Realizowane treści:

1. Współpraca szkoły z rodzicami, poradnią psychologiczno- pedagogiczną, placówkami oświatowymi i instytucjami w zakresie organizacji pomocy psychologiczno - pedagogicznejOpracowała - Aneta Paszkiewicz, Agata Kwiecińska Nowosad

2. Realizowane treści: • Zasady i formy współpracy szkoły z rodzicami, poradnią psychologiczno-pedagogiczną, instytucjami i placówkami oświatowymi (Policją, kuratorami sądowymi, Sądem Rejonowym, MOPR, placówkami doskonalenia nauczycieli). • Skuteczne motywowanie rodziców do współpracy ze szkołą. • Ewaluacja działań w zakresie organizacji pomocy psychologiczno – pedagogicznej.

3. Bibliografia: • Babiuch M., Jak współpracować z rodzicami "trudnych" uczniów, WSiP, Warszawa 2002. • Brzezińska A. „Psychologia a edukacja: pomoc psychologiczna wobec transformacji systemu edukacji” w materiałach z ogólnopolskiej konferencji „Historia i perspektywy pomocy psychologiczno-pedagogicznej” • Gaweł-Luty E., Optymalizacja współdziałania nauczyciela klas początkowych z rodzicami uczniów, Wyd. WSP, Słupsk. 1992. • Gaweł-Luty E., Wymiana informacji pomiędzy nauczycielem - wychowawcą klas I-III szkoły podstawowej a rodzicami uczniów, Wyd. WSP, Słupsk. 1995. • Kropiwnicki J., Szkoła: edukacja, dialog, partnerstwo, Wydawnictwo Nauczycielskie, Jelenia Góra 1998. • Łobocki M., Współdziałanie nauczycieli i uczniów w procesie wychowania, NK, Warszawa 1985. • Mendel M., Rodzice i szkoła. Jak współuczestniczyć w edukacji dzieci?, Wydaw. A. Marszałek, Toruń 2001. • Nowosad I. (red.), Nauczyciele i rodzice: współpraca w wychowaniu, Wyd. Szkoły Nauk Humanistycznych i Społecznych, Zielona Góra. 2001. • Radziwiłł A., O współdziałaniu miedzy szkołą a domem, WSiP. Warszawa 1975 r. • Rafał-Łuniewska J. Wspieranie dziecka ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi razem -rodzice i szkoła, www.ore.edu.pl • Sakowska J. Szkoła dla rodziców i wychowawców, CMPPP MEN, Warszawa 1999 r. • Segiet W., Rodzice - nauczyciele - wzajemne stosunki i reprezentacje. KiW, Poznań 1999. • Żłobicki W., Rodzice i nauczyciele w edukacji wczesnoszkolnej, Wyd. IMPULS, Kraków 2000.

4. Na czym polega pomoc psychologiczno-pedagogiczna w szkole?

5. Czy pomoc tylko dla ucznia? Nie! wsparcie dla nauczycieli i rodzicóww rozwiązywaniu problemów wychowawczych i dydaktycznych oraz w rozwijaniu ich umiejętności wychowawczych

6. MYŚLENIE SYSTEMOWE O EDUKACJI Pierwszy krok do wprowadzania zmian związanych z nową organizacją pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla przedszkola, czy szkoły to refleksja Jaka jest odpowiedź na specjalne potrzeby edukacyjne ucznia w naszym przedszkolu, szkole, placówce?

8. Spójny system działań

9. Współpraca szkoły z rodzicami

10. Rodzinie i szkole przyświeca wspólna idea działania na rzecz dobra młodego człowieka. Aby proces wychowania i kształcenia mógł przebiegać pomyślnie ważne jest współdziałanie szkoły i rodziców.

11. Prawo rodziców do oddziaływania na to, co w szkole dzieje się z ich dziećmi gwarantowały (już od wielu lat) ratyfikowane przez Polskę międzynarodowe dokumenty, np.: • Powszechna Deklaracja Praw Człowieka z 1948 roku, • Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolnościz 1950 roku, • Deklaracja Praw Dziecka ONZ z 1959 roku, • Uchwała Parlamentu Europejskiego o Wolności Wychowania we Wspólnocie Europejskiej z 1984 roku, • Konwencja o Prawach Dziecka ONZ z 1991 roku.

