Vergi Semineri Ceylan Intercontinental Hotel, 2 5 Ocak 200 7 YMM Bülent ÜSTÜNEL YMM Mehmet MAÇ YMM Cemalettin TURAN YM

1. BDO Denet Vergi Semineri Ceylan Intercontinental Hotel, 25 Ocak 2007 YMM Bülent ÜSTÜNEL YMM Mehmet MAÇ YMM Cemalettin TURAN YMM Erdoğan SAĞLAM YMM Haluk ERDEM

2. Transfer Fiyatlandırması İle İlgili Hatırlatmalar • Transfer Fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı düzenlemeleri1.1.2007’den itibaren yürürlüğe girmiştir. • Bakanlar Kurulu Kararı ve Maliye Bakanlığı Tebliği’nin henüz yayınlanmamış olması düzenlemelerin uygulanmayacağı anlamına gelmemektedir. • 2006 ve önceki yıllar için eski KVK’daki örtülü kazanç hükümleri geçerlidir.

3. Transfer Fiyatlandırması İle İlgili Hatırlatmalar • Transfer Fiyatlandırması, kurumların ilişkili kişilerle (grup şirketleri, ortaklar, iştirakler, vb.) yaptıkları işlemlerdeki fiyatın, emsallere uygun olarak belirlenmesi sürecidir ; dolayısıyla işleme taraf olanların bu işlemlerden elde ettiği kar / zararın tespit edilmesidir. • İlişkili kişilerle yapılan ; • Her türlü mal ve hizmet alım-satımındaki, • İmalat, inşaat ilişkilerindeki, • Kiralama-kiraya verme işlemlerindeki fiyatların ve • Her türlü para alış-verişindeki faiz, vade farkı vb.’nin emsallere uygun olması gerekir.

4. Transfer Fiyatlandırması İle İlgili Hatırlatmalar • Transfer Fiyatlandırması, eskiden uygulanan örtülü kazanç dağıtımının daha modern ve uluslararası geçerliği olan kavramlarla yenileştirilmiş biçimidir. Ancak bir yönüyle çok önemli bir farklılık içermektedir : • Eski uygulamada vergi idaresine ait olan ispat külfeti Transfer Fiyatlandırması uygulamasında mükellefe yüklenmiştir. Yani mükellefler, ilişkili kişilerle yaptıkları işlemlerde uyguladıkları fiyatların emsallere uygunluk ilkesine uygun olarak tespit edildiğini ispatlayacak bilgi, kayıt ve dökümanı peşinen hazırlamak zorundadırlar.

5. Transfer Fiyatlandırması İle İlgili Hatırlatmalar • Bu aşamada kurumlarca yapılması gerekenler : • Muhasebe / Mali işler bünyesinde eğitim • Firmanın diğer departmanlarını / üst yönetimi bilgilendirme • Grup şirketleri, ortaklar, iştiraklerle olan ilişkilerdeki fiyatların (kira, faiz, vade farkı şartları vb. dahil) gözden geçirilmesi gerekirse emsallere uygun hale getirilmesi için çalışma yapılması. • 1 nolu KV Tebliğ taslağındaki açıklamalar sınırlı olup yol gösterici mahiyettedir. Yeni ve kapsamlı bir tebliğin hazırlığı devam etmektedir.

6. Yurt Dışı Faaliyetlerin Yeniden Yapılandırılması Yeni Kurumlar Vergisi Kanunu ile yeni birtakım vergi güvenlik müesseseleri getirildi. Amaç Türkiye’de vergi matrahının aşındırılmasını önlemek. • Kontrol Edilen Yabancı Kurum (CFC) • Transfer Fiyatlandırması • Vergi Cenneti Stopajı (Yükseltilmiş stopaj)

7. Kontrol Edilen Yabancı Kurum (CFC)Kazancı Belli şartların varlığı halinde, yurt dışındaki iştirak, kazancını dağıtmamış olsa bile kazanç dağıtılmış sayılacak ve Türkiye’de kurumlar vergisine tabi tutulacak. Şartlar; • Yurt dışındaki iştirakin en az % 50’si kontrol ediliyor olmalı • Toplam gayrisafi hasılatının % 25 veya fazlası pasif gelirden oluşmalı, asgari gayrisafi hasılat tutarı 100.000 YTL karşılığı yabancı paranın üzerinde olmalı • İştirakin kurum kazancı % 10’dan az gelir ve kurumlar vergisi benzeri toplam vergi yükü taşımalı

