MATURA Z JĘZYKA POLSKIEGO 2011

1. MATURA Z JĘZYKA POLSKIEGO 2011 Co warto wiedzieć o maturze pisemnej z języka polskiego?

2. Poziom podstawowy Część sprawdzająca rozumienie czytanego tekstu zawiera: tekst do testu (do1000 słów), test (10-16 zadań otwartych i/lub zamkniętych) z miejscami na wpisanie odpowiedzi. Część sprawdzająca umiejętność pisania własnego tekstu zawiera: 2 tematy wypracowania do wyboru wraz z załączonymi tekstami.

3. Poziom podstawowy Za test maturzysta może uzyskać od 0 do 20 punktów. Za wypracowanie – od 0 do 50 punktów, w tym: 0-25 za treść, po 5 za kompozycję i styl (0-1-3-5), 12 za język (0-1-3-6-9-12), 0-3 za zapis (ortografia i interpunkcja)

4. Poziom rozszerzony Sprawdzana jest umiejętność pisania własnego tekstu. Arkusz zawiera 2 tematy wypracowania do wyboru wraz z załączonymi tekstami. Zdający może uzyskać od o do 40 punktów, w tym: 0-26 za treść, po 2 za kompozycję i styl (0-1-2), 8 za język (0-1-2-4-6-8), 0-2 za zapis (ortografia i interpunkcja)

5. Tekst do testu Tekst służący do sprawdzenia umiejętności czytania: • publicystyczny lub popularnonaukowy, • przejrzyście skonstruowany, • napisany staranną polszczyzną, • nieobrażający uczuć i światopoglądu zdającego.

6. Pytania testu Mogą dotyczyć: • poziomu znaczeń, czyli rozumienia słów, związków frazeologicznych, zdań; odczytywania znaczeń dosłownych i metaforycznych, znaczeń słów z kontekstu, odróżniania informacji od opinii, znajdowania słów – kluczy, rozumienia myśli zawartej w akapicie lub części tekstu, wyszukiwania, selekcjonowania, hierarchizowania informacji, porównywania, dostrzegania analogii i przeciwieństw, rozumienia głównej myśli tekstu (rozumienia tekstu jako całości) oraz umiejętności wnioskowania.

7. Pytania testu (Internet – śmietnik czy sezam kultury?) Poziom znaczeń: Zadanie 1. (1 pkt) - wyodrębnianie wykorzystanych w tekście argumentów i wniosków Wyjaśnij, dlaczego odpowiedź na postawione w tytule artykułu pytanie uzależniona jest według autora od osobistych doświadczeń i przekonań? Uczeń A. 0 pkt(odpowiedź powtarza treść pytania) • Ponieważ każdy z nas może oczekiwać od Internetu czegoś innego, każdy ma inne doświadczenia – dla jednych może być to śmietnik informacji, a dla innych źródło ciekawych informacji. Uczeń B. 1 pkt • Odpowiedź na postawione pytanie uzależniona jest od tego, jak człowiek nastawiony jest wobec Internetu. Jeżeli podejmie on trochę trudu to Internet będzie sezamem, jak nie śmietnikiem.

8. Pytania testu (Internet – śmietnik czy sezam kultury?) Poziom znaczeń: Zadanie 12. (2 pkt) - przetworzenie informacji z tekstu i zastosowanie jej do rozwiązania problemu O jakiej analogii między rzeczywistym światem i cyberprzestrzenią pisze autor w ostatnim akapicie tekstu? Uczeń A. 2 pkt • Autor pisze o możliwości postrzegania tylko „zamerykanizowanego świata”, jeżeli np. podczas podróży zawsze zatrzymujemy się w hotelach tej samej sieci, co jest także możliwe w cyberprzestrzeni (dostrzeganie tylko amerykanizacji), oraz o możliwościach otwarcia się na inne kultury (tak samo jak w Internecie). Uczeń B. 2 pkt • Żeby zwiedzić dobrze świat trzeba postarać się go poznać, tak samo z Internetem, żeby w pełni z niego czerpać trzeba dać coś z siebie. Uczeń C. 2 pkt • Analogia, o której pisze autor w ostatnim akapicie polega na spostrzeżeniu, że nasza opinia o otaczającym nas świecie jest również o Internecie, zależy od sposobu w jaki z tego świata (lub z Internetu) korzystamy. Autor kładzie szczególny nacisk na indywidualną ocenę globalizacji w jednym i w drugim przypadku.

9. Pytania testu • poziomu struktury, czyli kompozycji tekstu, tj. odróżniania wstępu, rozwinięcia, zakończenia, wskazywania zasady kompozycyjnej, odkrywania związków logicznych, czyli rozumienia toku przyczynowoskutkowego, wskazywania, np.: tezy, hipotezy, argumentów, kontrargumentów, przykładów, wniosków, zależności między zdaniami, akapitami i częściami tekstu, rozumienia znaczenia występujących w tekście wyrazów, wskazujących na tok myślenia autora.