12. Zapewniały one polskim rodzicom: • prawo do określania wychowania i rodzaju nauczania małoletnich dzieci, • prawo do wyboru szkoły dla dziecka, • prawo do wychowywania dzieci zgodnie z ich,czyli rodziców przekonaniami religijnymi.

13. Jak wyglądają wzajemne relacje miedzy szkołą a rodzicami w idealnej szkole?

14. OCZEKUJE POMOCY, WSPARCIA SZKOŁA DZIECKO RODZICE WSPIERA, UDZIELA POMOCY

15. OCZEKUJĄ POMOCY, WSPARCIA SZKOŁA DZIECKO RODZICE UDZIELAJĄ POMOCY, WSPIERAJĄ

16. Rola rodziców w świetle nowych rozporządzeń • Po pierwsze — element współpracy szkoły czy placówki z rodzicami, • Po drugie — wspierania rodzica w jego roli.

17. Zapisy dotyczące współpracy szkoły, placówki z rodzicami ucznia: Rozp. MEN z dnia 17 listopada 2010r. W sprawie zasad udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach • Pomoc psychologiczno-pedagogiczna jest udzielana z inicjatywy rodziców ucznia (§5 p. 2), • O ustalonych dla ucznia formach, sposobach i okresie udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz wymiarze godzin dyrektor (...) niezwłocznie informuje na piśmie rodziców ucznia (§21 p. 2), • na wniosek rodziców ucznia (...) zespół dokonuje oceny efektywności form pomocy, przed upływem ustalonego przez dyrektora okresu udzielanej pomocy (§23 p. 2), • rodzice mogą uczestniczyć w spotkaniach zespołu (§26),

18. Zapisy dotyczące współpracy szkoły, placówki z rodzicami ucznia: • o terminie spotkania dyrektor informuje rodziców ucznia (§26), • na wniosek rodzica ucznia w spotkaniach zespołu mogą także uczestniczyć inne osoby (lekarz, psycholog, logopeda lub inny specjalista - §26), • niezwłocznie po zatwierdzeniu przez organy prowadzące arkuszy organizacji (...) dyrektorzy poinformują na piśmie rodziców o ustalonych dla ucznia formach, sposobach i okresach udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz wymiarze godzin (§34 p. 4 oraz §37 p. 4), • po zakończeniu uczęszczania przez ucznia do przedszkola, szkoły lub przejścia do innej placówki rodzice ucznia otrzymują oryginał karty (§28 p. 2), • za zgodą rodziców (...) dyrektor (...) przekazuje kopię karty do przedszkola, szkoły lub placówki (...) do której uczeń został przyjęty (§28 p. 3).

19. Zapisy z zakresu wspierania rodziców przez szkoły i placówki: • pomoc psychologiczno-pedagogiczna udzielana jest rodzicom uczniów (...) polega na wspieraniu rodziców (...) w rozwiązywaniu problemów wychowawczych i dydaktycznych oraz rozwijaniu ich umiejętności wychowawczych w celu zwiększenia efektywności pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla uczniów (§ 2 p. 2), • pomoc psychologiczno-pedagogiczna jest udzielana rodzicom w formie porad, konsultacji, warsztatów i szkoleń (§ 6 p. 4), • porady, konsultacje, warsztaty i szkolenia dla rodziców (...) prowadzą nauczyciele, wychowawcy grup i specjaliści (§ 17),

20. Zapisy z zakresu wspierania rodziców przez szkoły i placówki: • plan działań wspierających zawiera m.in. działania wspierające rodziców ucznia (§22 p. 5), • indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny dla ucznia posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego określa • (w Rozporządzeniu MEN w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych...) m.in. działania wspierające rodziców (§5 p. 2).

