TEDAVİ HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI DAİRE BAŞKANLIĞI

1. TEDAVİ HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI DAİRE BAŞKANLIĞI ETÜD VE ORGANİZASYON ŞUBESİ DİŞ PROTEZ TEKNİSYENLİĞİVE MEVCUT MEVZUAT SARE ÇAKIR O505 775 69 98 23.04.2004

2. ETÜT ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜNÜN GÖREVLERİ • Resmi ve özel diş tedavi ve protez hizmet birimlerini planlamak, hizmet standartlarını belirlemek, açmak ve kapatma işlemlerini yapmak, • Ağız ve Diş Sağlığı Hizmetleri ile ilgili gerekli mevzuat hazırlamak, • Verilen benzeri görevleri yapmak.

3. YAPILAN İŞLER • Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğünce açılacak - Diş Hastanesi, - Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi, - Hastane veya Ağız Diş Sağlığı Merkezlerine Bağlı olarak Diş tedavi ve protez Merkezi, hizmet birimlerini planlamak, açılması ve işleyişi ile ilgili işlemleri yapmak, • Diş Protez Laboratuarlarının Ruhsatlandırılması ve denetimleri ile ilgili işlemleri yapmak • Bakanlığımızın açmış olduğu sınavlarda başarılı olan şahıslara Diş Protez Teknisyenliği Meslek Belgesi düzenlemek,

4. Diş Protez Teknisyenliği Dalında Milli Eğitim Bakanlığınca verilen Ustalık Belgelerinin Diş Protez Teknisyenliği Meslek Belgesi ile değiştirilmesi için gerekli işlemleri yapmak. - Ustalık Belgesi Sahipleri (Diş Protez Teknisyenliği Meslek Belgesi ile değiştirilir.) - Kalfalık belgesi sahipleri ile eğitimleri devam eden çırakların eğitimleri bittikten sonra Bakanlığımızca yapılacak eğitimlerin planlanması ile ilgili işlemler. • Hizmetlerle ilgili mevzuat taslakları oluşturmak yürürlüğe girmesi için gerekli işlemleri yapmak - Genelge - Yönerge - Yönetmelik - Kanun • Ağız ve Diş Sağlığı Merkezlerine ilişkin intikal eden sorunları değerlendirmek,

5. PERSONEL DURUMU • Şube Müdürü : Sare ÇAKIR • Tıbbi Teknolog : Mehmet ÖZDEMİR • Diş Protez Teknisyeni : Bilgen KİBAROĞLU

6. SAHTE DİŞCİLERMesleki bir eğitim almadan, Dişhekimliği Meslek kapsamına giren işleri gayri yasal olarak icra eden kişilerdir. • Sahte dişçilerin yaptıkları uygulamalar sonucu; • Hepatit,AİDS,gibi sosyal bulaşıcı hastalıkların yayılması, • Toplum Ağız ve Dişi Sağlığı bozulması, • Ağız ve Diş sağlığı bozulan bireylerin genel sağlıkları da etkilendiğinden hayati organ ve sistemlerde ciddi hastalıkların oluşması ve buna bağlı genel sağlığın bozulması, • Bireylerin sağlık harcamaların artması, • Birey ve toplumun ruh sağlığının bozulmasına neden olur.

7. Toplumun eğitim düzeyi, sosyo - ekonomik koşulların değişmesi sonucu sahte dişcilerle mücadelede önemli mesafeler kaydedilmiştir. ANACAK ÜLKEMİZDE GÜNÜMÜZDE BİLE SAHTE DİŞÇİLERE TALEP FAZLADIR.

8. NEDEN SAHTE DİŞÇİ ? • ALIŞKANLIK : Ülkemizde bilimsel anlamda Dişhekimliği genç bir meslektir. Geçmişte Dişhekimliği Meslek kapsamına giren işler berber, baytar, muhtar, çantalı dişçilerden karşılanmıştır. Bu gelenek olarak devam etmektedir. • KOLAY ULAŞILABİLİR OLMALARI : • Özellikle diş hekimi bulunmayan yerleşim birimlerinde bu açığı doldurmakta hatta hastaların ayaklarına kadar gitmektedirler.