8. Kontrol Edilen Yabancı Kurum Kazancı • Türkiye’de vergiye tabi tutulacak kazanç, ilgili ülke kurallarına göre hesaplanan ticari kazançtır. Yani giderler düşüldükten, istisnalar düşülmeden önceki kazanç Türkiye’de vergilendirilecek. Gelir ve gider unsurları Türkiye’deki kurallara göre yeniden değerlendirilmeyecek. • Varsa geçmiş yıl zararları bu kazançtan mahsup edilecek. • Türkiye’de geçerli olan istisnalar uygulanmayacak. • Hesap döneminin kapandığı tarihte sahip olunan iştirak oranı esas alınarak kazanç buraya mâl edilecek. (Kontrol testinde dönem içinde sahip olunan en yüksek oran) • Tam mükellef kurumlar ile tam mükellef gerçek kişilerin birlikte kontrol ettikleri kurumlarda kontrol testi yapılırken gerçek kişilerin payları da dikkate alınacak. Arada ilişki olması şart değil. Ancak gerçek kişilerin payı bu kapsamda vergiye tabi tutulmayacak. • Dolaylı iştirak edilen kurumların kazançları da, şartlar mevcutsa CFC kazancı sayılıp Türkiye’de vergilendirilecek.

9. Kontrol Edilen Yabancı Kurum Kazancı • Kontrol edilen kurumların zararları Türkiye’de dikkate alınmayacak. Birden fazla CFC varsa, CFC kazançlarının konsolide edilmesi mümkün değil. Yani birinin zararını diğerinin kârından düşmek söz konusu değil. • CFC’nin sadece bulunduğu ülkede ödediği vergiler vergi yükü hesabında ve mahsupta dikkate alınacak, başka ülkelerde ödenen vergiler dikkate alınmayacak. • CFC’nin kazancının sonradan dağıtması halinde, sadece önceden vergilendirilmeyen kısım vergiye tabi tutulacak. CFC kazancı olarak vergilenen kazanç başka bir CFC’ye dağıtıldığı takdirde ikinci defa CFC kazancı olarak Türkiye’de vergiye tabi tutulmayacak. • CFC kazancının sermayeye eklenmesi veya pasifte bir fon hesabında tutulması, Türkiye’de vergiye tabi tutulmasını engellemeyecek. • CFC kazancı beyanname üzerinde matraha ilave edilecek.

10. Transfer Fiyatlandırması Kurumların yurt dışındaki ilişkili kişilerden satın aldıkları ya da sattıkları mal ve hizmetlerin fiyatlarının emsallere uygunluk ilkesine göre belirlenmesi gerekiyor. Zorunlu olmayan haller dışında, yurt dışındaki oluşumların (alım veya satıma aracılık eden) tasfiye edilmesi olasılığı ciddi bir şekilde değerlendirilmelidir. Risk her geçen gün artmaktadır.

11. Vergi Cenneti Stopajı • Bakanlar Kurulunca ilan edilecek ülkelerde yerleşik olan veya faaliyette bulunan kurumlara (tam mükellef kurumların yurt dışı şubeleri dahil) nakden veya hesaben yapılan veya tahakkuk ettirilen her türlü ödeme üzerinden ödemenin vergi konusunda girip girmediğine veya ödeme yapılan kurumun mükellef olup olmadığına bakılmaksızın % 30 oranında stopaj yapılacak. • Kredi anapara ve tasfiye bakiyesi ödemesi de kesinti kapsamında. • Kâr payı ödemeleri de bu maddeye göre kesintiye tabi. • Ödemenin nereden yapıldığı değil kime yapıldığı önemli. • Çok sınırlı bazı ödemeler kapsam dışında, bazı ödemelerde ise Bakanlar Kurulunun yetkisi var. • Bakanlar Kurulu listeyi halen yayımlamadı. Bu nedenle fiilen uygulanamıyor.

