Download
1 / 242
2.46k likes | 2.84k Views
نام درس:آسِِیب شناسی روانی(1) psychopathology 3واحد نظری. به نام آرامش دهنده دلها. مولف:دکتر دهستانی رشته:روان شناسی عمومی. تهیه کننده:حسن عبداله زاده(عضو هیات علمی روان شناسی دانشگاه پیام نور مرکز بهشهر ). اهداف درس. 1- آشنایی دانشجویان با نشانه ها و علایم اختلالات روانی
E N D
نام درس:آسِِیب شناسی روانی(1)psychopathology3واحد نظری به نام آرامش دهنده دلها مولف:دکتر دهستانی رشته:روان شناسی عمومی تهیه کننده:حسن عبداله زاده(عضو هیات علمی روان شناسی دانشگاه پیام نور مرکز بهشهر)
اهداف درس • 1- آشنایی دانشجویان با نشانه ها و علایم اختلالات روانی • 2- تشخیص به موقع و درست اختلالات روانی • 3- آشنایی با روشهای درمانی و مداخله ای در اختلالات روانی
آسیب شناسی روانی از دروس مهم و تخصصی رشته روان شناسی به حساب می آید که در امر مشاوره و فعالیتهای کلینیکی وبهداشت روانی برای کارشناسان روان شناسی اهمیت زیادی دارد.
طرح درس • فصل دوم:پارادایمهای کنونی در آسیب شناسی و درمان • فصل اول:ملاحظات تاریخی و علمی • فصل سوم:طبقه بندی و تشخیص
طرح درس • فصل چهارم:روشهای سنجش بالینی • فصل پنجم:اختلالات اضطرابی • فصل ششم:اختلالات جسمانی شکل و گسستی • فصل هفتم:اختلالات روانی فیزیولوژیایی و تندرستی
یک مورد بالینی --گزارش یک مورد بالینی ( ارنست ایچ ) – علت اصلی مراجعه – کودکی ارنست و تارخچۀ خانوادگی – تاریخچۀ تحصیلی و ارتباطی وی – شک و تردید های بدون دلیل – سوءمصرف الکل و مشکلات زناشویی و ارتباطی
آسیب شناسی روانی یعنی چه؟psychopathology • رشته ای که با ماهیت و شکل گیری رفتار ، افکارو احساسات نا بهنجار سرو کار دارد • آسیب شناسی روانی و پرداختن به آن نیازمند ظرفیت روانی و شخصی بالائی است.
_ رفتار ناهنجار:- abnormal behavior • جنبه ها و دیدگاه های متنوع در مورد رفتار ناهنجار : • - ندرت وقوع آماری – منحنی طبیعی • - تخطی از هنجارهای اجتماعی و فرهنگی – ایراد => موضوع تخلف از هنجارها صراحتاً نا هنجاری را (در زمان ها و مکان های مختلف) مفهومی نسبی می سازد.
_ رفتار ناهنجار:- abnormal behavior • - پریشانی شخصی : خود فرد احساس درد، ناراحتی و رنجش کند. • ایراد=> افراد جامعه ستیز علی رغم نا بهنجاری، پریشانی شخصی ندارند.
- نا توانی یا بد کاری : زمانی که فرد در حیطه های زندگی مثل شغل ، تحصیل و روابط دچار نا توانی شود:ایراد=>فقط در برخی اختلالات صادق است مثلاً در مورد مبدل پوشی جنسی با وجود اینکه فرد ناتوانی یا بد کاری ندارد ولی رفتارش نا بهنجار می شود. • - پیش بینی ناپذیری: پاسخهای فرد غیر منتظره و غیر قابل انتظارند.
تاریخچه آسیب شناسی روانی ( علل ایجاد رفتارهای انحرافی ): • - دیو شناسی قدیم : اعتقاد به وجود و تسخیر موجودی از اهریمن در بدن فرد. برای درمان => جن گیری • - بدن زاد انگاری: => تأثیر علتهای طبیعی در بیماریها- آسیب مغزی علت رفتار ناهنجار است =>اختلال در فکر و عمل نتیجه وجود نقص بدنی است( در مقابل روان زاد انگاری).