9. ALIM GÜCÜ : Ülkemizde pek çok birey herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna bağlı değildir. Alım gücü az ve olan bireyler zorunlu olarak sahte dişçilerden hizmet almaktadır. Dişhekimliği ücretlerinden daha ucuza çalışmaları tercih nedeni olmaktadır. • İLETİŞİM : • Özellikle büyük şehir varoşlarında ve kırsal kesimde bu şahıslarla aynı dilden konuşmakta ve daha iyi iletişim sağlamakta ve tıbbi yönden hastaya uygun olan tedavi değil, hastanın istediği uygulamalar yapılmaktadır.

10. BİLGİ NOKSANLIĞI : Vatandaşlar diş hekimi ile sahte dişçi arasındaki ayırımı bilinmemektedir. • TOPLUMUN AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI HATTA SAĞLIK BİLİNCİ YETERSİZLİĞİ : Toplum bireylerinin sahte diş hekimlerinin yaptıkları yanlış uygulamalar sonucu karşılaşacakları sorunlar hakkında yeterli bilgileri yoktur. • DİŞ HEKİMLERİNİN ÜLKE GENELİNDE DENGESİZ DAĞILIMI : • Ülkemizde diş hekiminin yetersiz olduğu hatta hiç bulunmadığı pek çok yerleşim birimi vardır. İhtiyaç sahte dişçiler tarafından karşılanmaktadır.

11. BAZI İLLERDE DİŞ HEKİMİ DAĞILIMI: İL/İLÇEDİŞ HEKİMİ SAYISIDİŞHEKİMİ/NÜFUS AYDIN 66 2 940 Karacasu1 1 23 262 KAYSERİ 122 4 600 Talas - 54 237 ANKARA 1879 1 271 Kızılcahamam 1 16 239 ORDU 533 4 725 Akkuş - 49 444 BAYBURT 3 33 200 TUNCELİ 7 ( İlçelerde yok) 3 105

12. SAHTE DİŞÇİLERLE MÜCADELE İnsanların neden sahte dişçiye gittiğine dair bir araştırma yoktur. Sadece polisiye tedbirlerle de bu sorun önlenemez.

13. YASALARIN UYGULANMASI KADAR BİREYLERİ SAHTE DİŞÇİYE YÖNLENDİREN ETMENLERLE DE MÜCADELE EDİLMELİDİR. • TOPLUMUN EĞİTİMİ: • Toplumun eğitimi ile bilinç düzeyi artırılmalı, mesleki bir eğitimi olmayan bu şahısların yaptıkları uygulamaların maddi ve manevi pek çok kayıplara neden olacağı öğretilmelidir. ALIM GÜCÜNÜN ARTIRILMASI : • Mili Gelir düzeyinin artırılması • Ülke kaynaklarının dengeli dağılımı • Tüm bireylerin Sosyal Güvenlik Sistemi içine alınması

14. YASAL MÜCADELE Sahte dişçilerin temelini DİŞ TEKNİSYENLERİ oluşturmaktadır. Usta çırak usulü bazı uygulamaları öğrenen bazı şahıslar ile diş protez teknisyeni yetiştirilmediği yıllarda Diş hekimleri tarafından kendi işlerini kolaylaştırmak için muayenehanelerinde yetiştirdikleri bazı kişiler bu işyerlerinden ayrıldıktan sonra sadece görsel olarak öğrendikleri ile Dişhekimliği Meslek kapsamına giren işleri uygulamaya başlamışlardır.

15. Bu nedenle gerçekten diş protezi yaparak geçimini sağlayanlar ile sahte dişçileri birbirinden ayırarak yasal mücadelede önemli bir adım atılmıştır. BU KAPSAMDA ; Diş Protez Teknisyenliği Mesleği 3575 sayılı Kanun ile disipline edilerek 1219 sayılı Kanun Kapsamına alınmıştır. Bu Kanun gereği Diş Protez Teknisyenlerinin meslek icra edecekleri Diş Protez Laboratuvarları ruhsata bağlanmıştır. Toplumun sağlığını korumak amacıyla ayrıca muhtelif tarihlerde sahte dişçilerle mücadele konusunda Bakanlık genelgeleri mevcuttur.