10. Pytania testu (Internet – śmietnik czy sezam kultury?) Poziom struktury: Zadanie 5. (1 pkt) – rozumienie logiki wypowiedzi Akapit poświęcony Andy’emu Warholowi jest przykładem dla wcześniej sformułowanej tezy. Zacytuj ją. Uczeń A. 0 pkt(błędny wybór tezy) • Większość witryn operuje językiem angielskim, ale i tak zostają jeszcze miliony innych miejsc, gdzie „królują języki narodowe”. Uczeń B. 1 pkt • „Dla wielu mniej ekspansywnych a ciekawych kultur Internet stał się wręcz szansą na globalną prezentację. Kto umie szukać, znajdzie perełki” Uczeń C. 1 pkt • „Kto umie szukać, znajdzie perełki.”

11. Pytania testu (Internet – śmietnik czy sezam kultury?) Poziom struktury: Zadanie 6. (1 pkt)– rozpoznanie zasady kompozycyjnej tekstu i jej funkcji Co stanowi o podobieństwie akapitów 5. i 6.? Uczeń A. 1 pkt • Internet łączy ludzi, jest wiele kultur, pozwala na komunikację, jest w nim dużo informacji w każdym języku. Uczeń B. 1 pkt • W obu akapitach autor pokazuje wszechstronność oraz różnorodność Internetu i skrywanych w nim informacji oraz jego wymiar znaczeniowy i kulturalny. Uczeń C. 1 pkt • W obu akapitach Internet został porównany do miejsc znajdujących się w rzeczywistości, jak również autorka prezentuje zalety takiego porównania Uczeń D. 1 pkt • Możliwość porozumiewania się między innymi krajami i wzajemne wymienianie się informacjami.

12. Pytania testu • poziomu komunikacji, czyli genezy tekstu, rozpoznawania nadawcy, dostrzegania celu tekstu (intencji nadawcy), adresata i sposobu oddziaływania na niego, dostrzegania cech stylistycznych tekstu i rozumienia funkcjonalności środków językowych.

13. Pytania testu (Internet – śmietnik czy sezam kultury?) Poziom komunikacji: Zadanie 14. (2 pkt) – nazwanie funkcji tekstu Podając po jednym argumencie, uzasadnij, że tekst Edwina Bendyka ma charakter dyskursywny i perswazyjny. Uczeń A. 0 pkt(zdający nie rozumie słów z polecenia) • Dyskursywny: Czytelnik zastanawia się, jak sam korzysta z Internetu i czy to korzystanie jest takie jakie powinno być. • Perswazyjny: Czytelnik uświadamia sobie, że korzystanie z Internetu wymaga włożenia dużego trudu by dobrze wykorzystać informację tam zawartą. Uczeń B. 2 pkt • Dyskursywny: Moim zdaniem o charakterze refleksyjnym tekstu mogą świadczyć przytoczone opowieści: np. o mitycznej Bukowinie oraz o bazarze w Samarkandzie. • Perswazyjny: Myślę, że przekonujące w tym tekście są podane stereotypy na temat Internetu, które zostają zdemaskowane.

14. Pytania testu (Internet – śmietnik czy sezam kultury?) Poziom komunikacji: Zadanie 13. (2 pkt) – nazwanie funkcji tekstu Jakie formy wypowiedzi służą obiektywizacji i subiektywizacji wypowiedzi? Podaj po dwa przykłady. Uczeń A. 2 pkt • Obiektywizacja: 1. Wypowiedź pozbawiona osobistych doświadczeń autora „popularnonaukowa”, 2. Wypowiedź zawierająca konkretne przykłady na poparcie stawianych tez. • Subiektywizacja: 1. Osobista relacja (prezentowanie wydarzeń na podstawie własnych doświadczeń), pisana w pierwszej osobie, 2. Pisanie o skojarzeniach autora, własnych interpretacjach zagadnień. Uczeń B. 1 pkt(tylko po jednym przykładzie) • Obiektywizacja: „Możemy mieć pewność…” – użycie liczby mnogiej. • Subiektywizacja: „Postaram się pokazać, że…” – użycie liczby pojedynczej.

15. Co to jest wypracowanie? Tworzenie własnego tekstu pisanego. Umiejętności niezbędne do napisania wypracowania: • Charakterystyka świata przedstawionego, w tym postaci. • Rozumienie znaczeń dosłownych i przenośnych w tekście literackim na wszystkich poziomach jego odczytań. • Określanie funkcji środków stylistycznych, niezbędne do interpretacji całości utworów. • Łączenie wiedzy o języku z analizą i interpretacją tekstów literackich. • Posługiwanie się synonimami. • Komponowanie rozprawki interpretacyjnej.

16. Jak pisać na temat? • Przeczytaj temat uważnie. • Znajdź w nim polecenia, które mówią, co masz zrobić. • Przypomnij sobie, jak analizować różne warstwy tekstu literackiego – podmiot mówiący, bohatera, świat przedstawiony. • Na poziomie rozszerzonym zwróć uwagę na kształt językowy utworu.

