.

20. Tales z Miletu Ur. ok. 624-625 r. p.n.e. w Milecie. Filozof, matematyk i uczony. Zm. 540 r. p.n.e.

21. Dorobek naukowy Talesa Jego specjalizacją była astronomia i matematyka. Dał on podstawy geometrii wprowadzając szereg pojęć: - średnica - odcinek dzielący okrąg na 2 polowy; - trójkąt równoramienny - to taki, w którym kąty przy podstawie są równe; - dwie linie przecinające się tworzą równe co do miary kąty przeciwlegle; - kat wpisany w półokrąg jest katem prostym Twierdzenie Talesa: Jeżeli ramiona kata przecięte są prostymi równoległymi, to odpowiednie odcinki wyznaczone przez te proste na jednym ramieniu kąta są proporcjonalne do odpowiednich odcinków wyznaczonych przez te proste na drugim ramieniu kąta.

22. Carl Gauss Ur. 30.04.1777 r. w Brunszwiku. Matematyk, fizyk, astronom, geodeta. Zm. 23.02.1855r.

23. Dorobek naukowy Gaussa Miał tytuł doktora in absentia, otrzymanego bez zwyczajowego egzaminu ustnego, ponieważ przedstawił on na nim napisaną rozprawę doktorską. Wykazał na niej prawdziwość zasadniczego twierdzenia. Był też profesorem uniwersytetu w Getyndze. Pozostał nim aż do śmierci. Jego pierwszym ważnym odkryciem matematycznym było podanie konstrukcji siedemnastokąta foremnego przy użyciu cyrkla i linijki.

24. Kartezjusz Ur. 31.03.1596 r. w Turenii. Wychowali go Jezuici. Francuski filozof, matematyk i fizyk. Zm. 11.02.1650 r. w Sztokholmie.

25. Dorobek naukowy Kartezjusza Rozwój jego idei doprowadził do powstania geometrii analitycznej, a badania własności geometrycznych krzywych do powstania rachunku różniczkowego i całkowego, a następnie geometrii różniczkowej. Po raz pierwszy wprowadził terminy takie jak funkcja i nazwę liczby urojone. Zapoczątkował też badania wielu problemów teorii równań algebraicznych. Sformułował twierdzenie Bezout, a także stworzył regułę "Znaków Kartezjusza", czyli podał prosty sposób oszacowania liczb dodatnich i ujemnych pierwiastków równania algebraicznego trzeciego stopnia. To on wprowadził do powszechnego użytku zapis potęgowania w postaci indeksu górnego.

26. Isaac Newton Ur. 04.01.1643 w Woolsthorpe. Angielski fizyk, matematyk, astronom, filozof. Zm. 31.03.1727 w Kensington.

27. Dorobek naukowy Newtona Odkrył rachunek nieskończonościowy (różniczkowy i całkowy), podał matematyczne uzasadnienie dla praw Keplera i rozszerzył je udowadniając, że orbity są nie tylko eliptyczne, ale mogą być tez hiperboliczne i paraboliczne. Jako pierwszy opisał matematycznie zjawisko pływów morskich.

28. Galileusz Ur. 15.02.1564 r. w Pizie. Rodzice: Vincenzo Galilei i Giulia Ammannati. Dzieci: Virginia, Livia, Vincenzi. Włoski astronom, astrolog, fizyk, matematyk i filozof. Zm. 8.01.1642 w Arcefnii.

29. Dorobek naukowy Galileusza Był twórcą podstaw nowożytnej fizyki. W wieku 17 lat rozpoczął studia na uniwersytecie w Pizie (medycyna), jednak ich nie ukończył. Dawał prywatne lekcje matematyki. Został wykładowcą matematyki na uniwersytecie w Pizie, potem przeniósł się do Padwy i tam wykładał na uniwersytecie. Skonstruował termometr i wynalazł wiele urządzeń, np. Coś na podobę długopisu.

30. Arystoteles Ur. 384 r. p.n.e. w Stagirze. Myśliciel. Zm. 322 r. p.n.e. w Chalkis.

31. Dorobek naukowy Arystotelesa • Arystoteles dokonał trychotomicznego podziału nauk: • teoretyczne - których celem jest formułowanie wiedzy dla niej samej ( metafizyka, fizyka i matematyka), • praktyczne - których celem jest formułowanie wiedzy dla osiągnięcia doskonałości moralnej (etyka, polityka), • pojedyncze (wytwórcze)- których celem jest formułowanie wiedzy, za pomocą, której można wytwarzać określone przedmioty.

32. Kazimierz Kuratowski Ur. 2.02.1896 w Warszawie. Rodzice: Marek Kuratow i Róża Karzewska. Córka: Zofia Matematyk. Zm. 18. 06.1980 r. w Warszawie.

33. Dorobek naukowy Kuratowskiego Był profesorem politechniki dworskiej i Uniwersytetu Warszawskiego. Z jego ręki wyszło wiele prac, głównie z zakresu topologii i teorii mnogości. W czasie II wojny światowej wykładał na tajnym Uniwersytecie w Warszawie, a po jej zakończeniu podjął pracę na Uniwersytecie Warszawskim. Był prezesem Polskiego Towarzystwa Matematycznego, dyrektorem instytutu Matematycznego Polskiej Akademii Nauk, który powstał z jego inicjatywy. Jest autorem książki popularnonaukowej „Pół wieku matematyki polskiej”, jak również podręczników: Teoria mnogości, wstęp do teorii mnogości i topologii, wykłady rachunku różniczkowego i całkowego jednej zmiennej.