16. DİŞ PROTEZ TEKNİSYENLİĞİHİZMETLERİ DİŞ PROTEZ TEKNİSYENLİĞİ • Ağız protezleri, • Çene yüz protezleri, • Ortodontik aygıtları yapmak. • Gerektiğinde yapılmış protezlerleaygıtların tamiridir.

17. DİŞ PROTEZ TEKNİSYENİ • 1219 sayılı Kanuna göre ; • Ağız protezleri, çene yüz protezleri,ortodontik aygıtlar yapmak ve gerektiğinde yapılmış protezlerle aygıtları onarmak işlemlerini yürütmek üzere eğitilmiş ve / veya yasal hak kazanmış sağlık meslek mensubudur. • 657 sayılı Kanunun 36. Md. si ile; Devlet memurları sınıflandırılmış olup bu maddenin (KHK : 15/5/1975-1897/ 1 md. İle ) değişikIII bölümünde sağlık hizmetleri içinde yer almaktadır. • (Bu sınıf, ..sağlık hizmetlerinde mesleki eğitim görerek yetişmiş olan ……sağlık memuru, ( … laboratuvar, diş, ) ve benzeri sağlık personelini kapsar.

18. Meslek kapsamı : 3575 / 2 inci Mad. ile 1219 sayılı Kanuna Ek 4 üncü Maddeye göre ; “ Diş Protez Teknisyenliği; diş hekimi eliyle hastadan elde edilen ölçü, model ve kayıtlar üzerinde meslek bilgisinin gerektirdiği kurallara bağlı kalarak ve diş hekiminin vereceği bilgilerle istekler dikkate alınarak ağız protezleri, çene yüz protezleri,ortodontik aygıtlar yapmak ve gerektiğinde yapılmış protezlerle aygıtları onarmak işlemleri ile sınırlıdır.

19. DİŞ PROTEZ TEKNİSYENİ ÜNVANINI KİMLER KULLANABİLİR ? • 3575 / 2 inci Md.İle 1219 sayılı Kanuna ek 5. Md gereği • Sağlık Bakanlığıbünyesinde veya denetiminde açılan sağlık meslek liseleri diş protez teknisyenliği bölümü mezunları • Üniversitelerinilgili meslek yüksek okullarının mezunları • 3575 2 . Maddesi ile 1219 sayılı Kanuna Ek 6. Md ; • Yurtdışında diş protez teknisyenliği ile ilgili Devletçe tanınan bir okulda tamamlayarak denklik işlemleri yapılanlar,

20. 1219 sayılı Kanuna 3575 sayılı Kanunun 3 üncü maddesi ile Ek Geçici 2 ici Madde gereği ; • Sağlık Bakanlığınca düzenlenen Diş Protez Teknisyenliği kurslarına katılarak sertifika alan hemşire ve sağlık memurları, • 1985 Yılında Devlet Bakanlığınca yürütülen proje kapsamında Salık Bakanlığınca açılan diş Protez teknisyenliği kurslarına katılan lise mezunlarına, ( LİMNE PROJESİ ) • 1219 sayılı Kanuna 3575 sayılı Kanunun 3 üncü maddesi ile Ek Geçici 3 üncü Madde gereği • Daha önce bu meslek kapsamına giren hizmetleri yaparak geçimini sağlayanlardan Bakanlığımızca yapılan sınavlarda başarılı olarak “ Diş Protez Teknisyenliği Meslek Belgesi ” alanlar ,

21. Tababet Ve Şuabatı San’atların İcrasına Dair Kanunda Değişiklik Yapılması Hakkında 5181 Sayılı Kanun 1219 sayılı Kanuna 5181 sayılı Kanunun 5. Maddesi ile ek Geçici 4 üncü Madde gereği ; Milli Eğitim Bakanlığınca 3308 sayılı Kanuna göre Diş Protezciliği dalında verilen Ustalık Belgeleri “ Diş Protez Teknisyenliği Meslek Belgesi ” ile Değiştirilenler DİŞ PROTEZ TEKNİSYENLİĞİ UNVANINI KULLANABİLİRLER.

