560 likes | 1.12k Views
KALİTE MALİYETLERİ. Kalite terimi ne anlama gelir? Kalite; müşteri beklentilerini uygun bir biçimde karşılayacak ürün veya hizmet üretebilme yeteneğidir. Daha kapsamlı olarak kalite: Mükemmellik Değer Spesifikasyonlara/Teknik şartlara uygunluk
E N D
Kalite terimi ne anlama gelir? • Kalite; müşteri beklentilerini uygun bir biçimde karşılayacak ürün veya hizmet üretebilme yeteneğidir. • Daha kapsamlı olarak kalite: • Mükemmellik • Değer • Spesifikasyonlara/Teknik şartlara uygunluk • Müşteri beklentilerini karşılamak veya üzerine çıkmak Kalite
Kalite, bir ürün veya hizmetin belirlenen veya olabilecek ihtiyaçları karşılamaya dayalı karakteristikler toplamıdır (ISO). Kalite, bir ürün veya hizmetin belirli ihtiyaçları karşılama yeteneklerini ortaya koyan karakteristiklerin tümüdür (American Society for Quality Control (ASQC)). Kalite, ürünün sevkiyatından sonra toplumda sebep olduğu en az kayıptır (Taguchi). Kalite
Ürün kalitesinin ortaya çıktığı üç aşama şunlardır: • Üretim öncesi aşama: • Pazar araştırmaları, • Ürün araştırma ve geliştirme, • Ürün tasarımı, • Prototip test, • Muayene ve kontrol işlemlerinin hazırlanması, • Kullanım yönetmeliklerinin oluşturulması. • Üretim aşaması: • İmalat girdilerinin denetimi, • Parçaların üretimi, • Süreç kontrolü, • Son kontrol ve test, • Depolama, • Ambalaj • Üretim sonrası aşama: • Nakliyat, • Yerleştirme, • İşletme ve ürün garantisi
Bir üretim sistemi içinde kalite hedeflerine ulaşmak için sürdürülen tüm faaliyetlerde çeşitli grupların faaliyetlerinin en ekonomik düzeyde ve müşterilerin ihtiyaçlarının tam tatminine yönelik olarak sistematik bir bütün oluşturulacak şekilde bütünleştirilmesidir. Kalite Kontrolü
İşletme Fonksiyonları İçinde Kalite Kontrol Faaliyetleri
Kalite Kontrol Maliyetleri Kalite Kontrol Maliyetleri Faaliyet Maliyetleri Yatırım Maliyeti Amortisman Koruma Faiz Ölçme ve Değerleme Fırsat Bozuk Mal
Tasarım spesifikasyonları ile tanımı yapılmış olan kalite karakteristiklerine tam uygunluk gösteren ürünün, tüketicisi ile buluşması bir «kalite denklemi» ile ifade edilebilir. • Ürün özellikleri: C1, C2, …, Cn • Ürünün tüketici gözündeki ağırlıklı değerleri: W1, W2,…,Wn • ÜRÜNÜN KULLANIŞLILIĞI: W1C1+W2C2+…+WnCn • Tüketicinin ürünü satın alabilmek için ödemek zorunda olduğu paranın değeri (mp); p parasal birim olarak fiyat m bir birim paranın tüketici için taşıdığı değeri Kalite Ekonomisi
Tüketici, Ürün ve Karakteristikler Arasındaki İlişkiler Tüketicinin ürüne verdiği «değer»
Kalite, kabul edilebilir bir maliyette, değişkenliğin kontrolünü sağlayarak elde edilen mükemmelliğin derecesidir. Kalite maliyetleri, meydana gelebilecek hataları önlemek amacı ile yürütülen faaliyetlerin, planlı kalite muayenelerinin ve mamulün üretim sırasında veya müşteriye tesliminden sonra görülen hataların sonucunda ortaya çıkan maliyetlerdir. Kalite Maliyetleri
