620 likes | 956 Views
Psikodiagnoza. Leksioni 3. PTI – Inventari Treier i Partneritetit.
E N D
Psikodiagnoza Leksioni3
PTI – Inventari Treier i Partneritetit • Heil: sjellja nëçift, e ndërsjelltë. Dy partnerët janë aktorë dhe ko-aktorë. Marrëdhënia nëçift dhe marrëdhënia me veten dhe kombinimet mes tyre. Këto kombinime analizohen duke u bazuar në tre këndvështrime: • Gjykimi i sjelljes përkatëse nga vetë partneri • Supozimi se si e sheh partneri këtë sjellje • Shprehja konkrete e partnerit për një sjellje përkatëse
PTI – Inventari Treier i Partneritetit Objektiv: cili është imazhi për veten dhe për tjetrin (si Giessen) Karakteristika: rreth 20 folje për përshkrimin e sjelljes, 5 fusha specifike ku përqëndrohet gjykimi, 100 mënyra të shprehuri. Mblidhen përgjigjet me pohim pozitiv duke i ndarë nga ato me mohim
PTI – Inventari Treier i Partneritetit Përfundim: në marrëdhëniet e dëmtuara, për të njëjtën sjellje, përjetimet dhe domethëniet që i jepen një sjelljeje kanë mospërputhje më të madhe në mënyrën si perceptohen, sesa për çiftet ose marrëdhëniet e padëmtuara.
Diagnostika e familjes Nga individi tek familja ndryshon dhe rritet kompleksiteti i problemit Tiparet që do testohen duhet t’u përshtaten gjithë pjestarëve
3 instrumente për diagnostikimin e familjes Shkallët e klimës në familje Test-sistemi i diagnostikimit të familjes Pyetësorët familjarë
Shkallët e klimës në familje (SKF) • Karakteristika: • 10 shkallë • 6-15 pyetje • Përdorim në familje me tre elementë përbërës • Synohet të matet vazhdimësia dhe ndryshimet në klimën familjare
Test-sistemi i diagnostikimit të familjes (TSDF) 29 teste të veçanta Studiohet lidhja e dyfishtë, nënë-baba, nënë-vajzë, baba-djalë, baba-vajzë, nënë-djalë Gjykon stilin prindëror, stilin e rritjes së fëmijëve, mënyrat e perceptimit të edukimit, qëllimet e prindit për edukimin dhe mënyrat që ai përdor për edukim Mat perceptimin e vetes dhe të tjetrit
Test-sistemi i diagnostikimit të familjes (TSDF) Kampioni: 570 familje Testi: shkalla e klimës familjare Kategoritë: tri grupmosha të ndryshme për fëmijët Klasifikimi i prindërve në tre kategori Reliabiliteti dhe validiteti i këtij instrumenti varion nga i mesem tek i mirë
Test-sistemi i diagnostikimit të familjes (TSDF) • Kritika: • Bazë teorike e pamjaftueshme • Vështirësi në përdorim dhe në analizën e mjeteve • Konsiderata: mënyra si klasifikon elementët e një familjeje në mënyrë që të shqyrtojë ndërveprimin e tyre në funksion të familjes si bashkësi
Pyetësorët familjarë Mat dhe vlerëson funksionet familjare, si individuale, nëçift dhe në përgjithësi. Kërkohet të njihet funksioni i një personi të caktuar sipas gjykimit të anëtarëve të tjerë Edhe ky pyetësor ka pasur të njëjtat kritika si dy të mëparshmit
5 cikle jetësore për t’u studiuar Prindërit e sapoformuar Familja me një foshnje Familja me fëmijë të vegjël Familja me fëmijë në pubertet Familja në mesin e jetës
3 nënshkallë Pyetësori i përgjithshëm Pyetësori i çiftit Pyetësori i vetëvlerësimit