22. Milli Eğitim Bakanlığı Diş Protezciliği çıraklık ve meslek edindirme kursları 3308 sayılı Kanuna dayandırılarak açılmışsa da 1219 sayılı Kanuna aykırıdır. 5181 sayılı Kanun hazırlık aşamasında uygulama istismar edilmiştir. 5181 sayılı Kanun ; 5181 sayılı Kanun ile 1219 sayılı kanuna ek Geçici 4 üncü madde gereği Ustalık Belgeleri Bakanlığımızca Diş Protez Teknisyenliği Meslek Belgesi ile değiştirilecektir.

23. Geçici 5 inci Madde gereği ise ; Kalfalık Belgesi sahipleri ile çıraklık eğitimleri devam edenlere Bakanlığımızca uygulanacak eğitimden sonra sınavlarda başarılı olanlara “ Diş Protez Teknisyenliği Meslek Belgesi ” verilecektir. 1219 sayılı Kanuna 5181 sayılı kanunun 5 inci maddesi ile ek Geçici 6 cı Maddesi gereği uygulamaYönetmeliği hazırlanmış ve basılmak üzere Başbakanlığa gönderilmiştir.

24. Bu yönetmelik ; • Kalfaları, ( 1 yıl içinde müracaat edecekler ) • Çıraklık eğitimini bitirerek henüz kalfalık belgesi almamış olanları, • ( Eğitimi tamamladıktan sonra 6 ay içinde müracaat edecekler.) • Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce çıraklık eğitimine başlayanları, ( Eğitimi tamamladıktan sonra 6 ay içinde müracaat edecekler.) • KAPSAR.

25. 1219 sayılı Kanunda yer alan cezai müeyyideler 1219 sayılı Kanunun 3575 sayılı Kanunla değişik 41 inci Maddesi : ( 5181 ile değiştirildi ) Kişisel çıkar amacı olmasa bile diplomasız olarak Dişhekimliği mesleğine ilişkin herhangi bir muayene veya müdahale yapan, Dişhekimliği klinik hizmetleri ile ilgili işyeri açan, dişhekimliği veya diş protez teknisyenliği ile ilgili ağız ve çene yüz protezleri ile ortodontik tedavi aygıtlarını imal eden veya imal ederek satan kimselerin, meslek icraları durdurulur, işyerlerinde bulundurdukları dişhekimliği ile ilgili araç ve gereçleri müsadere olunur ve bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. Bu suretle meslek icrası sonucunda Türk Ceza Kanunu itibariyle daha ağır cezayı mültelzim bir fiil işlenmiş olduğu takdirde o fiile mahsus ceza verilir.

26. 1219 Sayılı Kanunun 5181 sayılı Kanunla değişik 41. maddesi MADDE: 41 kişisel çıkar amacı olmasa bile diplomasız olarak Dişhekimliği mesleğine ilişkin herhangi bir muayene veya müdahale yapan, Dişhekimliği klinik hizmetleri ile ilgili işyeri açanların meslek icraları durdurulur. Bu kimseler hakkında bir milyar liradan üç milyar liraya kadar ağır para cezasına hükmolunur. Ayrıca işyerlerinde bulunan ve münhasıran Dişhekimliği mesleğini icra etmekte kullanılan araç ve gereçler kime ait olursa olsun müsadere edilir. 3575 DEN FARKLI OLARAK : • Bu maddeden sahte diş pretez teknisyenleri çıkarılmış. • Sahte dişçilere 1 milyardan 3 milyara kadar ağır para cezası getirilmiştir. • Kullanılan araç ve gereçler kime ait olursa olsun müsadere edileceği amir hükümler mevcuttur.