Firma yöneticileri yüksek kaliteyi, yüksek maliyetin izlediğini varsaymışlardır. Daha yüksek kalite daha yüksek maliyete neden olur görüşü, kalite öncüleri tarafından sorgulanmıştır. • Juran, kalitenin ekonomik yönünü incelemiş ve yararların maliyetlerden fazla olduğu sonucuna ulaşmıştır. • Fiegenbaum ise «Toplam Kalite Kontrolü» düşüncesini ortaya atmıştır. • Crosby 1979 yılında «kalite ücretsizdir» kavramını geliştirmiştir. Kalite ve Kalite Maliyetleri
Toplam Kalite Yönetimi, müşteri gözüyle örgüte daha fazla değer katmayı amaçlamaktadır. Bu açıdan değer; maliyetlerinin düşmesi, kalitenin artması, teslim sürelerinin düşmesi ve değişen müşteri isteklerine cevap verilmesiyle sağlanabilir. Kalite yönetiminin temel amacı, hatalı ürünün müşteriye aktarımını, hata oranlarını ve üretimdeki kalite maliyetlerini düşürerek müşteri tatminini sağlamaktır. Dolayısıyla, kalite maliyetlerinin düşürülmesi, müşteri tatminin artması anlamına gelmektedir. Kalite Maliyetleri ve Toplam Kalite Yönetimi İlişkisi
Üst yönetim paranın dilinden anlar, Kalite maliyetlerini incelemek kalite problemlerini çözmez, Etkin olmayan prosesler ve kayıp formları da hesaba katılmalıdır.
Toplam kalite faaliyetlerinin değerlendirilmesinde ve geliştirilmesinde bazı maliyet unsurları kriter olarak kullanılmaktadır. • “Kalite maliyetleri” terimi farklı anlamlara gelebilmektedir: • Kaliteye ulaşma maliyetleri • Kalite departmanını çalıştırma maliyeti • Yetersiz kalitenin (esas olarak kusurlu işi bulma ve kusursuz hale getirme maliyetleri) neden olduğu maliyetler Kalite Maliyetleri
Başka bir deyişle kalite maliyeti; müşterinin beklediği kalitedeki ürün veya hizmeti üretebilmek için katlanılan maliyetler toplamıdır. Kalite Maliyetleri
Kalite, kesinlikle daha fazla maliyet demek değildir. Daha kaliteli üretmek; daha az fire, daha az hatalı ürün, daha az muayene ve daha az müşteri şikayeti demektir. Çünkü, kalite arttıkça verimlilik artar ve maliyetler azalır. Kalite Maliyetleri
Deming Döngüsü Reaksiyon Modeli Daha az yeniden işleme, daha az hata, daha iyi ekipman, zaman ve malzeme kullanımı Kaliteyi Artır Üretkenlik artar Daha iyi kalite ve daha düşük maliyet ile pazara hakim olma Daha fazla iş sağlama Faaliyetlere devam et
Örneğin; bir makinede hareket iletme görevi yapan bir milin çapı 50 mm ve toleransı 0.05 mm olarak işlenmekteyken, tasarım mühendisi bu toleransı 0.005 mm olarak değiştirirse milin kalitesi iyileşmiş mi olacaktır? Kalite Maliyetleri
İlk toleransa göre işlenen mil kendinden beklenen görevi yeterince yapıyorsa, "optimum kalite" kavramına göre, toleransı sıklaştırmak maliyet arttırmaktan başka bir işe yaramayacaktır. Kalite Maliyetleri
Kalite Maliyetleri • Kalite başarısızlığını önlemek için katlanılan çabaların maliyetidir. • Kalitesizlik Maliyetleri • Son ürün kalitesinin %100 garantisinin mümkün olmadığı durumlarda ortaya çıkan maliyettir.