تاریخچه آسیب شناسی روانی ( علل ایجاد رفتارهای انحرافی ): • در تاریخ اختلالات روانی این عقیده نیز رواج داشته که آنها را ناشی اختلال کارکرد بدن می‌دانستند. در یونان باستان به درمان این اختلالات در معبد الهه سلامت می‌پرداختند. بقراط اهمیت مغز را در تبیین این اختلالات دریافت و درمان مبتنی بر استراحت ، استحمام و رژیم غذایی را توسعه بخشید. حرکت به سوی توجیهات منطقی در تبین رفتار را سقراط ، افلاطون و ارسطو تقویت کردند.
تاریخچه آسیب شناسی روانی ( علل ایجاد رفتارهای انحرافی ): بقراط --دسته بندی اختلالات روانی از دیدگاه بقراط: شیدایی – مالیخولایی - التهاب ( تب مغزی) -- توازن دقیق مزاجهای چهارگانه بدن (خون – صفرای سیاه – صفرای زرد و بلغم ) منجر به عملکرد طبیعی مغز و انسان می شود.
تاریخچه آسیب شناسی روانی ( علل ایجاد رفتارهای انحرافی ): • قرون تاریکی و دیو شناسی • تعقیب و آزار جادوگران • جادوگری و بیماری روانی : - گسترش تیمارستانها : بیماریتانهای روانی بیت اللحم(1243 میلادی) و انگلستان(1547 میلادی) • فرضیه ها و درمانهای بنجامین راش پدر روان پزشکی آمریکا
تاریخچه آسیب شناسی روانی ( علل ایجاد رفتارهای انحرافی ): • آدمی همواره در مورد سلامت جسم ، روابط اجتماعی و جایگاه خود در این عالم نگران بوده است و در این زمینه‌ها سوالات بسیاری مطرح کرده و پیرامون آنها نظریاتی ابراز داشته است. بعضی از این نظریات تقریبا جهان شمول به نظر می‌رسند و در بسیاری از مناطق دنیا و اکثر دوره‌های تاریخی دیده می‌شوند. طبق نظریه‌هایی کهن که امروزه هم به چشم می‌خورد، اختلال روانی نتیجه عملکرد نیروهای ماوراء طبیعی و جادوئی مثل ارواح شرور و شیطان است. در جوامعی که این نظریه را باور داشتند، درمان به صورت جن گیری انجام می‌شد.
تاریخچه آسیب شناسی روانی ( علل ایجاد رفتارهای انحرافی ): • اقدامات فیلیپ پینل(1745-1826):آغازدرمانهای انسان دوستانه در مورد بیماران روانی - نظام اولیه طبقه بندی : کراپلین ( اعتقاد وی به بدن زادانگاری ) : به کار بردن اصطلاح نشانگان یا سندرم به معنای گروه معینی از نشانه ها به علت همایندی و ظهور با هم بیانگر اختلال خاصی هستند.
طبقه بندی اولیه کراپلین از بیماریهای روانی شدید: 1- زوال عقل پیش رس ( اصطلاح اولیه اسکیزوفرنی 2-روان پریشی شیدایی – افسردگی.
تاریخچه آسیب شناسی روانی ( علل ایجاد رفتارهای انحرافی ): • مسمر و شارکو پیشگامان کاربرد هیپنوتیزم در درمان بیماریهای روانی ( بویژه اختلالات هیستری). • یافته های بروئر در روش پالایشی : به این نتیجه رسید هیجانات آغازین بیماربیرون ریخته شود .
تعریف پالایش: --- احیای یک ضایعۀ عاطفی قبلی و رها سازی تنش هیجانی ناشی از افکار فراموش شده مربوط به رویداد مورد نظر (cathartic)
مفهوم پارادایم : • یک چهارچوب یا رویکرد مفهومی است که دانشمند در درون آن کار می کند. به اعتقاد کوهن پارادایم مجموعه فرضیاتی بنیادی است که با تعیین انواع مفاهیم و روشهای مجاز برای جمع آوری و تفسیر داده ها، خطوط جستار علمی را روشن می کند.
طرح زمینه از دانشجو مریم رضایی فصل دوم • پارادایمهای کنونی در آسیب شناسی و درمان تهیه کننده:حسن عبداله زاده(عضو هیات علمی روان شناسی دانشگاه پیام نور مرکز بهشهر)
پنج پارادایم مهم : زیستی – روانکاوی – انسانگرایی و وجودی – یادگیری– و شناختی (+ رویکردیکپارچه نگر => پارادایم بیماری پذیری ارثی – فشار روانی ).
