Rıfkı Turan 090608035

1. ÇÖZÜNÜRLÜK DENGESİ Rıfkı Turan090608035

2. ÇÖZÜNME OLAYI Bir maddenin başka bir madde içerisinde atom,iyon yada molekül olarak dağılmasına çözünme denir

3. ÇÖZÜNME OLAYI • Çözünmenin aşamaları • Çözünen- çözücü bağları kırılır. • Çözücü- çözücü bağları kırılır. • Çözücü ve çözünen bağlar arasında bir etkileşim oluşması.

4. Çözünme Videosu İçin Tıklayınız

5. ÇÖZÜNÜRLÜK Belirli sıcaklıkta 100g çözücü içerisin de çözünebilen maksimum madde miktarına çözünürlük denir.

6. Az çözünen iyon yapılı bir katı madde su ile karıştırılınca çözünmeye başlar. Karışımın ilk anlarında çözünme hızlıdır. Ancak, iyonlar ortaya çıktıkça çözünme hızı zamanla azalır. Bu sırada oluşan iyonlar yeniden birleşerek çökmeye başlar. Bir süre sonra çözünme hızı ile çökme hızı birbirine eşitlenir. Bu durumda sistem dengeye ulaşmış olur. Denge halindeki böyle bir sistem doymuştur. Olay bir çözünme olduğundan bu dengeye çözünürlük dengesiadı verilir.  ÇÖZÜNÜRLÜK DENGESİ

7. AaBb(katı)aA+b(suda) + bB-a(suda)Genel çözünme tepkimesinde;AaBb(katı) tuzu için denge bağıntısını yazalım:

8. İyonlar ayrılırken su moleküllerinin kısmen pozitifleşmiş tarafı CI- iyonları,kısmen negatifleşmiş tarafı ise Na+ iyonları ile etkileşir.İyonların çeşitli etkileşimler sonucunda su ile sarılmasına hidratlaşmadenir. İYONİK MADDELERDE ÇÖZÜNME

9. Sıvı-katı Çözeltileri Sıvı-Sıvı Çözeltileri Sıvı-Gaz Çözeltileri ÇÖZELTİ TİPLERİ

11. ÇÖZÜNME OLAYINDA DÜZENSİZLİK FAKTÖRÜ

12. Katılar, suda veya başka bir çözücüde çözündüklerinde oluşan tanecikler (iyon ya da molekül) çözücü içinde dağıldığından daha düzensiz hâle gelirler. • Düzensizlikte artma eğilimi katıların çözünmesinin lehinedir. • Maddenin gaz hâli, sıvı hâline göre daha düzensizdir. Bir gaz sıvıda çözündüğünde düzensizlik azalır.

13. SULU ÇÖZELTİLER • Çözücüsü su olan çözeltilere sulu çözeltiler denir. •Su, polar yapılı bir moleküldür.Su molekülündeki kısmi + ve kısmi- yüklerin varlığı elektiksel çekim kuvvetinin oluşmasına neden olur. • Bu yüzden iyonik katılar genellikle suda çözünür.

14. Çözündüğünde moleküller halinde dağılan maddelerdir. Çözündüğünde iyonlar oluşturabilen molekül yapılı maddeler de suda çözünür. İyonlarına ayrılmayan molekül yapılı maddeler de suda çözünebilir. Böyle olunca çözünen madde ya polar yapıdadır ya da su ile hidrojen bağı oluşturmuştur. MOLEKÜL YAPILI MADDELER

15. ÇÖZELTİ ÇEŞİTLERİ ELEKTROLİT OLMAYAN ÇÖZELTİLER • Elektriği iletmeyen çözeltilerdir. • Molekül yapılı maddelerin suda çözünmesiyle oluşan çözeltilerdir. ELEKTROLİT ÇÖZELTİLER • Elektriği ileten çözeltilerdir. • Suda çözündüğünde iyonlarına ayrılabilen maddelerin sulu çözeltileri elektriğiiletir.

16. Elekrolitler, kuvvetli elektrolit ve zayıf elektrolit olmak üzere ikiye ayrılırlar. Elektriği iyi iletenler kuvvetli elektrolit Elektriği iyi iletmeyenler zayıfelektrolit olarak adlandırılır. ELEKTROLİT ÇEŞİTLERİ

17. ÇÖZÜNÜRLÜK DENGESİ VE ÇÖZÜNÜRLÜK DENGESİNE ETKİ EDEN FAKTÖRLER 1. Çözücünün Türü 2.Sıcaklığın Etkisi 3.Ortak İyon Etkisi 4.Yabancı Maddelerin Etkisi

18. Çözücünün türü: Çözünürlük, çözücü ve çözünen maddenin türüne bağlıdır. Örneğin; su (H2O) polar bir çözücüdür. iyonik bir madde olan yemek tuzu (NaCl) suda çok çözünür, apolar bir çözücü olan karbon tetraklorürde (CCl4) çözünmez. Apolar olan moleküller apolar olan çözücülerde çok çözünür. Örneğin, apolar iyot (I2), yine apolar karbon tetraklorür içinde oldukça çok çözünür. GERİ

19. Sıcaklığın etkisi Maddelerin çözünürlükleri sıcaklıkla değişir. Çözünme olayının ekzotermik veya endotermik oluşuna göre sıcaklık çözünürlüğe etki eder. (Enerji) Isı alarak çözünen maddelerin çözünürlüğü sıcaklıkla artar. İLERİ