17. Jak pisać na temat? • W brudnopisie zrób notatkę; ułóż plan wypracowania, aby przemyśleć sposób rozwinięcia tematu. • Zadbaj o logikę wypowiedzi (ułożenie planu umożliwi Ci logiczne skomponowanie pracy). • Pamiętaj, że podsumowanie musi wynikać z treści rozwinięcia tematu. • Zwróć uwagę na poprawność stylistyczną, językową, ortograficzną i interpunkcyjną swojego tekstu.

18. Jak pisać na temat?

25. Temat a kryteria oceniania Napisanie pracy na temat to sprawdzenie swoich umiejętności analizy i interpretacji tekstu literackiego.

26. Temat a kryteria oceniania Napisanie pracy na temat nie ogranicza inwencji, nie wymaga schematyzmu w myśleniu i co najważniejsze – nie wymaga „wstrzeliwania” się w jakiś „zmitologizowany” model odpowiedzi!

27. Temat a kryteria oceniania Kryteria oceniania, którymi posługują się egzaminatorzy w ocenie twojej pracy, nie ograniczają maturzysty, bo: • wynikają z analizy tematu i analizy tekstów, • nie są sztywnym, jedynie słusznym zapisem, są tylko możliwością, która pomaga w ocenie.

28. Przykład kryteriów oceniania treści wypracowania Temat 1. Na podstawie podanych fragmentów komedii Moliera Świętoszek scharakteryzuj głównego bohatera oraz omów postawy Orgona, Kleantai Elmiry wobec tytułowej postaci. MODEL ROZWINIĘCIA TEMATU (można uzyskać maksymalnie 25 punktów)

36. Z kryteriami oceniania kompozycji, stylu, języka i zapisu zapoznaj się w Informatorze maturalnym. Te kryteria nie zmieniają się w zależności od tematu.

37. Poziom podstawowy i rozszerzony SZCZEGÓLNE WALORY PRACY 0–4 Tylko w dobrych pracach – spełnione kryteria dotyczące treści pracy. Za: • wyjątkowo bogatą treść, • celowe konteksty, • eseistyczne walory kompozycyjne, • funkcjonalny, indywidualny i całkowicie poprawny styl, • bezbłędny język.

38. Konteksty Trzeba je wprowadzać, gdy takie polecenie zawarto w temacie, np.: Analizując fragment „Ody do młodości” A. Mickiewicza i wiersz „Któż nam powróci” K. Przerwy –Tetmajera, porównaj przedstawione w nich obrazy młodego pokolenia oraz stosunek młodych do pokolenia ojców. Wykorzystaj konteksty historycznoliterackie. Można je wprowadzać, gdy są funkcjonalne. Konteksty zawsze muszą być ściśle związane z tematem. Nie powinny przeważać nad analizą tekstu.

39. Co jeszcze trzeba wiedzieć?

40. Czytaj uważnie instrukcje, nagłówki i polecenia

41. Czytaj uważnie instrukcje, nagłówki i polecenia

42. Podczas pracy nad tekstami zamieszczonymi w arkuszu zdający ma prawo sporządzać notatki wprost na załączonym tekście literackim. Nie są one oceniane.

43. Jeżeli tekst wypracowania nie zmieści się w wyznaczonym miejscu, można kontynuować w brudnopisie, ale koniecznie należy przekreślić słowo „brudnopis” i napisać „ciąg dalszy czystopisu”.

44. W ocenie zapisu wypracowania napisanego przez maturzystę z orzeczeniem o dysleksji stosowane są specjalne kryteria redagowane wspólnie z psychologami.

45. Wypracowanie nie może być krótsze niż dwie strony, tj. około 250 słów. Górna granica liczby słów nie jest określona. Zdający może napisać tak długie wypracowanie, na jakie mu czas egzaminu pozwoli. • W wypracowaniu krótszym niż 250 słów oceniana jest tylko treść. Nie ocenia się kompozycji, stylu i języka. • Kompozycję ocenia się tylko wtedy, gdy zostały przyznane punkty za treść.

46. Co jeszcze trzeba wiedzieć? • Należy uważnie czytać temat i polecenia w nim występujące. Punkty przyznawane są za analizę, nie za streszczenie (sparafrazowanie) danego tekstu.

47. Wypracowanie musi być na temat i w związku z tekstem literackim zamieszczonym w arkuszu. Wypracowanie bez związku z tematem wskazuje, że zdający nie zna utworu. Takie wypracowanie zostaje ocenione na 0 punktów. • Wypracowanie powinno być poprawne merytorycznie. Błędy świadczące o nieznajomości utworu/materiału z podstawy programowej powodują, że wypracowanie zostaje ocenione na 0 punktów.

48. Pisemny egzamin z języka polskiego to tworzenie tekstu własnego. Praca odtworzona z innych źródeł nie jest tekstem własnym maturzysty. Nie można przyznać za nią punktów. • Posłużenie się cudzym tekstem jest podstawą do unieważnienia egzaminu.

49. Nie ściągaj!

50. Prace niesamodzielne Cały egzamin z danego przedmiotu zostaje unieważniony. BEZ PRAWA DO POPRAWKI!