پارادایم زیستی ( الگوی پزشکی یا بیمارنگر ) : • اختلالات به علت بهم ریختگی فرایند زیستی و بد نی یا کارکرد نابهنجار آن بوجود می آید. • - رویکردهای معاصر و دو حوزه پژوهشی مربوط به پارادایم زیستی: • --الف ) وراثت شناسی رفتار. • -- ب)زیست شیمی.
تعریف وراثت شناسی رفتار : مطالعه تفاوتهای فردی در رفتار که می توان آن را تا حدی به ساخت ژنتیکی اسناد داد . • نسخ ارثی ( ژنو تایپ) : به ژنهای مورثی ی ساختار ژنتیکی هر فرد که غیر قابل مشاهده است گویند • نسخ پدیداری( فنو تایپ) : به مجموعه ویژگیهای رفتاری فرد که قابل مشاهده است گویند.
روشهای بررسی در وراثت شناسی رفتار : • - روش پژوهش در خانواده و مقایسه اعضای خانواده • – مقایسه دوقلوها • – بررسی فرزند خوانده ها
– تحلیل پیوند: • اگر بروز شکلی از آسیب روانی در میان خویشاوندان با بروز ویژگی دیگری که مورثی بودن آن (شاخص ارثی ) معلوم است همراه باشد ،نتیجه می گیریم که ژن زمینه ساز آسیب روانی روی همان کروموزوم است و مکان مشابهی را اشغال می کند واین دو ژن به هم پیوند خورده اند.
- زیست شیمی دستگاه عصبی : نورون و چگونگی شکل گیری یک تکانه عصبی. • - انتقال دهنده عصبی: مواد شیمیایی که عبور تکانه عصبی از سیناپس رامیسر می سازد. • - چند انتقال دهنده عصبی مهم:نوراپی نفرین=> ایجاد حالات بر انگیختگی و تحریکی بالا( اختلالات اضطرابی )( افزایش نوراپی نفرین ) شیدایی .- سرو تونین=> مؤثر در افسردگی دوپامین=> مؤثر در اسکیزوفرنی. بوتریک اسیدآمینوگابا =>بازداری برخی از تکانه های عصبی ( اختلالات اضطرابی )( کمبود گابا)(GABA)
مراحل رشد روانی جنسی : • شخصیت از طریق چهار مرحله مجزا رشد می کند . 1- مرحلۀ دهانی(تولد تا 18 ماهگی):لبها ، دهان و زبان کانون ارضای لیبیدویی هستند.(ORAL) 2- مرحله مقعدی(18 ماهگی تا 3 سالگی):دفع و نگهداری مدفوع منبع اصلی لذت جویی کودک است.(ANAL)
مراحل رشد روانی جنسی : 3- مرحله احلیلی(3 تا 6سالگی):حداکثر ارضا در ناحیه تناسلی است.(PHALIC) 4- مرحله نهفتگی(6 تا 12 سالگی):این مرحله تکانه های نهاد نقش عمده ای در بر انگیختن نهاد ندارند. (LATANCY) 5-مرحله تناسلی ( بزرگسالی ): تمایل به جنس مخالف. (GENITAL)
تثبیت در مراحل و عوارض آن • - عقده اودیپ و الکترا • - اضطراب واقعی و اضطراب روان رنجور
مکانیسم دفاعی : => راهبردی ناهشیار برای حفاظت من در برابر اضطراب • اضطراب روان رنجور را می توان با استفاده از یک مکانیزم دفاعی و تحریف ناهشیار مهار کرد.
- انواع مکانیسم های دفاعی : • - واپس رانی (repression) • – انکار (denial) • – فرافکنی (projection) • – واکنش وارونه(reaction formation) • – واپس روی (regression) • – دلیل تراشی (rationalization) • - جابجایی(displacment) • - والایش(sublimation)
* چشم انداز های روان پویشی نوفرویدی: • - روان شناسی تحلیلی یونگ • - گرایش گوستا ویونگ به نظریه های انسان گرایی • *مفهوم ناهشیارجمعی • * توجه به نیازهای معنوی و مذهبی وهمچنین نیروهای مثبت و خلاق • * ابعاد شخصیتی درون گرایی و برون گرایی • *توجه به نماد گرایی با سمبولیسم مذهبی.
- روان شناسی فردی آلفرد آدلر: • عقده حقارت و تلاش برای برتری . • تلاش آدلر برای بیماران در تغییر افکار و انتظارات غیر منطقی مقدمه ای بر رفتار درمانی شناختی است.