12. Tam Mükellef Kurum Stopajı (KVK Md. 15) Tam mükellef kurumlara yapılan ödemelerden GVK’nın 94 üncü maddesine göre değil, KVK’nın 15 inci maddesine göre stopaj yapılıyor. (GVK’nın geçici 67 inci maddesine göre yapılan stopaj devam ediyor.) Bakanlar Kurulu 15 inci maddeye istinaden yetkisini 2006/11447 sayılı Kararı ile kullandı. (Yürürlük; 1.1.2007) Gayrimenkul yatırım ortaklıklarında GVK’nın 94/6-a maddesi uyarınca % 0 stopaj devam ediyor.

13. Dar Mükellef Kurum Stopajı (KVK Md. 30) Dar mükellef kurumlara yapılan ödemelerden GVK’nın 94 üncü maddesine göre değil, KVK’nın 30 uncu maddesine göre stopaj yapılıyor. (GVK’nın geçici 67 inci maddesine göre yapılan stopaj devam ediyor.) Bakanlar Kurulu 30 uncu maddeye istinaden yetkisini 2006/11447 sayılı Kararı ile kullandı. Değişen oranlar şöyle:

14. Dar Mükellef Kurum Stopajı (KVK Md. 30) Dar mükellef kurumlara yapılan ödemelerde geçerli kesinti oranlarının tam listesi 2007/23 sayılı Sirkülerimizde ve www.bdodenet.com.tr de.

15. KARŞILIK AYRILARAK GİDER KAYDI YAPILMASI

16. Karşılık Yoluyla Gider Kaydı Yapılabilmesine Olanak Veren Yasa Hükmü : Vergi Usul Kanunu'nun 288 'inci maddesinde karşılığın genel bir tanımı yapılmıştır. Buna göre karşılık, meydana gelmiş veya gelmesi muhtemel bulunmakla beraber miktarı kesin olarak kestirilemeyen, fakat teşebbüs için bir borç niteliği taşıyan ve muhasebe tekniği bakımından da vergi idaresinin takibini mümkün kılan bir gider kaydı imkanıdır.

17. Vergi Mevzuatı Uyarınca Ayrılması Mümkün Bulunan Karşılıklar : Maliye İdaresi, genel olarak VUK 'nunda veya diğer kanunlarda özel bir hüküm olmadıkça veya özel bir düzenleme yapılmadıkça, yukarıda belirtilen genel tanıma dayanılarak ayrılan karşılıkların vergisel açıdan gider kabul edilmeyeceği görüşündedir.

18. Şüpheli Alacaklar Karşılığı ; Şüpheli alacak karşılığı VUK 'nun 323 'üncü maddesine göre ayrılan karşılıklardır. Söz konusu maddeye göre, ticari ve zirai kazancın elde edilmesi ve idare ettirilmesi ile ilgili olan, - Dava veya icra safhasındaki alacaklar ile - Yapılan protestoya veya yazı ile bir defadan fazla istenilmiş olmasına rağmen borçlu tarafından ödenmemiş bulunan küçük alacaklar, şüpheli alacak sayılır ve şüpheli hale geldiği hesap döneminde değerleme gününün tasarruf değerine göre karşılık ayrılmak suretiyle gider yazılabilir.

19. Değersiz Alacaklar : Değersiz alacaklar, kazaî bir hükme veya kanaat verici bir vesikaya göre tahsiline imkan kalmayan alacaklardır. (VUK Md.322) Değersiz alacaklar, bu mahiyete girdikleri tarihte tasarruf değerlerlerini yitirirler ve mukayyet değerleriyle zarara geçirilerek yok edilirler. Değersiz alacakların karşılık ayrılmak suretiyle zarara intikali de mümkündür.

20. Sigorta Şirketlerince Ayrılan Karşılıklar : Bu karşılıklar sigorta şirketlerinin Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 14. maddesi uyarınca ayırabilecekleri karşılıklar olup ertesi yıl başında ters kayıtla gelir yazılırlar. Bunlar muallak (belirsiz) hasarlara mahsus tazminat karşılıkları, cari muhataralara (rizikolara) mahsus ihtiyatlar ve hayat sigortaları riyazi ihtiyatlarından ibaret bulunmakta olup sigortacılıkta teamül haline gelmiş hesaplama yöntemleri ile hesaplanmaktadır.

21. Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı : • Vergi Usul Kanunu'nun 274 'üncü maddesine göre satın alınan veya imal edilen emtianın maliyet bedeline nazaran değerleme günündeki satış bedelleri % 10 ve daha fazla bir düşüklük gösterdiği hallerde, maliyet bedeli yerine emsal bedeli ölçüsü tatbik edilebilir. • Aynı Kanun'un 278 'inci maddesine göre ise yangın, deprem ve su basması gibi afetler yüzünden veyahut bozulmak, çürümek, kırılmak, çatlamak, paslanmak gibi haller neticesinde iktisadi kıymetlerinde önemli bir azalış vaki olan emtia emsal bedeli ile değerlenir.

22. Devam Eden Toplu İş Sözleşmesi Görüşmelerine Dayanılarak Ayrılan Karşılıklar : Cari yıl içerisinde toplu iş sözleşmelerinin sonuçlandırılamaması durumunda, cari yıla ilişkin muhtemel ücret farklarının karşılık yoluyla gider yazılması mümkündür. Bu konuda vergi kanunlarında bir açıklık bulunmamakla birlikte, Maliye Bakanlığı'nca, toplu iş sözleşmesinin kapanan yıla ait beyanname verme süresi içinde imzalanmaması durumunda, tevsik edilmek şartıyla, işverenin görüşmelerin devamı sırasında yaptığı en son teklife göre hesaplanan ve kapanan yıla ait olan ücret farklarının o dönem kazancından karşılık ayrılmak suretiyle indirilebileceği, uygun bulunmuştur.

23. Hediye Kampanyaları Nedeniyle Ayrılan Karşılıklar : Bu konuda da vergi kanunlarında bir açıklık bulunmamakla beraber Maliye Bakanlığı bir muktezada hediye kampanyaları için karşılık ayrılabileceğini kabul etmiştir.

24. Kapanan Yıla Ait Olan ve Miktarı Kesin Olarak Hesaplanabilen Giderler İçin Ayrılan Karşılıklar : • Bilindiği gibi, dönemsellik ilkesinin gereği olarak, bir giderin belli bir • yılın kazancından indirilebilmesi için o DÖNEME AİT olması gerekir. • Geçmiş yıla ait giderlerle gelecek yıla ait giderler kanunen kabul • edilmeyen gider niteliğindedir. Kapanan yıla ait olmakla beraber, • belgesi henüz gelmeyen giderlerin karşılık yoluyla gider kaydı • mümkündür. Bu tür giderlerin en sık karşılaşılanları aşağıda • sıralanmıştır : • Kira giderleri • Sigorta giderleri • Finansman giderleri (Tahvilli ve diğer borçlanmalara ilişkin faiz ve kur farkları)

25. Faturası Beklenen Giderler : Giderin o döneme ait olduğu, bu giderin oluştuğu, miktarı ve mahiyeti belli olmakla beraber faturası elde edilememişse karşılık yoluyla gider kaydı yapılabilmektedir.Fatura gelince karşılık hesabı kapatılmak suretiyle kayda alınır. Bir inceleme halinde faturanın ibraz edilebilmesi gerekir. Bu konuda 2007 / 33 sayılı Sirkülerimize bakınız.

26. Sözleşmeye Dayalı Olarak Kendiliğinden Tahakkuk Etmiş Olan Giderler : Şayet mevcut sözleşme kendiliğinden kapanan döneme ait giderin Tahakkukunu öngörüyor yani karşı tarafa talep hakkı veriyorsa karşılık ayrılabilir. Royalty sözleşmeleri bunun en sık görülen örneği olup karşılığın daha sonra fatura ile kapatılmış olması gerekir.

27. Ciro Primleri : Belli bir döneme ait ciro priminin faturası geç düzenlenmişse, ilgili döneminde ciro primi karşılık yoluyla gider veya gelir yazılabilir. Bu konuda 2007 / 37 nolu Sirkülerimize bakınız.

28. Temettü İkramiyeleri : Personele karın belli bir kısmı ikramiye olarak verilecekse, bu ikramiye karşılık yoluyla giderleştirilebilir. Primin tahakkuku stopajlanması ve ödenmesi izleyen yılda olabilir. Detaylı bilgi, WEB sitemizdeki makaleler bölümündedir. (Vergi Dünyası Dergisi Nisan 1990 sayısı)

29. Alacak ve Borç Senetleri Reeskontu : İsteyen firmalar senede bağlı alacaklarını 2006 sonu itibariyle %29 oran üzerinden reeskonta tabi tutarak gider kaydı yapabilirler. Detaylı bilgi 2006/120 ve 2002 / 91 nolu sirküler raporumuzdadır.