Kaliteli ürün veya hizmet üretmek için katlanılması gereken kalite maliyetlerinden kaçındıktan sonra karşılaşılan maliyetlerdir. Çok büyük bir çoğunlukla işletmelerin yok olmalarına sebep olur. Kalitesizlik Maliyetleri
İşletme prestij kaybeder. Müşteri memnuniyeti azalır. Müşteri güveni azalır. Müşteri şikayetleri artar. İşletmenin pazar payı azalır. İşletme maddi ve manevi tazminatlar ödemek zorunda kalabilir. İşletme artan maliyet ve azalan müşteriler neticesinde yok olur. Kalitesizlik Maliyetlerinin Sonuçları
Kalite maliyetleri 3’e ayrılır (Feigenbaum): • Önleme Maliyetleri • Ölçme ve Değerleme Maliyetleri • Başarısızlık Maliyetleri • İç Başarısızlık Maliyetleri • Dış Başarısızlık Maliyetleri Kalite Maliyetleri
Kusur ve uygunluk riskini azaltmak, önlemek veya araştırmak için yapılan tüm faaliyetlerin maliyetleridir. Eğer söz konusu maliyet, müşteri memnuniyetini karşılayamama riskini ortadan kaldırıyorsa, bu bir önleme maliyetidir. Önemli olan, hatalar ortaya çıkmadan önce onları engellemektir. Kalite; ilk defasında, her defasında ve zamanında doğru üretmektir. Bu tür maliyetler daha çok kalite planlaması, yeni üretilen mamullerin gözden geçirilmesi, kaliteye ilişkin bilgilerin raporlanması ile birlikte kaliteye ilişkin eğitim, kontrol ve raporlama faaliyetleri ile ilgili faaliyetler olarak karşımıza çıkmaktadır. Önleme Maliyetleri
Kalite planlama maliyeti Kalite organizasyonu çalışmaları maliyeti Kalite kontrol ekipmanlarının araştırma, geliştirme ve tasarımı maliyeti İmalat akışının tanımlanması ve değerlendirilmesi maliyeti Kalite planlarının hazırlanması maliyeti Alınacak ürünlerin numune testi maliyeti Ürün için kalite kontrol standart ve spesifikasyonlarının belirlenmesi maliyeti Kalite denetim organizasyonu maliyeti Yan sanayi ve diğer girdi sağlayan kuruluşların değerlendirilmesi ve takibi maliyeti Kalite eğitimi ve bilinçlendirilmesi maliyeti Kalite raporlarının tasarımı maliyeti Kalite bilgi sisteminin düzenli işleyişinin denetimi maliyeti Önleme Maliyetleri
Tasarımı Gözden Geçirme (tasarım) Tedarikçi Değerlendirmesi (satın alma) İmalat Yeterlilik Çalışması (imalat planlama) Çalışanların Eğitimi (imalat) Müşteri İsteklerinin Tam Tespiti (satış) Önleme Maliyetleri Örnekleri
Kalite kontrol işleminin herhangi bir aşamasında kalite kontrolü ve kalite doğrulaması gibi arzulanan kaliteye ulaşmak amacı ile yapılan tüm değerleme maliyetleridir. Ölçme değerleme maliyetlerine kusurlu mamuller için yapılmış olan ek maliyetler ile yeniden muayene sonucu ortaya çıkan maliyetler dahil edilmemektedir. Eğer maliyet; ürün veya hizmetlerin kalite standartlarının veya performans gereksinmelerine uygunluğunun belirlenmesi ile ilgili ise, bu maliyet bir ölçme ve değerleme maliyetidir. Ölçme ve Değerleme Maliyetleri
Giriş kontrolü maliyeti Süreçte kontrol maliyeti Nihai kalite kontrol maliyeti Denetim maliyeti Değerlendirme testleri maliyeti Test cihazlarının kontrol ve kalibrasyonu maliyeti Kalite kontrol raporları maliyeti Kuruluş dışına yaptırılan muayene ve testlerin maliyeti Ölçme ve Değerleme Maliyetleri