27. 1219 sayılı Kanuna ek 7. madde ; Diş Protez teknisyenleri; işyerlerinde kendi meslekleri dışında bir faaliyette bulunamaz. Diş hekimliği Meslek kapsamına giren hizmetleri icra edemez, Dişhekimliğinde kullanılan araç ve gereçleri işyerinde bulunduramaz. Hasta ile doğrudan mesleki ilişkiye giremez . 3575 DEN FARKLI OLARAK : • 3 ila 5 yıl arasında hapis cezası • 1 ila 3 milyar arasında ağır para cezası • Araç ve gereçlerin müsaderesi, • İlk defa suç işlerse Ruhsatın 1 yıllığına alıkonulması, • Tekrarında ruhsatın iptali,

28. 1219 sayılı Kanuna ek 8. madde ; Diş Protez teknisyeni olmadığı halde bu mesleği gayri yasal olarak icra edenlere cezai müeyyide getirilmiştir. • 1 ila 3 yıl arasında hapis cezası ( aynı-3575 ) • 1 ila 3 milyar arasında ağır para cezası ( aynı-3575 ) • Araç ve gereçlerin müsaderesi, ( aynı-3575 ) 3575 DEN FARKLI OLARAK : Diş Protez Teknisyenleri ile Diş Protez Teknisyeni olmayanlar birbirinden ayrılmıştır. • Cezanın paraya çevrilemeyeceği, • Tekrarında Ceza ertelenemez. Paraya veya , tedbire çevrilemeyeceği, hükümleri getirilmiş.

29. MERKEZ VE TAŞRA TEŞKİLATININ İYİLEŞTİRİLMESİ. • Bakanlıkların reorganizasyonunda ( 1981 yılında ) merkezde Daire Başkanlığı kurulmuş ancak taşra teşkilatı kurulmamıştı. • 1984 yılında Temel Sağlık Hizmetleri bünyesinde Daire Başkanlığı fiilenkurulmuşsa da hizmet talebi ve mevcut imkanlar tedavi edici dişhekimliği hizmetlerine kaydığından Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğüne bağlandı. Kurulduğu tarihten beri personel ve donanım sıkıntısı hep yaşandı. • 1992 Yılında İL AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI ŞUBE MÜDÜRLÜKLERİ kurulmuş ancak 11 yıl geçmesine rağmen bazı illerde bu şube aktif olarak çalıştırılmamakta, bazı illerde ise yine yeterli personel ve ekipman desteği sağlanmamaktadır.

30. İL AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI ŞUBE MÜDÜRLÜKLERİNİN GÖREVLERİ • Bakanlık hedefleri doğrultusunda • Yıllık Çalışma Planı • Faaliyet Raporu, hazırlayarak bir nüshasını Bakanlığa göndermek. • Bakanlık Emirlerinin ilgili hizmet birimlerine ulaşmasını ve takibini yapmak. • Öncelikli sorun ve risk guruplarını tespit ederek Epidemiyolojik araştırmalar planlamak, uygulanmasını ve değerlendirilmesini sağlamak. • Tedavi Edici Dişhekimliği hizmetlerinin iyileştirilmesi veyaygınlaştırılması ile ilgili çalışmalar yapmak. • Koruyucu Dişhekimliği hizmetlerinin iyileştirilmesi ve yaygınlaştırılması ile ilgili çalışmalar yapmak.

31. Hizmet birimlerinin ihtiyaçlarını belirleyerek gerekli işlemlerini yapmak, • Dişhekimi muayenehaneleri ile diş protez laboratuvarlarının mevcut Kanun ve Bakanlık emirleri doğrultusunda açılması, kapanması, izlenmesi, denetimi ile ilgili işlemleri yapmak. • Hizmetle ilgili üretim yerleri ile depoların yasalarla belirlenmiş işlemlerini yapmak. • Sahte dişhekimi ve diş protez teknisyenleri ile mücadele, • Hizmetiçi eğitim. • Halk sağlığı eğitim. • Hizmetle ilgili veri toplama. • ( İlde komisyon ve toplantılar - diğer grevler )

32. BİLGİ PAYLAŞIMI, ULAŞILACAK YOLU KISALTARAK BAŞARIYI HIZLANDIRIR. Toplumun tüm çalışanları kendi işlerini iyi yaparsa toplumun yükselmesine katkı sağlamış olur.

33. Çalışırken , problem çözerken veya karar alırken yasal, toplumsal ve ahlaki mesuliyetlerimizin bilincinde olmalıyız.

34. SAĞLIK İÇİNDE MUTLU YARINLARA HEP BİRLİKTE TEŞEKKÜRLERİMLE