30. Vergisel Açıdan Kabul Edilmeyen Gider Karşılıkları : • Garanti Gider Karşılıkları • VUK’na uygun olmayan şüpheli alacak karşılıkları • Kesin olmayan gider karşılıkları

31. 31.12….Kayıtlarına Devam Uygulaması : Bilanço kesinleşinceye kadar yıl sonu itibariyle kayıt yapılmaya devam edilmesi. Bu takdirde bazı karşılıkların ayrılmasına gerek kalmaz.

32. Beyanname Üzerinde Diğer İndirim Uygulaması : Bilanço kesinleşmişse, kapanan yıla ait KV Beyannamesinde diğer indirim uygulayıp yeni yıldaki gider kaydının KKEG olarak dikkate alınması mümkündür.

33. KDV İade Hakları : • Aylık KDV mahsupları (Düşük Oran) • Yıllık KDV İadesi (Düşük Oran) • İstisna kapsamındaki işlemler • KDV kesintisine uğramış olmak • Haksız hesaplanmış KDV’ye maruz olmak.

34. İştirak Hissesi Alımıyla İlgili Faiz ve Kur Farklarının Durumu • Şirketlerin başka şirketlere ait hisseleri edinmesi ve bunları edinmek amacıyla kredi kullanmaları tamamen yasalara uygundur. • İştiraklerin ‘alış bedeli’ ile değerlenmesi gerekir. (VUK md. 279) • Kredilere ait faiz ve kur farkları ‘alış bedeli’ne dahil edilemez. Dönem gideri mahiyetindedir. Gider yazılır. (Sermayenin kaybı söz konusu ise geçici olarak aktifleştirilebilir. Ancak bu durumda gider yazıldığı dönemde eleştiriye açıktır).

35. İştirak Hissesi Alımıyla İlgili Faiz ve Kur Farklarının Durumu • Hisse edinimi ile ilgili kredilere ait olup dönem gideri olarak dikkate alınan faiz ve kur farklarının mali karın tespitinde KKEG olarak dikkate alınması gerektiği şeklindeki iddiaların dayanağı yoktur.Dayanak olarak gösterilen eski KVK md. 8 / son fıkra hükmünün amacı bu değildir. • Nitekim bu konuda verilmiş birçok mukteza ve Danıştay Kararı ile uygulama bu yönde yerleşmiştir. • 5520 sayılı KV Kanunu ile konu bütünüyle açıklığa kavuşturulmak suretiyle iştirak hisseleri alımıyla ilgili faiz ve kur farkı giderlerinin matrahtan indirilebileceği açık kanun hükmüne bağlanmıştır.

36. İştirak Hissesi Alımıyla İlgili Faiz ve Kur Farklarının Durumu • 5520 sayılı kanunda açık kanun hükmüne yer verilmiş olması önceki dönemlerde bu uygulamanın yapılamayacağı anlamına gelmez. • Kanun koyucunun, idari ve yargısal yorumla yerleşmiş pek çok uygulamayı sonradan kanun hükmüne bağlayarak ‘uygulamaya açıklık’ getirdiği bilinmektedir.

37. ÖZSERMAYE ENFLASYON FARKLARININ MAHSUP EDİLEBİLECEĞİ ZARARLAR Uygulamada bazı işletmelerin enflasyon düzeltmesi sonucu oluşan özsermaye enflasyon farklarını, düzeltme sonucu oluşan zararlar yanında, işletmenin ticari zararlarına da mahsup ettikleri görülmektedir. Bu uygulama hatalı olup, kurumlar vergisi tarhiyatı riski taşır. Mahsup edilebilecek zararlar sadece düzeltme sonucu oluşan zararlar olup, ticari zararlara mahsup sermayenin dağıtılması olarak yorumlanabilir.

38. Enflasyon Düzeltme Farklarının Dağıtımı Özsermaye Kalemlerine İlişkin Enflasyon Düzeltme Farklarının Dağıtımı Halinde KV’ne Tabi Tutulmasında Varsa Yatırım İndirimi Uygulanabilir mi? • Uygulanabileceği yönünde muktezalar var.

39. Dövizli Sipariş Avansları Bu amaçlar için hesaplanan kur farkları işlem bedeline mahsup edilmek üzere geçici hesapta tutulur. (Gelir veya gider yazılmaz.) KDV açısından çözüm iskontodadır.