21. Dyskusja: Pytanie1: Jak Państwa zdaniem przedstawia się współpraca szkoły z rodzicami?

22. Zarzuty stawiane przez nauczycieli rodzicom: • nie okazują zainteresowania problemami szkoły, • przychodzą tylko na wyznaczone spotkanie, • przychodzą kiedy dziecku grozi jedynka, kiedy mają korzyści osobiste, przy okazji uroczystości, gdy są problemy wychowawcze, • oddają dzieci do szkoły i mają spokój, • nie wszyscy rodzice współpracują ze szkołą, • niektórzy rodzice preferują spotkania indywidualne, • nie przyjmują słów krytyki, usprawiedliwiają wagary dzieci, • w obecności uczniów krytykują nauczycieli, sposób oceniania, wymagania stawiane uczniom przez szkołę, zebrania klasowe, spotkania indywidualne, dni otwarte w szkole, zajęcia otwarte, uroczystości szkolne i klasowe

23. CZTERY PODSTAWOWE TYPY RODZICÓW

24. Dyskusja Pytanie 2: Jak powinna wyglądać współpraca szkoły z rodzicami?

25. Jak powinno być: • rodzice interesują się problemami szkoły, • pomagają przy organizacji imprez - wycieczek, • pozyskują sponsorów, wykonują prace na rzecz szkoły, sponsorują, • wychodzą z propozycjami, wykazują chęć współpracy, • utrzymują regularne kontakty, szczerość w kontaktach z wychowawcą, współodpowiedzialność za życie szkoły, • kontakty z rodzicami rozpoczynać od wskazania dobrych i mocnych stron uczniów, klasy, nauczycieli, szkoły, • lepsza frekwencja na zebraniach, częstsze spotkania z rodzicami uczniów mających trudności, • większe zaangażowanie rodziców w sprawy szkoły, pomoc materialna ze strony rodziców

26. Peter Mittler twierdzi, że przyczyny braku współpracy rodziców i nauczycieli tkwią między innymi w: 1. Niedostatecznym przygotowaniu nauczycieli (brak treningów dla nauczycieli kształtujących postawy otwarte na rodziców i zapoznających z efektywnymi formami współpracy z rodzicami), 2. Psychologicznym i społecznym dystansie między nauczycielami i rodzicami (nauczyciele mają duże trudności w traktowaniu rodziców jak partnerów), 3. Nierealistycznych wymaganiach i oczekiwaniach (dotyczy to zarówno nauczycieli i rodziców wobec siebie, jak i każdego z nich wobec dziecka).

27. Ćwiczenie • Gr. I – jakie są oczekiwania szkoły wobec rodziców? • Gr. II – jakie są oczekiwania rodziców wobec współczesnej szkoły? • Gr. III – wspólne oczekiwania rodziców i szkoły.

28. OCZEKIWANIA SZKOŁY WZGLĘDEM RODZICÓW: Z badań prowadzonych podczas szkoleń nt. znaczenia efektywnej współpracy nauczyciela z rodzicem wynika, iż nauczyciele oczekują od rodziców: SZCZEREJ ROZMOWY O DZIECKU I JEGO PROBLEMACH POMOCY W PRZYGOTOWANIU UROCZYSTOŚCI SZKOLNYCH I KLASOWYCH SPRECYZOWANIA OCZEKIWAŃ WOBEC NAUCZYCIELA I SZKOŁY EFEKTYWNEJ WSPÓŁPRACY PRZY ROZWIĄZYWANIU PROBLEMÓW ABY PRZY DZIECIACH NIE WYRAŻALI ZŁYCH OPINII NA TEMAT SZKOŁY I NAUCZYCIELI OTWARTOŚCI I ZROZUMIENIA SYSTEMATYCZNEGO KONTAKTU Z NAUCZYCIELEM I SZKOŁĄ STOSOWANIA USTALONYCH ODDZIAŁYWAŃ (UJEDNOLICENIA ODDZIAŁYWAŃ WYCHOWAWCZYCH) WSPARCIA W DZIAŁANIACH WYCHOWAWCZYCH SZCZERYCH, RZECZOWYCH INFORMACJI O PRACY SZKOŁY, NAUCZYCIELA WZAJEMNEGO SZACUNKU

