System wsparcia OZE i rola TGE Dariusz Bliźniak Wiceprezes TGE S.A.

1. System wsparcia OZE i rola TGE Dariusz Bliźniak Wiceprezes TGE S.A.

2. Prezentacja TGE I slide 2 TGE – kim jesteśmy? TGE powstała pod koniec 1999 roku z inicjatywy Ministra Skarbu Państwa, jako niezbędny element liberalizującego się rynku energii elektrycznej w Polsce. Oferuje możliwość wyznaczenia obiektywnej rynkowej ceny, będącej punktem odniesienia dla innych transakcji zawieranych na rynku energii. Transakcje na TGE zawierane są od połowy 2000 roku. Jesteśmy jedyną licencjonowaną giełdą towarową w Polsce. Przejrzysty mechanizm funkcjonowania giełdy powoduje, że cena towaru zależy tylko i wyłącznie od układu sił podaży i popytu w danym momencie

3. Prezentacja TGE I slide 3 „Giełda nie jest automatem do zmniejszania cen, ale do ich obiektywizacji. Dla odbiorcy końcowego istnienie Giełdy oznacza, że cena za energię elektryczną przez niego płacona jest ceną ustaloną rzetelnie, ponieważ jest ceną rynkową, a przez to najniższą możliwą w konkretnej sytuacji gospodarczej.” Jan Buczkowski Prezes GE S.A. w latach 2000 -2002

4. Prezentacja TGE I slide 4 Akcjonariusze TGE Akcjonariuszami TGE jest 17 podmiotów. Największy to Skarb Państwa, który posiada 22,3% akcji.

5. Prezentacja TGE I slide 5 TGE – prowadzone rynki • Towarowa Giełda Energii prowadzi pięć rynków, na których Członkowie Giełdy w sposób aktywny i bezpieczny mogą handlować energią elektryczną, prawami majątkowymi i uprawnieniami do emisji CO2. Są to: • Rynek Dnia Następnego (RDN) • Rynek Dnia Bieżącego (RDB) • Rynek Terminowy Towarowy (RTT) (wraz z systemem Aukcji Energii Elektrycznej) • Rynek Praw Majątkowych dla OZE i Kogeneracji (RPM) • Rynek Uprawnień do Emisji CO2 (RUE)

6. Główne założenia systemu świadectw pochodzenia

7. Kto może otrzymać świadectwa pochodzenia z OZE? • Obecnie tylko wytwórcy energii elektrycznej w źródłach odnawialnych, którzy uzyskali koncesję od Prezesa URE na wytwarzanie energii elektrycznej w OZE. • Zgodnie z ustawą Prawo energetyczne odnawialnym źródłem energii jest źródło wykorzystujące w procesie przetwarzania energię: • wiatru, • promieniowania słonecznego, • geotermalną, • fal, prądów i pływów morskich, • spadku rzek • energię pozyskiwaną z biomasy, • energię pozyskiwaną z biogazu wysypiskowego, • energię pozyskiwaną z biogazu powstałego w procesach odprowadzania lub oczyszczania ścieków albo rozkładu składowanych szczątek roślinnych i zwierzęcych. Dlaczego tylko wytwórcy energii elektrycznej a nie również ciepła? Ponieważ świadectwo pochodzenia jest potwierdzeniem wytworzenia energii elektrycznej w OZE (PE - Art. 9e.1)