40. Yurt Dışında Ödenen Vergilerin Mahsubu Yurt dışında ödenen kurumlar vergisi ve benzeri vergiler KVK’nın 33 üncü maddesine göre mahsup edilecek. Brüt tutar gelir olarak dikkate alınacak. • Zarar mahsubu veya istisnalar nedeniyle matrah oluşmadığı takdirde mahsup edilemeyen vergiler (kısmen veya tamamen) sonraki yıllara devredecek ve izleyen 3 üncü yılın sonuna kadar indirim konusu yapılabilecek. Endeksleme yok! • Mahsup edilebilecek tutar yurt dışında elde edilen kazançların % 20’sini geçemez. Beyannamenin ilgili satırına yurt dışlı kazancın % 20’si yazılacak. Müstesna gelirler için ödenen vergiler mahsup edilemeyecek. • Kontrol edilen yabancı kurumun ödemiş olduğu vergiler de bu kurumun kazancı Türkiye’de vergiye tabi kazanca dahil ediliyor ise mahsup edilebilecek. • Ödenen vergiler, yetkili makamlardan alınarak mahallindeki Türk elçilik veya başkonsoloslukları (yoksa Türk menfaatlerini koruyan temsilciler) tarafından tasdik edilecek belgelerle tevsik olunacak.

41. Yurt dışındaki iştirakin ödediği kurumlar vergisi de mahsup edilebilecek! Yurt dışı iştiraklerden elde edilen kâr payları üzerinden Türkiye’de ödenecek kurumlar vergisinden, kar dağıtımı üzerinden yapılmış stopaja ilaveten, iştirakin faaliyette bulunduğu ülkede ödemiş olduğu kurumlar vergisinin elde edilen kâr payına isabet eden kısmı da mahsup edilebilecek. Bunun için iştirakin en az % 25 ine sahip olmak şart. İstisnadan yararlanan yurt dışı iştirak kazançlarında bu mahsup mümkün değil…

42. Yurt İçinde Ödenen Vergilerin Mahsubuve İadesi • Yurt içinde ödenen vergiler KVK’nın 34 üncü maddesine göre mahsup edilecek. • Yıllık kurumlar vergisi beyannamesine dahil edilen kazanç üzerinden GVK 94, GVK geçici 67, KVK 15 ile KVK 30/1 ve 2 uyarınca kesilen vergiler hesaplanan kurumlar vergisinden mahsup edilecek. • Beyanname üzerinde hesaplanan vergiye mahsupta EK:1 kesinti tablosunun düzenlenmesi yeterli. Stopajın tahakkuk ettirilmiş veya ödenmiş olduğunu tevsike gerek yok…

43. Yurt İçinde Ödenen Vergilerin Mahsubuve İadesi • Hesaplanan vergiye mahsuptan arta kalan tutar varsa, yani ödenen stopajlar hesaplanan kurumlar vergisinden fazlaysa; • Fazlalık başka vergi borçlarına mahsup ettirilebilir. Kesinti listesine (Ek:1) ilaveten mahsup talep dilekçesi (Ek:2) doldurulur. İnceleme raporu ve teminata gerek yok. Tutar önemli değil. İleride doğacak borçlara da mahsup istenebilir. • Fazlalık nakden talep edilebilir. 10.000 YTL’yi geçerse nakit iade talebi teminat ve inceleme raporu aranmadan yerine getirilir. Aşan kısmın iadesi prensip olarak vergi incelemesi sonucuna göre yapılır. Tam tasdik varsa 100.000 YTL’ye kadar olan kısmın iadesi YMM raporu ile mümkün. Bu tutarı aşan kısmın iadesi vergi inceleme raporuna istinaden yapılır.

44. Geçici Verginin Mahsubuve İadesi • Geçici vergi yıllık beyanname üzerinden hesaplanan kurumlar vergisine mahsup edilir. • Sadece ödenen geçici vergi mahsuba konu edilebilir. Mahsuptan arta kalan tutar, teminat ve inceleme raporu aranmadan mükellefin diğer vergi borçlarına mahsup edilir. Mahsup için yazılı başvuru şartı aranmaz, re’sen yapılır. Mahsup beyannamenin verildiği tarih itibariyle yapılır. • Bu mahsuba rağmen artan bir tutar kalırsa bunun teminat ve inceleme raporu aranmaksızın nakden iadesi mümkün. İadesi gereken verginin beyannamenin ilgili satırına yazılmış olması iade talebinde bulunulduğu anlamına gelir. İlgili satır boşsa, mahsuben veya nakden iadenin yapılabilmesi için o yılın sonuna kadar mükellefin yazılı başvuruda bulunması gerekir.