29. OCZEKIWANIA RODZICÓW WZGLĘDEM SZKOŁY: INDYWIDUALNEGO PODEJŚCIA DO DZIECKA RZETELNYCH INFORMACJI O DZIAŁANIACH SZKOŁY NAUCZANIA SAMODZIELNOŚCI, KORZYSTANIA Z RÓŻNYCH ŹRÓDEŁ INFORMACJI SPRAWIEDLIWEGO PODEJŚCIA DO UCZNIA ROZWIJANIA UZDOLNIEŃ I ZAINTERESOWAŃ UCZNIA POMOCY W PRZEZWYCIĘŻANIU TRUDNOŚCI, AKCEPTACJI DZIECKA WSKAZANIE METOD SKUTECZNEGO UCZENIA SIĘ ŻYCZLIWEJ ATMOSFERY PROFESJONALIZMU NAUCZYCIELA, WYKWALIFIKOWANEJ KADRY NAUCZYCIELI I SPECJALISTÓW ROZWIJANIA SAMODZIELNOŚCI U DZIECI WYPOSAŻENIA DZIECKA W OPERACYJNĄ WIEDZĘ I UMIEJĘTNOŚCI ZAPEWNIENIA BEZPIECZEŃSTWA DZIECKU SPRZYJANIA ROZWOJOWI OSOBOWOŚCI RÓŻNORODNEJ OFERTY ZAJĘĆ POZALEKCYJNYCH POZYTYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ WYCHOWAWCZYCH SPRAWIEDLIWEGO TRAKTOWANIA DZIECKA UDZIELANIA POMOCY W TRUDNYCH SYTUACJACH ZAUWAŻANIA INNOŚCI DZIECKA I ODPOWIEDNICH DZIAŁAŃ BOGATEJ BAZY DYDAKTYCZNEJ

30. Jak dobrze współpracować? Podstawową formą współdziałania jest dobry przepływ informacji. Stałego kontaktu i rozmów nic nie zastąpi, gdyż umożliwiają one wzajemne poznanie się oraz zrozumienie swoich oczekiwań, potrzeb i problemów. Zachęcanie rodziców, zapraszanie do współpracy, podkreślanie roli rodzica w procesie nauczania i wychowania.

31. JAKIE SĄ WARUNKI BUDOWANIA ZAUFANIA RODZICA DO SZKOŁY? 1) ZAPEWNIENIE BEZPIECZEŃSTWA DZIECKU - bezpieczeństwo fizyczne (dziecko jest bezpieczne w szkole), - bezpieczeństwo w sferze psychicznej (dziecko jest akceptowane w szkole), - bezpieczeństwo w sferze społecznej (dziecko uczy się jak odnaleźć się w różnych rolach ), - bezpieczeństwo w sferze duchowej (dziecko doświadcza wartości i realizuje je ). 2) WSPOMAGANIE A NIE POUCZANIE RODZICÓW W WYCHOWANIU POPRZEZ: - utwierdzanie ich w przekonaniu, że potrafią być dobrymi rodzicami, - pokazywanie mocnych stron dziecka, - nie pogłębianie poczucia winy w trudnych sytuacjach, - edukowanie przez stawianie problemu i dokonywanie wspólnej analizy, - bezpośrednie pomaganie w utrzymaniu dobrych relacji dzieci z rodzicami. 3) SPRZYJANIE ROZWOJOWI UCZNIA - w sferze fizycznej, aby uczeń był zdrowy - w sferze psychicznej, aby uczeń był dojrzały - w sferze społecznej, aby uczeń był odpowiedzialny za siebie i innych - w sferze duchowej, aby uczeń posiadał sens życia.

32. CZYNNIKI WPŁYWAJĄCYCH NA UTRATĘ ZAUFANIA RODZICÓW DO SZKOŁY • IZOLOWANIE SZKOŁY OD RODZICÓW, • PODWAŻANIE AUTORYTETU RODZICA, • KWESTIONOWANIE PRAW RODZICÓW DO WPŁYWANIA NA TO, CO SIĘ DZIEJE W SZKOLE, • BEZPODMIOTOWE TRAKTOWANIE UCZNIA, • BEZRADNOŚĆ WYCHOWAWCZA NAUCZYCIELI, • LEKCEWAŻENIE PRAW UCZNIA I JEGO RODZINY