درمانهای زیستی : • دارو درمانی درمان رایج زیستی به حساب می آید. • هدف : ایجاد توازن در میزان و تأثیر انتقال دهنده های عصبی یا مواد شیمیایی در بدن • مثال : افزایش دوپامین=> بروزاسکیزوفرنی => استفاده از داروهای ضد روان پریشی=> کاهش فعالیت دو نورونهای دو پامینی و تنظیم آن .
ارزیابی : • نقطه مثبت : پیشرفتهای گسترده در زمینه تبیین روابط مغزو رفتار و علت شناسی اختلا لات ، • انتقاد: کاهش گرایی ( کاهش پاسخهای پیچیده روانی و هیجانی به مبانی زیستی ساده ).در حوزه روان شناسی ناهنجاری مسایلی مثل باورهای هذیانی، نگرش های بدکار و شناختهای فاجعه نگر را نمی توان به صورت کامل به شیوه زیستی و مولکولی تبیین کرده .
- پارادایم روانکاوی ( روان پوشی ): زیگموفروید(1859-1936 ( فرض اصلی : آسیب روانی به دلیل تعارضات ناهشیار فرد است. • ساختار ذهن از دیدگاه فروید: • (id-ego-superego) • نهاد – من – فرامن • - لیبیدو : اصطلاحی که فروید برای انرژی غرایز و گشاننده های زندگی انتخاب کرده است.
پارادایم روانکاوی ( روان پوشی ): زیگموفروید(1859-1936 ( • - نهاد : از هنگام تولد وجود دارد • – خواستار لذت فوری و ارضای نیازهای اساسی ( مثل گرسنگی ، جنسی و...) است • – تابع اصل لذت است • – اگر نیاز کودک ارضا نشود تنش ایجاد می شود و کودک بااستفاده از فرایند تفکر اولیه شروع به خیال پردازی و تصویر سازی می کند تا موقتاً نیاز اساسی خود را ارضا کند.
- پارادایم روانکاوی ( روان پوشی ): • - من ( الگو ) : قسمتی از ذهن که هشیار است • – براساس اصل واقعیت عمل می کند با استفاده از فرایندتفکر ثانویه ( مثل برنامه ریزی و تصمیم گیری معقول ) ، بین خواسته های واقعیت و ارضای فوری امیال نهاد میانجی گر می کند و سپس عمل می کند.
- پارادایم روانکاوی ( روان پوشی ): • - من برتر ( سوپر ایگو ) : وجدان • همانطور که من از نهاد سر چشمه می گیرد ، من برتر نیز از من نشأت می گیرد. • من برتر، تبلور خواسته های اخلاقی محیط و بویژه والدین است
کودک برای جلب تأیید والدین شروع به پذیرش و جذب ارزشهای والدین می کند. • به تعامل میان نهاد، من و فرامن پویه های روانی شخصیت اطلاق • می شود.
درمان روانکاوی: • نوعی درمان بینشی که سعی می شود واپس رانیهای قبلی رفع شود و بیمار با تعارض دوران کودکی مواجه شود و بتواند در بزرگسالی این تعارض را حل و فصل کند. • ( استعاره ماموت پشمالو => ماهیت درمان روانکاوی ).
درمان روانکاوی: - فنون درمان روانکاوی : • - تداعی آزاد • – تحلیل رویا • – تفسیر • – تحلیل انتقال.
- درمانها روانکاوی معاصر : • تحلیل من ( ایگو) : کارن هورنای ، • آنافروید • اریک اریکسون • دیوید راپاپورت • هانیرهارتمن از چهره های اصلی هستند.
- درمانها روانکاوی معاصر : • => تأکید بر توانایی شخص در کنترل محیط و انتخاب زمان و روش ارضای سائقها . • اهمیت ایگو به اندازه نهاد است . • تأکید بر شرایط زندگی کنون فرد ( تا گذشته ) . • دیدگاه مثبت به جامعه و تعاملات اجتماعی دارند( برخلاف فروید).
- درمانها روانکاوی معاصر : • * درمان روان پویشی کوتاه مدت و انگیزه های درمان کوتاه مدت. • * درمان روان پویشی بین فردی: تأکید بر تعامل و روابط بیمار و محیط اجتماعی : هری استاک سالیوان