Pyetësori familjar Përmbledh perspektivën individuale me atë duale dhe atë familjare Është në funksion të perceptimeve dhe pritshmërive të secilit brenda familjes Shërben për të mbledhur informacion që mund të jetë i dobishëm edhe në terapi të mëpasshme
Pyetësori familjar Përfundime: përgjigjet e të dy partnerëve në shumicën e rasteve përputheshin Vlefshmëria jo shumë e kënaqshme
Klasifikimi i testeve psikologjike sipas Brickenkamp • Testet psikologjike • Testet e përgjithshme të arritjeve
Brickenkamp • Testet e personalitetit • Testet e arritjeve
Klasifikimi i testeve në varësi të asaj çfarë masin • Testet e arritjeve • Testet e zhvillimit • Testet e inteligjencës • Testet e kreativitetit • Testet e aftësive sensomotore • Testet shkollore • Testet e interesave • Testet e vlerave individuale • Testet e personalitetit • Metodat projektive • Metodat klinike
Klasifikimi në varësi të arritjeve • Testet e përqëndrimit • Testet e vigjilencës Këto teste masin aftësi të përgjithshme Përdoren për grupe Mënyre sasiore
Testet e vigjilencës • Masin aftësinë për të perceptuar ndryshime sado të vogla, të cilat ndodhin në mjedisin ku jetojmë, si dhe aftësinë për të reaguar kundrejt këtyre ndryshimeve • Për matjen e vigjilencës përdorim testet e përqëndrimit • Përqëndrimi: fokusim i vullnetshëm i vëmendjes mbi një stimul të dhënë
Testet e përqëndrimit • Përdorin ushtrime të strukturuara për matjen e aftësive të përgjithshme konjitive • Bëjnë pjesë edhe disa teste ku maten gabimet në pyetje: • Testet anuluese • Metodat e kalkulimit • Metodat e seleksionimit • Metodat aparative
Testet anuluese • Të testuarit zgjedhin disa pyetje për t’i anuluar duke i vijëzuar (principi Bourdon) • Metoda Moosbrugger: seleksionimi bëhet si për pyetjet e qëllimshme ashtu dhe për ato jo të qëllimshme • Test anulues: testi i vëmendjes dhe stresit D2
Testet kalkuluese • Nënkuptojnë në mënyrë implicite që pjesëmarrësit kanë arritur rezultate të njëjta por dallojnë për nga aftësitë përqëndruese • Ndryshimet në përqëndrim reduktojnë aftësitë numerike
Inventari i Frankfurtit për vëmendjen • 4 lloj pyetjesh me dy nga pyetjet që kanë rol kryesor dhe dy të tjerat rol dytësor • Të testuarit duhet të bëjnë dallimin mes pyetjeve parësore dhe dytësore, sa më shpejt të jetë e mundur dhe me nivel të ulet gabimi • I përdorshëm si për individët dhe grupet • Vlerësimi bëhet në 4 variabla (vlera e arritjes A, vlera e kualitetit Q, vlera e vazhdimësisë C, vlera e përzgjedhur P)
KLT - test për kapacitetin e përqëndrimit • Mat procesin e përqëndrimit në koordinimin e brendshëm • Kryhet në 30 minuta • I përdorshëm për fëmijë (mbi 11 vjeç) dhe të rritur • Matet numri i përgjithshëm i përgjigjeve të drejta dhe atyre të gabuara
Testet e inteligjencës dhe të aftësive të veçanta • Inteligjenca dhe psikologjia • Shkalla Weschler e inteligjences (WAIS) • Testi i strukturës së inteligjencës – 2000 (IST -2000) • Matja e shkallës së arritjeve (MSA) • Testi Wilde i inteligjencës (WIT) • Testi i strukturës së inteligjencës – Berliner (BIS – 4) • Testi i të mësuarit dhe memories (TMM 3) • Testi i figurës së tubave