33. Cele współpracy rodziców ze szkołą: • Dążenie do usprawniania pracy wychowawczej szkoły poprzez koordynację i ujednolicenie oddziaływań wychowawczych. • Możliwie najlepsze poznanie przez nauczycieli poszczególnych uczniów: ich sytuacji rodzinnej i bytowej, oczekiwań rodziców. funkcjonowania w środowisku pozaszkolnym, zainteresowań i potrzeb. • Wzajemne poznanie się nauczycieli i rodziców, dwukierunkowe porozumiewanie się i wzajemne zrozumienie. • Edukacja pedagogiczna rodziców (upowszechnienie wiedzy na temat rozwoju i wychowania dzieci). • Pomoc w doborze właściwych oddziaływań wychowawczych i pokonywaniu trudności. • Roztaczanie nad dziećmi opieki poza godzinami nauki w szkole, organizowanie czasu wolnego uczniów.

34. Zasady i formy współpracy z rodzicami

35. Zasady współpracy wg Mieczysława Łobockiego • ZASADA POZYTYWNEJ MOTYWACJI - nieodzownym warunkiem skutecznego współdziałania wychowawcy i rodziców jest dobrowolny i chętny w nim udział. • ZASADA PARTNERSTWA - równorzędne prawa i obowiązki wychowawcy i rodziców, aby żadna ze stron nie czuła się mniej wartościowa od drugiej. • ZASADA WIELOSTRONNEGO PRZEPŁYWU INFORMACJI – zakładająca konieczność uruchomienia różnych źródeł porozumienia między nauczycielami a rodzicami (wielokierunkową wymianę opinii zarówno między nauczycielami a rodzicami, jak i samymi nauczycielami i samymi rodzicami). • ZASADA JEDNOŚCI ODDZIAŁYWAŃ - przypominająca o konieczności realizowania przez szkołę i rodzinę zgodnych ze sobą celów wychowania. • ZASADA AKTYWNEJ I SYSTEMATYCZNEJ WSPÓŁPRACY - uwydatniająca potrzebę czynnego i stałego zaangażowania wychowawcy klasy i rodziców w wykonywaniu poszczególnych działań w ramach współpracy, nie wykluczając jednak różnego stopnia zaangażowania i systematyczności.

36. Przykładowe formy współpracy: • Konsultacje, • Warsztaty i szkolenia, • Organizowanie poradnictwa psychologiczno - pedagogicznego, • Organizowanie spotkań integracyjnych, • Prowadzenie gabloty informacyjnej,

37. Przykładowe formy współpracy: • Wydawanie gazetki informacyjnej lub biuletynu informacyjnego, • Organizowanie grup wsparcia dla rodziców, • Zorganizowanie zawodów sportowych nauczyciele – rodzice, • Spotkania edukacyjne przy kawie.

38. Przykładowe formy współpracy: • Udział rodziców w takich formach pracy szkoły jak: wycieczki, lekcje otwarte, hospitacje diagnozujące, święta szkoły, przegląd twórczości uczniowskiej, • Wysyłanie listów gratulacyjnych do rodziców, • Pozyskiwanie sponsorów spośród rodziców, • Strona internetowa,

39. Warunki dobrej współpracy: • Do nauczyciela należy pierwszy ruch w kierunku dobrej współpracy. • Nauczyciel powinien odrzucić uprzedzenia i być gotowym na kontakt z każdym rodzicem. • Efektywność współpracy zależy od obu stron. • Nauczyciel powinien przyznać rodzicowi takie same prawa, jak sam chce mieć.

40. Warunki dobrej współpracy: • Autentyczność i zaangażowanie. • Przyjmowanie i spokojnie analizowanie krytyki ze strony rodzica. • Przestrzeganie zasad dobrej komunikacji.

41. Sposoby motywowania rodziców do współpracy: • Poznanie rodziców (preferencji, zainteresowań, upodobań) oraz integracja z innymi rodzicami i nauczycielami. • Zawarcie kontraktu, czyli określenie warunków wzajemnej współpracy. • Zbudowanie dobrych relacji, uświadomienie rodzicom, że są ważni, że zależy nam na dobrym kontakcie z nimi.

