PIERŚCIENICE

1. PIERŚCIENICE • 1. Przegląd systematyczny • 2. Charakterystyczne cechy • 3. Filogeneza • 4. Budowa ciała • 5. Anatomia • 6. Rozmnażanie i rozwój • 7. Znaczenie w przyrodzie

2. 1. Przegląd systematyczny TYP Pierścienice dzielimy na trzy gromady: • Pijawki, np. pijawka lekarska czy końska • Skąposzczety, np. dżdżownica ziemna czy wazonkowiec • Wieloszczety, np. nereida czy afrodyta tęczowa

3. Systematyka zwierząt przodek jednokomórkowców przodek dwuwarstwowców, przodek trójwarstwowców bez wtórnej jamy ciała przodek trójwarstwowców z wtórną jamą ciała gąbki, wielokomórkowce właściwe, robaki płaskie, mięczaki, pierścienice, pajęczaki, skorupiaki, owady, szkarłupnie, ryby, płazy, gady, 13) ptaki, 14) ssaki, I - stawonogi, II - strunowce

4. 2. Charakterystyczne cechy • Pierścienice są wtórnojamowcami. • Ciało ich jest segmentowane, pokryte worem skórno-mięśniowym z oskórkiem i śluzem. • Mają układ krwionośny. • Układ nerwowy jest drabinkowy. • Układ pokarmowy jest zróżnicowany na odcinki. • Narządami wydalniczymi są metanefridia. • Odgrywają bardzo dużą rolę w przyrodzie i gospodarce człowieka.

5. Kambr środkowy - pierwsze odciski w skałach Pierścienice wywodzą się zapewne z bezjelitowych wirków i reprezentują linie rozwojową zwierząt mających swobodnie pływającą, planktoniczną larwę – trochoforę. Podstawową grupą pierścienic stanowią bardzo zróżnicowane morskie wieloszczety, wśród których spotykamy organizmy bardzo proste w budowie oraz silenie wyspecjalizowane. Z pierwotnych wieloszczetów (być może) rozwinęła się linia rozwojowa, która przeszła do życia w wodach słodkich, (a później także na ląd), a w rozwoju nie występowała larwa. Ich cechą stała się natomiast umiejętność wytwarzania siodełka - struktury biorącej udział w rozmnażaniu płciowym. Przedstawicielami tej linii rozwojowej są dzisiejsze skąposzczety i pijawki. Najnowsze badania wykazały, że pierścienice są blisko spokrewnione z mięczakami. 3. Filogeneza

6. 4. Budowa ciała • Ciało - długie i dwubocznie spłaszczone, ciało podzielone na segmenty (septy - poprzeczne przegrody). • Celoma (wtórna jama ciała) pokryta nabłonkiem pochodzącym z mezodermy, wypełnia całe wnętrze ciała pomiędzy mięśniami oraz układem pokarmowym. • Specjalny płyn w celomie: ważny w wymianie gazowej oraz pokarmowej, zapewnia właściwe ciśnienie (dzięki czemu ciało zachowuje odpowiedni kształt). • Parapodia (u wieloszczetów) są wypustkami ścianeksegmentów. Każdy człon posiada parzyste parapodia po bokach ciała. Służą one do przemieszczania się oraz do zwiększenia powierzchni wymiany gazowej. • Skrzela (u niektórych osobników wodnych) mogą znajdować się na zewnątrz ciała (powstają one z przekształconych parapodiów, zawierających dużą liczbę naczyń krwionośnych

7. 5. Anatomia • Układ pokarmowy : • Składa się on z jelita przedniego, jelita środkowego, jelita tylnego • Rozpoczyna się otworem gębowym • Niektóre skąposzczety mają dodatkowo wole i umięśniony żołądek • Jelito ma środkowe pierścienic ma postać prostej rury

8. 5. Anatomia • Układ oddechowy : • Nie mają wyodrębnionego układu oddechowego • Prowadzą wymianę całą ukrwioną powierzchnią ciała • Na parapodiach tworzą skrzela zewnętrzne

9. 5. Anatomia • Układ krążenia : • Rolę serca pełnią naczynia okrężne • U większości gatunków brak wyodrębnionego serca • O krążeniu decydują skurcze mięśnia grzbietowego • Układ krążenia, u większości pierścienic zamknięty • Płynem krążącym jest hemolimfa • Układ krążenia ma za zadanie transportowanie substancji między segmentami oraz usuwanie metabolitów do układu wydalniczego

10. 5. Anatomia • Układ nerwowy : • Układ nerwowy jest oddzielony od powłok ciała • Jest to układ typu drabinkowego • Parzyste zwoje międzygardzielowe tworzące mózg • Odchodzą od nich obrączki okołogardzielowe łączące je ze zwojami podgardzielowymi • parzyste zwoje rozmieszczone w każdym segmencie połączone komisurami w pary

11. 5. Anatomia • Układ wydalniczy : • Układ wydalniczy u wszystkich pierścienic zbudowany jest z nefrydiów • nazywany jest metanefrydialnym • usuwa zbędne i szkodliwe produkty przemiany materii • Ma metameryczną budowę • U niektórych wieloszczetów znajduje się układ wydalniczy protonefrydialny • Brak jest w nim komórek płomykowych • Układ pełni rolę osmoregulacyjną

12. Rozmnażanie i rozwój • Wieloszczety są rozdzielnopłciowe • występuje u nich zapłodnienie zewnętrzne i rozwój złożony • Nie występuje u nich zjawisko dymorfizmu płciowego • Skąposzczety oraz pijawki są obojnakami, brak stadium larwalnego • Występuje u nich zapłodnienie krzyżowe • trochofora jest orzęsiona i występuje stan wolno żyjący

13. 7. Znaczenie w przyrodzie • użyźniają ziemię (dżdżownice) i poprawiają jej mineralizację • rozkładają martwe szczątki zwierząt i roślin • Biorą aktywny udział w oczyszczaniu zbiorników wodnych • Stanowią także pokarm dla innych zwierząt • Pijawki dodatkowo są używane w celach medycznych w różnych schorzeniach • A niektóre pierścienice są także przysmakiem kulinarnym dla ludzi