Inteligjenca • Aftësi për të njohur dhe për të gjetur zgjidhjen e problemeve të ndryshme. • Aftësi për të përdorur logjikën • Përcakton aftësinë konjitive (për të kuptuar, abstraktuar, për të zgjidhur probleme, për të mësuar, për të përdorur gjuhët dhe njohuritë) të një individi • Pjesë përbërëse e personalitetit të individit • Përfshin koncepte si logjika, racionaliteti, të cilat maten në psikologjinë e aplikuar
Inteligjenca • Testi IQ i Binet • Testi Simon-Binet • Testet e inteligjencës masin një konstrukt, forma e të cilit është e pakundërshtueshme • Përdoren në shkolla • Kryesisht identifikon karakteristikat e përgjithshme dhe nuk diagnostikon
IQ – koeficienti i inteligjencës • MM – mosha mendore • MA – mosha aktuale • Formula: IQ = MM/MA * 100
SHKALLA WAIS 2 teste (Verbal dhe i Performancës, secili me nga 7 nënteste) I përdorshëm për moshat nga 16-74 vjeç 60-90 min. Instruksionet janë verbale Vlerësimi bëhet nëpërmjet një sërë kriteresh standarde
Testi i strukturës së inteligjencës - 2000 • Ekziston varianti 2000 –R, i përmirësuar • I përdorshëm për të rinj dhe adultë, në grupe dhe individual • 120 min • Synimi të nxirret inteligjenca fluide dhe ajo e kristalizuar • Vlefshmëria: nga mirë në shumë i mirë
Matja e shkallës së arritjeve • 15 nënteste • Individual dhe në grup • 2 ore testi normal dhe 90 min testi i reduktuar • Vlerësimi me shabllone të gatshëm • Vlefshmëri ,99 • Besueshmëri dhe vlefshmëri e lartë
Testi Wilde i inteligjencës • Mat kapacitetin e inteligjencës në lidhje me arritjet e individëve • Bazohet në modelin e Thurstone • 14 nënteste në 4 kategori: • Të menduarit logjik • Të menduarit gjuhësor • Të menduarit numerik • Të menduarit hapësinor I përdorshëm në nivel grupal dhe individual, 13 vjeç e lart Testi normal ka 4 orë, testi i reduktuar 3 orë Vlefshmëri e lartë
Testi i strukturës së inteligjencës - Berliner • 45 tipe ushtrimesh në 7 kategori aftësish intelektuale • Për grupe të rinjsh dhe të rriturish, edhe në nivel individual • 150 minuta • Vlerësohet me shabllone • Validitet dhe vlefshmëri jo e mjaftueshme
Testi i të mësuarit dhe memories • Mat të mësuarit, të ruajturit dhe prodhimin e informacionit • Mat memorien vizive • Dy forma paralele (verbale dhe kujtesa vizive) me nga 3 nënteste • Nivel individual dhe grupal • 30 min • Vlerësohet në mënyrë standarde me shabllone • Reliabilitet dhe validitet mesatar
Testi i figurës së tubave • Mat aftësinë e imagjinatës hapësinore • Paraqiten disa tuba tridimensionale të montuar në kuba transparente • I testuari duhet të gjejë pozicionin e fotografimit të tubave • 16 min • Mosha 15-20 vjeç • Nivel individual dhe grupal • Vlerësim me shabllone • Reliabilitet mesatar, validitet jo i qartë
Testet e aftësimit • Teste për aftësi profesionale • Teste për orientimin profesional • Test për drejtim profesional mjekësor
Testet e aftësimit • Shërbejnë për të përcaktuar se nëç’masë një individ apo një grup individësh, zotëron aftësi për kryerjen e një profesioni, aktiviteti etj. • Teste të tjera: testi i përgjithshëm për punë zyrtare (ABAT-R), testi për punë zyrtare (BT), testi për punë dore dhe motorike (HAMET-R), testi rrugor (VVT).