20. Katıların çözünürlüğü genellikle sıcaklıkla artar. Gazların çözünürlüğü ise sıcaklıkla azalır. BAŞA DÖN

21. Ortak iyon etkisi Bir katıyı saf su yerine, bu katıya ait iyonu veya iyonları içeren bir çözeltide çözersek bu katının çözünürlüğü saf suya göre oldukça azalır. Çözünürlüğün azalmasını bir örnekle açıklayalım. Örneğin sodyum klorür çözeltisi içerisinde (NaCl(k) → Na+1 + Cl-1) AgCl(k) katısını çözersek; AgCl(k) → Ag+ + Cl-şeklinde iyonlaşır. İLERİ

22. AgCl çözeltisinde NaCl'den gelen Cl- iyonları Cl- derişimini arttırdığından sistem bunu azaltmak için geri tepkimeyi hızlandırır. Yani Ag+ ve Cl- iyonları birleşerek AgCl katısının çökmesine sebep olur. Dolayısıyla AgCl'ün çözünürlüğü azalmış olur. İLERİ

23. Ortak iyonun derişimi ne kadar büyükse çözünürlük o kadar azalır. BAŞA DÖN

24. Yabancı maddelerin etkisi Yabancı maddelerin etkisiyle çözünürlüğün artması canlılar için çok önemlidir. İçinde çözünmüş madde bulunan bir çözeltiye, az çözünen ve ortak iyon bulundurmayan bir maddeyi ilâve edersek bu maddenin çözünürlüğü maddeler arasında etkileşim oluyorsa artar.

25. Anyon Verilen anyonla az çözünen tuz oluşturan katyonlar CO3-2  PO4-3  S-2  OH-  SO4-2  CI- , Br- , I- NH4+ dışındakilerin hepsi NH4+ dışındakilerin hepsi NH4+ ile 1A ve 2A grubu katyonlarının dışındakilerin hepsi NH4+ , Sr+2 , Ba+2 ile 1A grubu katyonlarının dışındakilerin hepsi Ba+2 , Sr+2, Ca+2, Pb+2, Hg+, Ag+ Ag+, Cu+, Hg+, Hg+2, Pb+2 BAZI ANYONLAR VE BUNLARLA AZ ÇÖZÜNÜR TUZ OLUŞTURAN KATYONLAR

26. BİLEŞİK KÇ BİLEŞİK KÇ BaCO3 4,9x10-9 PbCO3 7,9x10-14 SrSO4 8x10-7 Ag2SO4 1,4x10-5 Ag3PO4 1,8x10-18 Ca3(PO4)2 1,5x10-32 AI(OH)3 4,8x10-33 Fe(OH)2 4x10-15 CuS 6,5x10-37 Ag2S 8x10-51 CaF2 4x10-11 SrF2 8x10-10 AgCI 1,8x10-10 PbCI2 1,8x10-5 AgBr 5x10-13 PbBr2 5x10-6 İYONİK KATILARIN 25 oC DEKİ ÇÖZÜNÜRLÜK ÇARPIMLARI

27. ÇÖKELTİ OLUŞUMU VE ÇÖZÜNÜRLÜK TİPLERİ

28. •Az çözünen tuzların hepsinde bir denge söz konusudur. •Dengede çözünme ve çökme hızı eşittir. •Çözünürlük dengesinin kurulması,katının suda çözünmesiyle olabileceği gibi,çökelek oluşturacak iyonları içeren iki ayrı çözeltinin karıştırılmasıyla da olabilir.

29. 0,2 M KCl ve 0,2 M AgNO3 çözeltilerinin karıştırılmasıyla AgCl çökeleğinin oluşumu görülecektir. KCl(suda) + AgNO3(suda)AgCl(k) + KNO3(suda) Tepkimeni net iyon denklemi şöyledir: Ag+(sudda) + Cl-(suda) AgCl(k) ÖRNEĞİN;

30. Bir çözeltideki iyonların molar derişimlerinin stokiyometrik katsayılara bağlı olarak çarpımına iyonlar çarpımı adı verilir ve Qi ile gösterilir. XnYm(katı) nX+m(suda) + mY-n(suda) Qi =[X+m]n [Y-n]m ÇÖZÜNÜRLÜK TİPLERİ

31. Qi = Kçise denge kurulmuş demektir.Çözelti doygundur.Çözünme ve çökelme hızları eşittir.Qi< Kçise çözelti doymamıştır.İyon derişimleri denge derişimlerinden küçük olduğu için çökme olmaz.Qi> Kçise iyon derişimleri denge derişimlerinden büyük olduğu için eşitlik sağlanana kadar iyonlar çökelekoluşturur.

32. SEÇİMLİ ÇÖKTÜRME Bir çözeltide bulunan iyonlardan birini veya bir kaçını diğerlerini çözeltide bırakarak çöktürme işlemine seçimli çöktürme denir. Örneğin; Br- ve I- iyonlarının herbirinin derişimi 1x 10-2 M olan çözeltiye yavaş yavaş katı AgNO3 ilâve ediliyor. Bu iyonların çökelme sırasını bulmaya çalışalım. (Belli bir sıcaklıkta AgBr için Kç= 5 x10-13, AgI için Kç = 1,5 x 10-16)

34. AgI'un çökmesi için gerekli olan Ag+, AgBr'ün çökmesi için gerekli olan Ag+ den daha az olduğu için önce AgI sonra AgBr çökelmeye başlar. Böylece AgI, AgBr'den ayrılmış olur.

35. BLOG SAYFAM http://www.rifkituran.wordpress.com