Tasarım Doğrulaması Geçerliliği (tasarım) Girdi muayene ve deneyleri (satın alma) Cihazların Kalibrasyonu (imalat planlama) Proses Muayene ve Deneyleri (imalat) Anketler ve Pazar Payının Araştırılması (satış) Ölçme ve Değerleme Maliyetleri Örnekleri
Eğer maliyet; uygun olmayan ürün veya hizmetlerle ilgiliyse, bu maliyet bir başarısızlık maliyetidir. Başarısızlık Maliyetleri
Bu maliyet, ürün veya hizmetin müşteriye sunulmasından önce gerçekleşmişse iç başarısızlık maliyetidir. Artık, kusurlu mamul, yeniden test etme, yeniden muayene etme ve yeniden tasarımlamadan doğan maliyetler ile kalite halkasının herhangi bir aşamasında bulunan hatalar veya uyumsuzluklardan dolayı bir işletmede ortaya çıkan maliyetlerdir. İç Başarısızlık Maliyeti
Hurda maliyetleri Yeniden işleme ve tamir maliyetleri Problemlerin giderilmesi veya kusur / başarısızlık analizi Yeniden muayene ve yeniden test Taşeron hataları Düzeltme izinleri ve imtiyazlar Kazanç kayıpları Duruş süreleri İç Başarısızlık Maliyetleri Örnekleri
Hatalı mamullerin yenisi ile değiştirilmesi, garanti kapsamındaki hizmetler ve tahakkuk eden cezaların değerlendirilmesi sonucu mamullerin müşteriye tesliminde sonra ortaya çıkan maliyetlerdir. Dış Başarısızlık Maliyeti
Müşteri şikayetleri Garanti istekleri Reddedilerek geri dönen ürünler Uzlaşmalar Müşteri (satış) kayıp maliyetleri Geri çağırma maliyeti Ürün sorumluluğu Dış Başarısızlık Maliyetleri Örnekleri
Kalite maliyetleri arasındaki ilişkinin incelenmesi, bunlardan biri değiştiğinde, diğer kalemlerde ne gibi bir değişiklik olacağının belirlenmesi için kullanılabilir. Kalite Maliyetleri Arasındaki İlişki
Örneğin, başarısızlık maliyetlerindeki düşüşün, ne kadarının önleme, ne kadarının ise değerlendirme maliyetlerindeki artıştan kaynaklandığı bilinmek istenebilir. Benzer bir şekilde, başarısızlık maliyetlerinde belirli bir düşüşün sağlanması için, önleme maliyetlerinin ne kadar arttırılması gerektiği tespit edilebilir. Kalite Maliyetleri Arasındaki İlişki
Önleme faaliyetlerine yatırım yapılması diğer maliyet kalemlerinde bir azalma sağlayacaktır. Kalite Maliyetleri Arasındaki İlişki
Uygunluk ve Uygunsuzluk Maliyetleri Uygunluk Maliyeti Uygunsuzluk Maliyeti Önleme Değerleme İç Hata Dış Hata %5-%10 %20-%25 %65-%70
Gizli kalite maliyetleri bir prosesteki varyasyonlardır. Eğer bu maliyetlerin kaynakları anlaşılmazsa, bu maliyetler zamanla temel nedenler olarak kabul edilir. Eğer sistemi bu maliyetleri yakalamak için tasarlanırsa, bu maliyetler engellenebilir ve kök nedenleri ortadan kaldırılabilir. Kalite Maliyetlerini Yakalamak
Kalite maliyetlerinin ölçümünde dört adet temel adım bulunmaktadır: • Düşük kaliteden kaynaklanan faaliyetlerin belirlenmesi • Düşük kaliteyi yaratan faaliyetlere ait maliyetlerin nasıl tahmin edileceğine karar verilmesi • Verilerin toplanması ve maliyetlerin tahmin edilmesi • Sonuçların analizi ve gelecekteki adımların belirlenmesi Kalite Maliyetlerinin Ölçülmesi