42. Sposoby motywowania rodziców do współpracy 4. Pomoc w rozwiązywaniu problemów. 5. Szukanie i eksponowanie mocnych stron dziecka. 6. Opracowanie planu wspólnych działań. 7. Bycie cierpliwym i wyrozumiałym, zwłaszcza w stosunku do trudnych zachowań rodzica.

43. Co może pomóc? UMIEJĘTNOŚCI SPOŁECZNE Umiejętności przydatne w prywatnych i zawodowych kontaktach z ludźmi. Można się ich nauczyć, ale najpierw warto wiedzieć, co się na nie składa.

44. UMIEJĘTNOŚCI SPOŁECZNE • Motywowanie siebie samego i motywowanie innych oraz pobudzanie ich do działania; • Właściwe stosowanie otwartości; • Budowanie w relacjach z innymi pozytywnej atmosfery, poczucia bezpieczeństwa i klimatu zaufania; • Autoprezentacja i kształtowanie własnego wizerunku;

45. UMIEJĘTNOŚCI SPOŁECZNE • Znajomość i świadomość komunikacji niewerbalnej np. a) wygląd zewnętrzny, b) sposób poruszania się, c) gestykulacja, d) mimika, e) kontakt wzrokowy,

46. UMIEJĘTNOŚCI SPOŁECZNE • Umiejętności komunikacyjne: a) aktywne słuchanie, b) rozpoczynanie, prowadzenie i kończenie rozmowy, c) zadawanie pytań, d) zbieranie informacji, e) udzielanie informacji zwrotnych, f) udzielanie informacji i wskazówek,

47. UMIEJĘTNOŚCI SPOŁECZNE • Umiejętność zachowywania się w sposób asertywny: a) obrona swoich praw w sytuacjach społecznych, b) obrona swoich praw w kontaktach osobistych (odmawianie), c) inicjatywa i kontakty towarzyskie, d) wyrażanie i przyjmowanie ocen (krytyki i pochwał, reagowanie na złośliwości), e) wyrażanie próśb, f) wyrażanie uczuć, g) wyrażanie opinii, h) nienaruszanie cudzego terytorium psychologicznego (np. nieprzerywanie wypowiedzi),

48. UMIEJĘTNOŚCI SPOŁECZNE • Umiejętność radzenia sobie z emocjami (zarówno swoimi, jak i rozmówcy): a) rozpoznawanie swoich emocji, b) wyrażanie uczuć, c) określanie źródeł uczuć, d) rozumienie cudzych uczuć, e) radzenie sobie z własnymi przykrymi emocjami (złością, gniewem, smutkiem, bezradnością, stresem itd.) f) radzenie sobie z czyimś gniewem, złością, g) radzenie sobie ze strachem, lękiem, tremą, h) przezwyciężanie zakłopotania, wstydu, i) radzenie sobie z odrzuceniem, j) nagradzanie się, sprawianie sobie przyjemności,

49. UMIEJĘTNOŚCI SPOŁECZNE • Umiejętność postępowania w sytuacjach konfliktowych i rozwiązywania konfliktów; • Umiejętność dostrzegania, formułowania, znajdowania przyczyny, analizy i rozwiązywania problemów; • Umiejętność zarządzania własnym czasem • itp.

50. Co może pomóc?KONSTRUKTYWNA KRYTYKA Trzy elementy • Fakty - to przedstawienie faktu, opis sytuacji - bez oceny i krytyki • Ustosunkowanie - to mówienie o naszych uczuciach, opiniach lub działaniu będącym następstwem opisanej sytuacji czy faktów, ujawnienie jaka jest nasza osobista reakcja na powyższe fakty, - w czym nam to przeszkadza?, -dlaczego nam się to nie podoba?, ustosunkowanie nie jest oceną, pouczaniem, ani groźbą. • Oczekiwanie – to wyrażenie oczekiwań w odniesieniu do faktów, lub pytanie - ”jak zamierza Pani/Pan rozwiązać ten problem?”- jest to zaproszenie do dalszej rozmowy w celu poszukiwania pozytywnych rozwiązań.