45. Geçici Verginin Mahsubuve İadesi • Geçici verginin nakden ve mahsuben iadesi için geçici verginin ödenemsi gerekli. Uygulamada vergi daireleri tevsik için ödeme makbuzunun aslını alıyorlar. • Stopaj veya KDV iadesi alacağının mahsubu suretiyle ödenen geçici vergilerin tevsikinde sorun yaşanıyor. • KDV iadesi alacağının geçici vergiye mahsup ettirilmesi ve mahsup yoluyla ödenmiş geçici verginin kurumlar vergisinin yetersiz olması nedeniyle nakden iadesinin talep edilmesi halinde, bu geçici vergi iade talebi, ilgili KDV Tebliğleri çerçevesinde sonuçlandırılacak. (262 seri nolu GV Tebliğ Taslağı) • Yıl içinde kesilen vergiler geçici vergiye mahsup ettirilmişse, mahsup ettirilen tutarın kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde geçici vergi mi, yoksa stopaj olarak mı gösterileceği konusunda düzenleme yok. Geçici vergi olarak gösterildiğinde ve nakit iade talep edildiğinde tevsik sorunu yaşanıyor.

46. Mahsup Sırası Yurt içi ve dışında ödenen vergilerle geçici verginin mahsubunda mükellef lehine bir anlayış benimseniyor. Sıralama şöyle: • Yurt dışında ödenen vergiler • Yurt içinde ödenen vergiler • Geçici vergi

47. Örnek Veriler Tam mükellef (X) A.Ş. 2006 yılı kurum kazancı 900.000 YTL. Bu kazancın içine yurt dışında elde edilmiş ve üzerinden 45.000 YTL vergi kesilmiş 150.000 YTL kazanç da dahil. Bu kazanç herhangi bir istisnadan yararlanamıyor. Kurumun 2006 yılına ilişkin olarak yurt içinde kesinti yoluyla ödediği vergi 60.000 YTL ve geçici vergi 110.000 YTL.

48. Örnek (Çözüm) • Kurum kazancı 900.000 (900.000 x % 20) • Kurumlar Vergisi 180.000 • Mahsuplar 200.000 • Yurt dışında ödenen 30.000 (150.000 x % 20) • Yurt içinde ödenen 60.000 • Geçici vergi 110.000 • Ödenecek KV 0 • İadesi gereken KV ve/veya Geçici Vergi 20.000 (200.000 – 180.000) • İadesi Gereken Geçici Vergi 20.000

49. Serbest Bölgelerle ve Bu Bölgelere Yönelik Vergi İncelemeleri ile İlgili Hatırlatmalar • 5084 sayılı Kanunla Serbest Bölgeler Kanununda 6.2.2004’ten itibaren geçerli olmak üzere önemli vergisel değişiklikler yapılarak sözkonusu yerler tekrar vergi kapsamına alınmış ancak bazı geçiş hükümleri ile müktesep haklar korunmuştur. • 6.2.2004 itibariyle mevcut olan faaliyet ruhsatının süresiyle sınırlı Gelir ve Kurumlar Vergisi istisnası (Kar dağıtım stopajını kapsamaz.) • Faaliyet ruhsatının süresinin uzatılması istisna süresinin de uzatılmasını sağlamamaktadır.

50. Serbest Bölgelerle ve Bu Bölgelere Yönelik Vergi İncelemeleri ile İlgili Hatırlatmalar • Personel ücretlerindeki vergi istisnasının süresi, 31.12.2008’de (ruhsattaki sürenin sonu daha önceki bir tarih ise o tarihte) doluyor. • Vergi, Resim, Harç istisnaları 31.12.2008’de sona eriyor. • Serbest Bölgelerde imal edilen ürünlerin satışından doğan kazançlardaki istisna ise AB’ye tam üyeliğinin gerçekleştiği yılın sonuna kadar yürürlükte.