34. Gottfried Leibniz Ur. 1646 r. w Lipsku. Filozof, matematyk, fizyk i dyplomata. Zm. 1716 r. w Hanowerze.

35. Dorobek naukowy Leibniza Był współtwórcą rachunku różniczkowego i całkowego. Była to jego najważniejsza zasługa w dziedzinie matematyki oraz największe dzieło życia. Podał on pojęcie i symbol całki. Leibniz stworzył współczesną symbolikę rachunku różniczkowego i całkowego.

36. Francois Viete Ur. w 1540 r. w Fontenoy-le-Conite. Francuski matematyk i astronom. Zm. W 1603 r. w Paryżu.

37. Dorobek naukowy Viete Rozwiązał tzw. Zagadnienia okręgu Apoloniusza, obliczył wartość Pi (poprawiając wynik Archimedesa). Sformułował wzory algebraiczne pozwalające rozwiązywać równania kwadratowe zwane dziś wzorami Viete’a. Wprowadził notację literową dla stałych w równaniach. Uzyskał miano „ojca algebry”, ponieważ przyczynił się do rozwoju tej nauki.

38. Leonardo Fibbonacci Ur. w 1175 r. w Pizie. Ojciec: Guilielmo Fibonacci. Włoski matematyk. Zm. w 1250 r. w Pizie.

39. Dorobek naukowy Fibbonacciego Opublikował "Liber Abaci", opisał tam system pozycyjny liczb i wyłożył podstawy arytmetyki. Pracował nad sposobami mnożenia, w tym czasie zajmował się też dzieleniem oraz rozkładem liczb na czynniki pierwsze. Jednak jego głównym celem było zajmowanie się cechami podzielności. Pracował też nad metodami rozwiązywania zadań arytmetyki handlowej, opartymi na proporcjach.

40. Stefan Banach Ur. 30. 03.1892r. w Krakowie. Ojciec: Stefan Greczek. Matka (prawdopodobnie): Katarzyna Banach. Matematyk. Zm: 31.08.1945r. w Lwowie.

41. Dorobek naukowy Banacha W 1920r. za wstawiennictwem Steinhausa otrzymał asystenturę na Politechnice Lwowskiej w katedrze matematyki u prof. Antoniego Łomnickiego. W tym samym roku bez dyplomu ukończenia studiów doktoryzował się na podstawie rozprawy, w której zawarł podstawowe twierdzenia analizy funkcjonalnej, nowej dyscypliny matematyki. 30.06.1922r. został habilitowany, a 22.07 tego samego roku otrzymał nominację na profesora nadzwyczajnego, w 1927r. zaś na prof. zwyczajnego Uniw. Jana Kazimierza we Lwowie. Stał się największym autorytetem w analizie funkcjonalnej.

42. Augustin Cauchy Ur. 21.08.1789r. w Paryżu. Ojciec: Louis Cauchy. Bracia: Alexandre i Eugene Cauchy. Francuski matematyk. Zm.23.05.1857r.w Sceaux.

43. Dorobek naukowy Cauchy W 1833r. został mianowany baronem przez króla Karola X w zamian za służbę. Był tez prof. Sorbony. Stworzył wiele idei, metod i wzorów matematycznych. Ugruntował podstawy współczesnych analiz matematycznych, opierając je na ściśle określonych pojęciach granicy i ciągłości.

44. Leonhard Euler Ur. 15.04.1707r. w Bazylei. Ojciec: Paul Euler. Matka: Marguerite Brucker. Siostry: Anna Maria, Maria Magdalena. Matematyk, Fizyk. Zm. 18.09.1783r. w Petersburgu.

45. Dorobek naukowy Eulera Prof. Petersburskiej i Berlinskiej Akademii Nauk. Tworca wielu prac m.in z analizy matematycznej, teorii liczb, teorii grafow, i geomterii. Prof. Petersburskiej i Berlińskiej Akademii Nauk. Twórca wielu prac m.in. z analizy matematycznej, teorii liczb, teorii grafów, i geometrii.

46. Inni Ankietowani zapytani o słynnych matematyków podali również nazwiska tj. Albert Einstein, Sokrates oraz Charles Coulomb. Z pewnością byli oni wielkimi autorytetami lecz w innych dziedzinach nauki.

47. Wyniki pierwszej ankiety

48. Wyniki pierwszej ankiety W pierwszej ankiecie zapytaliśmy was o matematyków, których znacie. Oto pierwsze trzy miejsca. Na 1 miejscu znalazł się Pitagoras, wskazało go 60% zapytanych. Na drugim miejscu znaleźli się Arystoteles i Sokrates, wskazało ich 4% ankietowanych. Trzecie miejsce zajęli Newton, Gaus i Einstein, wskazało ich 2% pytanych. 1 2 2 3 3 3

49. Wyniki pierwszej ankiety cd. W ankiecie wystąpiły również inne nazwiska, min. Coulomb oraz Rzepka, wskazało ich 2% ankietowanych.

50. Wyniki drugiej ankiety