8. Nowe typy ŚP generujących prawa majątkowe z OZE Świadectwa pochodzenia dla energii elektrycznej z biogazu rolniczego

9. Czym jest świadectwo pochodzenia a czym prawo majątkowe?

10. Czym jest Rejestr Świadectw Pochodzenia?

11. Członkowie Rejestru Świadectw Pochodzenia, który jest prowadzony przez TGE • Oprócz wytwórców energii elektrycznej w OZE, członkami • RŚP mogą zostać również: • podmioty nabywające prawa majątkowe w związku • z ciążącym na nich obowiązkiem wynikającym z • ustawy Prawo energetyczne; • podmioty uprawnione do pośredniczenia w zawieraniu • transakcji w obrocie prawami majątkowymi (domy • maklerskie i towarowe domy maklerskie); • pozostałe podmioty chcące uczestniczyć w rynku • praw majątkowych do świadectw pochodzenia. • Aktualnie RŚP w zakresie praw majątkowych do • OZE posiada ponad 1200 członków. Jak zostać członkiem RŚP? Jeżeli jesteś małym wytwórcą OZE, to skorzystaj z jednego z 4 domów maklerskich, ponieważ każdego z członków rejestru musi reprezentować makler. Aby zostać członkiem RŚP należy wypełnić wniosek i skompletować załączniki (wzór wniosku wraz z wykazem załączników znajduje się na stronie internetowej TGE: www.tge.pl w zakładce Rejestr Świadectw Pochodzenia). Wypełniony wniosek należy przesłać na adres TGE SA. Po uzyskaniu statutu członka RŚP, osoby upoważnione do reprezentowania członka RŚP otrzymają loginy i hasła do systemu RŚP.

12. Jak odbywa się obrót prawami majątkowymi do świadectw pochodzenia z OZE? • Obrót prawami majątkowymi odbywa się na Rynku Praw Majątkowych, • który jest prowadzony przez TGE. Pierwsza transakcja na Rynku Praw • Majątkowych została zawarta 28 grudnia 2005 roku. • Prawa majątkowe można sprzedać bądź kupić na trzy sposoby: • w transakcjach na sesji giełdowej RPM, • rozliczanych przez TGE • w transakcjach pozasesyjnych • z gwarancją rozliczenia przez TGE, lub • w transakcjach pozasesyjnych • nie rozliczanych przez TGE. • Notowania praw majątkowych z OZE (kontrakty PMOZE i PMOZE_A) odbywają się dwa dni w tygodniu – we wtorki i czwartki (z wyłączeniem dni ustawowo wolnych od pracy). Zawieranie transakcji pozasesyjnych na tych kontraktach odbywa się w poniedziałki i środy. Aby móc sprzedać bądź kupić prawa majątkowe wynikające ze świadectw pochodzenia konieczne jest uzyskanie statusu członka Rejestru Świadectw Pochodzenia oraz zatrudnienie maklera giełd towarowych lub skorzystanie z usług domu maklerskiego będącego członkiem TGE.

13. Jakie kontrakty notowane są na RPM? Rynek składa się z linii notowań kontraktów: PMOZE - na dostawę praw majątkowych wynikających ze świadectw pochodzenia będących potwierdzeniem wytworzenia energii elektrycznej w OZE w okresie do 28 lutego 2009 PMOZE_A - na dostawę praw majątkowych wynikających ze świadectw pochodzenia będących potwierdzeniem wytworzenia energii elektrycznej w OZE w okresie od 1 marca 2009 PMGM - na dostawę praw majątkowych wynikających ze świadectw pochodzenia będących potwierdzeniem wytworzenia energii elektrycznej w kogeneracji gazowej i o łącznej mocy zainstalowanej do 1 MW. PMEC - na dostawę praw majątkowych wynikających ze świadectw pochodzenia będących potwierdzeniem wytworzenia energii elektrycznej w pozostałych źródłach kogeneracyjnych. PMMET – prawa majątkowe do świadectw pochodzenia dla energii elektrycznej wyprodukowanej w kogeneracji opalanej metanem uwalnianym i ujmowanym przy dołowych robotach górniczych w czynnych, likwidowanych lub zlikwidowanych kopalniach węgla kamiennego lub gazem uzyskiwanym z przetwarzania biomasy