Teste për aftësi profesionale (BET) • 12 nënteste • Masin aftësi konjitive dhe motorike • Nivel individual dhe grupal • 150 min. • 14-38 vjeç • Reliabilitet dhe validitet i lartë
Teste për orientimin profesional • Mat inteligjencën • Nivel individual dhe grupal • 79 min. • Nga klasa e 8-të në të 10-n • Kryhet në 3-4 orë mësimi me intervale gjatë të cilave jepen instruksione • Reliabilitet dhe validitet i lartë
Test për drejtimin profesional mjekësor • Ndihmon studentët në zgjedhjen e një drejtimi të caktuar profesional • 5 orë • Për grupe të mëdha • Vlerësim objektiv në institucione përkatëse • Reliabilitet të lartë dhe validitet mesatar • 24 lloje ushtrimesh komplekse • Mat aftësitë vizive, bazat mjekësore, perceptimin hapësinor, aftësinë numerike, aftësinë përqëndruese, aftësia interpetuese e tabelave dhe diagramave të ndryshme
Testet e zhvillimit Masin kapacitetin aktual të një fëmije në lidhje me moshën e tij Qëllimi i testeve të zhvillimit: krahasimi i normave individuale me ato të përgjithshme sociale për të identifikuar dhe trajtuar problematikat e mundshme Ndahen në teste të përgjithshme dhe specifike Përdoren në shkolla dhe kopshte
Aspektet qëmaten nëtestet e përgjithshme: • Perceptimi - zhvillimi social • Tëmenduarit - zhvillimi i gjuhës • Shkalla sensomotore - zhvillimi emocional • Aftësitëpraktike për jetën Shembuj testesh të përgjithshme zhvillimi: • Testi Denver i zhvillimit • Testi Griffiths i zhvillimit
Testet specifike • Masin fusha specifike të zhvillimit • Masin çrregullimet në zhvillimin e aftësive shkollore • Bëjnë të mundur prognozën e disa fushave të zhvillimit të fëmijës • Shembuj testesh specifike të zhvillimit: • Shkalla ordinale për zhvillimin sensomotor • Testi i inteligjencës për fëmijë – HAWIK – R • Diagnostikimi adaptiv i inteligjencës - Testi Heidelberg për gjuhën • Sistemi i testimit shkollor - Testi Frostig për perceptimin vizual • Testi i aftësive konjitive - Shkalla Lincoln- Oseretzky • Pyetësorët për pavarësinëpraktike (4-6 vjeç) - Shkalla bazë e inteligjencës
Testi Denver i zhvillimit Mat motorikën, kontaktet sociale dhe gjuhën e fëmijës Përdorimi: 0-6 vjeç Kohëzgjatja: 15-25 minuta Ka vlefshmëri mesatare sepse është i kufizuar në ushtrime dhe në aspekte kronologjike të zhvillimit
Testi Griffiths i zhvillimit Mat motorikën, kontaktet sociale, të dëgjuarit, të folurit, zhvillimin konjitiv, lëvizjen e syve dhe duarve Bazohet në 2 vitet e para të jetës Kryhet në prani të një personi të tretë që njeh fëmijën Kohëzgjatja: 20-40 minuta Shuma e të gjithë ushtrimeve pjestohet me 10 dhe jep moshën e zhvillimit
Shkalla ordinale për zhvillimin sensomotor Bazohet në teorinë e Piaget, në 4 fazat e Piaget për zhvillimin sensomotor Fëmijët vëzhgohen në marrëdhënie me objektet përreth dhe sjellja protokollohet ne çast Reliabilitet i lartë Vlefshmëri e lartë ,85-,99
Testiiinteligjencës për fëmijë –HAWIK-R Përmban 11 subteste Mat IQ e përgjithshme Mat sinjohuritëdheverbaledheatojoverbale Mosha 6-16 vjeç Kohëzgjatja 90 min Përgjigjetprotokollohendhe më pas analizohen Vlefshmëri tëulët Reliabilitet tëlartë
Diagnostikimiadaptiviinteligjencës Matjaorientohetnganivelii aftësive të tëtestuarit. Testiështëadaptiv; Pyetjetzgjidhen nëbazë të vështirësive tëtyre; Janënjëdimensionale; Përgjigjetjepen me V dhe G, në mënyrëdikotomike; Rezultatinxirretmenjëherë; Kohëzgjatja 30-70 min.; Mosha 5-15 vjeç.
Testii aftësivekonjitive • Shërben për diferencimin e inteligjencës së nxënësvengaklasa e katërtderi nëklasën e 12-të; • Mbledhinformacione për: • Tëmenduaritgjuhësor • Tëmenduaritsasior • Tëmenduaritjoverbal-figurativ • Aspekte të tëmenduarit hapësinor • Kapacitetin e përgjithshemtënxënësit Mat tri fusha: verbale, joverbaledhesasiore Kohëzgjatja 130 min. Përdoret nënivel individual dhegrupal