Aiste Teastas Sóisearach

1. AisteTeastas Sóisearach Beatha Teanga í a labhairt.

2. Foclóir agus Nathanna An Ghaeilge (baininscneach) Í Caint Labhairt Teanga – teangaithe Tír, tíortha Cultúr – is cuid dár gcultúr í. Reiligiún agus Creideamh Spórt – CLG iománaíocht, camogaíocht, peil ghaelach, liathróid láimhe Traidisiúin – traidisiúnta. Ceol agus Damhsa Rince Ghaelach, Céilí, na Seit, Riverdance Gaelscoileanna Coláistí Samhraidh Seachtain na Gaeilge Lá ‘le Pádraig Foclóir agus Nathanna Ceol traidisiúnta Uirlisí; bodhrán, bosca cheoil, veidlín/fidil, feadóg stáin, banjo, cláirseach Stair – nuair a tháinig na Sasanaigh chun cumhacht in Éirinn, d’imigh an Ghaeilge. Na Celts, Na Lochlannaigh Throid daoine ar son na teanga Sa Ghaeltach TG4, Raidió na Gaeltachta Leabhair, Dánta, Scéalta Béaloideas - Fionn MacCumhaill, Setanta, Oisín I dTír na nÓg Oidhreacht – Is cuid dár n-oidhreacht í. Tábhachtach Beatha teanga í a labhairt

3. Taighde • Stair • Gaeltacht – cá bhfuil, cé mhéad • Líon na ndaoine atá ag labhairt • Staitisticí

4. Taighde • Thosaogh daoine ag labhairt Gaeilge sa bhliain 200 BC. • Thosaigh a lán daoine ag labhairt Béarla in áit Gaeilge i rith an Gortá Mór mar bhi siad ag smaoineamh ar dul thar lear. • 2011 – Dár leis an census labhraíonn 2 milliúin daoine in Éirinn Gaeilge. • Téann 3895 daltaí go dtí Gaeltacht Chorcaí agus labhríonn 2951 Gaeilge i mBaile Mhic Íre • Tá 47 Coláistí Samhraidh in Éirinn anois. • I 2009 fuair grúpa cead chun 38 teach a thógáil I Ballymun do na daoine a bhí ag cónaí san áit agus ag labhairt Gaeilge. • Bunaíodh an CLG in 1884 • Bhí scoileanna gramadaí in Éirinn sa bhliain 1831 ach ní raibh Gaeilge ar an siollabas. • Cónaím i gCarraig Uí Leighin agus tá an Gaelscoil is mó i gcúige Mumhan lonnaithe ann. • Tá an scéal Clann Lir le fáil i 13 teanga. Is scéal Béaloideas Ghaelach é. • I 1928 rinneadh Gaeilge ina ábhar éigeantach don Teastas Sóirearach agus don Ardteist i 1934. • Tá píosaí Gaeilge le fáil i dteangacha eile mórthimpeall an domhain, tóg mar shampla ‘Do you dig?’ I Meiriceá….tagann sé sin ó ‘An dtuigeann tú?’. • In Éirinn tosaíonn páistí ag foghlaim Gaeilge ón aois 4 nó cúig go dtí 17nó 18.

5. Oscailt Pointí Críoch Cad faoi Na trí príomhphointí Níl daoine ag labhairt Gaeilge…agus cén fath Ní úsáideann siad í nuair a fhágann siad an scoil agus cén fath Cén fath gur cheart dúinn Gaeilge a choimeád beo. An réiteach agus an todhchaí. Plean

6. Nathanna • Beatha teanga í a labhairt. • Tá sé tábhachtach, dar liomsa, do mhuintir na hÉireann an Ghaeilge a choimeád beo mar is cuid lárnach dár gcultúr agus dár n-oidhreacht í. • Baineann ceol, spórt agus traidisiúin na tíre le Gaeilge. • Tá Gaeilge fite fuaite tríd an sochaí Éireannach anois agus fadó.

7. Nathanna • Is í Gaeilge teanga dúchais na hÉireann. • Tá stair agus cultúr fairsing fada ag an nGaeilge. • Ba cheart do gach duine an teanga a úsáid go minic, ar scoil, sa bhaile, san ollscoil, sa phost, tíortha eile agus go ginerálta sa ghnáthshaol. • Is féidir an Ghaeilge a bheith cosúil le teanga rúnda nuair a théann tú thar lear. • Is gá dúinn ár dteanga féin a chaomhnú. • Is ábhar riachtanach/éigeantach í an Ghaeilge don Ardteist. • Labhraíonn a lán daoine in Éirinn an teanga go laethiúil.