Procesy poznawcze cd

1. Procesy poznawcze cd Pamięć

2. Czym jest pamięć? • Pamięć to aktywny system umysłowy, który odbiera, koduje, modyfikuje i wyszukuje informacje (Zimbardo, Strelau, i inni autorzy)

3. Pamięć jako zdolność Element „psychicznego wyposażenia” jednostki wykazujący duże różnice indywidualne Składnik inteligencji Składa się z wielu zdolności specyficznych, np. pamięci wzrokowej, słuchowej, itp. Można ją doskonalić Pamięć jako proces Sposób kodowania doświadczenia, stanowiący uniwersalną właściwość człowieka Część procesu przetwarzania informacji Składa się z wielu faz; liczba tych faz zmienia się w zależności od stopnia szczegółowości opisu. Najczęściej mówimy o zapamiętywaniu, przechowywaniu i odtwarzaniu Można doskonalić niektóre fazy procesu pamięciowego np. odtwarzanie Maruszewski, 2006 (w: Strelau, Psychologia, t 3, s 138)

4. 3 systemy pamięciowe: • Pamięć sensoryczna • Przechowuje ulotne wrażenia bodźców zmysłowych: widoki, dźwięki, zapachy (przez ok. 1- 2 sekundy) • Pamięć krótkotrwała (robocza, STM) • Wspomnienia tego co spostrzegliśmy przed chwilą (do 20 sekund, jeśli informacji nie poświęcamy specjalnej uwagi) • Pamięć długotrwała (LTM) • Przechowuje informacje, które można wydobywać w dowolnym czasie

5. Pamięć sensoryczna • Pierwotny rodzaj pamięci, która działa zaraz po odebraniu bodźca, a jeszcze przed zaliczeniem go do pewnej kategorii • Informacja przechowywana jest w formie wiernej reprodukcji bodźca (tzw. forma prekategorialna) • Bez pamięci sensorycznej każdy bodziec postrzegalibyśmy tylko w tym momencie, w którym są one fizycznie obecne, co nie pozwoliłoby na ich rozpoznanie • Jednak szybkie znikanie informacji z pamięci sensorycznej udostępnia tę pamięć dla nowych bodźców

6. Pamięć krótkotrwała (STM) • Ma bardzo ograniczoną pojemność • Jedyne stadium, w którym zachodzi świadome przetwarzanie materiału • Materiał jest zachowany dłużej niż 20 sekund tylko wtedy, gdy jest objęty świadomą uwagą • Przetwarzany materiał pochodzi z pamięci sensorycznej lub długotrwałej • Umożliwia utrzymanie i aktualizowanie reprezentacji zmieniającej się sytuacji • Zapewnia kontekst dla nowych zdarzeń i wiąże oddzielne epizody w ciągłą historię

7. Przetwarzanie w pamięci krótkotrwałej • Istnieją dwa sposoby zwiększenia pojemności STM • Porcjowanie – ponowne zakodowanie pojedynczych elementów przez grupowanie ich na podstawie jakiejś zasady organizującej, np. podobieństwa czy znaczenia • Powtarzanie

8. Pamięć długotrwała (LTM) • Magazyn wszystkich • doświadczeń i zdarzeń, • informacji, • emocji, • umiejętności, • słów, • kategorii, • reguł i ocen, które zostały przeniesione do niego z pamięci sensorycznej i krótkotrwałej • Cała wiedza o świecie i sobie samym • Pamięć długotrwała umożliwia • rozpoznanie nowej informacji i zapamiętanie jej • rozwiązywanie nowych problemów • rozumowanie • dotrzymywanie ustalonych terminów • stosowanie reguł do operowania abstrakcyjnymi symbolami • tworzenie

9. Przechowywanie w pamięci długotrwałej • Informacje przechowywane są w strukturach zorganizowanych jako sieci pojęć powiązanych ze sobą znaczeniowo • Formy reprezentowania informacji (różne teoretyczne ujęcia) • Sądy (kody werbalne), nie tyle fakty, co stwierdzenia, które mogą być prawdziwe lub fałszywe • Podwójne kodowanie (kody werbalne i wzrokowe-obrazy) • Wyobraźnia ejdedyczna – pamięć fotograficzna

11. LTM p. proceduralna p. deklaratywna p. semantyczna p. epizodyczna Typy pamięci długotrwałej

12. Pamięć proceduralna (niedeklaratywna – wg Squire’a) • Zbiór procedur, czyli czynności i warunków jakie muszą być spełnione, aby zachowanie mogło zajść • Pamięć tego jak wykonuje się różne czynności • Umiejętności te nabywane są poprzez ćwiczenie lub obserwowanie modelu • Trudno jest się ich nauczyć i jeszcze trudniej zapomnieć • Łatwiej jest wykonywać takie czynności niż opisać jak je wykonać • Z pamięci proceduralnej często korzystamy automatycznie i nieświadomie

13. Pamięć deklaratywna • Pamięć jawna, której treści są najczęściej uświadomione i mogą być zwerbalizowane • Sieć węzłów reprezentujących pojęcia połączone ze sobą ukierunkowanymi relacjami • Pamięć semantyczna • Odnosi się do obiektów, ich właściwości, faktów, zależności między obiektami • Znaczenia słów i pojęć bez odniesienia ich do czasu i miejsca w doświadczeniu jednostki • Pamięć epizodyczna • Odnosi się do zdarzeń znanych z osobistego doświadczenia • Przechowuje informacje autobiograficzne wraz z kodami czasu i treści, które pomagają orientować się kiedy i gdzie dane zdarzenie miało miejsce

14. Ilościowa miara pamięci • Badania Ebinghausa (1885) dotyczące zapamiętywania sylab bezsensownych • Technika zaoszczędzania przy ponownym uczeniu się tego samego materiału • Krzywa zapominania – obrazuje proces utraty informacji

15. Fazy procesu pamięciowego • Kodowanie • Przekształcanie energii odbieranych bodźców w specyficzny kod neuronowy, który mózg potrafi przetwarzać • Przechowywanie • Magazynowanie przez pewien czas zakodowanego materiału • Wydobywanie/odtwarzanie • Odzyskanie przechowywanej informacji

16. Rodzaje odtwarzania • Rozpoznawanie • Przypominanie • rozbieżności między przypominaniem i rozpoznawaniem • nieświadomy plagiat • paramnezja • deja vu • jamais vu

17. Metafory pamięci w badaniach pamięci • Śladu stopy na piasku • Magnetofonowa • Komputerowa

19. Pamiętanie jako proces wytwórczy • Czasami to, co pamiętamy jest czymś więcej lub czymś innym, od tego czego rzeczywiście doświadczyliśmy • Pamiętanie jest kontynuacją twórczego procesu percepcji • „wychodzimy poza dostarczoną informację” (Bruner) • Motywacyjne i konstruktywistyczne teorie pamięci

20. Dlaczego zapominamy? • Zanikanie • Przechowywana informacja zostaje z czasem utracona (tak jak obraz traci kolor pod wpływem światła) • Interferencja • Przechowywana informacja jest blokowana przez analogiczne bodźce wejściowe (tak jak wielokrotne naświetlanie negatywu zmniejsza ostrość pierwotnego obrazu) • Nieskuteczne wydobywanie • Przechowywana informacja nie daje się zlokalizować (tak jak trudności ze znalezieniem samochodu na ogromnym parkingu) • Motywowane zapominanie • Przechowywana informacja zostaje z jakiegoś powodu ukryta przed świadomością (np. zapominamy nazwisko nielubianej osoby)