14. Jak uczestniczyć w Rynku Praw Majątkowych? • W Rynku Praw Majątkowych można uczestniczyć w dwojaki sposób – bezpośrednio lub za pośrednictwem domów maklerskich, będących członkami TGE i dopuszczonych do działania na Rynku Praw Majątkowych. • Dopuszczenie do RPM wiąże się ze spełnieniem wymogów, które nakłada ustawa o giełdach towarowych z 26 października 2000 roku i wewnętrzne regulacje TGE, należą do nich: • Uzyskanie zezwolenia KNF na prowadzenie rachunków towarów giełdowych • Zatrudnienie maklera giełd towarowych, wpisanego na listę maklerów prowadzoną przez KNF • Otwarcie rachunku rozliczeniowego w Banku Rozliczeniowym współpracującym z TGE • Złożenie kompletnego wniosku o dopuszczenie do działania na Giełdzie (w zakresie RPM) • Uzyskanie Członkostwa w Rejestrze Świadectw Pochodzenia. Adresy domów maklerskich, będących członkami TGE znajdują się na stronie internetowej TGE: www.tge.pl (infolinia RŚP: 022 341 99 24

15. Prezentacja TGE I slide 15 Rynek Uprawnień do Emisji CO2 RUE jest integralną częścią krajowego i europejskiego Systemu Handlu Uprawnieniami do Emisji CO2. Funkcjonuje od 19 września 2006r. Przeznaczony jest dla instalacji uczestniczących w europejskim systemie handlu uprawnieniami do emisji CO2 i wszystkich podmiotów zainteresowanych ich obrotem. Od przyszłego roku członkowie RUE będą mieli bezpośredni dostęp do rynku CO2 organizowanego przez skandynawską giełdę Nordpool – największą na świecie giełdę energii.

16. Prezentacja TGE I slide 16 Kto zajmuje się rozliczeniami na TGE Począwszy od 7 czerwca 2010 roku rozliczeniami zawartych transakcji na wszystkich rynkach organizowanych przez TGE zajmuje się Izba Rozliczeniowa Giełd Towarowych (IRGIT). Przejęcie rozliczeń przez IRGIT przyniosło wymierne korzyści firmom handlującym na TGE. IRGiT jest pierwszą w Europie Środkowo - Wschodniej izbą rozliczeniową typu Central Counterparty, która przyjmuje na siebie pełną odpowiedzialność za wykonanie transakcji. Dzięki innowacyjnemu podejściu IRGiT do rozliczania transakcji jej Członkowie mają dostęp do większego rodzaju tańszych zabezpieczeń.

17. Prezentacja TGE I slide 17 Infrastruktura IT na TGE Od 2005 roku TGE posiada nowoczesny system giełdowy CONDICO dostarczony przez NASDAQ OMX – największą na świecie firmę projektującą systemy notująco – rozliczeniowe, stosowane przez wiele giełd na całym świecie (ponad 40 wdrożeń na różnych giełdach). Nowopowstała giełda energii w Anglii oparta została o platformę CONDICO. Począwszy od 9 września 2010 członkowie TGE zawierają transakcje na najnowszej wersji systemu CONDICO 4 Na początku 2008 roku TGE udostępniła Członkom Giełdy nową aplikacją maklerską do systemu notującego – CONDICO TradeTM, dostarczoną przez NASDAQ OMX.

18. Prezentacja TGE I slide 18 Członkostwo na TGE Bezpośrednie członkostwo Po spełnieniu wszystkich wymogów związanych z bezpośrednim członkostwem Udział w Rynkach za pośrednictwem Domu Maklerskiego Poprzez dom maklerski, który jest członkiem TGE w zakresie danego rynku

19. Prezentacja TGE I slide 19 Dlaczego TGE? TGE – to jedyna licencjonowana giełda towarowa w Polsce. TGE– to konkurencyjne opłaty transakcyjne na rynku polskim TGE – to nowoczesna technologia oparta na licencji amerykańskiego giganta NASDAQ OMX TGE – to bezpieczeństwo obrotu i gwarancja rozliczeń zawartych transakcji TGE – to równe zasady uczestnictwa dla wszystkich członków niezależnie od ich wielkości TGE – to znana i ugruntowana marka na polskim rynku energii elektrycznej

20. Statystyki

21. Prezentacja TGE I slide 21 Rynek Dnia Następnego W pierwszym półroczu 2010 roku łączny obrót na RDN wyniósł 2.487.685 MWh. W porównaniu do analogicznego okresu w roku 2009 był wyższy o 866.687 MWh (wzrost o 53,47% r/r). Średni miesięczny wolumen w pierwszym półroczu 2010 roku wyniósł 414.614,12 MWh, przy odnotowanym minimum w czerwcu – 385.351 MWh i maksimum w maju 433.500 MWh. Obroty miesięczne (MWh)

22. Prezentacja TGE I slide 22 Rynek Terminowy Towarowy Obroty energią elektryczną na RTT w I półroczu 2010 r. wyniosły 1.502.630 MWh, podczas gdy w całym 2009 r. wyniosły 658.187 MWh. Wzrost obrotów na rynku terminowym TGE wykazuje znaczną dynamikę wynoszącą – 128,30 %. W porównaniu do innych polskich platform, na których zawierane są transakcje terminowe to właśnie rynek organizowany przez giełdę ma największą płynność.

23. Prezentacja TGE I slide 23 Rynek Praw Majątkowych – PMOZE i PMOZE_A Wolumen MWh 2008: 6 754 209 MWh 2009: 9 580 125 MWh Obroty w 2009 roku wzrosły o 41,84% licząc r/r

24. Prezentacja TGE I slide 24 Rynek Praw Majątkowych – PMGM Wolumen MWh 2008: 1 745 630 MWh 2009: 5 525 161 MWh Obroty w 2009 roku wzrosły o 216,51% licząc r/r

25. Prezentacja TGE I slide 25 Rynek Praw Majątkowych – PMEC Wolumen MWh 2008: 21 099 345 MWh 2009: 29 918 356 MWh Obroty w 2009 roku wzrosły o 41,80% licząc r/r

26. Prezentacja TGE I slide 26 Nowe Rozporządzenie OZE • Obecnie jest w konsultacjach społecznych projekt rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 19 lipca 2010 w sprawie szczegółowego zakresu obowiązków uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia, uiszczenia opłaty zastępczej, zakupu energii elektrycznej i ciepła wytworzonych w odnawialnych źródłach energii oraz obowiązku potwierdzania danych dotyczących ilości energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnym źródle energii. • Projekt określa następujące cele: • określa poziomy udziału energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych w bilansie energii elektrycznej dostarczonej do odbiorców końcowych na lata 2018 oraz 2019 • zwiększa cele na lata 2015-2017. • wprowadza zasadniczą zmianę do definicji biomasy leśnej oraz zmniejsza restrykcje wykorzystania jej w energetyce.

27. Prezentacja TGE I slide 27 Zwiększenie celów na lata 2015-2017 i określenie ich na lata 2018 i 2019. Źródło: PIGEO

28. Prezentacja TGE I slide 28 Projekt rozporządzeni zmienił również definicję biomasy leśnej Zgodnie z projektem biomasa leśna to: „biomasa powstała na terenie lasu oraz w wyniku jej przetworzenia, a także stanowiącą odpad lub pozostałość z procesu przetwarzania biomasy powstałej na terenie lasu lub odpady z przemysłu przetwarzającego produkty z produkcji leśnej”. Definicja różni się w sposób zasadniczy od definicji w aktualnym rozporządzeniu: „odpady i pozostałości z produkcji leśnej, a także przemysłu przetwarzającego jej produkty”.

29. Prezentacja TGE I slide 29 Projekt rozporządzeni zmniejsza również restrykcje w stosowaniu biomasy leśnej w procesie współspalania Źródło PIGEO

30. Dziękuję za uwagę Dariusz Bliźniak Wiceprezes TGE S.A.